Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Renata Starczewska

Protokolant: stażysta Katarzyna Żukowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2015 r. w Kaliszu

sprawy z powództwa B. L. i J. L. (1)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  Zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki B. L. kwotę 50 000 zł ( pięćdziesiąt tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lutego 2014r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia.

2.  Zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda J. L. (1) kwotę 30 000 zł ( trzydzieści tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lutego 2014r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia.

3.  Oddala powództwo powodów w pozostałym zakresie.

4.  Znosi wzajemnie między powódką B. L. a pozwanym (...) S.A. w W. koszty zastępstwa procesowego.

5.  Nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kaliszu kwotę 4 255 zł (cztery tysiące dwieście pięćdziesiąt pięć złotych ) tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych.

6.  Zasądza od powoda J. L. (1) na rzecz pozwanego (...) S.A. w W. kwotę 1 264,18 zł (tysiąc dwieście sześćdziesiąt cztery złote 18/100 ) tytułem zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego.

7.  Kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa obciąża powodów w zakresie przez nich poniesionym.

SSO R. Starczewska

UZASADNIENIE

Powodowie B. L. i J. L. (1) wnieśli pozew przeciwko (...) S.A. w W. o zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie po 100.000,00 zł na rzecz każdego z powodów, za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią ich córki w wypadku komunikacyjnym z dnia 19 kwietnia 1998 r. z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lutego 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podstawę prawną żądania powodów stanowi art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. (k. 2-9).

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Uzasadniając stanowisko pozwany zakwestionował przyjętą przez powodów podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego oraz wysokość żądanego zadośćuczynienia (k. 96-101).

Na wniosek pozwanego Sąd zawiadomił sprawcę wypadku komunikacyjnego, w którym zginęła córka powodów, M. W. o toczącym się procesie i możliwości przystąpienia do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego, który oświadczył, iż ze względu na obecny stan zdrowia jego przystąpienie do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego jest niemożliwe (k. 122-123, 136-138).

Na rozprawie w dniu 12 grudnia 2014 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie ( protokół rozprawy – k. 151-154, nagranie 00:01:41 płyta - k. 155).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 kwietnia 1998 r. w miejscowości K., gmina B., M. W., kierując samochodem marki P. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że nienależycie obserwował jezdnię i zjechał na prawe pobocze, potrącając idącą nim J. L. (2), w wyniku czego poniosła ona śmierć na miejscu, po czym oddalił się z miejsca zaistniałego wypadku.

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 26 października 1999 r. w sprawie II K 447/98 uznano M. W. za winnego przestępstwa z art. 145 § 1,2 i 4 d. k.k. i skazano na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 5 lat.

(dowody: kserokopia wyroku z dnia 26.10.1999 r. w sprawie II K 447/98 Sądu Rejonowego w Sieradzu – k. 23-24, kserokopia skróconego odpisu aktu zgonu – k. 25).

Samochód sprawcy wypadku był ubezpieczony przez pozwanego (...) S.A. w W..

(okoliczność bezsporna.)

Pismem z dnia 30 października 2013 r. powodowie wezwali pozwanego do zapłaty kwot po 150.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie ich dóbr osobistych w związku ze śmiercią córki. Decyzją z dnia 31 stycznia 2014 r. pozwany odmówił powodom wypłaty zadośćuczynienia. (dowody: pismo (...) S.A. z dnia 30.10.2013 r. – k. 26-31, decyzja pozwanego z dnia 31.01.2014 r. – k. 32-33).

Powodowie B. L. i J. L. (1) pozostają w związku małżeńskim od 1997 r. Z ich małżeństwa pochodzi pełnoletni syn P. L. i zmarła na skutek wypadku z dnia 19 kwietnia 1998 r. córka J. L. (2). Małżonkowie mieszkali w domu jednorodzinnym położonym w miejscowości G. prowadząc wspólne gospodarstwo domowe razem z dziećmi. Poszkodowana w chwili zdarzenia miała 16 lat i była uczennicą szkoły zawodowej na kierunku fryzjerstwo. Dziewczynka dobrze się uczyła i nie sprawiała problemów wychowawczych. Pomagała rodzicom w gospodarstwie domowym, a w przyszłości chciała zostać policjantką. Powódka w tym czasie pracowała w gospodarstwie rolnym a powód pracował jako kierowca w spółdzielni ogrodniczej. Przed śmiercią poszkodowanej cała rodzina L. żyła w przyjaznych i zgodnych relacjach oraz wzajemnie się wspierała.

(dowód: zeznania powódki B. L. – nagranie 00:03:44-00:15:55 płyta – k. 155, zeznania powoda J. L. (1) – nagranie 00:15:56-00:23:23 płyta – k. 155, zeznania świadka H. M. – nagranie 00:11:17-00:27:51 płyta – k. 146, zeznania świadka E. D. – nagranie 00:27:52-00:47:12 płyta – k. 146, zeznania świadka M. J. – nagranie 00:47:13-00:58:35 płyta – k. 146, zeznania świadka P. L. – nagranie 00:58:36-01:11:34 płyta – k. 146, kserokopia skróconego aktu urodzenia – k. 42, orzeczenie Powiatowej (...) – k. 35).

Powodowie o śmierci córki dowiedzieli się od Policji. Zarówno powodowie jak i ich syn bardzo przeżyli nagłą śmierć J.. Jej śmierć wywołała u nich poczucie straty i osamotnienia. Zamknęli się w sobie, nie chcieli wychodzić z domu i spotykać z dalszą rodziną lub znajomymi, nie mogli sobie poradzić z codziennymi obowiązkami. Śmierć córki była przyczyną nieporozumień małżeńskich. Powodowie często odwiedzali grób córki na cmentarzu. W chwili śmierci J. powódka miała 41 lat a powód miał 46 lat. Po śmierci córki powódka przyjmowała leki uspokajające. Całymi dniami płakała wspominając córkę i informowała rodzinę, że zamierza popełnić samobójstwo. Takie zachowanie zaniepokoiło syna powodów, który poprosił kuzynkę powódki E. D., aby pomogła powódce podjąć leczenie psychiatryczne. Początkowo powódka leczyła się u psychiatry we W., a później w K.. Leczenie psychiatryczne powódki trwało ponad rok. Powódka nie korzystała z terapii psychologicznej. Bezpośrednio po śmierci córki powódka nie mogła pracować, a później pracowała w gospodarstwie rolnym tylko przez rok, po czym jego prowadzenie przejął jej mąż.

Powód również nie mógł się pogodzić ze śmiercią córki, zaczął nadużywać alkoholu. Z powodu nadużywania alkoholu powód stracił pracę na stanowisku kierowcy, ponieważ odebrano mu prawo jazdy za kierowanie samochodem pod wpływem alkoholu, dlatego następnie podjął pracę na stanowisku magazyniera. Po śmierci córki powód nie przyjmował żadnych leków, ani nie podjął leczenia psychiatrycznego czy terapii psychologicznej.

(dowód: zeznania powódki B. L. – nagranie 00:03:44-00:15:55 płyta – k. 155, zeznania powoda J. L. (1) – nagranie 00:15:56-00:23:23 płyta – k. 155, zeznania świadka H. M. – nagranie 00:11:17-00:27:51 płyta – k. 146, zeznania świadka E. D. – nagranie 00:27:52-00:47:12 płyta – k. 146, zeznania świadka M. J. – nagranie 00:47:13-00:58:35 płyta – k. 146, zeznania świadka P. L. – nagranie 00:58:36-01:11:34 płyta – k. 146, orzeczenie Rejonowej (...)w P. – k. 34, orzeczenia Powiatowej (...) – k. 35-36, opinia psychologiczna – k. 37, dokumentacja leczenia P. L. – k. 38-41, dokumentacja leczenia B. L. – k. 43-46).

Na podstawie przeprowadzonego badania psychiatrycznego u powódki stwierdzono przedłużoną reakcję depresyjną. Stwierdzane zaburzenie, objawiające się obniżonym nastrojem, spadkiem energii, zaburzeniami w relacjach społecznych, zaburzeniami rytmów dobowych, myślami i ruminacjami natrętnymi dotyczącymi zmarłej, są spowodowane tragiczną śmiercią córki. Utrzymujące się objawy wykraczają poza ramy fizjologicznego procesu żałoby i wynikają z osobowości badanej, jej problemów z radzeniem sobie w sytuacjach ekstremalnych oraz ograniczonych zasobów adaptacyjnych. Stwierdzane zaburzenia mają charakter długotrwały, i negatywnie wpływają na jej funkcjonowanie. Istotne klinicznie objawy chorobowe pojawiły się bezpośrednio po traumatycznym wydarzeniu życiowym i utrzymują się do dnia dzisiejszego, choć po około roku od traumy ich nasilenie zmniejszyło się. W ocenie biegłego przez okres około pół roku powódka nie była w stanie podejmować pracy zawodowej, w w/w okresie korzystała także ze zwolnienia lekarskiego, intensywnie leczyła się psychiatrycznie. Po upływie sześciu miesięcy, stopniowo odzyskała częściową zdolność do pracy. Powódka wymaga podjęcia specjalistycznego leczenia psychiatrycznego i terapii psychologicznej, co z dużym prawdopodobieństwem może pomóc w poprawie komfortu życia i zakończeniu procesu żałoby. Bez podjęcia pomocy specjalistycznej rokowanie co do przyszłości jest niepewne. Stwierdzane objawy chorobowe miały charakter reaktywny, związane były z bardzo silnymi więzami łączącymi powódkę ze zmarłą, i istotnym cierpieniem psychicznym doznanym w wyniku śmierci córki, jednakże nie dają podstaw do stwierdzenia u powódki, długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

(dowód: opinia sądowo – psychiatryczna biegłego sądowego psychiatry M. G. – k. 168-170).

Powódka B. L. ma aktualnie 57 lat, posiada wykształcenie średnie, z zawodu jest rolnikiem. Powódka pomimo, że nie pracuje już w gospodarstwie rolnym, to w dalszym ciągu stanowi ono źródło jej dochodów. Za rok 2013 r. powódka uzyskała dochód z gospodarstwa w wysokości 3.552,91 zł. Powódka deklaruje, że uzyskuje dochód z gospodarstwa na poziomie 296 zł miesięcznie.

Powód J. L. (1) ma aktualnie 62 lata, posiada wykształcenie zawodowe, z zawodu jest kierowcą. Obecnie nie pracuje zawodowo i uzyskuje świadczenie emerytalne w wysokości 1.800 zł netto miesięcznie. Powód od 3 lat nie spożywa alkoholu i nie leczył się odwykowo.

Powodowie nadal pozostają w związku małżeńskim i w ramach wspólności małżeńskiej są współwłaścicielami gospodarstwa rolnego o pow. 1,68 ha oraz domu jednorodzinnego o pow. 120 m ². W 2000 r. w drodze notarialnej umowy sprzedaży powodowie sprzedali E. D. działkę roli o obszarze 1.35 ha.

Razem z powodami na nieruchomości położonej w miejscowości G. mieszka ich syn P. L. z żoną i dwójką małoletnich dzieci w wieku 14 i 11 lat. Powodowie pomagają synowi i synowej w opiece nad dziećmi. Narodziny wnuków i możliwość sprawowania opieki nad nimi poprawiły samopoczucie powódki. Powodowie w dalszym ciągu wspominają zmarłą córkę, odwiedzają grób córki na cmentarzu.

(dowód: zeznania powódki B. L. – nagranie 00:03:44-00:15:55 płyta – k. 155, zeznania powoda J. L. (1) – nagranie 00:15:56-00:23:23 płyta – k. 155, zeznania świadka H. M. – nagranie 00:11:17-00:27:51 płyta – k. 146, zeznania świadka E. D. – nagranie 00:27:52-00:47:12 płyta – k. 146, zeznania świadka M. J. – nagranie 00:47:13-00:58:35 płyta – k. 146, zeznania świadka P. L. – nagranie 00:58:36-01:11:34 płyta – k. 146, oświadczenia – k. 16-19, 57-61, 71-75, 76-80, zaświadczenie – k. 62, decyzja – k. 63, notarialna umowa sprzedaży – k. 20-22, wydruki z rachunku – k. 64-66).

Wiarygodność powyższych dowodów w postaci dokumentów nie była kwestionowana przez żadną ze stron, dlatego Sąd uznał fakty z nich wynikające za zgodne z prawdą. Sąd oparł się także na zeznaniach powodów i świadków przytoczonych w powyższym zakresie.

Sąd uznał opinię biegłego sądowego psychiatry M. G. za rzetelną, wiarygodną i sporządzoną zgodnie ze standardami zawodowymi oraz zgodną z obowiązującymi w tej materii regułami. Biegły wydał opinię w oparciu o analizę akt sprawy, dokumentację medyczną oraz jednorazowe badanie psychiatryczne powódki celem wskazania aktualnego jej stanu zdrowia.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powodowie dochodzą zadośćuczynienia z tytułu naruszenia ich dóbr osobistych na skutek śmierci córki. Sprawca wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego córka powodów poniosła śmierć, był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej przez pozwanego. Zgodnie z art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. W myśl § 4 powyższego przepisu, uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Odpowiedzialność pozwanego wynika zatem zarówno wprost z cytowanego przepisu art. 822 § 4 k.c. oraz obowiązujących w chwili przedmiotowego wypadku komunikacyjnego przepisów § 10 i nast. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1992 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (Dz. U. z 1992 r. Nr 96. poz. 475; ze zm.), który określa odpowiedzialność ubezpieczyciela w granicach odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego.

Podstawę odpowiedzialności cywilnej pozwanego za skutki wypadku jakiemu uległa córka powodów stanowią przepisy art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 k.c. Określają one odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego wobec poszkodowanego ruchem tego pojazdu na zasadzie ryzyka przy uwzględnieniu przyczynowości, o której mowa w art. 361 k.c. Związek przyczynowy między wypadkiem, jakiemu uległa J. L. (2), a skutkiem w postaci jej śmierci jest oczywisty i wynika z ustaleń poczynionych w wyroku karnym. Skutkiem śmierci poszkodowanej są zaburzenia emocjonalne powodów – rodziców poszkodowanej. Między tymi zdarzeniami zachodzi adekwatny związek przyczynowy.

Powodowie swoje roszczenia oparli na przepisach art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. Zgodnie z art. 448 k.c., w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Z przepisu art. 24 k.c. wynika natomiast, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechana tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków.

Aktualnie podstawą prawną dochodzenia zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek śmierci osoby najbliższej jest przepis art. 446 § 4 k.c., dodany ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116. poz. 731). Przepis ten wszedł w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r. i znajduje zastosowanie do stanów faktycznych zaistniałych po tej dacie. Zdarzenie, w wyniku którego córka powodów poniosła śmierć, miało miejsce w dniu 19 kwietnia 1998 r., tj. przed nowelizacją Kodeksu cywilnego i wprowadzeniem przepisu art. 446 § 4 k.c., co jednak nie znaczy, że roszczenia powodów zgłoszone w niniejszej sprawie nie znajdują podstawy prawnej. Jak bowiem wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy, w stanie prawnym sprzed dnia 3 sierpnia 2008 r. spowodowanie śmierci osoby bliskiej mogło stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. (por. wyrok SN z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 314/11, Lex 1164718; uchwała SN z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, OSNC 2010/1/10; uchwała SN z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, Biul. SN 2011, nr 7, s. 9). Katalog dóbr osobistych określonych w art. 23 k.c. ma charakter otwarty, natomiast ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 k.c. objęte są wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym są uznawane za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. Do kategorii dóbr osobistych należy z całą pewnością zaliczyć również więzi rodzinne oraz prawo do życia w rodzinie, które stanowi fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlega ochronie prawnej (art. 18 i 71 Konstytucji RP, art. 23 k.r.o.). Ubocznie należy zauważyć, że wprowadzenie przepisu art. 446 § 4 k.c. nie uchyliło art. 448 k.c., ale miało na celu zarówno potwierdzenie dopuszczalności dochodzenia zadośćuczynienia na gruncie obowiązujących przed jego wejściem w życie przepisów, jak i zawężenie kręgu osób uprawnionych do zadośćuczynienia do osób najbliższych zmarłemu, w przeciwieństwie do redakcji art. 448 k.c., na podstawie którego roszczenie o zadośćuczynienie przysługuje teoretycznie każdemu, kto wykaże, że śmierć danej osoby spowodowała jego krzywdę fizyczną bądź psychiczną.

Sąd uznał, że powodowie należą do kręgu osób bezpośrednio dotkniętych skutkami śmierci córki, gdyż jej śmierć spowodowała naruszenie dóbr osobistych powodów w postaci zerwania więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych, co wynika z analizy uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11. W niniejszej sprawie powodowie wykazali istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej ich dobro osobiste podlegające ochronie.

Śmierć osoby najbliższej zawsze stanowi traumatyczne przeżycie oraz może być przyczyną większych bądź mniejszych komplikacji życiowych osoby dotkniętej tego rodzaju stratą. Doświadczenie życiowe wskazuje, że dzieje się tak szczególnie w sytuacji, gdy śmierć najbliższego ma charakter nagły i niespodziewany, kiedy to łącząca osoby więź zostaje przerwana przez nieprzewidziane, tragiczne wydarzenie, na które poszkodowany nie był w stanie się odpowiednio przygotować. Bez wątpienia do kategorii tego rodzaju sytuacji należy śmierć poniesiona w wyniku wypadku komunikacyjnego, który jest zdarzeniem nieoczekiwanym i nagłym.

Określając wysokość kwoty zadośćuczynienia pieniężnego, jaka odpowiadałaby krzywdzie doznanej przez każdego z powodów na skutek śmierci córki, Sąd kierował się przede wszystkim tym, że kwota ta winna obejmować rekompensatę krzywdy moralnej, tj. krzywdy pozostającej w sferze subiektywnych, wewnętrznych przeżyć danej osoby (patrz wyrok SN z dnia 3 grudnia 2010 r., I PK 88/10, Lex nr 737254; Agnieszka Rzetecka – Gil, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, Lex). Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu zrekompensować krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby (patrz wyrok SA w Lublinie z dnia 7 lipca 2009 r., II AKa 44/09, LEX nr 523973, wyrok SA w Łodzi z dnia 14 kwietnia 2010 r., I ACa 178/10, niepubl.).

Należy zgodzić się z poglądem, że pojęcie „odpowiedniej sumy zadośćuczynienia” w istocie ma charakter niedookreślony, albowiem zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, ale musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” – w tym znaczeniu, że powinna być (przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego) utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Uwzględnienie stopy życiowej społeczeństwa przy określaniu wysokości zadośćuczynienia nie może podważać jego kompensacyjnej funkcji. Sąd przy określaniu wysokości zadośćuczynienia ma obowiązek w każdym przypadku dokonywać oceny konkretnego stanu faktycznego i brać pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy – stopień nasilenia cierpień psychicznych, ich długotrwałość, a także wiek poszkodowanego oraz rodzaj więzi, jaka łączyła daną osobę z osobą zmarłą (tak SA we Wrocławiu w wyroku z dnia 29 marca 2012 r., I ACa 228/12, Lex nr 1171316 oraz w wyroku z dnia 10 lutego 2012 r., I ACa 1380/11, Lex nr 1171313).

Z uwagi na powyższe ustalenia faktyczne i poczynione na ich podstawie rozważania prawne, Sąd uznał, że roszczenia powodów zgłoszone w niniejszej sprawie zasługują na uwzględnienie co do zasady.

Zważywszy powyższe okoliczności, Sąd uznał, że adekwatną kwotą z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z tytułu śmierci córki dla powódki B. L. jest kwota 50.000 zł, a dla powoda J. L. (1) jest kwota 30.000 zł. Sąd zróżnicował wysokość należnego powodom zadośćuczynienia mając na uwadze doznane przez nich do tej pory oraz możliwe w przyszłości cierpienia psychiczne. Pomimo, że zarówno powódka jak i powód byli silnie związani emocjonalnie z córką, to każde z nich na swój odmienny sposób przeżyło jej śmierć i żałobę. Jak wynika ze sporządzonej na potrzeby niniejszej sprawy opinii biegłego psychiatry M. G. u powódki nadal występuje przedłużona reakcja depresyjna, chociaż po śmierci córki powódka leczyła się psychiatrycznie przez ponad rok. Stwierdzone u B. L. zaburzenia mają charakter długotrwały i negatywnie wpływają na jej funkcjonowanie, chociaż nie dają podstaw do stwierdzenia u powódki uszczerbku na zdrowiu. Zdaniem biegłego powódka aktualnie wymaga podjęcia specjalistycznego leczenia psychiatrycznego i terapii psychologicznej. Z kolei powód po śmierci córki zaczął nadużywać alkoholu, z tego powodu stracił pracę na stanowisku kierowcy, ponieważ odebrano mu prawo jazdy za kierowanie samochodem pod wpływem alkoholu, co zmobilizowało go do walki z nałogiem. Od trzech lat J. L. (1) nie pije alkoholu chociaż nie leczył się odwykowo. Powód nie leczył się psychiatrycznie ani nie korzystał z terapii psychologicznej i obecnie również nie wymaga takiego wsparcia. Z tych względów Sąd uznał, że zasadne jest zróżnicowanie wysokości zasądzonego na rzecz każdego z powodów zadośćuczynienia. Zdaniem Sądu kwoty te spełniają charakter kompensacyjny, a jednocześnie utrzymane są w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom gospodarczym i społecznym. Równocześnie Sąd oddalił powództwo w zakresie przekraczającym zasądzone kwoty uznając, że pozostałe kwoty żądanego zadośćuczynienia byłyby zbyt wygórowane i nieadekwatne to stopnia pokrzywdzenia każdego z powodów.

W tym miejscu należy wskazać, że dotychczas wypłacone powodom przez pozwanego świadczenia z tytułu kosztów pogrzebu i postawienia nagrobka na podstawie art. 446 § 1 k.c. nie mogły być zaliczone na poczet należnego powodom zadośćuczynienia w niniejszej sprawie. Świadczenie z tytułu odszkodowania jest rodzajowo odmienne od zadośćuczynienia, gdyż odszkodowanie wymaga wykazania szkody majątkowej najbliższych członków rodziny poszkodowanego, który zmarł wskutek czynu niedozwolonego, natomiast zadośćuczynienie za doznaną krzywdę zmierza do zaspokojenia szkody niematerialnej (por. wyrok SN z dnia 21 października 2009 r., I PK 97/09, opublikowany w Lex nr 558566).

Rozstrzygając w przedmiocie daty zasądzenia odsetek ustawowych od przyznanych kwot, Sąd na podstawie art. 481 k.c. uznał, że orzeczenie Sądu przyznające zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego. Zobowiązanie do zapłaty roszczeń powodów ma charakter zobowiązania bezterminowego, toteż przekształcenie go w zobowiązanie terminowe może nastąpić w wyniku wezwania do spełnienia świadczenia skierowanego do dłużnika przez wierzyciela jak wynika z art. 455 k.c. (zob. m.in. wyrok SN z 18.09.1970 r., II PR 257/70, OSNC 1971 r., nr 6. poz. 103, wyrok SN 18.02.2010 r., CSK 434/09, Lex nr 602683, wyrok SN z 22.02.2007 r., I CSK 433/06, Lex nr 274209). W niniejszej sprawie zdaniem Sądu odsetki stały się wymagalne od dnia następnego po dacie decyzji pozwanego z dnia 31 stycznia 2014 r., w której ostatecznie odmówił wypłaty zadośćuczynienia, tj. od dnia 1 lutego 2014 r., dlatego orzekł w tym zakresie zgodnie z żądaniem powodów.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 1,2 i 3 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. I k.p.c. W niniejszej sprawie kosztami sądowymi była opłata od pozwu w kwocie po 5.000 zł obliczona na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025; ze zm.), z której powódka uiściła 1.000 zł (k.88), a powód uiścił 2.000 zł (k.87) oraz wynagrodzenie dla biegłego psychiatry za sporządzenie opinii w kwocie 509,55 zł (postanowienie - k. 172). Powódka w całości pokryła koszty opinii biegłego, o której przeprowadzenie wnioskowała (k.156,186). Koszty zastępstwa procesowego każdej ze stron wyniosły 3.600 zł ustalone na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 461) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Biorąc pod uwagę wynik rozstrzygnięcia, powódka wygrała sprawę w 50% i jednocześnie przegrała w 50%, a powód wygrał w 30% i odpowiednio przegrał w 70%. Mając na uwadze rozstrzygnięcie sprawy między powódką a pozwanym, w której po obu stronach występowali fachowi pełnomocnicy, Sąd zniósł wzajemnie koszty zastępstwa procesowego między powódką a pozwanym jak orzeczono w punkcie 4 wyroku.

Odnośnie powoda, który wygrał sprawę w 30%, Sąd dokonał rozliczenia kosztów zastępstwa procesowego w oparciu o stosunek w jakim strony wygrały i przegrały sprawę i w konsekwencji po potrąceniu należnych kwot, zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.264,18 zł tytułem rozliczenia kosztów zastępstwa procesowego jak orzeczono w punkcie 6 wyroku.

Natomiast z uwagi na zakres uwzględnienia żądania każdego z powodów w niniejszym postępowaniu Sąd stosownie do art. 113 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych odpowiednio nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kaliszu tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych kwotę 4.255 zł (2.755 zł z rozliczenia kosztów sprawy powódki + 1.500 zł z rozliczenia kosztów sprawy powoda) jak orzeczono w punkcie 5 wyroku.

W punkcie 7 wyroku Sąd obciążył powodów kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa w zakresie przez nich poniesionym ze względu na ich aktualną sytuację rodzinną i materialną.

SSO R. Starczewska