Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 105/14
POSTANOWIENIE
Dnia 6 lutego 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSA Jacek Grela (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi B. S.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego z dnia 26 czerwca 2013 r., wydanym w sprawie z powództwa B.
S.
przeciwko R. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 6 lutego 2015 r.,
zażalenia skarżącej B. S.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 27 sierpnia 2014 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2014 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
powódki B. S. o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 26 czerwca 2013 r., w sprawie o sygn. akt … 68/13.
Skarżąca wskazała, że podstawą jej skargi jest przepis art. 403 § 2 k.p.c.
Podniosła, że Sąd Apelacyjny przyjął do merytorycznego rozstrzygnięcia
decyzję administracyjną, nakładającą obowiązek rozbiórki. Dodała, że przyczyny,
z powodu których nałożono ten obowiązek, nie były przedmiotem postępowania.
Powódka wniosła o przeprowadzenie dowodu z szeregu dokumentów,
obejmujących decyzje administracyjne i wyroki sądów. Podkreśliła,
że w poprzednim postępowaniu nie miała możliwości przedstawienia tych
dowodów.
Sąd Apelacyjny, rozpoznający skargę o wznowienie postępowania, uznał,
że nie została ona oparta na ustawowej podstawie, co doprowadziło do jej
odrzucenia. Nadto w jego ocenie, skarga była spóźniona.
Sąd podkreślił, że powszechnie przyjmuje się w orzecznictwie, że samo
sformułowanie skargi w sposób odpowiadający przepisom ustawy, nie oznacza
oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli z jej uzasadnienia
wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi. Skarżąca, powołując się zatem na
podstawę wynikającą z art. 403 § 2 k.p.c., powinna wykazać łącznie trzy przesłanki.
Po pierwsze, że doszło do wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych
okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które istniały w toku
postępowania, ale nie zostały w nim powołane. Po drugie, że istnieje możliwość ich
wpływu na wynik sprawy. Po trzecie, że obiektywnie nie miała możności
skorzystania z nich w poprzednim postępowaniu.
Sąd drugiej instancji podkreślił, że analizowana podstawa wznowienia
postępowania nie zachodzi, jeżeli zaniechanie strony wskazania określonych
faktów bądź środków dowodowych, było następstwem jej zaniedbań, opieszałości,
zapomnienia czy błędnej oceny potrzeby ich powołania. Art. 403 § 2 k.p.c. dotyczy
dowodów, które obiektywnie istniały, tylko nie były znane stronie.
3
W ocenie Sądu Apelacyjnego przedstawione przez skarżącą dowody, nie
miały charakteru nowości. Po dokonanej analizie rzeczonych dokumentów,
w postaci decyzji administracyjnych i orzeczeń sądów, Sąd doszedł do wniosku,
że w sześciu przypadkach powołane dowody zostały złożone w sprawie, której
dotyczy przedmiotowa skarga, a w jednym przypadku, decyzja zapadła w sprawie,
w której powódka była stroną i znana jej była treść tego dokumentu od 2005 r.
Został zatem, przekroczony termin z art. 407 § 1 k.p.c.
Rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego zaskarżyła zażaleniem powódka,
zarzucając naruszenie art. 403 § 2 k.p.c., art. 410 k.p.c. oraz art. 123 § 1 k.c.
W jej ocenie, rzeczona skarga jest dopuszczalna i została wniesiona w terminie.
We wnioskach domagała się uchylenia zaskarżonego postanowienia i zasądzenia
kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszym rzędzie podkreślić należy, że nietrafny okazał się zarzut
skarżącej naruszenia przez Sąd Apelacyjny przepisu art. 123 § 1 k.c.
Wskazany w art. 407 § 1 k.p.c. termin, ma charakter ustawowego terminu
procesowego. W razie jego uchybienia, może podlegać on przywróceniu na
ogólnych zasadach.
Tymczasem, art. 123 pkt. 1 k.c. dotyczy jednego ze sposobów przerwania
biegu terminu przedawnienia. Instytucja przedawnienia obejmuje roszczenia
majątkowe, rozumiane jako emanację określonego prawa podmiotowego.
Materialnoprawne przepisy dotyczące przerwania biegu terminu przedawnienia
nie mają zastosowania do oceny biegu terminów procesowych.
Należy zauważyć ponadto, że w judykaturze został już rozstrzygnięty
problem relacji faktu uprzedniego wniesienia skargi kasacyjnej do biegu terminu
do wniesienia skargi o wznowienie postępowania. Wyrażono zapatrywanie,
że wniesienie skargi kasacyjnej nie przerywa biegu terminu do wniesienia skargi
o wznowienie postępowania (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
16 czerwca 2009 r., V CZ 24/09, OSNC - ZD 2010, nr 2, poz. 46, z dnia 7 listopada
2012 r., IV CZ 115/12, niepubl. i z dnia z dnia 9 maja 2014 r., I CZ 24/14, niepubl.).
4
Nieuzasadniony okazał się również zarzut naruszenia przez Sąd ad quem
art. 403 § 2 k.p.c. (choć w zażaleniu powołany został § 1 tego artykułu; jednakże
analiza treści uzasadnienia zażalenia, prowadzi do wniosku, że intencją powódki
było przedstawienie uzupełniającego materiału dowodowego).
Wykładnia art. 403 § 2 k.p.c. aktualnie nie wywołuje większych wątpliwości
w judykaturze. Przyjmuje się, że wykrycie okoliczności faktycznych lub dowodów
w rozumieniu tego przepisu dotyczy faktów i środków dowodowych, które - poza
przesłanką ich nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym - były dla
strony skarżącej wówczas "nieujawnialne". Przepis ten obejmuje zatem fakty
stronie nieznane i dla niej niedostępne, natomiast fakty "ujawnialne", czyli te, które
strona powinna znać, bo miała możliwość dostępu do nich, nie są objęte hipotezą
tego przepisu (tak m.in. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 3 października
2013 r., II UZ 54/13, niepubl., z dnia 28 sierpnia 2013 r., V CZ 33/13, niepubl, z dnia
29 marca 2007 r., II UZ 3/07, OSNP 2008, nr 11-12, poz. 178 i orzeczenia tam
powołane, z dnia 16 stycznia 2014 r. IV CZ 104/13, niepubl., z dnia 4 września
2014 r., II CZ 44/14, niepubl.).
Sąd Apelacyjny prawidłowo wywiódł, że dowody, które powódka objęła
skargą o wznowienie postępowania, były dla niej dostępne podczas postępowania,
którego dotyczy skarga. Nie zmienia tej konkluzji okoliczność, że skarżąca w trakcie
postępowania pierwszoinstancyjnego nie przedstawiła tych środków dowodowych,
kierując się treścią postanowienia Sądu, zakreślającego termin składania wniosków
dowodowych. Podkreślenia wymaga, że wydanie przez Sąd takiego postanowienia
nie stanowiło bezwzględnej bariery kontynuowania postępowania dowodowego.
Przepis art. 217 § 1 k.p.c. stwarza bowiem możliwość przytaczania okoliczności
faktycznych i dowodów na uzasadnienie swych wniosków lub dla odparcia
wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, aż do zamknięcia rozprawy. Oczywiście,
rzeczą Sądu jest dyscyplinowanie stron procesu oraz koncentracja materiału
procesowego. Jednakże, istnieją określone instrumenty prawne pozwalające
stronie na złożenie wniosków dowodowych, po upływie zakreślonego przez
Sąd terminu.
5
Podsumowując dotychczasowe rozważania, należy stwierdzić,
że zaniechanie przez powódkę przedłożenia - znanych jej wówczas - środków
dowodowych, było następstwem jej zaniedbania bądź błędnej oceny potrzeby ich
powołania. W takiej zaś sytuacji, brak jest podstaw do uznania tych dowodów, jako
nowych w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c.
Chybiony okazał się również zarzut naruszenia przez Sąd Apelacyjny
art. 410 k.p.c., a konkretnie § 1 tego przepisu.
Słusznie wskazała skarżąca, że na wstępnym etapie badania skargi, Sąd nie może
dokonywać jej merytorycznej oceny. Jednakże, podkreślić trzeba, że przewidziana
w art. 410 § 1 k.p.c. kontrola skargi o wznowienie postępowania obejmuje nie tylko
badanie, czy skarga została oparta na ustawowych podstawach wznowienia ale
także czy powołana w skardze podstawa wznowienia rzeczywiście zachodzi.
W wyniku przeprowadzenia tej kontroli skarga o wznowienie postępowania ulega
więc odrzuceniu nie tylko wtedy, gdy została ona oparta na innej podstawie
wznowienia niż wskazana w ustawie, lecz także wtedy, gdy podstawa wznowienia
sformułowana w sposób odpowiadający ustawie w rzeczywistości nie występuje
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 16 stycznia 2014 r., IV CZ 105/13,
niepublikowane, z dnia 14 czerwca 2012 r., I CZ 44/12, niepublikowane).
W okolicznościach rozpoznawanej sprawy, Sąd ad quem nie analizował
wartości dowodowej, zgłoszonych przez powódkę środków dowodowych, ale badał,
czy mogła ona je wnieść w toku postępowania, którego dotyczy skarga
o wznowienie.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art.
3941
§ 3 i art. 3941
§ 2 k.p.c. oddalił zażalenie.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13