Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2013 r. w Olsztynie

sprawy z powództwa S. W., E. W.

przeciwko J. S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powodów na rzecz pozwanej kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 747/12

UZASADNIENIE

Po sprecyzowaniu swych żądań powodowie E. W. i S. W. wnieśli o zapłatę na swoją rzecz od pozwanej J. S. kwoty 143.883,90 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 października 2012 r. do dnia zapłaty. Jak wskazali powodowie żądana przez nich kwota 143.883,90 zł obejmuje:

a)  kwotę (...).506,77 zł zasądzoną na ich rzecz postanowieniem Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 28 sierpnia 2012 r. (sygn. akt I Co 911/10),

b)  kwotę 446,70 zł naliczoną przez Sąd od ceny nabycia nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...) i wpłaconą do Sądu dnia 26 czerwca 2012 r., a przekazaną pozwanemu komornikowi dnia 12 października 2012 r.,

c)  kwotę 43.930,43 zł jako częściowe naprawienie szkody zasądzonej na ich rzecz wyrokiem karnym przeciwko M. i H. B. z dnia 10 maja 2005 r. (sygn. akt II K 137/05), przy czym na powyższą kwotę składa się:

- kwota 30.000 zł zasądzona na rzecz powodów przez Sąd Okręgowy w Olsztynie z dnia 3 sierpnia 2005 r. (sygn. akt I 959/04), obejmująca potrącenia, różnice czynszowe, należności z tytułu utraconych korzyści związanych z garażem powodów zlicytowanym przez pozwanego Komornika, nadto odszkodowanie związane z niemożnością wykupu mieszkania oraz koszty procesu,

- kwota 13.390,43 zł jako częściowy zwrot kwoty zasądzonej na rzecz powodów wyrokiem częściowym przez Sąd Okręgowy w Olsztynie dnia 8 czerwca 2005 r. (sygn. akt I C 959/04).

Uzasadniając swoje stanowisko powodowie wskazali, że w ciągu 12 lat prowadzonej egzekucji pozwana, pełniąca funkcję Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Biskupcu, chroniła majątek dłużników głównych w osobach M. i H. B. (hodowców drobiu), a powodom jako poręczycielom wekslowym zajęła cały majątek (wynagrodzenie, emeryturę i garaż). Zgodnie z treścią pozwu, wydłużając w czasie prowadzoną egzekucję pozwany Komornik spowodował zwiększenie zadłużenia wobec spółki (...) w G. – D., co przyczyniło się do wzrostu odsetek na rzecz wierzyciela o 161.171,28 zł w stosunku do odsetek z 2005 r.

Odnosząc się do żądania pozwu z pkt 1a i 1 b powodowie podali, że postanowieniem Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 28 sierpnia 2012 r. (sygn. akt I Co 911/10) wydanego w przedmiocie podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, powodowie uzyskali kwotę (...).506,77 zł. W dniu otrzymaniu powyższego postanowienia, tj. w dniu 30 sierpnia 2012 r., powodowie podpisali umowę cesji wierzytelności wynikających z tego orzeczenia na rzecz T. W., któremu powinna zostać przekazana powyższa kwota. W niniejszym pozwie powodowie zarzucają pozwanej, że nie dokonała przelewu wspomnianej kwoty, lecz poinformowała spółkę (...)o istniejącej wierzytelności. W konsekwencji wierzyciel ten dokonał zajęcia wyżej opisanej wierzytelności.

Co się zaś tyczy żądania z punktu 1c to strona powodowa podkreśliła, że pozwany Komornik nie dostosował się do wyroku karnego Sądu Rejonowego w Biskupcu wydanego w dniu 10 maja 2005 r. w sprawie II K 137/05, na podstawie którego doszło do skazania małżonków B.. Jak wskazali powodowie, zarówno Wydział Karny, jak i mecenas dłużników obiecywał powodom, że wkrótce zaspokoją się oni z ich nieruchomości, a mimo to pozwana nie dostosowała się do tego wyroku.

W ocenie powodów przez to, że pozwana wydłuża postępowanie egzekucyjne, potrąca zasądzone na ich rzecz kwoty czy też kilkakrotnie nalicza opłaty egzekucyjne, to istniejący po ich stronie dług cały czas się zwiększa, sami zaś nie mogą zaspokoić swych roszczeń w stosunku do małżonków B., gdyż cały ich majątek został zlicytowany.

Jako podstawę prawną swych roszczeń powodowie wskazali art. 23 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2006 r., Nr 167, poz. 1191 ze zm.) oraz art. 417 § 1 k.c. (k. 2 – 7, k. 21 – 25 i k. 130)

W odpowiedzi na pozew pozwana J. S. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na jej rzecz od powodów kosztów procesu według norm przepisanych, o ile nie zostanie złożony spis kosztów.

W uzasadnieniu powyższego pozwana podała, że szereg podniesionych przez powodów okoliczności nie pozostaje w żadnym związku ze zgłoszonym roszczeniem. Pozwana prowadzi postępowanie egzekucyjne z wniosku (...) Sp. z o.o. w G. - D. przeciwko powodowi S. W. wnosząc o przeprowadzenie egzekucji z ruchomości, konta bankowego, nieruchomości i innych wierzytelności dłużników. W tej sytuacji, jak wskazała pozwana, była nie tylko uprawniona, lecz przede wszystkim obowiązana do podejmowania wszelkich czynności egzekucyjnych mających na celu zajęcie wierzytelności dłużników, w tym zajęcie wierzytelności przysługującej powodom postanowieniem Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 28 sierpnia 2012 r. (I Co 911/10).

Jednocześnie strona pozwana przyznała, że w dniu 13 września 2012 r. powodowie złożyli w kancelarii komornika oświadczenie woli w zakresie umowy przelewu wierzytelności, jednak treść przedłożonych dokumentów budziła poważne wątpliwości Komornika. Przede wszystkim przelew dotyczył wierzytelności przyszłej, albowiem przedmiotowe postanowienie Sądu z dnia 28 sierpnia 2012 r. uprawomocniło się dopiero w dniu 28 września 2012 r.

Poza tym biorąc pod uwagę, że cesja została dokonana nieodpłatnie na rzecz syna powodów, przy świadomości istniejącego długu wobec spółki (...), istniało uzasadnione podejrzenie, iż oświadczenie to mogło zostać złożone dla pozoru, a taka czynność prawna jest z mocy prawa nieważna. Dlatego też pozwana, jako funkcjonariusz publiczny obawiający się odpowiedzialności karnej z art. 231 k.k., dokonała zajęcia wierzytelności mimo, że powodowie dokonali jej cesji na rzecz osoby trzeciej. Pozwana podniosła przy tym, że pozwana zajętej wierzytelności nie przekazała wierzycielowi – spółce (...), lecz po potrąceniu od wyegzekwowanej należności kosztów egzekucyjnych, pozostała suma została złożona w Banku Spółdzielczym w B. na lokatę bankową do sprawy numer KM 98/00. Zakładając zaś, że działania pozwanej podjęte w ramach czynności egzekucyjnych są nieuprawnione, a cesja wierzytelność jest skuteczna, to powodowie nie mają w przedmiotowej sprawie legitymacji czynnej do występowania z powództwem, tym bardziej, że cesjonariusz nie zwrócił się do pozwanej z jakimkolwiek żądaniem wypłaty kwoty objętej przelewem.

Odnośnie żądania z punktu 1c pozwu pozwana podała, że nie upatruje w swoich działaniach podejmowanych w ramach czynności egzekucyjnych żadnych podstaw faktycznych i prawnych, które wskazywałby na wyrządzenie powodom szkody w dochodzonej wysokości. (k. 147 – 149)

Na rozprawie w dniu 18 września 2013 r. powodowie cofnęli pozew w części, a mianowicie co do żądania określonego w pozwie jako punkt 1a na kwotę (...).506,77 zł (k. 311).

Wobec powyższego postanowieniem z dnia 18 września 2013 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie umorzył postępowanie w zakresie objętym częściowym cofnięciem pozwu (k. 340).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka z o.o. z siedzibą w G.-D. w ramach współpracy gospodarczej sprzedawała H. B. towar w postaci paszy dla zwierząt. Na zabezpieczenie spłaty zaciągniętych zobowiązań z tytułu umów sprzedaży H. B. wystawił weksel własny „bez protestu” in blanco z deklaracją wekslową upoważniającą do jego wypełnienia w każdym czasie i miejscu w razie zwłoki w zapłacie należności.

Celem zabezpieczenia zapłaty powyższego S. W. poręczył wspomniany weksel, przy czym w podpisanej przez powoda deklaracji wekslowej z dnia 28 lutego 1998 r. nie było zamieszczonego zapisu ograniczającego odpowiedzialność poręczyciela do określonej wysokości sumy wekslowej.

Małżonka H. M. B. i małżonka S. W. – powódka E. W. wyraziły zgodę na wystawienie i poręczenie weksla przez swoich małżonków dla (...) Spółki z o.o. z siedzibą w G.-D. oraz przyjęły solidarną odpowiedzialność za zobowiązania swoich małżonków.

( bezsporne ; potwierdzone przez: dokumenty znajdujące się w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Olsztynie o sygn. I C 66/13 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Nakazem zapłaty Sądu Rejonowego w Golubiu-Dobrzyniu z dnia 24 listopada 1999 r. w sprawie I Nc 424/(...) zasądzono solidarnie od H. B.i S. W.na rzecz (...) Spółki z o.o.z siedzibą w G.-D.kwotę 78.818,95 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. Powód S. W.nie złożył w ustawowym terminie zarzutów od nakazu zapłaty.

( dowód : nakaz zapłaty w sprawie I Nc 424/(...) – k. 52 – 52 v. akt Sądu Okręgowego w Olsztynie sygn. I 66/13 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

W dniu 10 lutego 2000 r. (...) Spółka z o.o. z siedzibą w G.-D. wniosła do Komornika przy Sądzie Rejonowym w Biskupcu - pozwanej J. S. o wszczęcie przeciwko dłużnikom H. B. i S. W. postępowania egzekucyjnego. We wniosku wierzyciel wskazał, że egzekucja ma być prowadzona z ruchomości, wynagrodzenia za pracę, rachunku bankowego, nieruchomości i innych wierzytelności należących do dłużników.

( dowód : wniosek o wszczęcie egzekucji - k. 1 akt komorniczych o sygn. KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego pozwana komornik wszczęła postępowanie egzekucyjne (sygn. akt KM 98/00). W dniu 20 marca 2000 r. zawiadomiła H. B. o zajęciu należącego do niego rachunku bankowego, a S. W. – o wszczęciu egzekucji.

Nadto dnia 24 marca 2000 r. (...) Bank (...) Oddział w B. poinformował J. S. o braku środków na koncie należącym do H. B.. W toku postępowania pozwana podejmowała również działania zmierzające do ustalenia składu majątku obu dłużników.

( dowód : k. 6, 8, 17, 18 - 22 akt komorniczych o sygn. KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Postanowieniem z dnia 26 lipca 2000 r. Sąd Rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu w sprawie I Co 140/00 nadał nakazowi zapłaty z dnia 24 listopada 1999 r. klauzulę wykonalności także przeciwko małżonce dłużnika H. M. B. i małżonce dłużnika S. E. W., z ograniczeniem ich odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością ustawową małżeńską.

( dowód : postanowienie z dnia 26 lipca.2000 r. – k. 3 akt komorniczych o sygn. KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Pismem z dnia 11 października 2000 r. wierzyciel wniósł: w stosunku do dłużnika H. B. o zajęcie i sprzedaż samochodu osobowego marki V. oraz o zajęcie renty, natomiast w stosunku do dłużnika S. W. – o zajęcie emerytury wojskowej, zajęcie wierzytelności z tytułu wynajmowania garażu oraz o zajęcie i sprzedaż telewizora marki P. i innych sprzętów domowych. W związku z tym wnioskiem pozwana J. S. w dniu 16 października 2000 r. dokonała zajęcia renty H. B. i emerytury S. B..

( dowód : wniosek wierzyciela – k. 41; wezwanie do dokonywania potrąceń – k. 42 - 43 akt komorniczych o sygn. KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Następnie wierzyciel (...) Spółka z o.o. z siedzibą w G.-D. pismem z dnia 4 stycznia 2001 r., które wpłynęło do kancelarii komorniczej w dniu 10 stycznia 2001 r., wniósł o podjęcie postępowania egzekucyjnego w stosunku do nieruchomości należącej do S. i E. W., a także o prowadzenie egzekucji z ich ruchomości.

W konsekwencji powyższego w dniu 19 lutego 2001 r. pozwana komornik zawiadomiła powodów o wszczęciu egzekucji z należącej do nich nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Biskupcu prowadzi księgę wieczystą nr (...) (garaż). Powyższa nieruchomość została sprzedana w toku egzekucji za kwotę 5.250 zł, z czego kwotę w wysokości 5.166 zł przekazano na rzecz (...) Spółki z o.o. z siedzibą w G.-D. tytułem częściowego zaspokojenia egzekwowanej należności.

( dowód : pismo z dnia 4 stycznia 2001 r.- k. 65, zawiadomienie - k. 68, postanowienie z 30 maja 2003 r.- k. 273 - 275 akt komorniczych o sygn. KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

W dniu 17 kwietnia 2001 r. pozwana zajęła wynagrodzenie za pracę powódki E. W. otrzymywane od Zarządu Szkół i Przedszkoli w B..

( dowód : zawiadomienie - k. 94 akt komorniczych o sygn. KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2005 r. pozwana J. S. na wniosek E. W. umorzyła postępowanie egzekucyjne prowadzone z jej wynagrodzenia (ze skutkiem na dzień 1 grudnia 2005 r.). Jednocześnie pozwana nie poinformowała pracodawcy E. W. o umorzeniu egzekucji przeciwko E. W., w związku z czym w dalszym ciągu dokonywano potrąceń z jej wynagrodzenia za pracę.

Wobec powyższego E. W. wystąpiła z powództwem przeciwko J. S. o zapłatę na jej rzecz kwoty 30.529,40 zł tytułem zwrotu nienależnie pobranego wynagrodzenia za pracę oraz kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną wskutek nieprawidłowych działań komornika krzywdę.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 13 kwietnia 2007 r. w sprawie I C 83/06 zasądzono od pozwanej J. S. na rzecz powódki E. W. kwotę 30.529,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 maja 2006 r., a w pozostałym zakresie oddalono powództwo. Podstawą rozstrzygnięcia Sądu było ustalenie, że J. S. przez okres pięciu lat bezprawnie zajmowała wierzytelność należącą wyłącznie do majątku odrębnego E. W. w sytuacji, gdy tytułem wykonawczym objęte zostały jedynie składniki majątku wspólnego E. W. i jej małżonka.

Na skutek apelacji pozwanej Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 19 czerwca 2007 r. w sprawie IX Ca 353/07 zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzoną na rzecz E. W. kwotę obniżył do kwoty 15.264,70 zł.

(dowód: wyrok w sprawie I C 83/06 – k. 96, wyrok w sprawie IX Ca 353/07 – k. 97 akt sprawy Sądu Okręgowego w Olsztynie o sygn. I C 66/13 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

W związku z systematyczną spłatą w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego zadłużenia na rzecz (...) Spółki z o.o. z siedzibą w G.-D. S. W. i E. W. – w ramach roszczeń regresowych – występowali z powództwami przeciwko H. B. i M. B. (1). Żądania zwrotu kwot uiszczonych na rzecz wierzyciela (...) Sp. z o.o. w G. – D. zostały rozstrzygnięte w następujących sprawach:

a)  wyrokiem Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 9 czerwca 2004 r. w sprawie I C 94/04 zasądzono od H. B. i M. B. (1) na rzecz powodów kwotę 27.371,83 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2003r. oraz kwotę 500 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

b)  wyrokiem częściowym Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 8 czerwca 2005 r. w sprawie I C 959/04 zasądzono od H. B. i M. B. (1) na rzecz powodów kwotę 18.224,10 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2003r. tytułem wyegzekwowanych już kwot oraz tytułem różnicy wartość garażu,

c)  nadto w wyżej wskazanej sprawie o sygn. akt I C 959/04 – w pozostałym zakresie – przed Sądem Okręgowym w Olsztynie zawarto ugodę, na podstawie której H. B. i M. B. (1) zobowiązali się zapłacić na rzecz powodów kwotę 30.000 zł obejmującą wszelkie dotychczasowe potrącenia komornicze wobec powodów, nadto należności z tytułu utraconych korzyści związanych z garażem oraz wszelkie odszkodowania związane z niemożnością wykupu mieszkania i koszty procesu 27.371,83 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 grudnia 2004 r.,

d)  wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 29 kwietnia 2008 r. w sprawie I C 47/08 zasądzono od H. B. i M. B. (1) na rzecz powodów kwotę 15.095,32 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 września 2005r. do dnia zapłaty,

e)  wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie I C 414/11 zasądzono solidarnie od H. B.i M. B. (1)na rzecz powodów kwotę 117.449,(...) zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 16.351,56 zł od dnia 17 maja 2011 r. do dnia zapłaty i od kwoty 101.098,43 zł od dnia 25 października 2011 r. do dnia zapłaty oraz zasądzono solidarnie kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

( dowód : wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 29 kwietnia 2008 r. – k. 52; wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 27 marca 2012 r. wraz z postanowieniem w przedmiocie wydania dalszego tytułu wykonawczego – k. 43 – 43 v. i k. 44; wyrok częściowy Sądu Okręgowego z dnia 8 czerwca 2005 r. – k. 54; ugoda zawarta przez Sądem Okręgowym w Olsztynie z dnia 3 sierpnia 2005 r. – k. 53; wyrok Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 9 czerwca 2004 r. – k. 55)

Jeszcze przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego w dniu 14 lutego 2000 r., H. B. i M. B. (1) w dniu 31 marca 1999 r. zawarli ze swoimi dziećmi B. B. (3) i M. B. (2) umowę darowizny, na mocy której B. B. (3) i M. B. (2) nabyli współwłasność nieruchomości rolnej zabudowanej kurnikiem, położonej w R., stanowiącej działki gruntu oznaczone numerami ewidencyjnymi (...) o powierzchni 2 ha 03 a, dla której Sąd Rejonowy w Biskupcu prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz nieruchomości rolnej położonej w R., stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 1 ha 42 a, dla której Sąd Rejonowy w Biskupcu prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Następnie w dniu 6 grudnia 1999 r. H. B.i M. B. (1)w drodze umowy darowizny przenieśli na syna B. B. (3)udziały w prawie użytkowania wieczystego w zabudowanej działce gruntu oznaczonej numerem ewidencyjnym (...)o powierzchni 7 a 74 m ², położonej w B.przy ul. (...)oraz własność budynku mieszkalnego stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności, dla których Sąd Rejonowy w Biskupcu prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Wobec powyższego S. W. i E. W. wystąpili z pozwem przeciwko obdarowanym B. B. (3) i M. B. (2) celem ubezskutecznienia umowy zmierzającego do efektywnego wyegzekwowania wierzytelności. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 11 października 2004 r. w sprawie I C 542/04 uznano za bezskuteczne umowy darowizny zawarte w dniu 31 marca 1999 r. i 6 grudnia 1999 r.

( dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie I C 542/04 – k. 59 – 59 v.)

Niezależnie od powyższego, za uszczuplanie zaspokojenia wierzycieli – w związku z grożącą niewypłacalnością i w celu udaremnienia wykonania orzeczeń sądowych – H. B. i M. B. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 10 maja 2005 r. w sprawie II K 137/05 zostali skazani na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby dwóch lat. Na oskarżonych nałożono także obowiązek solidarnego naprawienia szkody w części poprzez zapłatę kwoty 43.930,43 zł na rzecz powodów oraz kwoty 78.818,95 zł na rzecz (...) Spółki z o.o. z siedzibą G. – D..

( dowód : wyrok Sądu Rejonowego w Biskupcu w sprawie II K 137/05 - k. 56 – 58; zeznania E. W. w charakterze strony powodowej – k. 342 - 343)

W dniu 29 sierpnia 2005 r. powodowie wnieśli do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Biskupcu o wszczęcie egzekucji przeciwko M. i H. B. (sygn. akt KM 785/05). Podstawą wszczętej egzekucji był wyrok oraz ugoda zawarta przed Sądem Okręgowym w Olsztynie w sprawie I C 959/04 oraz wyrok karny Sądu Rejonowego w Biskupcu wydany w sprawie II K 137/05.

W toku powyższego postępowania powodowie wnieśli o wszczęcie egzekucji z nieruchomości objętych księgami wieczystymi nr (...). Nadto powodowie uzyskali zabezpieczenie dochodzonych na podstawie wyroków wierzytelności w postaci hipotek przymusowych.

( dowód : wniosek o wszczęcie egzekucji – k. 1, k. 3 – 4 i inne dokumenty akt komorniczych KM 785/05 – załącznik do akt niniejszej sprawy; zeznania J. S. w charakterze strony pozwanej – k. 343 – 344)

Postanowieniem z dnia 12 listopada 2009 r. w sprawie I Co 539/05 Sąd Rejonowy w Biskupcu sporządził plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji skierowanej do prawa własności udziału w 2/3 części nieruchomości rolnej, położonej w R., opisanej w księdze wieczystej nr (...), stanowiącej dotychczas własność M. B. (2), będącej przedmiotem sprzedaży licytacyjnej w dniu 17 kwietnia 2009r. oraz do prawa własności udziału w 1/3 części nieruchomości rolnej, położonej w R., opisanej w księdze wieczystej nr (...), stanowiącej dotychczas własność B. B. (3), będącej przedmiotem sprzedaży licytacyjnej w dniu 17 kwietnia 2009 r. Zgodnie z tym orzeczeniem zobowiązano komornika do przekazania na rzecz S. W.i E. W.kwoty 43.232,(...) zł tytułem częściowego zaspokojenia przysługującej im należności.

Tego samego dnia postanowieniem Sądu Rejonowego w Biskupcu w sprawie I Co 539/05 sporządzono plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji skierowanej do prawa własności udziału w 2/3 części nieruchomości rolnej obejmującej gospodarstwo rolne, położonej w R., stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 2 ha 03 a, zabudowanej budynkiem inwentarskim – kurnikiem, opisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Biskupcu, stanowiącej dotychczas własność M. B. (2), będącej przedmiotem sprzedaży licytacyjnej w dniu 17 kwietnia 2009r. oraz do prawa własności udziału w 1/3 części nieruchomości rolnej obejmującej gospodarstwo rolne, położonej w R., stanowiącej działkę gruntu oznaczoną numerem ewidencyjnym (...) o powierzchni 2 ha 03 a, zabudowanej budynkiem inwentarskim – kurnikiem, opisanej w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Biskupcu, stanowiącej dotychczas własność B. B. (3), będącej przedmiotem sprzedaży licytacyjnej w dniu 17 kwietnia 2009 r. Stosownie do tego orzeczenia komornik został zobowiązany do przekazania S. W. i E. W. kwoty 53.829,05 zł z tytułu częściowego zaspokojenia ich należności.

( dowód : postanowienia w sprawie I Co 539/05 – k. 45 – 48 i k. 49 – 51 v.)

W dniu 21 grudnia 2009 r. J. S. zajęła na rzecz (...) Sp. z o.o. w G. - D. wierzytelność przypadającą S. W. i E. W. z tytułu planu podziału sumy uzyskanej w toku egzekucji z nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 12 listopada 2009r. w sprawie I Co 539/05.

( dowód : pismo wierzyciela, k. 467, 468 akt komorniczych o sygn. KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

(...) Spółka z o.o. z siedzibą w G. - D. pismem z dnia 26 lutego 2009 r., które wpłynęło do kancelarii (...) w dniu 2 marca 2009 r., zwrócił się z prośbą o poprawienie kwoty należności głównej, która od samego początku egzekucji podawana była w niewłaściwej wysokości, nieodpowiadającej treści tytułu wykonawczego. Jednocześnie wierzyciel wniósł o uwzględnienie kosztów zastępstwa procesowego w toku egzekucji z nieruchomości w wysokości 6.000 zł.

W dniu 29 stycznia 2010 r. pozwana przyznała wierzycielowi kwotę 6.000 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, na co powodowie złożyli skargę. Sąd Rejonowy w Biskupcu w dniu 23 lipca 2010 r. w postępowaniu I Co 126/10 oddalił skargę, zaś Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie IX Cz 545/10 zmienił postanowienie w ten sposób, że obniżył przyznane wierzycielowi koszty zastępstwa procesowego do kwoty 1.800 złotych.

( dowód : pisma wierzyciela - k. 433 i k. 492; postanowienie z 29 stycznia 2010 r. - k. 497, postanowienie z 23 lipca 2010 r. - k. 561 - 562 akt komorniczych o sygn. KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

(...) S.A.w W.wniósł o wszczęcie egzekucji z majątku B. B. (3), w tym z udziału wynoszącego 2/3 części w prawie użytkowania wieczystego w nieruchomości zabudowanej w postaci działki gruntu o numerze (...), powierzchni 77m ² objętej użytkowaniem wieczystym do dnia 13 listopada 2072 r. i stanowiącego odrębną nieruchomość budynku mieszkalnego piętrowego, dla którego to Sąd Rejonowy w Biskupcu prowadzi księgę wieczystą nr (...)(nr (...)).

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Biskupcu z dnia 28 sierpnia 2012 r. dokonano podziału sumy uzyskanej z egzekucji z wyżej opisanego prawa na nieruchomości, będącej przedmiotem przetargu w dniu 23 maja 2012 r. (sygn. akt I Co 911/10).

Objętą planem podziału kwotę 126.500 zł przyznano:

a)  kwotę 26.993,23 zł - Komornikowi Sądowemu J. S. z tytułu opłaty egzekucyjnej w sprawie KM 16/05,

b)  kwotę (...).506,77 zł - wierzycielom E.i S. W., na rzecz których wpisane zostały następujące hipoteki: hipoteka przymusowa zwykła na kwotę 18.500 zł, hipoteka przymusowa zwykła na kwotę 6.000 zł, hipoteka przymusowa łączna zwykła na kwotę 43.930,43 zł, hipoteka przymusowa zwykła na kwotę 30.000zł i hipoteka przymusowa łączna zwykła na kwotę 15.095,32 zł.

Na skutek dokonania podziału kwoty pochodzącej z egzekucji Sąd Rejonowy w Biskupcu stwierdził wygaśnięcie wyżej opisanych hipotek przymusowych.

Powyższe postanowienie Sądu uprawomocniło się w dniu 18 września 2012 r.

( dowód : postanowienie Sądu Rejonowego w Biskupcu w sprawie I Co 911/10 – k. 38 – 42; odpis księgi wieczystej KW nr (...) i zawiadomienie dotyczące tej księgi wieczystej – k. 182 – 184 v.; dokumenty znajdujące się w aktach komorniczych o sygn. KM 16/05 – załącznik do akt niniejszej sprawy; zarządzenie z dnia 2 października 2012 r. – k. 135 akt Sądu Rejonowego w Biskupcu o sygn. I Co 911/10 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Dnia 30 sierpnia 2012 r. powodowie zawarli ze swoim synem T. W.umowę przelewu wierzytelności przysługującej im w kwocie (...).506,77 zł z tytułu dokonania podziału sumy uzyskanej z egzekucji o sygn. akt KM 16/05. W dniu 4 września 2012 r. powodowie złożyli do Sądu Rejonowego w Biskupcu informację o dokonanej cesji wierzytelności, wnosząc tym samym o przelanie wyżej wskazanej kwoty bezpośrednio na rachunek bankowy T. W..

( dowód : umowa cesja wierzytelności – k. 181; informacja skierowana do Sądu z dnia 4 września 2012 r. – k. 36 i k. 37)

Dnia 3 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Biskupcu nakazał wypłacić na rachunek bankowy Komornika kwotę podlegającą podziałowi, tj. kwotę 109.633,33 zł, przy czym wpłynęła ona na konto kancelarii pozwanej w dniu 3 października 2012 r.

Dnia 9 października 2012 r. do Sądu Rejonowego w Biskupcu wpłynęło pismo pozwanej zawierające zapytanie o sposób wykonania planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości przy uwzględnieniu sytuacji prawnej powodów, którzy w prowadzonych postępowaniach egzekucyjnych są jednocześnie wierzycielami i dłużnikami, a nadto dokonali oni cesji swej wierzytelności.

W odpowiedzi na powyższe pismo poinformowano pozwaną, że zgodnie z art. 1031 k.p.c. to komornik realizuje plan podziału sporządzony przez Sąd.

(dow ó d: bilans wpłat – k. 139, zarządzenie z dnia 3 października 2012 r. – k. 140, zapytanie pozwanej – k. 141; zarządzenie z dnia 11 października 2012 r. – k. 142 akt Sądu Rejonowego w Biskupcu o sygn. I Co 911/10 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Jednocześnie w dniu 12 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Biskupcu dokonał przelewu na rachunek bankowy kancelarii komorniczej kwoty 446,70 zł zgromadzonej tytułem odsetek od wpłaconego depozytu z zaznaczeniem, że kwota winna być zaliczona na należności przysługujące powodom. Powyższa kwota wpłynęła na rachunek bankowy pozwanej w dniu 15 października 2012 r.

( dowód : zarządzenie z dnia 12 października 2012 r. – k. 143, zestawienie odsetek – k. 144 akt Sądu Rejonowego w Biskupcu o sygn. I Co 911/10 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Wnioskiem z dnia 11 października 2012 r., który wpłynął do kancelarii komorniczej pozwanej w dniu 12 października 2012 r., wierzyciel (...) Sp. z o.o. w G. – D. wniósł o wszczęcie egzekucji z wierzytelności powodów wynikających z planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości KW nr (...).

W dniu 17 października 2012 r. powodowie otrzymali od Komornika informację o dokonaniu zajęcia wierzytelności przysługującej im z tytułu planu podziału sumy uzyskanej w egzekucji z nieruchomości KW (...) na podstawie wyżej opisanego postanowienia Sądu Rejonowego w Biskupcu wydanego w sprawie I Co 911/10. Powyższe środki zostały umieszczone na oprocentowanym rachunku bankowym Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowy w Biskupcu (konto służbowe).

( dowód : wniosek wierzyciela – k. 660 akt komorniczych KM 98/00 – załącznik do akt niniejszej sprawy; zajęcie wierzytelności z dnia 12 października 2012 r. – k. 8 – 8v.; pismo powodów z dnia 23 listopada 2012 r. i odpowiedź pozwanej – k. 191 – 192; informacja wierzyciela (...) Sp. z o.o. w G. – D. – k. 183; zeznania J. S. w charakterze strony pozwanej – k. 343 – 344)

Dnia 29 października 2012 r. E.i S. W.zainicjonowali postępowanie sądowe w sprawie pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Golubiu - Dobrzyniu w postępowaniu nakazowym w dniu 24 listopada 1999 r. (sygn. akt I Nc 424/(...)), powołując się m. in. na zarzut spełnienia świadczenia czy też ograniczenie odpowiedzialności z tytułu poręczenia wekslowego do kwoty 10.000 zł.

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy w Golubiu – Dobrzyniu stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał powyższą sprawę do Sądu Rejonowego w Mrągowie Zamiejscowy Wydział Cywilny w B., następnie zaś postanowieniem tego Sądu z dnia 18 stycznia 2013 r. sprawę przekazano do Sądu Okręgowego w Olsztynie. Powyższa sprawa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego toczy się przed tut. Sądem pod sygn. akt I C 66/13.

W dniu 2 października 2013 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie udzielił powodom zabezpieczenia powództwa w sprawie o sygn. akt I C 66/13 poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Biskupcu J. S. (sygn. akt KM 98/00) do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

( dowód : pozew – k. 2 – 8; postanowienie Sądu Rejonowego w Golubiu – Dobrzyniu – k. 59 – 60 v.; postanowienie Sądu Rejonowego w Mrągowie Zamiejscowy Wydział w B. – k. 107 akt tut. Sądu o sygn. I C 66/13 – załącznik do akt niniejszej sprawy)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych sprawy powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań podkreślenia wymaga, że w niniejszej sprawie powodowie zgłosili żądanie zapłaty kwoty 143.883,90 zł, która obejmowała roszczenia w wysokości (...).506,77 zł (punkt 1a pozwu), 446,70 zł (punkt 1b) i 43.930,43 zł (punkt 1c).

Od razu jednak i dla porządku zauważyć należy, że postanowieniem z dnia 18 września 2013 r. tut. Sąd umorzył postępowanie dotyczące żądania pozwu określonego w punkcie 1a, tj. zapłaty kwoty (...).506,77 zł (k. 21), z uwagi na skutecznie złożone przez powodów oświadczenie o cofnięciu pozwu w tym zakresie.

W rezultacie Sąd został zwolniony z konieczności dokonania oceny zasadności wyżej wskazanego roszczenia powodów odnoszącego się do żądania zwrotu zajętej przez pozwanego Komornika wierzytelności przysługującej im z tytułu dokonanego podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości, a toczącej się z wniosku wierzycieli (...) Sp. z o.o. w W. (sygn. akt KM 16/05).

Jedynie wyjaśniająco wskazać należy, że powodowie zostali ujęci w podziale sumy uzyskanej ze wspomnianej egzekucji z nieruchomości, gdyż byli wierzycielami hipotecznymi na egzekwowanej nieruchomości, dla której to Sąd Rejonowy w Biskupcu prowadził księgę wieczystą KW nr (...).

Poza tym pozwana prowadziła z wniosku E.i S. W.postępowanie egzekucyjne o sygn. akt KM 785/05 skierowane przeciwko dłużnikom M.i H. B.. Środki pieniężne uzyskane zaś w toku tej egzekucji z nieruchomości zostały zaliczone na poczet zadłużenia małżonków B.właśnie w sprawie KM 785/05, jednak powodowie nie otrzymali dotychczas fizycznie wyegzekwowanej kwoty (...).506,77 zł z uwagi na zajęcie jej, a dokładniej wierzytelności jej wypłaty, na rzecz wierzyciela powodów – (...) Sp. z o.o.w G.– D.do sprawy KM 98/00.

Z uwagi na umorzenie postępowania w wyżej wskazanym zakresie Sąd został zwolniony zatem z konieczności dokonania oceny wszystkich tych zarzutów podniesionych przez powodów, które dotyczyły dochodzenia przez nich kwoty (...).506,77 zł, w tym zarzutów dotyczących niewykonania przez Komornika postanowienia Sądu z dnia 28 sierpnia 2012 r. w określonym terminie, niewłaściwego rozliczenia sumy uzyskanej z egzekucji, a mianowicie potrącenia kosztów egzekucyjnych od przyznanej powodom kwoty (...).506,77 zł oraz uzależnienia zaliczenia kwoty 74.507,16 zł (tj. (...).506,77zł po odliczeniu kosztów egzekucji) od rzekomego cofnięcia przez powodów skargi na czynności komornika (k. 247). Przede wszystkim jednak na skutek umorzenia postępowania we wzmiankowanym wyżej zakresie zbędnym stało się rozstrzyganie o skuteczności dokonania przez powodów na rzecz ich syna przelewu wierzytelności w myśl art. 509 k.c.

Wobec powyższego do rozstrzygnięcia Sądu pozostały dwa roszczenia powodów, a mianowicie żądanie zapłaty na ich rzecz od pozwanej kwoty 446,70 zł z tytułu „odsetek naliczonych przez Sąd od ceny nabycia nieruchomości KW (...) i wpłaconej do sądu dnia 26 czerwca 2012 r., a przekazanej Komornikowi 12 października 2012 r.” (punkt 1b pozwu) oraz kwoty 43.930,43 zł tytułem częściowego naprawienia szkody, zasądzonej wyrokiem karnym przeciwko M. i H. B. z dnia 10 maja 2005 r. (sygn. akt II K 137/05) do zapłaty przez nich na rzecz powodów (punkt 1c pozwu).

W tym miejscu podkreśleni wymaga , iż, podstawy prawnej odpowiedzialności komornika sądowego należy poszukiwać w art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Zgodnie z przywołanym wyżej przepisem komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności.

Podstawą (zasadą) odpowiedzialności komornika z art. 23 ust. 1 wspomnianej ustawy jest niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Przepis art. 23 ust. 1 nie określa samodzielnie przesłanek odpowiedzialności komornika w znaczeniu warunków powstania obowiązku naprawienia szkody i w tym też zakresie będą mieć zastosowanie ogólne przesłanki odpowiedzialności deliktowej, wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2004 r., sygn. akt III CZP 54/2004, LexPolonica nr 369585, OSNC 2005, nr 10, poz. 168). Do przesłanek tych w ogólności należą: szkoda w znaczeniu uszczerbku w dobrach osoby poszkodowanej, fakt (zdarzenie), z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy (zdarzeniem tym według art. 23 ust. 1 jest niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie komornika) oraz związek przyczynowy między faktem (zdarzeniem) a szkodą.

Dodatkowo wskazać trzeba, że z treści art. 23 ust. 1 o komornikach sądowych i egzekucji wynika, że przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej komornika jest bezprawność jego działania, przy czym termin „zachowanie niezgodne z prawem" należy rozumieć jako zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej.

Jak podkreślają przedstawiciele doktryny niezgodność z prawem musi być rozumiana ściśle, czyli jako niezgodność z konstytucyjnym ujęciem źródeł prawa (art. 87 - 94 Konstytucji RP). Powyższe oznacza, że za niezgodne z prawem uznaje się tylko takie działania bądź zaniechania komornika, które są sprzeczne z przepisem Konstytucji RP, ustawy, ratyfikowanej umowy międzynarodowej, rozporządzenia, aktem prawa miejscowego czy z przepisem powszechnie obowiązującego aktu prawa europejskiego. Pojęcie niezgodności z prawem na gruncie przepisu art. 23 ust. 1 wspomnianej ustawy nie obejmuje natomiast naruszeń norm moralnych i obyczajowych określanych terminem „zasad współżycia społecznego" lub „dobrych obyczajów", na które to niejednokrotnie powoływali się powodowie.

W konsekwencji uznać należy, iż przesłanka bezprawności oznacza naruszenie przez komornika przepisów prawa, przy czym nie każde naruszenie prawa będzie stanowiło podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej, ale jedynie takie, które stanowiło warunek konieczny powstania szkody i którego normalnym następstwem w danych okolicznościach jest powstanie szkody (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2010 r., III CSK 243/09, Lex nr 852665; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 grudnia 2010 r., I ACa 925/10, Lex nr 898665).

Co się tyczy pierwszego z żądań pozwu (punkt 1b), to dla porządku zauważyć należy, że roszczenie to pozostaje w ścisłym związku z żądaniem zapłaty kwoty (...).506,77 zł, w zakresie której umorzono niniejsze postępowanie. Ze sposobu określenia żądania z punktu 1b pozwu można domniemywać, że w rzeczywistości powodowie wnoszą o zasądzenie na ich rzecz kwoty 446,70 zł, która została przekazana przez Sąd Rejonowy w Biskupcu na rachunek bankowy pozwanego Komornika tytułem odsetek od wpłaconego depozytu w postaci uiszczonej ceny nabycia nieruchomości KW nr (...). Wprawdzie sposób uzasadnienia tego roszczenia jest na tyle ogólnikowy, że nie sposób dokładnie wskazać podstaw faktycznych tego żądania, niemniej stanowisko powodów opiera się na założeniu, że do powstania szkody doszło na skutek zwłoki pozwanej ujawnionej w czasie prowadzonych postępowań egzekucyjnych.

Jak wskazali powodowie, podstawą prawną omawianego roszczenia jest treść art. 22 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, zgodnie z którym komornik ma obowiązek w terminie 4 dni przekazać uprawnionemu wyegzekwowane należności, a jeżeli dopuści się opóźnienia, jest obowiązany zapłacić uprawnionemu odsetki od kwot otrzymanych i nierozliczonych w terminie. Wspomniany przepis nakłada na komornika obowiązek przekazania uprawnionemu wierzycielowi wyegzekwowanych należności w terminie 4 dni, przy czym początek tego terminu liczyć należy od dnia wpłaty wyegzekwowanych kwot w kasie kancelarii komornika bądź od dnia uznania rachunku bankowego komornika.

Żądana przez powodów kwota 446,70 zł została przelana przez Sąd Rejonowy w Biskupcu na rachunek bankowy pozwanej (służbowy) na podstawie zarządzenia Przewodniczącego z dnia 12 października 2012 r., przy czym kwota powyższa wpłynęła na konto służbowe Komornika w dniu 15 października 2012 r. Uprzednio zaś, a mianowicie w dniu 12 października 2012 r., pozwana dokonała, na podstawie wniosku wierzyciela, zajęcia wszelkich wierzytelności powodów wynikających z dokonanego podziału sumy uzyskanej ze wspomnianej egzekucji z nieruchomości.

Powyższe oznacza, że pozwany Komornik, który miał obowiązek podjąć w terminie 4 dni czynności związane z rozdysponowaniem uzyskanych środków pieniężnych, zachował się zgodnie z dyspozycją treści art. 22 wyżej wskazanej ustawy. Ponownego podkreślenia tu wymaga, że omawiany przepis nakłada na komornika obowiązek wypłaty odsetek ustawowych w sytuacji, gdy w podanym wyżej terminie nie wypłaci uprawnionemu wierzycielowi nierozliczonych należności. Za uprawnionego wierzyciela uznać przy tym należy taki podmiot, który posiada pełne i swobodne prawo dysponowania wyegzekwowanymi i przydzielonymi mu środkami pieniężnymi.

W tym miejscu zaznaczyć należy, że dokonanie przez pozwaną powyższego zajęcia było w pełni uprawnione, albowiem zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 796 § 1 k.p.c. postępowanie egzekucyjne wszczynane jest na wniosek wierzyciela, który jest gospodarzem postępowania egzekucyjnego i to on decyduje o tym, w jaki sposób i z jakich składników majątkowych należących do dłużnika prowadzi się egzekucję. Skoro zaś wierzyciel (...) Spółka z o.o. z siedzibą w G.-D. złożył wniosek o wszczęcie i prowadzenie egzekucji m. in. z nieruchomości i z innych wierzytelności należących do dłużników, to wobec tak złożonego wniosku pozwana jako komornik sądowy miała nie tylko prawo ale i prawny obowiązek podjąć wszelkie czynności pozwalające na zaspokojenie wierzyciela w jak największym stopniu.

Tak zakreślony zakres sposobu egzekucji jednoznacznie bowiem wskazuje, że objęto nim również wszelkie wierzytelności należące do dłużników z tytułu wykonawczego niezależnie od tytułu prawnego ich powstania.

Taką wierzytelnością była niewątpliwie kwota przypadająca powodom z tytułu planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości, dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Biskupcu księga wieczysta KW nr (...).

Podkreślenia przy tym wymaga, że wniosek wierzyciela z dnia 11 października 2012 r. o wszczęcie egzekucji z wierzytelności powodów stanowił doprecyzowanie uprzednio złożonego wniosku z dnia 14 lutego 2000 r. (wniosek o wszczęcie egzekucji) i dotyczył wszelkich ich roszczeń związanych z dokonanym podziałem sumy pochodzącej z egzekucji z nieruchomości, co oznacza, że wniosek odnosił się zarówno do kwoty (...).506,77 zł, jak i do kwoty 446,70 zł (k. 660 akt KM 98/00). W tej sytuacji dokonane przez pozwaną, związanej przecież zakresem i treścią wniosku egzekucyjnego wierzyciela, zajęcie wszelkich (także przyszłych) należności przysługujących powodom z tytułu planu podziału sumy uzyskanej w egzekucji z nieruchomości nie pozostawał w sprzeczności z obwiązującymi w tej mierze normami prawnymi.

Dodatkowo zauważyć należy, że treścią zawartej w dniu 30 sierpnia 2012 r. cesji wierzytelności była natomiast objęta jedynie kwota (...).506,77 zł. Abstrahując od oceny skuteczności przedmiotowej umowy, z której dokonania Sąd został zwolniony na skutek cofnięcia pozwu w powyższym zakresie, zaznaczyć zatem trzeba, że pozostałe środki pochodzące z tytułu planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji, tj. 446,70 zł, nie będą podlegały ewentualnej wypłacie na rzecz T. W..

Jedynie dla porządku zaznaczyć należy, że w świetle obowiązujących przepisów prawnych, w szczególności art. 1031 k.p.c., to komornik sądowy realizuje plan podziału sporządzony przez Sąd, przy uwzględnieniu wszystkich istniejących należności (rozliczeń). Tym samym nie można podzielić poglądu powodów, jakoby pozwana była obowiązana wypłacić na ich rzecz należności wynikające z planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji w całości zgodnie z treścią zarządzenia Przewodniczącego Sądu Rejonowego w Biskupcu.

Sąd nadzorujący postępowanie komornicze dokonał (na tym etapie sprawy) tylko przelania uzyskanych w toku egzekucji środków pieniężnych, nie był natomiast uprawniony do dokonania w tym akurat postępowaniu oceny skutków zajęcia wierzytelności powodów czy też skuteczności prawnej zawartej umowy przelewu wierzytelności.

Mając powyższe na względzie, w dniu 11 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Biskupcu odmówił zajęcia stanowiska w sprawie prawidłowości wykonania planu podziału sumy uzyskanej w egzekucji nieruchomości w sprawie I Co 911/10 w zakresie odnoszącym się do problematyki zajęcia wierzytelności powodów (pismo pozwanej z dnia 9 października 2012 r.).

Podsumowując, powodowie nie posiadają statusu uprawnionych wierzycieli i to niezależnie od tego, czy wspomniana umowa cesji wierzytelności została zawarta w sposób skuteczny i zgodny z prawem, albowiem przelew ten nie odnosił się do żądanej przez powodów kwoty 446,70 zł. Skoro zaś prawidłowo dokonane zajęcie wierzytelności obejmowało żądaną w pozwie kwotę 446,70 zł, to brak jest podstaw prawnych do uwzględnienia powództwa w tym zakresie. Powodowie bowiem nie wykazali w toku niniejszego postępowania, aby dokonane zajęcie wierzytelności – w omawianym zakresie – było nieskuteczne, w konsekwencji zaś nie sposób uznać, że posiadają oni tytuł prawny do żądania wypłaty powyższych środków.

Na marginesie zresztą poczynionych wyżej rozważań , należy podnieść, iż jeśli uznać, iż zgodnie z art. 509 kc kwota odsetek również i skutecznie podlegała przelaniu na osobę trzecią tj. syna powodów to wtedy konsekwentnie należałoby uznać , iż wierzytelność jako prawo majątkowe i składnik mienia w rozumieniu art.44 kc wyszło z majątku powodów do majątku osoby trzeciej względem dłużna i wierzyciela co w przypadku zajęcia takiej wierzytelności odbiera cedentom legitymację czynną , skoro nie są oni już podmiotami chronionego prawa.

Biorąc powyższe pod uwagę i to w sposób alternatywny , Sąd nie znalazł podstaw do uznania, że pozwana dopuściła się naruszenia treści art. 22 powołanej powyżej ustawy w sposób umożliwiający uwzględnienie powództwa w omawianym zakresie.

Odnosząc się zaś do żądania powodów określonego w punkcie 1c pozwu, czyli roszczenia o zapłatę kwoty 43.930,43 zł, jeszcze raz tu wskazać należy, że powyższa kwota ma stanowić w ocenie powodów częściowe naprawienie szkody wyrządzonej im przez małżonków B., która została im zasądzona w wyroku karnym z dnia 10 maja 2005 r. w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Biskupcu o sygn. akt II K 137/05.

Jak wskazali powodowie powyższe żądanie stanowi sumę kwot przyznanych im w postępowaniu toczącym się przed Sądem Okręgowym w Olsztynie w sprawie I C 959/04 w postaci ugody (30.000 zł) oraz w postaci wyroku częściowego z dnia 8 czerwca 2005 r. (13.930,43 zł). Wprawdzie wspomnianym wyrokiem Sąd Okręgowy w Olsztynie zasądził na rzecz powodów kwotę 18.224,10 zł (nie 13.930,43 zł), jednak ograniczyli oni swoje powództwo tylko do wysokości nałożonego przez Sąd Rejonowy w Biskupcu na skazanych małżonków B. obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej E. i S. W. (vide: wyrok karny w sprawie II K 137/05).

Doznanej szkody w tym zakresie strona powodowa upatruje w tym, że pozwana nie dostosowała się do treści wyżej opisanego orzeczenia Sądu Rejonowego w Biskupcu wydanego w sprawie karnej, czym – jak to określili powodowie – „pogwałciła powagę rzeczy osądzonej” (k. 166).

Powyższe stanowisko powodów uznać trzeba za całkowicie chybione, skoro tytuł wykonawczy w postaci wyroku karnego wydanego w sprawie II K 137/05 stanowił jedną z trzech (obok wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 3 sierpnia 2005 r. sygn. akt I C 959/04 i ugody zawartej w toku tego postępowania) podstaw do skierowania egzekucji przeciwko H. i M. B. (1).

Postępowanie egzekucyjne o sygn. akt KM 785/05 było bowiem prowadzone przez pozwanego Komornika na wniosek powodów działających jako wierzyciele (wniosek z dnia 29 sierpnia 2005 r.) , którzy to jednoznacznie wnieśli o wyegzekwowanie wspomnianego wyroku.

Tym samym brak jest jakichkolwiek podstaw do podzielenia poglądu wyrażonego przez powodów, jakoby strona pozwana dopuściła się naruszenia prawa, albowiem nie prowadziła postępowania egzekucyjnego z tytułu wykonawczego w postaci wyroku karnego (por. zeznania powódki z k. 342 v.).

Co ważniejsze , analiza akt komorniczych o sygn. KM 785/05 jednoznacznie świadczy o tym, że powodowie powinni być w pełni świadomi tego, w oparciu o jakie tytuły wykonawcze prowadzona jest przedmiotowa egzekucja, skoro taka informacja umieszczana była w nagłówku praktycznie każdego kierowanego do nich pisma pozwanej.

W konsekwencji Sąd nie miał podstaw do uwzględnienia żądania zapłaty kwoty 43.930,43 zł, albowiem oznaczałoby to umożliwienie powodom wszczęcie kolejnego postępowania egzekucyjnego w zakresie tej samej kwoty (tego samego roszczenia).

Powyższe roszczenie powodów zostało bowiem uwzględnione w toku postępowania cywilnego (sprawa I C 959/04) i karnego (sprawa II K 137/05), a następnie w postępowaniu komorniczym KM 785/05 zakończonym uwzględnieniem powodów w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości KW nr (...). Tym samym dochodzona przez nich kwota jest w rzeczywistości powieleniem żądania określonego w punkcie 1a pozwu, w zakresie którego umorzono niniejsze postępowanie sądowe. Powodom bowiem przydzielono kwotę (...).506,77zł właśnie z tytułu egzekucji należności wynikających ze wspomnianych już tytułów wykonawczych ze spraw II K 137/05 i I C 959/04 (w sprawie KM 785/05).

Z treści pozwu nie wynika także, aby powodowie dochodzili np. różnicy między kwotą uzyskaną w egzekucji a wartością hipotek (brak bezprawności pozwanej w tym zakresie), względnie aby zaistniały przesłanki do ponownego żądania zasądzenia powyższej kwoty tym razem jednak od pozwanej z uwagi np. na charakter więzów prawnych łączącej ją z małżonkami B. (np. więzy solidarności).

Od razu jednak podkreślenia wymaga, że w sprawie nie zaistniały przesłanki do odrzucenia pozwu z uwagi chociażby na brak tożsamości stron (art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.).

Niezależnie od powyższego zauważyć należy, że pozostałe podniesione przez powodów zarzuty związane z roszczeniem z punktu 1c pozwu nie odnosiły się w rzeczywistości do bezpośrednich zachowań (działań bądź zaniechań) pozwanego Komornika, w związku z czym nie mogły mieć istotnego wpływu na wynik niniejszej sprawy. I tak, dla okoliczności powstania szkody w wysokości 43.930,43 zł, opisanej przez powodów w wyżej wskazany sposób, nie miał żadnego wpływu przebieg postępowania karnego, w tym składanie obietnic i zapewnień ze strony chociażby pełnomocnika państwa B..

Kończąc rozważania w powyższym zakresie przypomnieć należy, że w świetle przepisu art. 23 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej komornika dochodzi tylko wtedy, gdy strona powodowa udowodni bezprawność w zachowaniu takiego komornika, przy czym chodzi tu wyłącznie o sprzeczność działania (zaniechania) z obowiązującymi normami prawnymi w ramach wdrożonej egzekucji.

Z powyższych względów jeszcze raz powtórzyć zatem należało, że wszelkie działania pozwanej, określone przez powodów jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, nie mogą skutkować uwzględnieniem powództwa skierowanego przeciwko pozwanemu Komornikowi.

Z tych wszystkich przytoczonych względów – z uwagi na brak przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej określonych w art. 23 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji – oddalono powództwo jako bezzasadne.

Skutkiem nieprzedstawienia przez stronę powodową dowodów potwierdzających naruszenie norm prawnych przez Komornika, jest oddalenie powództwa i to bez konieczności badania pozostałych przesłanek odpowiedzialności z art. 23 ust. 1 przywołanej powyżej ustawy, a więc szkody, wydarzenia wywołującego szkodę i związku przyczynowego między szkodą a tym zdarzeniem.

Niemniej jedynie dla porządku wspomnieć wypada, że w toku niniejszej sprawy powodowie nie wykazali zaistnienia tychże ogólnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Analizując całokształt okoliczności niniejszej sprawy nie można bowiem dopatrzyć się istnienia przesłanek do przypisania pozwanej bezprawności takiego zachowania, który skutkowałby powstaniem po stronie powodów szkody w wysokości – odpowiednio - 446,70 zł i 43.930,43 zł.

Niewątpliwie szkodą jest uszczerbek majątkowy, czyli zmniejszenie się majątku wskutek określonego zdarzenia, z pominięciem tych, które zależą od woli doznającego uszczerbku. Uszczerbek w majątku może polegać na powstaniu straty (damnum emergens), czyli na zmniejszeniu się aktywów majątku przez ubytek, utratę, zniszczenie poszczególnych składników, lub ich uszkodzenie lub obniżenie wartości, przy czym taką stratą jest każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy niż był przed doznaniem szkody.

Nadto szkoda może przyjmować postać tzw. utraconych korzyści (lucrum cessans), powstałych na skutek udaremnienia powiększenia się majątku, czyli odpadnięcia korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W orzecznictwie przyjęto, że szkodą w przypadku utraconych korzyści jest szkoda, którą określa to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tę szkodę, a inaczej mówiąc, to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2002 r., I CKN 132/01, LEX nr 53144).

Z treści pozwu złożonego w niniejszej sprawie można wysnuć wniosek, że szkodą powstałą po stronie powodów jest brak wypłaty odsetek w kwocie 446,70 zł oraz nie wyegzekwowanie przez pozwaną wyroku karnego w zakresie kwoty 43.930,43 zł. Zdaniem Sądu rozstrzygającego niniejszą sprawę można mieć natomiast wątpliwości co do tego, czy określony przez powodów uszczerbek stanowi w rzeczywistości szkodę.

Nie sposób bowiem pominąć okoliczności, że na skutek zajęcia wierzytelności powodów z tytułu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości KW nr (...), nie uzyskali oni fizycznie tych należności, co oznacza że nie doszło do zwiększenia ich aktywów, niemniej jednak zmniejszyły się ich pasywa w postaci zadłużenia wobec wierzyciela (...) Sp. z o.o. w G. – D.. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że na skutek działań pozwanej zaistniała sytuacja, w której powodowie stali się ubożsi w porównaniu z dniem poprzedzającym doznanie szkody, skoro obecnie nie muszą spłacać długu w wysokości odpowiadającej kwocie zajętej wierzytelności, zwiększonej ponadto o kolejne odsetki ustawowe od istniejącego zadłużenia.

W tym miejscu dostrzec trzeba, że dla uwzględnienia omawianych roszczeń powodów, konieczne jest nie tylko ustalenie szkody we wskazanej przez nich wysokości, lecz przede wszystkim ustalenie, że wskutek niezgodnego z prawem zachowania pozwanej powstała po ich stronie szkoda w takiej, a nie innej wysokości, która była normalnym i przewidywanym następstwem błędów w działalności Komornika. W ocenie Sądu nie można mieć natomiast żadnych wątpliwości co do tego, iż powodowie nie sprostali obowiązkowi wykazania omawianych przesłanek powstania odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej, w szczególności zaś nie dokonali precyzyjnego wskazania, które z konkretnych jej działań zrodziły uszczerbek majątkowy powodów we wskazanej wysokości i co najważniejsze nie udowodnili, że między tymi zachowaniami a szkodą istnieje adekwatny związek przyczynowy.

W tym miejscu zauważyć wypada, że przepis art. 361 § 1 k.c. określa związek przyczynowy między działaniem lub zaniechaniem zobowiązanego a powstałym skutkiem w postaci szkody jako przesłankę odpowiedzialności cywilnej za szkodę. Związek przyczynowy oznacza zatem przyczynowe powiązanie przesłanki szkody oraz zdarzeń prawnych szkodę wywołujących, przy czym zachodzi on tylko wtedy, gdy w grupie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki. Nie wystarczy więc stwierdzić istnienie związku przyczynowego jako takiego, lecz należy stwierdzić, że chodzi o następstwa normalne (a nie niezwykłe, nadzwyczajne).

Kryterium adekwatności, jakie zostało przyjęte przez ustawodawcę polskiego w art. 361 § 1 k.c. powoduje, że odpowiedzialność za szkodę nie może obejmować wszelkich następstw, które pozostają w ogólnym związku przyczynowym z danym zdarzeniem tym bardziej, że często mogą to być następstwa odległe w czasie i przestrzeni.

Dlatego też dla stwierdzenia istnienia związku przyczynowego nie wystarcza jakiekolwiek powiązanie przyczynowe między zachowaniem poszkodowanego a powstaniem lub zwiększeniem szkody, ale tylko takie pozostające w związku przyczynowym normalnym (typowym) w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2008 r., IV CSK 127/08, M. Praw. 2009, nr 19, s. (...)).

Odnosząc powyższe do realiów niniejszej sprawy zaznaczyć trzeba, że żadne z działań (zaniechań) pozwanej nie było związane z okolicznością powstania szkody określoną w pozwie w taki sposób, aby można było je uznać za pozostające ze sobą w normalnym związku przyczynowym. Powstanie rzekomej szkody po stronie powodów nie było bowiem następstwem zachowania pozwanej polegającego chociażby na opieszałości w prowadzeniu egzekucji, nieuwzględnieniu zawartej umowy cesji wierzytelności czy też niezrealizowaniu polecenia Sądu. Żadne z tych działań (zaniechań) pozwanego Komornika nie doprowadziło bowiem do powstania szkody rozumianej przez powodów w sposób opisany w pozwie.

Tym samym na tle przedmiotowej sprawy nie doszło do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej nie tylko z powodu braku bezprawności jej działania, lecz także z uwagi na nie wystąpienie ogólnych przesłanek odpowiedzialności w postaci szkody, zdarzenia wywołującego szkodę i związku przyczynowego między nimi.

Końcowo wskazać jedynie wypada , iż Sąd nie odniósł się do części zarzutów podnoszonych przez stronę powodową nie tylko z uwagi na ich powiązanie z tym roszczeniem, co do którego powodowie cofnęli pozew, o czym już była wyżej mowa, lecz także z powodu braku ich ścisłego związku z żądaniami pozwu.

Powodowie podnieśli bowiem szereg takich okoliczności, które są związane z nieprawidłowym rozliczeniem ich zadłużenia, które to jednak będą najprawdopodobniej przedmiotem postępowania toczącego się przed tut. Sądem pod sygn. akt I C 66/13 (w sprawie z powództwa przeciwegzekucyjnego). Poza tym część tych zarzutów została już rozpoznana w toku innych postępowań sądowych toczących się z udziałem stron, głównie w sprawie I C 224/10 toczącej się przed Sądem Okręgowym w Olsztynie, o czym Sądowi wiadomo z urzędu, w związku z czym nie zaistniała konieczność ponownego dokonywania ich oceny.

Biorąc pod uwagę wszystkie wyżej wskazane okoliczności, wobec braku podstaw z art. 23 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji w zw. z art. 22 ustawy, art. 361 § k.c., Sad oddalił powództwo w całości (punkt I wyroku).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c., zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

W niniejszej sprawie Sąd zasądził jedynie część kosztów procesu od strony powodowej na rzecz pozwanej, a mianowicie w wysokości 2.000 zł, uznał bowiem, że wystąpił w niej szczególnie uzasadniony wypadek. Orzekając w oparciu o art. 102 k.p.c. Sąd miał na uwadze sytuację materialną powodów, która jest trudna właśnie z uwagi na wieloletnie prowadzone przeciwko nim postępowanie egzekucyjne. Poza tym szereg toczących się z udziałem powodów postępowań sądowych, w tym wynik postępowania sprawy I C 83/06 prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Biskupcu, gdzie częściowo uwzględniono powództwo E. W. przeciwko J. S., mógł utwierdzać ich w przekonaniu, że pozwana dopuściła się jednak pewnych uchybień w toku prowadzonych egzekucji.

Jednocześnie przy orzekaniu o kosztach Sąd wziął pod uwagę wielowątkowy i dość trudny charakter sprawy zainicjonowanej przez powodów starających się bronić swojego majątku wydatnie uszczuplonego na skutek prowadzonego przeciwko nim postępowania egzekucyjnego a wynikającego z istnienia zadłużenia tytułem poręczenia zapłaty weksla własnego.

Z tej przyczyny, na podstawie art. 102 k.p.c., Sąd obciążył powodów obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanej kosztów procesu jedynie w części, a mianowicie w zakresie kwoty 2.000 zł (punkt II wyroku).