Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 26 kwietnia 2013 roku powód (...) spółka akcyjna z siedzibą w G. wniósł o zasądzenie od pozwanego PPHU (...).D.D. K. R. (...) spółki jawnej z siedzibą w P. kwoty 144.453,92 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 17 lipca 2010 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż dochodzona pozwem kwota stanowi opłatę karną naliczona pozwanemu z tytułu stwierdzonego w dniu 27 kwietnia 2010 roku nielegalnego poboru energii elektrycznej w obiekcie pozwanych w P..

( pozew k. 2 – 4)

W dniu 10 maja 2013 roku Sąd Okręgowy w Łodzi wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

( nakaz k. 131)

Pozwany wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty.

W sprzeciwie zgłosił zarzut braku legitymacji czynnej powoda do występowania w niniejszym procesie oraz zarzut przedawnienia roszczeń dochodzonych w niniejszym procesie.

Uzasadniając zarzut braku legitymacji procesowej powoda pozwany podniósł, iż umowę sprzedaży energii elektrycznej zawierał on z innym podmiotem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w K.. Powód natomiast w żaden sposób nie wykazał załączonymi do pozwu dokumentami, iż jest następcą prawnym (...) S. A.

W zakresie zarzutu przedawnienia dochodzonego roszczenia powód podniósł, iż stosownie do treści przepisu art. 554 kc. w związku z art. 555 k.c. przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii, co oznacza, iż roszczenia z tytułu umowy sprzedaży przedawniają się z upływem lat 2. Na podstawie łączącej strony umowy sprzedaży powód wystawił noty obciążeniowe nr (...) i (...) wskazując datę sprzedaży na dzień 2 lipca 2010 roku, określając termin płatności na 16 lipca 2010 roku.

Ponadto strona pozwana zakwestionowała dochodzone roszczenie tak, co do zasady jak i co do wysokości.

Wina pozwanej nie została bowiem udowodniona. Postanowieniem z dnia 30 września 2010 roku a następnie z dnia 31 maja 2011 roku postępowanie karne prowadzone w sprawie kradzieży energii zostało umorzone.

( sprzeciw k. 137 – 141)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 marca 2004 roku pomiędzy P.P.H.U. (...) spółką jawną (...) K., R. B. z siedziba w P. a (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w K. zawarta została umowa nr (...)sprzedaży energii elektrycznej.

Umowa ta dotyczyła dostarczania energii elektrycznej do obiektu niemieszkalnego w tym m. in. restauracji położonej w (...).

( umowa k. 94 – 95)

W dniu 12 maja 2004 roku dokonano sprawdzenia układu pomiarowo – rozliczeniowego energii elektrycznej znajdującego się na terenie siedziby odbiorcy – nieruchomości położonej w (...).

( protokół k. 96)

W dniu 27 kwietnia 2010 roku przeprowadzono w obiekcie pozwanego zlokalizowanym w (...) kontrolę poboru energii elektrycznej.

Liczniki energii elektrycznej znajdują się na posesji pozwanej spółki. Łącznie znajdują się tam trzy urządzenia kontrolno – pomiarowe.

Jeden z układów kontrolno – pomiarowych zamknięty był na kłódkę, do której klucze miał odbiorca. Z drugiej strony była kłódka energetyczna.

W trakcie kontroli dokonywanej przez pracowników powoda w osobach J. S., K. B. (1), L. J., D. K. (2) i F. K. w dniu 27 kwietnia 2010 roku w godzinach 10. 40 – 17. 00 stwierdzono, iż układ pomiarowo – kontrolny znajdujący się na terenie posesji pozwanych posiada drzwiczki od strony układu pomiarowego zamykane na kłódkę odbiorcy. Pracownicy powoda zauważyli ślady odginania i porysowania na pokrywie układu pomiarowego.

Po otwarciu drzwiczek kontrolujący stwierdzili wyłączone bezpieczniki o obwodach napięciowych L 1 i L2, co powodowało, iż licznik nie liczył zużycia energii na fazach L 1 i L 2.

( protokół kontroli k. 12, zeznania świadka K. B. protokół rozprawy z dnia 7 stycznia 2014 roku k. 238, nagranie 00; 59; 57 – 01; 12; 26, L. J. k. 238, nagranie 01; 21; 48 – 01; 31; 21, D. K. (2) k. 238, nagranie 01; 33; 00 – 01; 48; 54, F. K. k. 238, nagranie 01;49;33 – 01;56;01)

Obecny w trakcie kontroli D. K. (3) w trakcie czynności kontrolnych i w obecności kontrolujących docisnął osłonę pokrywy zabezpieczenia obudów wtórnych i zdjął plombę z obudowy zabezpieczeń napięciowych.

Zasłonił szafkę przed kontrolującymi swoim ciałem i docisnął pokrywę.

Wobec zaistniałej sytuacji dokonujący kontroli powiadomili Policję. Po przybyciu Policji dokonywano dalszych czynności kontrolnych. Zabezpieczono m. in. plomby monterskie do toreb depozytowych wraz z osłoną zabezpieczającą dostęp do zabezpieczeń napięciowych posiadającą liczne ślady zadrapań w miejscu przy zatrzaskach. Wykonano dokumentację fotograficzną miejsca kontroli.

( załącznik szczegółowy do protokołu kontroli numer (...) k. 19, zlecenie oceny technicznej k. 15, upoważnienie do przeprowadzenia kontroli k. 16, dokumentacja fotograficzna k. 17 – 42, zeznania świadka K. B. protokół rozprawy z dnia 7 stycznia 2014 roku k. 238, nagranie 00; 59; 57 – 01; 12; 26, L. J. k. 238, nagranie 01; 21; 48 – 01; 31; 21, D. K. (2) k. 238, nagranie 01; 33; 00 – 01; 48; 54, F. K. k. 238, nagranie 01; 49; 33 – 01; 56; 01, zeznania w charakterze strony pozwanej D. K. (3), protokół rozprawy z dnia 12 marca 2015 roku, nagranie 01;22;43 – 01;53;03)

Zabezpieczone przez pracowników powoda na miejscu dokonywanej kontroli plomby oznaczono numerami 1, 2, 3,4,5,6a i 6 b oraz 7 a i 7b.

Plomby te poddane zostały następnie ekspertyzie mechanoskopijnej wykonanej przez J. O. w działającego w ramach Biura Usług (...) na zlecenie (...) S. A. Oddział w K..

Z treści ekspertyzy wynika, iż zabezpieczone plomby dostarczone zostały do badań w siedmiu nieuszkodzonych kopertach foliowych „ security”.

W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że jeden kanał plomby oznaczonej numerem 1 został rozwiercony. W rozwierconym kanale przelotowym przewleczka była zaciśnięta tylko przy wylocie kanału przelotowego w miejscu, gdzie stwierdzono obcięcie i spłaszczenie krawędzi plomby. Ujawnione w trakcie badań na elementach plomby ślady mechanoskopijne świadczą o jej demontowaniu z przewleczki i ponownym jej montowaniu na przewleczce przez osoby trzecie.

Podobne ślady ujawniono również na plombie numer 2. Również jeden z kanałów tej plomby został rozwiercony – powiększony. W rozwierconym kanale przelotowym przewleczka była zaciśnięta tylko przy wylocie kanału przelotowego w miejscu, gdzie stwierdzono obcięcie i spłaszczenie krawędzi plomby. Ponadto ujawniono poprzesuwane i ponakładane na siebie płytkie odwzorowania oplotu przewleczki. Ujawnione na elementach plomby ślady mechanoskopijne świadczą o jej demontowaniu z przewleczki i ponownym jej montowaniu na przewleczce przez osoby trzecie.

Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, iż wszystkie poddane badaniom plomby dowodowe były zaciskane tą samą plombownicą, co plomba porównawcza – dostarczona przez (...) S. A. Oddział w K. w kopercie nr (...).

Poddane badaniom plomby numer 1 i 2 noszą ślady mechanoskopijne świadczące o ich demontowaniu z przewleczki i ponownym montowaniu na przewleczce przez osoby trzecie.

( opinia k. 44 – 93)

Decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 23 grudnia 2009 roku zatwierdzono na wniosek (...) S. A. z siedzibą w G. w pozostałej części ustaloną przez wnioskodawcę taryfę dla energii elektrycznej na okres do dnia 31 grudnia 2010 roku stanowiącą załącznik do przedmiotowej decyzji.

Zgodnie z punktem 7 7. 1 Taryfy przez nielegalny pobór energii elektrycznej rozumieć należy pobieranie energii elektrycznej bez zawarcia umowy lub tez pobieranie energii elektrycznej z całkowitym lub częściowym pominięciem układu pomiarowo – rozliczeniowego lub poprzez ingerencję w układ pomiarowo – rozliczeniowy mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez układ pomiarowo – rozliczeniowy.

W przypadku nielegalnego pobierania energii elektrycznej, o którym mowa w punktach 7.1.1. Operator może obciążyć podmiot nielegalnie pobierający energię opłatami w wysokości pięciokrotności stawek opłat określonych w taryfie dla jednostrefowej grupy taryfowej, do której ten podmiot był zakwalifikowany oraz pięciokrotności ceny energii elektrycznej, o której mowa w art.23 ust 2 pkt.18 lit b) ustawy- ( prawo energetyczne) przy uwzględnieniu wielkości mocy wynikającej z zainstalowanych odbiorników, ilości energii elektrycznej uwzględniającej rzeczywistą możliwość pobierania energii przez dany podmiot wynikające z mocy i rodzaju zainstalowanych odbiorników, lecz nie wyższe niż przy pobieraniu energii jedną fazą, za każdy 1 A prądu znamionowego zabezpieczenia 125 kWh. Za zabezpieczenie uważa się bezpieczniki najbliższe patrząc od strony zasilania, niedostępne dla ww. podmiotu i osób postronnych. W razie braku zabezpieczeń między instalacją odbiorczą a siecią zasilającą przyjmuje się taką wielkość wkładek bezpiecznikowych, jaka powinna znajdować się w danej instalacji, nie mniejszą jednak niż 25 A.

– przy pobieraniu energii dwoma lub trzema fazami opłatę ustala się według powyższych zasad z uwzględnieniem krotności ( 2 lub 3) zależnie od ilości faz, którymi nielegalnie pobierano energię elektryczną.

Zgodnie z punktem 7.4 Taryfy – w przypadku, gdy nie można ustalić ilości nielegalnie pobranej energii operator może obciążyć odbiorcę opłatami w wysokości dwukrotności stawek opłat określonych w taryfie dla grupy taryfowej, do której jest zakwalifikowany odbiorca oraz dwukrotności ceny energii elektrycznej, o której mowa w art. 23 ust 2 pkt. 18 lit b ustawy Prawo energetyczne przyjmując wielkość mocy określonej w umowie, ilość energii przy pobieraniu energii jedną fazą, za każdy 1 A prądu znamionowego zabezpieczenia 125 kWh. Za zabezpieczenie uważa się bezpieczniki najbliższe patrząc od strony zasilania, niedostępne dla ww. podmiotu i osób postronnych. W razie braku zabezpieczeń między instalacją odbiorczą a siecią zasilającą przyjmuje się taką wielkość wkładek bezpiecznikowych, jaka powinna znajdować się w danej instalacji, nie mniejsza jednak niż 25 A.

– przy pobieraniu energii dwoma lub trzema fazami opłatę ustala się według powyższych zasad z uwzględnieniem krotności ( 2 lub 3) zależnie od ilości faz, którymi nielegalnie pobierano energię elektryczną.

W przypadku, gdy nie można ustalić ilości nielegalnie pobranej energii operator może obciążyć odbiorcę opłatami w wysokości dwukrotności stawek opłat określonych w taryfie dla grupy taryfowej, do której jest zakwalifikowany odbiorca oraz dwukrotności ceny energii elektrycznej przyjmując wielkość mocy określonej w umowie.

Opłaty, o których mowa oblicza się dla całego nieprzedawnionego okresu udowodnionego nielegalnego pobierania energii elektrycznej. ( pkt 7.7. taryfy)

Ponadto Operator ustala opłaty za wykonanie czynności związanych ze stwierdzeniem nielegalnego pobierania energii elektrycznej w tym w wysokości 106,05 złotych za sprawdzenie stanu technicznego układu pomiarowo – rozliczeniowego i założenie nowych plomb.

( decyzja, taryfa k. 112 – 118)

W dniu 2 lipca 2010 roku (...) S. A. Oddział w K. wystawił dla pozwanego notę obciążeniową na kwotę 144.347,87 złotych za nielegalne pobieranie energii instalacją 3 – fazową na podstawie punktów 7.1.2.b 7.3 taryfy oraz notę obciążeniową na kwotę 106,05 złotych za sprawdzenie stanu technicznego układu pomiarowego i założenie nowych plomb.

( noty k. 110-111)

W dniu 30 sierpnia 2010 roku Prokurator Prokuratury Rejonowej w Pleszewie zatwierdził postanowienie o umorzeniu dochodzenia wydane przez Powiatową Komendę Policji w P. w sprawie kradzieży energii elektrycznej na terenie firmy (...) w P. 25 a na szkodę (...) Spółki akcyjnej wobec nie wykrycia sprawcy przestępstwa.

Wskutek złożonego przez pokrzywdzonego zażalenia postanowienie z dnia 30 września 2010 roku wydane przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Pleszewie zostało uchylone przez Sąd Rejonowy w Pleszewie.

Sąd jednocześnie wskazał czynności, które należy wykonać. Postanowieniem z dnia 31 maja 2011 roku ponownie umorzono postępowanie w sprawie z powodu niewykrycia sprawcy przestępstwa, przyjmując, iż czyn wyczerpał znamiona z art. 286 par. 1 k.k.

( postanowienie k. 125)

Zarządzeniem z dnia 21 czerwca 2011 roku Prokurator Prokuratury Rejonowej w Pleszewie odmówił przyjęcia zażalenia pełnomocnika pokrzywdzonej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. na postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Pleszewie z dnia 31 maja 2011 roku o umorzeniu dochodzenia w sprawie doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) S. A. - uznając, iż jest ono niedopuszczalne z mocy ustawy.

( zarządzenie k. 124)

W piśmie z dnia 2 lipca 2010 roku adresowanym do pozwanej spółki powód poinformował o stwierdzonym podczas kontroli w dniu 29 kwietnia 2010 roku nielegalnym poborze energii elektrycznej oraz wskazał sposób wyliczenia opłaty z tytułu nielegalnego poboru energii.

Do wyliczenia przyjęto średniodobowe zużycie energii elektrycznej po ustaniu nielegalnego poboru dla czasu trwania tego poboru od 5 września 2007 roku do dnia 27 kwietnia 2010 roku tj. od czasu dokonania poprzedniej kontroli układów pomiarowo – rozliczeniowych u pozwanego.

W ten sposób ustalono średnie dobowe zużycie energii elektrycznej w wysokości 228 kWh. a za cały okres ustalonego nielegalnego poboru 220 020 kWh.

W ten sposób wyliczono wysokość należnej opłaty w wysokości 144 453,92 złote w tym kwota 106,05 złotych za sprawdzenie stanu urządzenia pomiarowego i założenie plomb i kwota 106, 05 złotych za założenie plomb na wskaźniku mocy.

( pismo wraz z wyliczeniem k. 161 – 163)

Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2004 roku wydanym w sprawie o sygn. akt. GD XII Ns. Rej. KRS (...) Sąd Rejonowy w Gdańsku ujawnił w Krajowym Rejestrze Sądowym połączenie w trybie 492 par. 1 Kodeksu spółek handlowych poprzez przeniesienie całego majątku spółek w tym m. in (...) Spółki Akcyjnej w K. na (...) Spółkę Akcyjną z dniem 26 listopada 2004 roku.

Powstała w wyniku połączenia spółka działała pod nazwą (...) Spółka Akcyjna.

( postanowienie k. 178 – 184)

Następnie w dniu 3 lipca 2007 roku Sąd Rejonowy Gdańsk – Północ w Gdańsku wydał postanowienie w sprawie o sygn. akt GD. VII Ns. Rej. KRS (...) o wpisaniu do Krajowego Rejestru Sądowego nowej nazwy spółki (...) Spółka akcyjna.

( postanowienie k. 173, odpis KRS powoda k. 168 – 172)

W wydanej w toku postępowania opinii pisemnej biegły sądowy J. Z. stwierdził, iż dla wyłączenia bezpieczników zabezpieczających obwód napięciowy układu pomiarowego i spowodowania, aby licznik nie liczył przepływającej energii elektrycznej należało zerwać plombę monterską zabezpieczająca osłonę przykrywająca obudowę zabezpieczeń obwodu napięciowego układu pomiarowego.

Na podstawie wydanej na zlecenie powoda ekspertyzy mechanoskopijnej biegły sądowy stwierdził, iż zgodnie z treścią tej ekspertyzy ujawnione na elementach plomby ślady mechanoskopijne świadczą o jej demontażu z przewleczki i ponownym montowaniu na przewleczce przez osoby trzecie.

W trakcie kontroli po zdjęciu pokrywy pracownicy powoda stwierdzili wyłączone bezpieczniki zabezpieczające obwód napięciowy układu pomiarowego znajdujące się w tej części złącza, które było zabezpieczone kłódką odbiorcy.

W wyniku analizy akt sądowych oraz załączonych do nich akt prowadzonego w sprawie dochodzenia biegły stwierdził, iż u pozwanego miała miejsce ingerencja w układ pomiarowo – rozliczeniowy pobieranej energii elektrycznej, polegająca na wyłączeniu dwóch bezpieczników w fazie L1 i L2 w złączu kablowym pozwanego. Tego typu działanie spowodowało, że mierzona i zliczana była tylko energia jednej fazy L 3.

Energia pobierana przez pozostałe fazy nie była mierzona i nie była zliczana przez liczydła licznika pozwanego ze względu na wyłączenie dwóch bezpieczników w ich fazach.

( opinia pisemna biegłego J. Z. k. 306 – 348, opinia pisemna uzupełniająca k. 380 - 403)

Na rozprawie w dniu 4 listopada 2014 roku biegły podtrzymał w całej rozciągłości wydaną opinię pisemną o ponadto wyjaśnił, iż nie mógł bezpośrednio poddać oględzinom zabezpieczonych podczas kontroli przez pracowników powoda plomb i pokrywy układu pomiarowego z uwagi na fakt, iż miejsca znajdowania się obecnie zabezpieczonych dowodów rzeczowych nie udało mu się ustalić. Z tego względu oparł się na znajdującej się w aktach sprawy i aktach dochodzenia opinii mechanoskopijnej eksperta J. O..

Biegły wykluczył możliwość samoczynnego przełączenia się bezpieczników w sposób, w jaki zostało to ujawnione w trakcie kontroli wykonywanej w kwietniu 2010 roku.

( opinia uzupełniająca ustna protokół rozprawy z dnia 4 listopada 2014 roku k. 450. nagranie 00; 06; 07 – 00; 41; 42, opinia uzupełniająca pisemna k. 487 – 508, opinii ustna uzupełniająca – protokół rozprawy z dnia 12 marca 2015 roku k. 539, nagranie 00;04;48 – 01;08;35)

Odczyty liczników energii elektrycznej u pozwanego były dokonywane, co dwa miesiące.

Inkasent dokonujący odczytów nie miał możliwości kontroli plomb zabezpieczających układ pomiarowo – rozliczeniowy, gdyż prawa część skrzynki pomiarowej była zamknięta na kłódkę pozwanego.

( zeznania świadka G. Z. protokół rozprawy z dnia 4 listopada 2014 roku k. 451, nagranie 00;45;33 – 01;03;35)

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie załączonych do akt dokumentów, zeznań świadków powołanych przez stronę powodową oraz dowodu z opinii biegłego J. Z..

Wszystkie powołane, jako podstawa ustaleń faktycznych dowody korelują ze sobą, potwierdzają się wzajemnie i uzupełniają, tworząc logiczną całość.

Treść sporządzonych protokołów z kontroli w dniu 27 kwietnia 2010 roku w siedzibie pozwanej spółki znajduje pełne potwierdzenie w zeznaniach świadków – pracowników powoda dokonujących tej kontroli. Okoliczność, iż nie pamiętają oni wszyscy dokładnie przebiegu zdarzenia i odwołują się w tym względzie do sporządzonych przez siebie protokołów jest zrozumiała wobec upływu okresu ponad 3 lat od momentu opisywanych w zeznaniach zdarzeń do czasu składania zeznań przed sądem.

Zeznania świadków oraz dokumenty sporządzone przez pracowników powoda na okoliczność przeprowadzenia kontroli i jej wyników tworzą logiczną i spójną całość z pozostałym materiałem dowodowym w tym w szczególności z wynikami ekspertyz mechanoskopijnej dotyczącej zabezpieczonych przez pracowników powoda plomb i pokrywy układu pomiarowo – rozliczeniowego.

Dokument ten oraz stanowiąca jego część dokumentacja fotograficzna wraz ze szczegółowym opisem przeprowadzonych badań i ich wyniku stanowi wiarygodny opis stanu, w jakim znajdowały się zabezpieczone plomby bezpośrednio po przeprowadzonej kontroli.

Wobec ustalonej przez biegłego J. Z. okoliczności „ zaginięcia „ przedmiotów stanowiących dowody rzeczowe w postępowaniu przygotowawczym w postaci przedmiotowych plomb i pokrywy ekspertyza ta stanowiła jedyny materiał dowodowy, na którym mógł oprzeć się biegły wydając opinię w sprawie.

Brak możliwość dokonania ponownych oględzin i badań w toku niniejszego postępowania przez biegłego wydającego opinię w sprawie w ocenie sądu, wbrew zarzutom strony pozwanej opinii tej nie podważa ani też nie deprecjonuje.

Wyniki przeprowadzonej przez J. O. ekspertyzy mechanoskopijnej plomb nie zostały bowiem przez stronę pozwaną w żaden sposób zakwestionowane.

Pomimo braku dowodów rzeczowych z całokształtu materiału dowodowego sprawy wynika w sposób jednoznaczny, iż dokonano nieuprawnionej ingerencji w układ pomiarowo rozliczeniowy energii elektrycznej służący do pomiaru poboru tej energii przez pozwaną spółkę.

Najdobitniej świadczy o tym zachowanie obecnego w trakcie dokonywania kontroli D. K. (3) polegające na naciśnięciu pokrywy układu i przypadkowym jakoby zerwaniu plomby.

Okoliczności te zostały przyznane w trakcie zeznań D. K. przesłuchiwanego w charakterze strony.

Znajdują one ponadto potwierdzenie w treści zeznań świadków – pracowników powoda dokonujących kontroli.

Takie nietypowe, rzec można nerwowe zachowanie się przedstawiciela strony pozwanej w trakcie dokonywanej kontroli świadczy, w ocenie sądu, iż był on świadomy dokonanej ingerencji w układ pomiarowo – rozliczeniowy i obawiał się ujawnienia tego faktu w trakcie dokonywanej kontroli oraz podejmował działania zmierzające do zapobieżenia temu ujawnieniu.

W tej sytuacji opinia biegłego sądowego J. Z. stanowi jedynie potwierdzenie okoliczności faktycznych wynikających z całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Opinia ta służy ponadto wyjaśnieniu, jaki wpływ na wskazania urządzeń pomiarowych miała stwierdzona w sposób niewątpliwy ingerencja.

Opinia biegłego Z. jest w ocenie sądu w pełni fachowa, logiczna merytorycznie poprawna i wyczerpująca.

Biegły w sposób logiczny, konsekwentny i szczegółowy udzielił odpowiedzi zarówno na pytania sądu jak i stron niniejszego postępowania związane z przedmiotem wydanej opinii.

Oceny tej nie zmiana fakt, iż postanowieniem z dnia 24 marca 2014 roku sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu mechanoskopii jedynie na okoliczność dokonania ingerencji w plomby zabezpieczające ( zgodnie z wniosek im strony powodowej) faktycznie natomiast opinię wydawał biegły o innej specjalności ( energetyki i techniki cieplnej) i w znacznie szerszym zakresie.

Ostatecznie, bowiem przeprowadzenie badań mechanoskopijnych przedmiotowych plomb i pokrywy licznika okazało się niemożliwe. Biegły z zakresu energetyki ujął natomiast w swojej opinii również kompleksowo inne okoliczności mające kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy w postaci – stanu układu pomiarowego i wpływu dokonanej ingerencji na wskazania tego układu.

Postanowieniem z dnia 4 listopada 2014 roku sąd dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego Z. na wskazane okoliczności.

Wydana przez biegłego opinia nie została skutecznie zakwestionowana przez stronę pozwaną.

Pozwany kwestionując tę opinię, nie sformułował żądnych konkretnych zarzutów, nie wykazał błędów merytorycznych czy też logicznych ani też braku kwalifikacji biegłego.

Z tego względu sąd oddali wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, jako zmierzający wyłącznie do przedłużenia postępowania.

Sąd oddalił również wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu zeznań świadka – autora prywatnej ekspertyzy sporządzonej na zlecenie strony pozwanej.

Ekspertyza tego rodzaju, bowiem może być jedynie traktowana, jako prywatne stanowisko strony i nie może stanowić podstawy poczynienia przez sąd ustaleń faktycznych w sprawie.

„Opinia sporządzona na prywatne zlecenie strony nie posiada waloru dowodu z opinii w rozumieniu art. 278 § 1 KPC, lecz wobec przyjęcia jej przez sąd do akt, ma znaczenie wyjaśnienia stanowiącego poparcie stanowiska strony, z uwzględnieniem wiadomości specjalnych.”

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 24 lipca 2014 r.II CSK 569/13 Legalis Numer 1162510

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści przepisu art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne ( Dz. U. z 1997 roku numer 54 poz. 348 ze zmianami ) przedsiębiorstwo energetyczne może pobrać opłatę w wysokości określonej taryfie, w razie nielegalnego pobierania energii. Przepis ten odwołuje się, zatem do pojęcia nielegalnego pobierania

Energii, a jest nim między innymi pobieranie energii przez ingerencję w układ pomiarowo - rozliczeniowy, mającą wpływ na zafałszowanie pomiarów dokonywanych przez ten układ (art. 3 pkt. 18).

Z definicji ustawowej wynika zatem, że sam fakt pobierania energii poprzez ingerencję w układ pomiarowo rozliczeniowy, stanowi o nielegalnym poborze energii.

Na powódce spoczywa, zatem ciężar wykazania nielegalnego pobierania energii, ale nie musi wykazywać wysokości rzeczywistej szkody, skoro ustawa upoważnia ją do pobrania opłaty należnej także w sytuacji, gdy nie można ustalić ilości nielegalnie pobranej energii. Kwota, którą obciążona została pozwana, odpowiada postanowieniom taryfy, a konkretnie przepisowi punktu 7.5.

Opłata ta, jako niezależna od ilości energii rzeczywiście pobranej w sposób nielegalny – ma charakter sankcyjny i odszkodowawczy.

Opłata za nielegalny pobór energii nie legalizuje też wcześniejszych naruszeń prawa (pomimo zapłaty opłaty, sam czyn przestępny nadal podlegać będzie ściganiu), stanowi jedynie ryczałtową rekompensatę za pobraną energię, uszkodzenia sieci i urządzeń

pomiarowych itp. Celem opłaty nie jest tylko prosty zwrot należności za dostarczoną energię, ale też ryczałtowa rekompensata za wszystkie poniesione szkody w związku z nielegalnym poborem. Opłata ta poprzez swoją wysokość pełni też rolę odstraszającą, mającą na celu poprzez swą dolegliwość odstraszyć od popełniania tego typu czynów

(wyrok NSA z dnia 6 stycznia 2010 roku, sygn. akt I FSK 1501/08, LEX nr 593614).

Pogląd taki zaprezentował też Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 7 września 1999 roku (sygn. akt I ACa 363/99,Pr.Gosp. 1999/12/54), w którym stwierdził, że „do zastosowania ryczałtowego sposobu obliczenia należności za energię elektryczną wystarcza taki stan, w którym istnieje możliwość nielegalnego poboru tej energii. Nie jest natomiast potrzebny dowód, że pobór energii rzeczywiście nastąpił”.

Dla sądu oczywistym jest, że ustalenie, iż doszło do nielegalnego poboru energii elektrycznej, nie wymaga badania winy po stronie odbiorcy tej energii. Wskazuje na to brzmienie definicji tego pojęcia użyte w ustawie Prawo energetyczne w art. 3 pkt. 18.

W ten właśnie sposób zinterpretował w/w przepis Sąd Najwyższy np. w wyroku z dnia

27 marca 2008 roku w sprawie II CSK 489/07.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Najwyższy wskazał, że: „nielegalny pobór energii jest ustawowo definiowany, jako pobieranie energii bez zawarcia umowy lub niezgodnie z umową.”

Oznacza to, że czyn sprawcy polegający na nielegalnym pobieraniu energii elektrycznej ustawodawca określił od strony przedmiotowej, wskazując te jego cechy, które decydują o jego bezprawności. Ustalenie nielegalnego poboru energii nie wymaga zatem badania winy sprawcy w znaczeniu subiektywnym”.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, iż okoliczność nielegalnego pobory energii przez stronę pozwaną miała miejsce.

Już ta okoliczność czyni roszczenie powoda zasadnym. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje przy tym okoliczność, kto tej nieuprawnionej ingerencji dokonał, kiedy i czy pozwany o tym wiedział, choć podniesione wyżej okoliczności przemawiają za uznaniem, iż wiedzę o tym fakcie posiadał D. K. (3).

Bez wpływu na powyższą ocenę pozostaje także okoliczność, iż po stwierdzeniu faktu nielegalnego poboru wielkość poboru energii elektrycznej pozwanego nie wzrosła.

Wpływ na tę okoliczność może mieć, bowiem szereg okoliczności dotyczących zakresu i sposobu korzystania przez pozwanego z pobieranej energii elektrycznej.

Fakt ten pozostaje prawnie indyferentny dla kwestii naliczenia opłaty z tego tytułu przez powoda.

Z uwagi na wskazany wyżej sankcyjny charakter naliczonej opłaty nie jest również zasadny zarzut pozwanego, iż opłaty te powinny uwzględniać wysokość uiszczonych w tym czasie przez pozwanego należności za energię elektryczną.

Jak już wyżej wskazano opłata z tytułu nielegalnego poboru nie jest świadczeniem stricte odszkodowawczym.

Dla wyliczenia jej wysokości nie znajduje, zatem zastosowania konstrukcja compensatio lucri cum damno.

Ponadto wyliczona przez powoda opłata jak wynika z przedstawionego wyliczenia dotyczy sytuacji, w której miał miejsce, jak w przypadku pozwanego, częściowy pobór energii ( dwóch faz) z pominięciem urządzenia kontrolno – pomiarowego.

Wysokość tej opłaty uwzględnia zatem sytuację, w której energia pobierana przez trzecią fazę była ewidencjonowana.

Strona pozwana nie zakwestionowała skutecznie prawidłowości naliczenia tej opłaty.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje do tego żadnych podstaw.

Nie jest natomiast zasadny zarzut pozwanego, co do tego, iż pozwana nie powinna zostać obciążona opłatą za cały okres od daty poprzedniej kontroli działania urządzeń pomiarowych.

Możliwość naliczenia tej opłaty zgodnie z postanowieniami Taryfy obejmuje bowiem cały nieprzedawniony okres nielegalnego poboru energii.

Pozwana, która jak wyżej wykazano, co najmniej stan taki akceptowała dopuszczając się tym samym działań bezprawnych, nie może, bronić się zarzutem, że powód mógł wcześniej stan ten wykryć i wówczas naliczona oplata byłaby niższa.

Pozwana zobowiązana jest do poniesienia wszystkich negatywnych konsekwencji zaistniałego stanu rzeczy.

Całkowicie niezasadne są również pozostałe zarzuty strony pozwanej.

Zarzut braku legitymacji procesowej powoda został obalony przez złożenie do akt sprawy przez stronę powodową dokumentów na okoliczność następstwa prawnego pomiędzy Energetyką K. a (...) S. A. występującą w niniejszym procesie w charakterze strony powodowej.

Niezasadny jest również podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia roszczeń powoda.

Zgodnie z treścią przepisu art. 117 § 1 kc z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, natomiast § 2 stanowi, iż po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba, że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

W myśl art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Termin przedawnienia jest to taki termin, który ogranicza pod względem czasowym dochodzenie roszczenia majątkowego, a skutkiem jego bezskutecznego upływu jest niemożność jego dochodzenia.

Niewątpliwym jest, iż pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 26 kwietnia 2013 roku.

W przypadku roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega ono przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże

termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (art. 4421§ 1 kc).

W przypadku czynu niedozwolonego najdłuższy termin przedawniania wynosi więc dziesięć lat.

Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 22 czerwca 1977 roku, sygn. akt III PR 64/77, opubl. LEX nr 7958 przewidziany wart. 442 § 1 zdanie drugie k.c. dziesięcioletni termin przedawnienia biegnie - z woli ustawodawcy - nie od chwili dowiedzenia się o szkodzie, lecz od chwili zdarzenia wyrządzającego szkodę. Przepis zawiera, więc ścisłe określenie początku biegu przedawnienia, nie zastrzegając jakiegokolwiek wyjątku czy odstępstwa od tej zasady.

Przepis art.442 k.c. przewidujący 10-letni termin przedawnienia, jest tak kategoryczny i jednoznaczny w swym brzmieniu, iż nie pozwala na wykładnię odmienną.

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy niezależnie od tego, czy przyjmiemy termin trzyletni liczony od dnia dowiedzenia się przez powoda o szkodzie, czy też dziesięcioletni od zdarzenia wyrządzającego szkodę roszczenie powoda do dnia wytoczenia powództwa nie uległo przedawnieniu. Ujawnienie faktu nielegalnego poboru energii miało, bowiem miejsce w dniu 27 kwietnia 2010 roku.

Przedstawiona wyżej argumentacja czyni całkowicie nieuzasadnionymi wywody pełnomocnika strony pozwanej, co do tego, iż do roszczeń powoda dochodzonych w niniejszym postepowaniu zastosowanie winien znaleźć dwuletni termin przedawnienia roszczeń z umowy sprzedaży wynikający z przepisu art. 554 i 555 kc.

Jak już wyżej wykazano dochodzona przez powodowe przedsiębiorstwo energetyczne oplata nie jest świadczeniem z tytułu umowy sprzedaży energii elektrycznej. Powód bowiem z całą pewnością nie umawiał się z pozwanym na tego rodzaju działania.

Jest ona świadczeniem o charakterze odszkodowawczo – sankcyjnym wynikającym z powołanych wyżej przepisów prawa.

O odsetkach ustawowych sąd orzekł na podstawie przepisu art. 481 par. 1 i kc.

Zgodnie z powołanym przepisem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Jeżeli stopa odsetek nie była z góry oznaczona należą się odsetki ustawowe.

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba, że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. ( art. 482 par 1 kc.)

Zgodnie z treścią przepisu art. 359 kc. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe.

Na podstawie powołanych przepisów sąd zasądził odsetek ustawowe od daty 28 września 2010 roku do dnia zapłaty. Z załączonych do akt sprawy dokumentów wynika bowiem, iż pierwsze wezwanie do zapłaty dochodzonej kwoty zostało doręczone pozwanemu w dniu 20 września 2010 roku.

Żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za okres przed tą datą sąd oddalił jako nieudowodnione. Powód nie przedłożył, bowiem dowód od doręczenia pozwanemu wcześniejszych not obciążeniowych lub wezwania do zapłaty dochodzonej opłaty.

W przedmiocie kosztów procesu sąd – na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. – orzekł z zastosowaniem zasady odpowiedzialności za wynik sprawy, zasądzając je w całości od pozwanej, jako przegrywającej spór

Na koszty procesu powoda składały się koszty sądowe w postaci opłaty od pozwu w wysokości 7.223 złotych, oraz koszty zastępstwa procesowego w postaci wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3.617 złotych (por. § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych oraz poniesione przez stronę powodową koszty opinii biegłego w wysokości 2. 500 złotych .

Na podstawie art. 113 ust 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe obejmujące nieuiszczone koszty opinii biegłego w wysokości 3.949,86 złotych.

z\ odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej