Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Inowrocławiu postanowieniem z dnia 08 kwietnia 2013 roku po rozpoznaniu sprawy z wniosku B. S. z udziałem P. S. o podział majątku wspólnego:

I. ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni uczestnika wchodzą:

1. prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego położonego w I. przy ulicy (...), dla którego w Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu jest prowadzona księga wieczysta KW (...) wraz z udziałem we współwłasności nieruchomości wspólnej i nieruchomości gruntowej wynoszącym (...) części– wartości 140.000 zł;

2. prawo własności nieruchomości położonej w S., gmina I., stanowiącej niezabudowaną działkę o powierzchni 0,469 ha, o numerze ewidencyjnym (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu jest prowadzona księga wieczysta Kw nr (...) – o wartości 1.000 zł;

3. własność ruchomości stanowiących wyposażenie mieszkania przy ulicy (...) w I., tj.:

A) meble kuchenne,

B) lodówka,

C) kuchenka gazowa,

D) meble w łazience,

E) zabudowa przedpokoju,

F) meble z pokoju,

G) sprzęt RTV - kino domowe - o łącznej wartości 13.000 zł;

4. samochód osobowy O. (...), rok produkcji 1993, nr rej.(...) - o wartości 1.500 zł;

II. dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawczym i uczestnika w ten sposób, że:

1. przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni:

A) prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego opisanego w punkcie I. 1.,

B) własność ruchomości stanowiących wyposażenie mieszkania opisanych w punkcie I. 3. A, B, C, D, E, F;

2. przyznał na wyłączną własność uczestnika:

A) prawo własności nieruchomości położonej w S. opisanej w punkcie I. 2.,

B) własność ruchomości stanowiących wyposażenie mieszkania opisanych w punkcie I. 3. G,

C) samochód osobowy opisany w punkcie I. 4.;

III. zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 4.500 zł tytułem dopłaty, płatną w terminie 1 (jednego) miesiąca od daty uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności;

IV. w pozostałej części wniosek oddalił.

V. ustalił, iż wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty związane z ich udziałem w sprawie we własnym zakresie;

VI. kosztami sądowymi obciążył wnioskodawczynię i uczestnika w częściach równych i pobrał od uczestnika na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Inowrocławiu kwotę 500 zł oraz zwrócić wnioskodawczym ze Skarbu Państwa –Sądu Rejonowego w Inowrocławiu kwotę 500 zł.

B. K. wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego jej i P. K. wchodzą prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w I. przy ulicy (...) wraz z przynależną piwnicą i udziałem we współwłasności nieruchomości wspólnej, dla którego w Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu jest prowadzona księga wieczysta KW (...) o wartości 140.000 zł, ruchomości stanowiące wyposażenie mieszkania przy ul. (...) w I. o łącznej wartości 8.900 zł, własność nieruchomości położonej w S., gmina I., stanowiącej niezabudowaną działkę, dla której w Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu jest prowadzona księga wieczysta KW nr (...), o wartości 1.000 zł, samochód osobowy O. (...), rok produkcji 1993, nr rej. (...) o wartości 2.000 zł, oszczędności pieniężne w kwocie 5.000 zł. Ponadto wniosła o ustalenie, że wkład mieszkaniowy zgromadzony w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej stanowi jej majątek odrębny oraz o dokonanie podziału poprzez przyznanie jej na własność mieszkania z wyposażeniem, a uczestnikowi pozostałych składników majątku.

W uzasadnieniu wskazała, że małżeństwo stron zostało zawarte 4 kwietnia 1999 roku a rozwiązane zostało wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy 25 marca 2011 roku. W małżeństwie obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Wkład mieszkaniowy stanowił przedmiot darowizny uczynionej na jej rzecz przez ojca.

Uczestnik w odpowiedzi na wniosek zaproponował podział majątku wspólnego poprzez przyznanie nieruchomości lokalowej położonej w I. wartości 140.000 zł na wyłączną własność wnioskodawczyni ze spłatą 70.000 zł na jego, przyznanie na wyłączną własność uczestnika nieruchomości gruntowej wartości 1.000 zł, samochodu O. (...) wartości 1.500 zł, spłatę od uczestniczki kwoty 14.900 zł tytułem rozliczenia wyposażenia mieszkania.

W uzasadnieniu wskazał, że nieruchomość lokalowa została nabyta w czasie trwania wspólności. Przed nabyciem na własność nieruchomości matka uczestnika zamieniła swoje większe mieszkanie na mniejsze, którego głównym lokatorem była wnioskodawczym. Wskazał także ruchomości stanowiące majątek stron i ich wartości.

Na rozprawie 18 września 2012 roku strony zgodnie ustaliły zasady podziału i spłaty ruchomości, w tym samochodu i nieruchomości w S., co podtrzymały na rozprawie 5 kwietnia 2013 roku.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni i uczestnik zawarli związek małżeński 4 kwietnia 1999 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w I.. W małżeństwie stron obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Nie były zawierane umowy majątkowe małżeńskie, nie była zniesiona wspólność majątkowa. Małżeństwo zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy dnia 25 marca 2011 roku przez rozwód z zaniechaniem orzekania o winie. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 15 kwietnia 2011 roku i z tym dniem ustała łącząca wnioskodawczynię i uczestnika wspólność majątkowa małżeńska.

W trakcie trwania małżeństwa wnioskodawczyni uzyskała członkostwo w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w I.. W dniu 20 listopada 2000 roku na jej rzecz oraz członków jej rodziny, w tym uczestnika nastąpił przydział lokalu mieszkalnego położonego w I. przy ul. (...), na warunkach lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu, będącego w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w I..

Wymagany wkład mieszkaniowy w kwocie 31.710,90 zł został w całości zgromadzony przez ojca wnioskodawczyni i przekazany jej do majątku osobistego w drodze darowizny w 2000 roku. Wkład w chwili darowizny był uiszczony w całości i pochodził m.in. z osobistej pracy ojca wnioskodawczyni z oraz wpłat własnych doliczanych do czynszu. Spłacony był także w części przypadającej na ten lokal kredyt budowalny zaciągnięty przez spółdzielnię.

W dniu 5 lutego 2001 roku wskutek dokonania zamiany lokali z matką uczestnika na rzecz wnioskodawczyni oraz członków jej rodziny nastąpił przydział lokalu mieszkalnego położonego w I. przy ul. (...), także na warunkach lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu, będącego w zasobach w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w I.. Wymagany wkład w kwocie 30.020,26 zł został zgromadzony z przeksięgowania wkładu z poprzedniego lokalu z rozliczeniem nadpłaty.

W dniu 4 listopada 2008 roku wnioskodawczyni i uczestnik nabyli prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w I. przy ulicy (...) dokonując symbolicznej spłaty nominalnej kwoty umorzenia kredytu w kwocie 2,94 zł. Zgodnie ustalona wartość rynkowa powyższego prawa do lokalu wynosi 140.000 zł.

Strony w czasie trwania wspólności dokonały remontu lokalu mieszkalnego położonego w I. przy ulicy (...) m. in. poprzez wymianę okien na plastikowe. Wygładzono i pomalowano ściany, postawiono nowe ściany działowe. Wyremontowano łazienkę łącznie z wymianą urządzeń sanitarnych. Wymieniono kaloryfery, położono nowe podłogi. Dokonano wymiany drzwi wejściowych i drzwi wewnętrznych.

W 2008 roku w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej strony uzyskały prawo własności nieruchomości położonej w S., gmina I., stanowiącej niezabudowaną działkę o powierzchni 0,0469 ha, o numerze ewidencyjnym (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Inowrocławiu jest prowadzona księga wieczysta KW nr (...). Wartość nieruchomości została zgodnie ustalona na kwotę 1.000 zł.

Składnikami majątku wspólnego są także stanowiące wyposażenie mieszkania przy ul. (...) ruchomości: meble kuchenne, lodówka, kuchenka gazowa, meble w łazience, zabudowa przedpokoju, meble z pokoju, sprzęt RTV - kino domowe o ustalonej zgodnie przez strony łącznej wartości 13.000 zł. Na chwilę ustania wspólności ustawowej małżeńskiej strony były współwłaścicielami samochodu osobowego O. (...), rok produkcji 1993, nr rej. (...) o wartości 1.500, który pozostaje w posiadaniu uczestnika.

Na dzień 15 kwietnia 2011 roku stan konta na wspólnym rachunku bankowym stron w banku (...) wynosił 0 zł.

Po ustaniu małżeństwa w lokalu przy ul. (...) do chwili obecnej zamieszkuje uczestniczka B. S. z córką.

W dalszej kolejności Sąd zwrócił uwagę, że postępowanie o podział majątku wspólnego ma charakter kompleksowy. Zadaniem Sądu w tym postępowaniu jest prawidłowe określenie składu i wartości majątku podlegającego podziałowi (art. 567 §3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c.), co jednak nie oznacza, że Sąd zobowiązany jest do nieograniczonego prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu. Zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu w postępowaniu cywilnym, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c.). Z kolei art. 232 k.p.c. wskazuje, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Zasadą w systemie obowiązującego prawa rodzinnego jest zgodnie z art. 31 k.r.i o. reżim ustawowej wspólności majątkowej powstający z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami i z mocy ustawy obejmujący przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Regułą przewidzianą przez prawo jest równy udział małżonków w majątku wspólnym a odstępstwa od tej reguły noszą charakter wyjątku. Dla ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym konieczne jest w myśl art. 43 §2 k.r. i o. spełnienie dwóch przesłanek, mianowicie istnienia ważnych powodów do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym oraz przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika uczestnika o przeprowadzenie dowodu z zeznań podatkowych PIT na okoliczność osiąganych dochodów i różnic w stopniu przyczyniania się do powstania majątku wspólnego uznając go za bezprzedmiotowy albowiem żadna ze stron, reprezentowanych przez pełnomocników zawodowych, nie złożyła formalnego wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, co skutkowało domniemaniem istnienia równych udziałów w majątku.

W sprawie bezsporne było, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzi prawo odrębnej własności lokalu położonego w I. przy ul. (...), nabyte w 2008 roku w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej. Odnośnie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, położonego w I. przy ul. (...), Sąd uznał wobec faktu, iż przydział lokalu mieszkalnego nastąpił w 2000 roku, tj. w czasie trwania małżeństwa na rzecz wnioskodawczyni, że składnik ten wchodzi w skład majątku wspólnego. Spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, przydzielonego jednemu z małżonków w czasie trwania małżeństwa dla zaspokajania potrzeb mieszkaniowych rodziny, należy bowiem wspólnie do obojga małżonków a z dokumentu przydziału mieszkania zawartego w aktach członkowskich wynika, że w lokalu zamieszkiwała rodzina, w tym mąż wnioskodawczym. Powyższe nie było kwestionowane przez strony. Strony pismami procesowymi ustaliły także zgodnie jego wartość na 140.000 zł.

Sąd przyjął, że wartość odrębnej własności lokalu należy rozliczyć wyłącznie wartością uiszczonego wkładu mieszkaniowego albowiem koszt przekształcenia prawa lokatorskiego w odrębną własność lokalu stanowiła wyłącznie symboliczna kwota 2,94 zł stanowiąca spłatę nominalnej kwoty umorzenia kredytu w części przypadającej na lokal. Mieszkanie przy ul. (...) było drugim uzyskanym we wspólności małżeńskiej lokalem. Pierwotnie strony uzyskały przydział mieszkania przy ul. (...). Wymagany wkład mieszkaniowy został wówczas pokryty w całości z darowizny przekazanej wnioskodawczyni przez jej ojca, co wynika z zeznań tegoż świadka, uznanych przez Sąd za wiarygodne, także z korelujących z nimi zeznań świadka W. M., a ponadto z wyjaśnień wnioskodawczyni przyznanych przez uczestnika. Kwotę darowizny uzyskanej przez uczestniczkę Sąd uznał za nakład uczestniczki na majątek wspólny, który stanowił 100% wartości lokalu. Tym samym Sąd uznał, że choć formalnie nieruchomość stanowi majątek wspólny stron, to wkład mieszkaniowy został w całości wypracowany przez ojca uczestniczki i należy go rozliczyć proporcjonalnie do aktualnej wartości rynkowej lokalu. Nie było więc podstaw, by dokonywać spłat z tytułu rozliczenia tego składnika majątku. Sąd dokonując rozliczenia nakładu uczestniczki oparł się na zaświadczeniu (...) w I., zgodnie z którym wymagany wkład w chwili objęcia lokalu przy ul. (...) wyniósł i stanowił 100% wymaganej kwoty, natomiast wskutek zamiany i przydziału lokalu przy ul. (...) miała miejsce konieczność zwrotu nadpłaconego wkładu mieszkaniowego wnioskodawczyni.

Sporną kwestią była okoliczność rozliczenia kosztów remontu lokalu przy ul. (...). Zeznania świadków oraz twierdzenia uczestników, co do zakresu prac remontowych były zasadniczo zgodne i Sąd uznał je za wiarygodne.

W tym zakresie Sąd zważył, że zgodnie z art. 567 §1 k.p.c. w zw. z art. 45 k.r. i o. Sąd rozstrzyga o żądaniu rozliczenia nakładów poniesionych z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek wspólny i odwrotnie. Przydział mieszkania nastąpił w czasie trwania związku małżeńskiego opartego na ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej, nakłady czynione były po 2000 roku w czasie trwania małżeństwa, które ustało w 2011 roku, ze wspólnych dochodów z tytułu wynagrodzeń za pracę. Żadna ze stron nie podniosła zarzutu, że remonty dokonywane były za środki podchodzące z majątków osobistych. Kierując się powyższymi ustaleniami Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wartości nakładów na nieruchomość położoną przy ul. (...) w I..

Sąd oddalił wniosek w zakresie rozliczenia oszczędności pieniężnych w kwocie 5.000 zł albowiem na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej - 15 kwietnia 2011 roku, na rachunku bankowym stron nie pozostawały już żadne środki. Z ustaleń wynika natomiast, że obie strony w 2010 roku podejmowały środki z rachunku bankowego przeznaczając je na konsumpcję i bieżące potrzeby, będąc w tym czasie w separacji faktycznej, co generowało koszty utrzymania dwóch niezależnych gospodarstw domowych.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy na podstawie art. 567 k.p.c. w zw. z art. 1035 k.c. w zw. z art. 212 §2 i 3 k.c. dokonał podziału majątku wspólnego stron w sposób opisany w postanowieniu, a mając na uwadze treść art. 622 §2 k.p.c. poprzez art. 567 §3 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. uwzględnił zgodne wnioski zainteresowanych i w tej części wydał postanowienie odpowiadające ich treści uznając, że porozumienie nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący ich interesu. W kwestiach spornych Sąd kierował się przesłankami, że podział majątku wspólnego powinien nastąpić poprzez fizyczny podział ruchomości (art. 211 k.c.), a nadto, że przedmioty funkcjonalnie powiązane z lokalem powinny zostać we władaniu użytkującego lokal.

Łączna wartość ruchomości za wyjątkiem samochodu wyniosła 13.000 zł, wnioskodawczyni tytułem rozliczenia winna zwrócić uczestnikowi kwotę 5.750 zł. Uczestnik otrzymał składniki wartości 1.500 zł - O. (...) i 1.000 zł - nieruchomość w S.. Po potrąceniu obu kwot tytułem dopłaty wnioskodawczyni winna przekazać uczestnikowi różnicę kwoty 5.750 z połową wartości 2.500 zł, tj. kwotę 4.000 zł płatną w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w płatności.

Sąd określił stosunkowo krótki termin płatności zasądzonej kwoty wychodząc z założenia, wnioskodawczym wnosząc o podział majątku wspólnego liczyła się z obowiązkiem zgromadzenia kwoty koniecznej do spłacenia udziału uczestnika.

Na koszty sądowe w przedmiotowej sprawie złożyła się opłata od wniosku 1.000 zł (art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167, poz. 1398 ze zm.), którą to kwotą Sąd obciążył wnioskodawczynię i uczestnika w częściach równych z uwagi na fakt, że byli zainteresowani w równym stopniu wynikiem postępowania (art. 520 §2 k.p.c.). Wnioskodawczyni uiściła opłatę od wniosku w kwocie 1.000 zł, dlatego Sąd zwrócił jej kwotę 500 zł stanowiącą połowę opłaty od wniosku i zobowiązał uczestnika do uiszczenia tej kwoty. Sąd uznał, iż zainteresowani ponoszą we własnym zakresie pozostałe koszty związane z ich udziałem w sprawie.

Postanowienie Sądu Rejonowego zaskarżył apelacją uczestnik w części oddalającej wniosek o spłatę połowy wartości lokalu mieszkalnego stron, zarzucając:

- błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 31 k.r. i o. oraz art. 210 k.c. dotyczących zniesienia współwłasności i podziału majątku wspólnego po rozwodzie oraz art. 405 k.c.

- naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 §3 k.p.c. przez błędne ustalenie wartości lokalu mieszkalnego stron.

Wskazując na powyższe zarzuty uczestnik wnosił o:

- zmianę postanowienia i zasądzenie na rzecz uczestnika kwoty 54.144,10 zł tytułem równowartości połowy udziału uczestnika we współwłasności lokalu mieszkalnego położonego w I. przy ul. (...) po odliczeniu wkładu mieszkaniowego,

ewentualnie

- uchylenie postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejowemu do ponownego rozpoznania,

- zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania.

Wnioskodawczyni w odpowiedzi na apelację wnosiła o jej oddalenie.

S ą d O k r ę g o w y z w a ż y ł, c o n a s t ę p u j e :

Apelacja uczestnika jest zasadna. Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne z rozważeniem całokształtu materiału dowodowego bez przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, o jakiej mowa w art. 233 §1 k.p.c., które to ustalenia Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Przystępując do rozpoznania apelacji Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, nie były w apelacji kwestionowane, a jednocześnie brak jest podstaw do czynienia przez Sąd Okręgowy dalszych ustaleń zgodnie z art. 684 k.p.c.

Jednocześnie Sąd Okręgowy zwraca uwagę, że istota apelacji zarzuca nieuwzględnienie przez Sąd Rejonowy w podziale majątku wspólnego wartości odrębnej własności lokalu mieszkalnego, które zostało przyznane na wyłączną własność wnioskodawczyni. W tym zakresie Sąd Rejonowy ocenił, że skoro wkład mieszkaniowy przeznaczony na przydział lokalu spółdzielczego pochodził w całości z darowizny ojca wnioskodawczyni na jej wyłączną rzecz, tym samym późniejsze przekształcenie prawa spółdzielczego do lokalu mieszkalnego w odrębną własność mieszkania powoduje, że chociaż formalnie lokal stanowi majątek wspólny stron, to wkład mieszkaniowy należy rozliczyć proporcjonalnie do aktualnej wartości rynkowej lokalu. Dlatego zdaniem Sądu Rejonowego nie było podstaw by dokonywać spłat z tytułu rozliczenia wartości tego składnika majątku.

Powyższego stanowiska Sądu Rejonowego nie można uznać za prawidłowe, gdyż pomija istotną okoliczność, że skoro prawo do lokalu spółdzielczego zostało przydzielone w trakcie trwania związku małżeńskiego, to weszło w skład majątku wspólnego, ale przekształcenie tego prawa w prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nastąpiło również w trakcie trwania związku (w 2008 roku), tym samym rozliczeniu w ramach podziału majątku wspólnego podlega wartość tego prawa istniejącego w chwili ustania wspólności ustawowej małżeńskiej (uprawomocnienia się wyroku rozwodowego w 2011 roku).

Z tego względu podziałowi podlega prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego na chwilę ustania wspólności majątkowej wyceniane zgodnie przez strony na kwotę 140.000 zł, a w ramach jego podziału wnioskodawczyni zgłosiła rozliczenie swojego nakładu z majątku odrębnego (osobistego) w postaci wartości wkładu mieszkaniowego otrzymanego w darowiźnie od swojego ojca w kwocie 31.710,90 zł. (art. 45 k.r. i o. w zw. z art. 567 k.p.c. i art. 618 k.p.c.)

Prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego powstało w trakcie związku małżeńskiego, a zatem zgodnie z art. 31 §1 k.r. i o. weszło w skład majątku wspólnego.

Okoliczność, że powyższe prawo wynikało z przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i związane było z poniesieniem symbolicznych kosztów wysokości 2,94 zł, nie ma znaczenia dla konsekwencji tego przekształcenia, skoro oczywistym jest, że prawo odrębnej własności lokalu ma wyższą wartość rynkową i ta wartość rynkowa tego nowego prawa stanowi składnik majątku wspólnego, jako prawa nabytego w trakcie małżeństwa (art. 31 §1 k.r. i o.)

Analogicznie wyrażane jest przez Sąd Najwyższy stanowisko, że w rozliczeniach przy podziale majątku dorobkowego małżonków obejmującego spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przyjmuje się rynkową wartość tego prawa. (postanowienie S.N. z dnia 26.01.2011 roku, sygn. II CSK 329/10, publ. Lex nr 794955)

Jednocześnie wskazać należy na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1990 r., III CZP 55/90 (OSNC 1991, nr 4, poz. 48), według której wartość nakładu z majątku odrębnego jednego z małżonków na ich majątek wspólny, polegającego na wpłacie dokonanej przez tego małżonka na wkład mieszkaniowy związany ze spółdzielczym prawem do lokalu, odpowiada w chwili podziału tego majątku takiej części wartości spółdzielczego prawa do lokalu, jaką część stanowiła ta wpłata w stosunku do całego wkładu mieszkaniowego wpłaconego przez małżonków, od zgromadzenia którego uzależniony był przydział mieszkania. Sąd Najwyższy uznał, że nakład, który w chwili oczekiwania na przydział mieszkania spółdzielczego uczyniony był jako wpłata na wkład mieszkaniowy, z chwilą przydziału mieszkania staje się w istocie nakładem na spółdzielcze prawo do lokalu. Mieści się on w wartości tego prawa jako jej część. Przydział mieszkania wiąże się ze zgromadzeniem wkładu mieszkaniowego w określonej wysokości i w chwili przydziału wkład ten praktycznie odpowiada wartości prawa do przydzielonego lokalu, ale w chwili podziału majątku wspólnego wartość tego prawa jest inna, z reguły znacznie wyższa niż wartość uprzednio zgromadzonego wkładu mieszkaniowego. Roszczenie o zwrot nakładu jest roszczeniem o zwrot jego wartości.

Sąd Okręgowy podzielając powyższe stanowisko, wskazuje że również w rozpoznawanej sprawie inna była wartość spółdzielczego prawa do lokalu w spółdzielni mieszkaniowej w chwili jego przydziału w 2000 roku, a potem zamiany na inny lokal w 2008 roku, a inna jest wartość odrębnej własności lokalu mieszkalnego w chwili ustania wspólności ustawowej małżeńskiej w 2011 roku. Podziałowi podlega prawo odrębnej własności lokalu.

W konsekwencji od kwoty 140.000 zł, stanowiącej wartość odrębnej własności lokalu mieszkalnego, na chwilę ustania wspólności ustawowej małżeńskiej, należało odjąć kwotę nakładu wnioskodawczyni w kwocie 31.710,90 zł, co daje kwotę 108.289,10 zł, która z uwagi na równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 §1 k.r. i o.) podlegała podziałowi na dwie równe części, a to daje kwotę 54.144,10 zł, jako należną uczestnikowi spłatę od wnioskodawczyni tytułem wyrównania wartości udziału w prawie własności lokalu mieszkalnego, przyznanego postanowieniem wnioskodawczyni (art. 212 §1 k.c.)

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. zmienił punkt III zaskarżonego postanowienia w ten sposób, że w miejsce kwoty 4.500 zł zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 58.644,10 zł (suma 4.500 zł plus 54.144,10 zł) tytułem spłaty i jednocześnie wydłużył termin spłaty do 6-ciu miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia.

Ustalony przez Sąd Okręgowy termin 6 miesięcy jest wystarczający na zgromadzenie przez wnioskodawczynię odpowiednich środków, czy to z pomocą rodziny, czy też zaciągnięcie kredytu w banku, a z drugiej strony zapewnia uczestnikowi spłatę realnej wartości udziału w majątku wspólnym.

Jednocześnie zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w art. 520 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą we własnym zakresie koszty postępowania apelacyjnego, gdyż byli w równym stopniu zainteresowani w podziale majątku wspólnego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19.11.2010 roku, sygn. III CZ 47/10, ( publ. Lex nr 970082), w spawach działowych, a do takich należy sprawa o podział majątku wspólnego nie występuje sprzeczność interesów między uczestnikami, którzy domagają się zniesienia współwłasności, niezależnie od tego, jaki sposób dokonania podziału proponują i jakie wnioski składają w tym względzie, przy braku wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.