Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2013 r. na rozprawie

sprawy z powództwa B. Z.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A.
w W.

o zasądzenie zadośćuczynienia, odszkodowania i rentę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 26 czerwca 2012 r., sygn. akt I C 582/09

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt VII o tyle, że w miejsce kwoty 7.217zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zasądza na rzecz powódki kwotę 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście) ,

II.  oddala apelację w pozostałej części,

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.700zł (dwa tysiące siedemset) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Powódka B. Z. domagała się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) S.A w W. tytułem naprawienia szkody jakiej doznała na skutek obrażeń ciała odniesionych w wypadku komunikacyjnym w dniu 15 marca 2004r. kwoty 230 000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa. Ponadto domagała się wyrównania szkody w kwocie 5 072 zł wraz z odsetkami ustawowymi z tytułu poniesionych kosztów leczenia i dojazdów na leczenie i rehabilitację. Tytułem wyrównania szkody w postaci zwiększonych potrzeb domagała się zasądzenia od pozwanego renty skapitalizowanej za okres od 15 marca 2004r. do 27 lipca 2005r. wraz odsetkami ustawowymi oraz począwszy od dnia 28 stycznia 2005r. renty bieżącej w wysokości 1 056 zł miesięcznie. Domagała się również ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość z skutki wypadku jakiemu uległa powódka oraz zasądzenia od pozwanego kosztów procesu.

Pozwany T.U. i R. (...) S.A. w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa i zasądzenia od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2012r. Sąd Okręgowy w Rzeszowie zasądził od pozwanego na rzecz powódki:

- kwotę 120 000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 15 maja 2009r., tytułem zadośćuczynienia;

- kwotę 5 072, 19 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 maja 2009r. tytułem odszkodowania;

- kwotę 73 544, 22 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od 15 marca 2004r. do 16 czerwca 2011r. z ustawowymi odsetkami od kwoty 24 912zł od 15 maja 2009r. i od kwoty 48 632,22 zł od dnia 12 czerwca 2012r;

- kwotę po 931,80 zł miesięcznie tytułem renty płatnej do dnia 1 każdego

miesiąca, począwszy od 17 czerwca 2011r.

Ponadto ustalił, że pozwany ponosi na przyszłość odpowiedzialność za skutki wypadku jakiemu uległa powódka w dniu 15 marca 2011r.

Dalej idące żądania pozwu Sąd Okręgowy oddalił i zasądził od pozwanego na rzecz powódki koszty procesu w wysokości 9395zł w tym 7217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Ponadto nakazał ściągnięcie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwoty: 10 490zł tytułem opłaty sądowej i 6714,76 zł tytułem wydatków poniesionych na wynagrodzenie biegłych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że rozstrzygnął sprawę na podstawie następujących ustaleń faktycznych:

W wypadku komunikacyjnym w dniu 15 marca 2004r. powódka jako ofiara wypadku doznała obrażeń ciała w związku z czym po przewiezieniu do szpitala rozpoznano u niej złamanie trzonu kręgu szyjnego C2 i wstrząśnienie mózgu. Powódka doznała urazu skrętnego kręgosłupa szyjnego, który doprowadził do wypadnięcia jądra miażdżystego, a w następstwie uszkodzenia nerwu rdzeniowego zachyłka C5- C6, co wymagało leczenia operacyjnego. Przez około 10- dni była leczona w warunkach szpitalnych, a po opuszczeniu szpitala w Poradni Ortopedyczno Neurologicznej. Powódka kontynuowała leczenie oraz leczenie rehabilitacyjne. W styczniu 2005r. powódka została poddana leczeniu operacyjnemu z powodu przepukliny jądra miażdżystego kręgów szyjnych C5 – C6. Po opuszczeniu szpitala nadal pozostawała w leczeniu. 18 lutego 2009r. powódka została zaliczona do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ze wskazaniami co do możliwości wykonywania pracy jedynie w warunkach pracy chronionej. Pozostałościami doznanych przez powódkę obrażeń są nadpobudliwość, tiki twarzy, ograniczona ruchomość kręgosłupa szyjnego i piersiowego, średniego stopnia niedowład wiotki kończyny górnej lewej, ataksja związana z funkcją kończyn górnych, zaburzenia pamięci i koncentracji.

Powódka poniosła koszty zakupu leków, sprzętu medycznego, przedmiotów profilaktyczno rehabilitacyjnego, badań analitycznych w łącznej kwocie 3 196,43 zł. Poniosła również koszty dojazdów na wizyty lekarskie i konsultacje w kwocie 2 814,32 zł, a członkowie jej najbliższej rodziny wydali na dojazdy do szpitali gdzie przebywała powódka 785,21 zł.

W okresie rekonwalescencji powódka wymagała niekwalifikowanej pomocy ze strony innych osób. Zakres tej pomocy był zróżnicowany, a faktyczny jej zakres w poszczególnych okresach choroby został szczegółowo ustalony przez Sąd Okręgowy. Łączny koszt opieki nad powódką w okresie w okresie do 16 czerwca 2011r. wyniósł 73 544,22 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, że w chwili wypadku powódka miała 34 lata. Zajmowała się opieką i wychowaniem dzieci, w tym niepełnosprawną córką, pracowała w gospodarstwie rolnym, a sezonowo podejmowała pracę za granicą.

Powódka nadal odczuwa ból lewej ręki, a czasami traci w niej siłę. Uskarżą się na cierpnięcie lewej strony twarzy, zaburzenia równowagi, ma bóle kręgosłupa, szyi. Nie może podnosić ciężkich przedmiotów. Straciła możliwość wykonywania pracy fizycznej. Potrzebuje pomocy przy sprzątaniu i myciu. Powódka przebywa z mężem w Norwegii i korzysta z jego pomocy.

Powódka dokonała zgłoszenia szkody 5 kwietnia 2004r. domagając się 10 000 zł tytułem zadośćuczynienia i 500 zł tytułem odszkodowania. Pozwany wypłacił powódce łącznie kwotę 20 000 zł tytułem zadośćuczynienia i 2 157,88 zł tytułem odszkodowania.

Dokonując oceny zebranego materiału dowodowego Sąd Okręgowy wskazał, że ustalenia skutków i zakresu obrażeń ciała pozostających w związku z wypadkiem ustalił na podstawie opinii Katedry Medycyny Sądowej CM UJ w K.. Jako rzetelna i fachową ocenił opinię biegłej z zakresu pielęgniarstwa.

W oparciu o powyższe ustalenia i ocenę Sąd Okręgowy rozważył, na podstawie art. 444 § 1i 2 oraz 445 § 1 k.c. zasadność żądań powódki.

Ocenił, że uzasadnione są żądania w zakresie odszkodowania w kwocie 5 072,19 zł z tytułu poniesionych przez powódkę kosztów leczenia. Wskazał, że wysokość odszkodowania powódka zgłosiła już w postępowaniu przed ubezpieczycielem, co uzasadniało określenie wymagalności kwoty z tytułu odszkodowania zgodnie a art. 455 w związku z 481 § 1 k.c. od dnia 15 maja 2009r.

Sąd ocenił, że żądanie powódki naprawienia szkody w zakresie zwiększonych potrzeb nie wymagało od powódki wykazania faktu poniesienia wydatków, ale wystarczyło wykazanie zwiększenia się potrzeb jaki powódka musi zaspokoić w związku z obrażeniami pozostającymi w związku z wypadkiem. Wskazał, że w przypadku powódki zwiększenie się jej potrzeb wynika z konieczności udzielania jej pomocy przez inne osoby w życiu codziennym. Sąd w oparciu o wnioski opinii biegłych i ocenianą przez nich dokumentację lekarska ocenił, że wartość niekwalifikowanej pomocy jakiej wymagała powódka w okresie do 16 czerwca 2011r. wynosił 73 544,22 zł.

Oceniając zakres krzywdy powódki Sąd Okręgowy wziął pod uwagę doznany przez powódkę uszczerbek na zdrowiu, trwałość następstw wypadku, zakres cierpień fizycznych, ocenę skutków wypadku poprzez porównanie funkcjonowania powódki w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym przed i po wypadku. Na tej podstawie ocenił, że adekwatna dla krzywdy powódki jest kwota zadośćuczynienia w wysokości 140 000 zł.

Rozstrzygając o odsetkach ustawowych Sąd Okręgowy powołał się na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 lutego 2011r. sygn. I CSK 243/10 i z dnia 11 stycznia 2011r. sygn. I PK 145/10).

Na uzasadnienie orzeczenia uwzględniającego żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki wypadku Sąd Okręgowy powołał się na przepis art. 189 k.p.c. jako podstawę rozstrzygnięcia oraz poglądy judykatury opowiadające się za dopuszczalnością zgłoszonego żądania. Wskazał też okoliczności faktyczne sprawy uzasadniające uwzględnienie żądania.

Rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Okręgowy dokonał na podstawie art. 100 k.p.c. oraz art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Pozwany zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego apelacją w części uwzględniającej powództwo:

- w punkcie I co do kwoty 70 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 maja 2009r.;

- w punkcie II w całości;

- w punkcie III co do kwoty 51 236,22 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 24 912 od dnia 15 maja 2009r., od kwoty 26 324,22 zł od dnia 12 czerwca 2012r.;

- w punkcie IV, V, VI, i VII w całości.

W konkluzji apelacji pozwany domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez:

- oddalenie powództwo ponad kwotę 50 000 zł z kwoty zasadzonej w punkcie I sentencji;

- oddalenie powództwa w całości co do kwoty zasądzonej w punkcie II;

- oddalenie powództwa ponad kwotę 22 308 zł z kwoty zasądzonej w punkcie III;

- oddalenie powództwa co do żądań uwzględnionych w punktach IV i V;

- zmianę rozstrzygnięcia o kosztach procesu w punktach VI i VII poprzez stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu pomiędzy stronami i zasadzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w stosunku w jakim uległ żądaniom pozwu oraz zasądzenia kosztów postępowania odwoławczego.

Ewentualnie pozwany domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwany zarzucił w pierwszej kolejności naruszenie prawa materialnego:

- art. 445 k.c. poprzez zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie rażąco wygórowanej w stosunku do krzywdy powódki i nieusprawiedliwionej aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa;

- art. 444 § 2 k.c. w związku z 6 k.c. poprzez zasądzenie renty pomimo nie wykazania przez powódkę rozmiaru i kosztów opieki i braku w tym zakresie dowodów z opinii biegłych i zeznań świadków.

Ponadto pozwany zarzucił naruszenie prawa procesowego:

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie zamieszczenie w uzasadnieniu wyroku motywów uzasadniających, że kwota zadośćuczynienia jest adekwatna do doznanej krzywdy;

- 233 § 1 k.p.c. poprzez obdarzenie w całości wiarygodnością zeznań powódki;

- 481 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 316 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie ustawowych odsetek od kwot zasądzonych w punktach I, II, III od dnia 15 maja 2009r. a nie od daty wyrokowania;

- art. 100 k.p.c. przez obciążenie pozwanego kosztami procesu w całości, podczas gdy pozwany uległ żądaniom jedynie w części.

W uzasadnieniu apelacji pozwany argumentował, że ustalona przez Sąd kwota tytułem zadośćuczynienia jest rażąco wygórowana w odniesieniu do aktualnych stosunków majątkowych i stopy życiowej społeczeństwa. Pozwany podnosił, że nie zostały uwzględnione przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia to, że w ocenie pozwanego proces leczenia powódki został zakończony. Zarzucał, że stan zdrowia powódki nie jest wyłącznie wynikiem obrażeń odniesionych w wypadku, ale również zaniedbań w procesie leczenia powódki, za co pozwany nie ponosi odpowiedzialności. W ocenie pozwanego odsetki ustawowe od kwoty zadośćuczynienia należało zasądzić od daty wyrokowania. Pozwany zarzucał, że powódka nie wykazała okoliczności faktycznych uzasadniających uwzględnienie żądania o zasądzenie renty. Argumentował, że skoro pozwany nie uległ co do całości żądania to koszty procesu należało rozdzielić pomiędzy stronami.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie rozpoznając apelację pozwanego zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, poza żądaniem zmiany zaskarżonego rozstrzygnięcia w zakresie orzeczenia o kosztach procesu zawartego w punkcie VII.

Nie ma racji pozwany o ile zarzuca, że zasądzona zaskarżonym wyrokiem kwota zadośćuczynienia jest rażąco zawyżona i oderwana od okoliczności sprawy, aktualnych warunków i poziomu życia społeczeństwa.

Sąd Apelacyjny w związku z zarzutami pozwanego zauważa, że ocena wysokości zadośćuczynienie za krzywdę powstałą w związku z rozstrojem zdrowia lub trwałym uszczerbkiem na zdrowiu / art. 445 k.c./ podlega pewnej swobodzie zwanej prawem sędziowskim. Przepis art. 445 k.c. zakłada ograniczony margines uznaniowości w ocenie wysokości należnego zadośćuczynienia kiedy stanowi, że suma z tego tytułu powinna być „odpowiednia”. Dotychczasowa praktyka orzecznicza wykształciła na tle stosowania art. 445 k.c. zasady orzekania o należnym zadośćuczynieniu. Zawierają się one w trzech stwierdzeniach:

Po pierwsze zadośćuczynienie pełnić ma funkcję kompensacyjną wyrażającą się przyznaniem kwoty na tyle odpowiedniej aby kompensowała ona wszystkie krzywdy poszkodowanego wiążące się ze zdarzeniem wywołującym szkodę.

Po drugie orzekając o zadośćuczynieniu należy indywidualizować okoliczności uzasadniające przyznanie zadośćuczynienia i jego wysokość.

Po trzecie zadośćuczynienie powinno być przyznane w odpowiedniej wysokości i nie może prowadzić do wzbogacenie poszkodowanego, ale z drugiej strony musi być przyznane w wysokości nie symbolicznej, ale mogącej pomóc poszkodowanemu w zatarciu ujemnych skutków związanych z wyrządzoną krzywdą.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie ustalając wysokość zadośćuczynienia na rzecz powódki B. Z. kierował się wskazanymi wyżej zasadami, czemu dał wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Treść uzasadnienia wskazuje, że dokonując oceny wysokości zadośćuczynienia należnego powódce Sąd I instancji wziął pod uwagę zakres przebytych cierpień fizycznych, trwały charakter doznanego uszczerbku na zdrowiu, wiek poszkodowanej i porównanie trybu życia poszkodowanej przed i po wypadku, niekorzystne prognozy co do stanu zdrowia na przyszłość.

W ocenie pozwanego wysokość zadośćuczynienia jest nadmierna, bo nie odpowiada warunkom społecznym, przeciętnej stopie życiowej.

Sądowi Apelacyjnemu znane są poglądy zgodnie z którymi wysokość zadośćuczynienia powinna odpowiadać warunkom społecznym w postaci zamożności społeczeństwa / wyrok SN z dnia 12 września 2002r. w sprawie IV CKN 1266/2000/. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z cytowanym poglądem miernik ten może być stosowany jedynie pomocniczo, uzupełniająco i odnosić się do stopy życiowej całego społeczeństwa, a więc społeczności danego kraju. Z uzasadnienia cytowanego wyroku wynika również, że decydującym elementem o wysokości zadośćuczynienia jest rozmiar krzywdy i ten element należy przede wszystkim brać pod uwagę, a to z uwagi na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 2008r. sygn. akt II CSK 78/2008.

Kwota zadośćuczynienia w wysokości 140 000 zł jaką łącznie z kwotą wypłaconą dysponować będzie B. Z. również w ocenie Sądu Apelacyjnego odpowiada poziomowi krzywdy wyrządzonej powódce. Twierdzenia pozwanego, że proces leczenia powódki został zakończony co wskazywać może, że istnieją duże szanse na zniwelowanie większości dotkliwych skutków jakie dotknęły powódkę, należy ocenić jako nieuprawnione. Należy przypomnieć, że Sąd I instancji dokonywał oceny trwałych skutków jakich doznała poszkodowana kilka lat po zdarzeniu. Upływ czasu nie doprowadził do zmniejszenia zakresu krzywdy i poczucia skrzywdzenia przez powódkę. Niektóre skutki wypadku są dla niej nieodwracalne. Sąd Apelacyjny nie podziela poglądu apelującego co do tego, że odniesione przez powódkę obrażenia i wywołany nimi trwały uszczerbek na zdrowiu nie wpłynął ujemnie na konieczność zmiany trybu życia przez powódkę i ograniczenie jej sprawności fizycznej. Powołując się na opinię biegłych i okoliczności faktyczne sprawy pozwany podnosił, że powódka tak przed wypadkiem jak i obecnie zajmowała się domem i opiekowała się dziećmi. Nie bierze jednak apelujący pod uwagę, że ze względu na obecny stan zdrowia powódki, będących następstwem obrażeń odniesionych w wypadku, ma ona ograniczone - w stosunku do stanu przed wypadkiem - możliwości wykonywania większości prac domowych i pracy fizycznej.

Sąd Apelacyjny nie podziela jako uzasadnionego zarzutu apelującego, że zasądzając na rzecz powódki kwotę 120 000 zł tytułem zadośćuczynienia Sąd Okręgowy nie uwzględnił, że stan zdrowia powódki po wypadku jest w pewnym zakresie wynikiem zaniedbań lekarskich w procesie leczenia. Jak wynika z ustaleń faktycznych poczynionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku okoliczność ta została przez Sąd I instancji uwzględniona w tych ustaleniach. Skoro tak to należy założyć, że logicznym następstwem było uwzględnienie tej okoliczności przy ustalaniu zakresu krzywdy powódki. Faktem jest, że Sąd Okręgowy ustalił, że trwały uszczerbek na zdrowiu jakiego doznała powódka wynosił 85 % i mieścił się w tym uszczerbek wywołany pourazowym zespołem korzeniowo szyjnym ( 20%). Jednak w ocenie Sądu Apelacyjnego pozwany wyciągnął zbyt daleko idące wnioski z treści pisemnej opinii biegłych, którzy na stronie 12 opinii stwierdzili, że pogłębienie diagnostyki, wykonanie ponownej konsultacji neurologicznej stwarzało szansę na wcześniejsze rozpoznanie jądra miażdżystego (…) co pozwoliłoby uniknąć rozwinięcia zespołu korzeniowego na poziomie C5 – C6. Ze stwierdzenie tego nie wynika czy chodziło biegłym o rozwinięcie istniejącego procesu chorobowego wywołanego odniesionymi przez powódkę obrażeniami ciała, czy też o rozwinięcie tego zespołu jako nowego schorzenia wywołanego zaniedbaniami diagnostycznymi. Na obecnym etapie postępowania usunięcie tych wątpliwości nie jest możliwe, a pozwany w odpowiednim do tego czasie nie wnosił o zobowiązanie biegłych do jednoznacznego wypowiedzenia się w tej kwestii. Dlatego należało ocenić, że podnoszenie tych okoliczności dopiero na etapie postępowania apelacyjnego nie może znaleźć uzasadnienia, skoro pozwany nie sformułował w tym przedmiocie żadnych wniosków, a nawet gdyby tak było to musiałyby one ulec oddaleniu ze względu na przepis art. 381 k.p.c.

Co do zarzutu apelującego odnoszącego się do części orzeczenia uwzględniającego żądania o zasądzenie renty mimo braku podstaw faktycznych, Sąd Apelacyjny zauważa, że renta jest formą naprawienia szkody polegającej na uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia. Zgodnie z art. 444 § 2 k.c. podstawą uwzględnienia żądania jest wykazanie zwiększenia potrzeb poszkodowanego. Zwiększenie potrzeb może polegać na konieczności zapewnieniu opieki, pokryciu kosztów stałych przejazdów, kosztów leczenia. Zwiększenie potrzeb w związku z doznanymi obrażeniami lub rozstrojem zdrowia musi mieć względnie stały charakter. Przy czym nie jest konieczne wykazanie przez poszkodowanego faktycznego poniesienia wydatków z tego tytułu.

Do uwzględnienia żądania o zasądzenie renty wystarczające jest wykazanie zwiększenia się potrzeb poszkodowanego i ich zakresu oraz okoliczności, ze pozostają one w związku przyczynowym z doznana szkodą.

Zgodnie z ugruntowanym poglądem judykatury poszkodowany może domagać się renty w przypadku sprawowania nad nim opieki i poniesienia kosztów rehabilitacji przez członków rodziny( wyrok SN z dnia 15 lutego 2007r. sygn. II CSK 474/06, wyrok SN z dnia 4 marca 1969r. I PR 28/69 OSN 1969 nr 12 poz. 229, wyrok SN z dnia 4 października 1973r. sygn. II CR 365/73 OSN 1974 nr 9 poz. 147).

Dokonując ustaleń zasadności żądania z tytułu roszczenia z art. 444 § 2 k.c. Sąd Okręgowy dysponował bogatym materiałem dowodowym. Podniesienie w związku z tym przez pozwanego zarzutu nie udowodnienia przez powódkę rozmiaru szkody w tym zakresie musi budzić zdziwienie.

Podstawą do uwzględnienia przez Sąd I instancji żądania o zapłatę renty była dokumentacja lekarska obrazująca stan zdrowia powódki, dodatkowo oceniona przez biegłych z Zakładu Medycyny Sądowej CM UJ w K.. Już zawarte w opinii wnioski biegłych dawały podstawę do ustalenia zwiększonych potrzeb powódki z tytułu konieczności sprawowania nad nią opieki tak w okresie pobytu w szpitalu jak i w czasie pobytu w domu. Zakres faktycznych czynności opiekuńczych jakich wymagała powódka wynikał z treści jej zeznań. Danie wiary przez Sąd zeznaniom powódki co do konieczności sprawowania nad nią opieki i jej zakresu wynika również ze zgodności treści zeznań B. Z. z ustaleniami poczynionymi na podstawie innych dowodów przeprowadzonych w sprawie. Ostatecznie zakres opieki jakiej wymagała powódka i wysokość kosztów jakie musiała by ponieść w związku z czynnościami opiekuńczymi został przez Sąd zweryfikowany wnioskami opinii biegłej z zakresu pielęgniarstwa. Skoro dowody przeprowadzone w sprawie w postaci dokumentacji lekarskiej, opinii Zakładu Medycyny Sądowej CM UJ w K., opinii biegłej Z. K. ( k. 406 – 412) tworzyły logiczny ciąg na podstawie którego Sąd Okręgowy ustalił zakres zwiększonych potrzeb powódki to podniesione przez pozwanego zarzuty naruszenia art. 444 § 1 k.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. w świetle prawidłowo dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń faktycznych oraz prawidłowej oceny prawnej uwzględniającej omówione wyżej kwestie, należało ocenić jako całkowicie nieuzasadnione.

W związku z zaskarżeniem przez pozwanego w całości rozstrzygnięcia zawartego w punkcie II sentencji (odszkodowanie w postaci poniesionych kosztów dojazdu do placówek medycznych, zakupu leków i materiałów medycznych) Sąd Apelacyjny stwierdza, że apelacja pozwanego nie zawiera szczegółowych zarzutów odnoszących się do tego rozstrzygnięcia. Na podstawie treści sformułowanych przez apelującego zarzutów w ocenie Sądu Apelacyjnego rozstrzygnięcia zawartego w punkcie II sentencji może dotyczyć zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 481 § 1 i 2 w związku z 316 § 1 k.p.c.

Jak to wynika z uzasadnienia zaskarżonego wyroku zasądzona w punkcie II kwota jest sumą poniesionych przez powódkę wydatków na zakup leków i materiałów medycznych oraz w związku z koniecznością transportowania powódki na wizyty lekarskie i zabiegi rehabilitacyjne. Kwota 5 072,19 zł stanowi kwotę odszkodowania zasądzonego przez Sąd I instancji na podstawie art. 441 § 1 k.c. Odnosząc się zatem do zawartego w apelacji żądania o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w tym zakresie Sąd Apelacyjny ocenia to żądanie jako bezzasadne. Analogicznie jak w przypadku zarzutów odnoszących się do uwzględnionych żądań o rentę należy stwierdzić, że ustalenia powstania szkody majątkowej i jej wysokości poczynił Sąd Okręgowy nie tylko w oparciu o twierdzenia pozwu. Podstawą do tych ustaleń była również dokumentacja medyczna, opinia biegłych, dołączone do pozwu faktury i dowody zakupu przez powódkę leków i środków medycznych. W zakresie orzeczenia o odsetkach wymagalność świadczeń z tytułu odszkodowania Sąd Okręgowy ustalił podobnie jak w przypadku zadośćuczynienia na datę wniesienia pozwu, a zatem w tej kwestii aktualne pozostaną podane niżej przez Sąd Apelacyjny rozważania odnoszące się do wymagalności żądania dotyczącego zadośćuczynienia oraz pozostałych roszczeń odszkodowawczych.

Nie zasługuje na uwzględnienie żądanie apelującego o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie V poprzez oddalenia żądania powoda o ustalenie odpowiedzialności pozwanego na przyszłość. Również co do tego zakresu zaskarżenia pozwany nie sformułował szczegółowych zarzutów. Dlatego Sąd Apelacyjny odnosząc się do żądania apelującego stwierdza, że podziela w całości poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne jak i dokonaną przez ten Sąd ocenę prawną na podstawie, których doszło do uwzględnienia żądań pozwu w omawianej części.

Sąd Apelacyjny rozpoznając apelację w zakresie uwzględnienia żądania o odsetki ustawowe zauważa, że istniały w judykaturze rozbieżności stanowisk co do określenia daty wymagalności roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia. Zostały one omówione w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2011r. w sprawie sygn. akt I CSK 243/10, w którym jednocześnie wyrażono pogląd, że: „ Terminem od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę może być w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu jak i dzień tego wyrokowania”. W uzasadnieniu cytowanego orzeczenia zwrócono uwagę na ugruntowane przez judykaturę stanowisko, że odsetki według stopy ustawowej należą się za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia i stanowią rodzaj rekompensaty typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wynikającego z pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego. Odsetki na podstawie art. 481 k.c. należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub 455 k.c. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne , a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 k.c.

Dlatego również w ocenie Sądu Najwyższego zawartej w uzasadnieniu cytowanego wyroku jeżeli powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki należą się zgodnie z żądaniem o ile zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście należała się powodowi tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia. Kierując się powyższymi wskazaniami i biorąc pod uwagę okoliczności faktyczne sprawy należało ocenić, że terminem od którego powódce należą się odsetki ustawowe od kwoty zadośćuczynienia jest określona przez Sąd I Instancji data w jakiej pozwany winien spełnić świadczenie zgodnie z wezwaniem do zapłaty, którym w niniejszej sprawie był pozew wniesiony przez powódkę w dniu 15 maja 2009r.. W określonej dacie nie istniały żadne okoliczności, które wyłączały by odpowiedzialność pozwanego lub wpływały na ocenę zasadności żądania powódki. Bez znaczenia dla wymagalności roszczenia powoda była niewłaściwa w ostatecznym rezultacie ocena stanu rzeczy przez pozwanego. Dlatego należało ocenić, że datą wymagalności roszczenia powódki o zadośćuczynienie jest data wskazana w skierowanym do pozwanego wezwaniu do zapłaty. Takie stanowisko Sądu Apelacyjnego potwierdzają również poglądy wyrażone w judykaturze (uchwała SN z dnia 9 czerwca 1995r. III CZP 69/95, wyrok SN z dnia 28 czerwca 2005r. I CK 7/05, wyrok SN z dnia 14 stycznia 2011r. I PK 145/10). Kierując się wskazanymi względami i podzielając cytowane poglądy Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji pozwanego w zakresie orzeczenia o obowiązku zapłaty odsetek ustawowych od dnia wyrokowania w niniejszej sprawie przez Sąd I instancji.

Konsekwencją powyższych rozważań jest konkluzja Sądu Apelacyjnego o braku uzasadnienia do uwzględnienia apelacji pozwanego w omówionym zakresie, co skutkowało oddalenie apelacji w tej części na podstawie art. 385 k.p.c.

Natomiast jako częściowo uzasadnione należało ocenić zarzutu pozwanego dotyczące rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

„Odstąpienie od zasady rozstrzygania o kosztach procesu na zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy jest możliwe w wypadku wydania rozstrzygnięć o częściowym uwzględnieniu żądań, jeżeli przeciwnik uległ co do nieznacznej części żądania albo określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu (art. 100 zd. 2 k.p.c.), ugodowego załatwienia sprawy (art. 104 k.p.c.), bądź w sytuacjach szczególnych uzasadnionych zasadą słuszności (art. 102 k.p.c.), zawinieniem strony polegającym na niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniu (art. 103 k.p.c.). Odpowiednikiem wskazanej zasady w odniesieniu do rozstrzygnięć o częściowym uwzględnieniu żądań stron jest art. 100 zd. 1 k.p.c. Ze względów pragmatycznych ustawodawca dopuścił jednak w tych sprawach, w miejsce samodzielnych rozstrzygnięć o kosztach postępowania, po dokonaniu rozrachunku i odpowiednio do jego wyniku i treści orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie wydawanie postanowień o wzajemnym zniesieniu lub stosunkowym rozdzieleniu kosztów postępowania. Oznacza to, że uzupełnieniem reguły odpowiedzialności za wynik sprawy jest zasada kompensaty. Podjęcie postanowienia w oparciu o art. 100 zd. 1 k.p.c. wymaga ustalenia proporcji między zgłoszonymi a uwzględnionymi żądaniami i zarzutami stron a wynikiem procesu” (fragment uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2012r. sygn. akt IV CZ 68/12).

Zakres w jakim powódka uległa w swoich żądaniach to około 1/3. Z rozstrzygnięcia o kosztach sądowych zawartego w punkcie VI zaskarżonego wyroku wynika, że pozwanego obciążają kwoty wydatków i opłat w wysokości ~ 17 204 zł a powódkę w kwocie 2 178, 51 zł. Koszty zastępstwa procesowego obie strony poniosły w takiej samej wysokości. Powódka korzystała z całkowitego zwolnienia od opłat sądowych. Zakres w jakim powódka uległa co do swoich żądań zgłoszonych w pozwie, zakres w jakim strony faktycznie poniosą koszty sądowe uzasadniały w ocenie Sądu Apelacyjnego uwzględnienie apelacji pozwanego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu w wysokości odpowiadającej stosunkowi w jakim żądania powódki zostały uwzględnione

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.