Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA – Ewa Klimowicz – Przygódzka (spr.)

Sędzia SA – Anna Orłowska

Sędzia SO (del. P) – Magdalena Sajur - Kordula

Protokolant: – sekr. sądowy Mariola Frąckiewicz

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2013 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa O. M., M. Ż. oraz E. A. i M. A. jako następców prawnych H. A.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej ul. (...) w W.

o uchylenie uchwały

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 15 lutego 2012 r.

sygn. akt IV C 809/11

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Warszawie do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VI ACa 477/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 czerwca 2011 r. powodowie H. A., O. M. i M. Ż. wnosili o uchylenie uchwały nr (...) z 2011 r. Wspólnoty Mieszkaniowej (...) w W., w sprawie budowy czterech zbiorczych anten telewizyjnych , z uwagi na fakt, iż uchwała powyższa narusza interesy właścicieli lokali.

Pozwana wspólnota mieszkaniowa wnosiła o oddalenie powództwa.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Warszawie powództwo uwzględnił , uchylając zaskarżoną uchwałę .

Z ustaleń faktycznych jakie legły u podstaw tego rozstrzygnięcia wynikało, że powodowie są właścicielami lokali znajdujących się w budynkach pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej (...).

W dniu 21 IV 2011 r. członkowie tej wspólnoty podjęli uchwałę nr (...) wyrażającą zgodę na wykonanie odrębnej instalacji zbiorczej telewizji satelitarnej w każdym z czterech należących do pozwanej budynków oraz upoważniającą zarząd wspólnoty do wyboru wykonawcy i zawarcia z nim stosownej umowy. Zgodnie z powyższą uchwałą koszt inwestycji miał wynieść 27 000 zł i zostać pokryty ze środków zgromadzonych na funduszu remontowym . Ponadto właściciele lokali upoważnili zarząd do podjęcia czynności umożliwiających zdjęcie z dachów budynków nr (...) wszystkich pojedynczych anten telewizyjnych. Uchwała została podjęta w trybie indywidualnego zbierania głosów i weszła w życie 21 IV 2011 r. Niektórzy właściciele tj. G. S., R. J., I. S., Z. K., J. L., B. W. (1), M. J. oddali głosy za podjęciem zaskarżonej uchwały dopiero w dniu 14 XI 2011 r., a D. K. w dniu 22 kwietnia 2011 r. .

W tak ustalonym stanie faktycznym sąd I instancji uznał wytoczone w niniejszej sprawie powództwo za zasadne . Doszedł bowiem do wniosku, że podczas głosowania nad uchwałą zostały popełnione uchybienia formalne przemawiające za jej uchyleniem.

Przedmiotowa uchwała weszła w życie w dniu 21 IV 2011 r. , co oznacza, iż proces indywidualnego zbierania głosów nad nią powinien był zakończyć się najpóźniej w tym dniu. Tymczasem D. K. oddała głos za uchwałą następnego dnia po jej podjęciu. Jednocześnie z oświadczeń złożonych przez współwłaścicieli lokali nr (...) w budynku nr (...) w budynku nr (...) w budynku (...) w budynku (...) w budynku (...) w budynku (...) w budynku nr (...) przy ul. (...) wynikało, że współwłaściciele G. S., R. J., I. S., Z. K., J. L., B. W. (1), M. J. oddali głosy za uchwałą dopiero w dniu 14 XI 2011 r., a więc po zakończeniu procesu indywidualnego zbierania głosów i podjęciu zaskarżonej uchwały. Z kolei współwłaściciele, którzy złożyli podpisy w imieniu pozostałych współwłaścicieli przed dniem 21 IV 2011 r. , w chwili składania tych podpisów nie byli upoważnieni do działania w ich imieniu. Pozwana wspólnota nie przedstawiła pełnomocnictw z których takie upoważnienie by wynikało.

Ponadto w toku procesu pozwana przyznała, że głosy oddane za uchwałą przez: J. K. za współwłaścicieli lokalu nr (...) przy (...), p. K. i A. L. za właścicieli odpowiednio lokali nr (...) przy (...) są nieważne.

Reasumując Sąd Okręgowy stwierdził, że tryb zbierania głosów dotyczących zaskarżonej uchwały był nieprawidłowy, a uchwała wadliwa, ponieważ zakończenie zbierania głosów nastąpiło po jej podjęciu, a nadto za uchwałą oddano głosy nieważne. Z powyższych względów uwzględnił powództwo.

Wyrok powyższy zaskarżyła apelacją strona pozwana podnosząc w niej zarzuty:

- naruszenia art. 23 ust 1 ustawy o własności lokali ( dalej u.o w.l.) poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu , że data podjęcia uchwały wskazana w dokumencie była datą jej rzeczywistego podjęcia,

- naruszenia art. 36§ 2 k.r. i o. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy podpisanie uchwały przez jednego z małżonków jest czynnością prawną mieszczącą się w pojęciu zarządu majątkiem wspólnym,

- naruszenia art. 103§ 1 oraz 104 k.c. poprzez ich niezastosowanie , w sytuacji gdy czynność podjęta przez jednego z małżonka mogła zostać potwierdzona przez współmałżonka już po podjęciu uchwały, a Wspólnota Mieszkaniowa wyraziła na tą czynność zgodę,

- naruszenia art. 21 ust 1 ustawy o własności lokali polegającego na uznaniu, że zawiadomienie z dnia 9 V 2011 r. podpisane przez administratora nieruchomości wspólnej jest oświadczeniem złożonym za wspólnotę mieszkaniową.

Tym samym apelująca wnosiła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Uchylenie zaskarżonej uchwały pozwanej wspólnoty mieszkaniowej przez sąd I instancji nastąpiło z powodu błędów proceduralnych popełnionych w ocenie tego sądu podczas głosowania nad nią w trybie indywidualnego zbierania głosów. Zdaniem Sądu Apelacyjnego nie wszystkie podnoszone przez sąd I instancji uchybienia miały miejsce, a nadto i przede wszystkim sąd ten nie zbadał jaki wpływ wywarły one na wynik głosowania nad uchwałą. Przyjmuje się bowiem, że uchybienia formalne związane z podjęciem uchwały , mogą skutkować jej uchyleniem w trybie art. 25 ust 1 u.w.l., tylko wówczas gdy miały wpływ na jej treść ( SN z 5 X 2011 r. IV CSK 664/10, z 8 VII 2004 r. IV CK 543/03).

W przypadku głosowania nad uchwałą w trybie indywidualnego zbierania głosów uchwała jest podjęta po złożeniu ostatniego głosu, gdyż dopiero wówczas można przystąpić do ustalania woli większości. Jak wynika z listy do głosowania nad uchwałą nr (...) r. ostatni głos nad nią został oddany w dniu 22 IV 2011 r. przez osobę głosującą za właścicielkę lokalu nr (...) w budynku przy (...) tj. D. K. ( k 74). Pismem z dnia 9 V 2011 r. administrator nieruchomości, działający wbrew zarzutowi apelacji w imieniu zarządu pozwanej wspólnoty (o czym świadczy paragraf 3 pkt 20 umowy z dnia 20 XII 2010 r. o administrowanie upoważniający go do powiadamiania właścicieli lokali o treści podjętych uchwał k 67) poinformował jej członków o podjęciu uchwały nr (...) i dacie jej wejścia w życie tj. 21 IV 2011 r. .

Sąd Okręgowy błędnie utożsamił datę wejścia w życie uchwały z datą jej podjęcia. Uchybienie powyższe nie miało jednak żadnego wpływu na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia, gdyż oddany w dniu 22 IV 2011 r. za uchwałą głos w imieniu właścicielki lokalu nr (...) w budynku nr (...) przy ul. (...) był w istocie głosem nieważnym. Osoba , której w dniu 30 VII 2010 r. D. K. udzieliła pełnomocnictwa była umocowana do reprezentowania jej jedynie na zebraniach wspólnoty mieszkaniowej i zabierania głosu oraz głosowania w jej imieniu nad wszystkimi podejmowanymi na zebraniu uchwałami. Nie była natomiast umocowana do oddania głosu w drodze ich indywidualnego zbierania ( k 159) . Dodać przy tym należy, iż zgodnie z art. 22 ust 2 u.w.l. uchwały wspólnoty mieszkaniowej dotyczą czynności przekraczającej zarząd zwykły nieruchomością wspólną, co oznacza, iż do udziału w głosowaniu nad uchwałą wymagane jest pełnomocnictwo rodzajowe ( art. 98 k.c.) , określające typ czynności, do których pełnomocnik jest umocowany. Pełnomocnictwo z dnia 30 VII 2010 r. udzielone I. i P. W. nie upoważniało w/w osób do oddawania za mocodawczynię głosów w drodze ich indywidualnego zbierania, a zatem dokonana przez pełnomocnika z przekroczeniem umocowania jednostronna czynność prawna z mocy art. 104 k.c. była nieważna ( nie podlegała sanowaniu, patrz SN z 11 VIII 2005 V CK 865/04). O udział w nieruchomości wspólnej przypadający na D. K. należało zatem pomniejszyć liczbę głosów oddanych za podjęciem uchwały.

Nie ma natomiast racji sąd I instancji podając, że część współwłaścicieli lokali, stanowiących przedmiot współwłasności małżeńskiej, oddała swoje głosy za uchwałą dopiero w dniu 14 XI 2011 r.. Do dnia 22 IV 2011 r. za uchwałą powyższą głosował jeden z małżonków, będących współwłaścicielami lokali: nr (...) przy (...) przy (...) przy (...) przy (...) przy (...) przy (...) przy (...) ( k 151-157) . Podzielić należy stanowisko apelującego, iż tego rodzaju czynność prawna stanowiła zarząd majątkiem wspólnym, nie wymagający zgody współmałżonka, co potwierdza zresztą treść złożonych przez współwłaścicieli w/w lokali oświadczeń. Przepis art. 36 § 2 k.r. i o. stanowi bowiem, że „Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej.” . Zakres tego samodzielnego zarządu jest szeroki, nie obejmuje jedynie czynności wskazanych enumeratywnie w art. 37 § 1 k.r.o., do dokonania których konieczna jest zgoda małżonka, a które polegają na :

1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków;

2)czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal;

3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa;

4)darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

Do czynności powyższych nie należy niewątpliwie głosowanie nad uchwałą wspólnoty mieszkaniowej , której przedmiotem jest wykonanie anten zbiorczych na nieruchomości wspólnej.

Głosy oddane za podjęciem uchwały przez jednego z małżonków , będących współwłaścicielami wchodzących w skład pozwanej wspólnoty mieszkaniowej lokali były zatem głosami ważnymi.

Za podjęciem uchwały głosowała także współwłaścicielka lokalu nr (...) przy (...) B. W. (2) oraz w imieniu współwłaścicielki lokalu nr (...) przy (...) H. S. pełnomocnik , jej syn M. S. ( k 158).

Strona powodowa kwestionowała pełnomocnictwo wystawione przez H. S. w dniu 20 IV 2011 r. i w związku z tym zgłaszała dowód z zeznań w/w współwłaścicielki lokalu ( k 163v). Ponadto twierdziła, że B. W. (2) przy głosowaniu została wprowadzona w błąd przez członka zarządu i dlatego oddała głos za uchwałą. Później jednak złożyła stosowne oświadczenie, w celu „unieważnienia” swojego głosu ( k 168). Na powyższą okoliczność został zgłoszony dowód z zeznań B. W. (2) ( k 164). Sąd Okręgowy na rozprawie poprzedzającej wydanie zaskarżonego wyroku powyższe wnioski dowodowe błędnie oddalił ( k 171) podczas gdy miały one istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Uwzględniając głosy nieważne przyznane przez pozwanego ( k 150) oraz nieważny głos oddany za D. K. należało ustalić, że „za” podjęciem zaskarżonej uchwały głosowało 0, (...) udziałów. Gdyby okazało się, że B. W. (2) skutecznie uchyliła się od swojego jednostronnego oświadczenia woli , a pełnomocnictwo udzielone M. S. było nieważne , lub , że W. B. i W. oraz S. H. i T. nie pozostają we wspólności ustawowej małżeńskiej , to oznaczałoby to, że za podjęciem uchwały oddano 0, (...) głosów, a tym samym nie uzyskała ona wymaganej art. 23 ust 2 ustawy o w.l. większości.

Sąd Okręgowy powyższych ustaleń w ogóle nie poczynił, bezzasadnie jak już wspomniano oddalając wnioski dowodowe strony powodowej. Uzasadniało to uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania, celem przeprowadzenia postępowania dowodowego i poczynienia właściwych ustaleń co do wielkości oddanych za uchwałą ważnych głosów. Gdyby z kolei okazało się, iż zarzuty powodów dotyczące wyników głosowania są niezasadne, nawet w części odnoszącej się jedynie do współwłaścicieli tylko jednego z w/w lokali tj. nr (...) przy ul. (...) i nr (...) przy (...), to oznaczałoby to, że uchwała została podjęta i wówczas rozpoznaniu będą podlegać zarzuty wskazane w uzasadnieniu pozwu , dotyczące jej sprzeczności z interesem właścicieli lokali tworzących pozwaną wspólnotę mieszkaniową, którymi sąd I instancji w ogóle się nie zajmował.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 386§ 4 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.