Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSA Alicja Kolonko (spr.)
Sędziowie	SSA Wojciech Bzibziak SSA Witold Nowakowski
Protokolant	Agnieszka Turczyńska

Przy udziale –

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2015r. w Katowicach

sprawy z odwołania S. Ś. (S. Ś.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego S. Ś.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach

z dnia 7 listopada 2013r. sygn. akt X U 2477/13

oddala apelację.

/-/ SSA W.Bzibziak /-/ SSA A.Kolonko /-/ SSA W.Nowakowski

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 2306/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 maja 2013r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu S. Ś. prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 49 w zw. z art. 34 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednol. Dz.U. z 2004r. nr 39 poz. 353 ze zm.) (ustawy o FUS) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006r., wobec niewykazania wymaganego 15-letniego okresu pracy górniczej, określonej w art. 36 ust. 1 w/w ustawy oraz nierozwiązania stosunku pracy.

Organ rentowy podał, że na dzień 31 grudnia 2004r. ubezpieczony wykazał 30 lat 2 miesiące i 5 dni okresów pracy górniczej, równorzędnej i okresów zaliczalnych do pracy górniczej, w tym 14 lat 2 miesiące i 2 dni okresów pracy górniczej określonej w art. 36 ust. 1 ustawy o FUS.

Jednocześnie organ rentowy uchylił decyzję z dnia 21 lutego 2005r.

Odwołanie od tej decyzji wniósł ubezpieczony, domagając się jej zmiany
i przyznania emerytury górniczej zgodnie z poprzednią decyzją z 21.02.2005r. znak (...) i pismem z 5.09.2007r. znak j.w., przy uwzględnieniu merytorycznego ustalenia ZUS, że ubezpieczony udowodnił na dzień 26.01.2005r. 25 lat 4 miesiące i 15 dni okresów pracy górniczej.

Wniósł ponadto o dopuszczenie następujących dowodów:

-

na okoliczność faktu i czasu wykonywania pracy górniczej: z zaświadczenia o przebiegu pracy z 3.09.2002r., zaświadczenia o przebiegu pracy z 28.04.2004r., zaświadczenia
o przebiegu pracy z 26.01.2005r., zaświadczenia z 22.04.2004r. oraz zaświadczenia
z 27.01.2005r., z 21.02.2005r. znak (...), oraz pisma z 5.09.2007r. o tym samym znaku;

-

na okoliczność niespodziewanej zmiany twierdzeń Pracodawcy co do faktu i czasu wykonywania przez ubezpieczonego pracy górniczej – z przesłuchania w charakterze świadków: A. S. – Dyrektora (...) S. A., a także E. O., P. G., I. G., A. S., G. H. i G. N.;

-

na okoliczność przyczyn zmiany decyzji z 21.02.2005 znak (...), z 5.09.2007 znak (...) i zaskakującej odmowy ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej – z przesłuchania w charakterze świadków pracowników organu rentowego B. H. i D. Z.;

-

na okoliczność faktu i czasu wykonywania przez ubezpieczonego pracy górniczej –
z przesłuchania w charakterze świadków: M. K., M. B., D. K., M. P., G. J., E. K., J. S. (1) i D. D.,

zastrzegając sobie prawo zgłaszania dalszych wniosków dowodowych po otrzymaniu odpowiedzi ZUS na odwołanie i złożeniu zeznań przez świadków.

Alternatywnie wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania.

Wniósł również o zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zarzucił, że nabył prawo do emerytury górniczej ze względu na staż i rodzaj wykonywanej (pracy) , co stwierdził ZUS prawomocną decyzją z 21.02.2005 znak (...). W tej decyzji ZUS ustalił, że ubezpieczony udowodnił na dzień 26.01.2005r. 25 lat 4 miesiące i 15 dni okresów pracy górniczej. Organ zastrzegł, iż przyznanie górniczej emerytury może nastąpić po rozwiązaniu stosunku pracy.

Przytoczył także in extenso pismo organu rentowego z dnia 5 września 2007r. znak (...), którym organ rentowy poinformował go o wejściu w życie z dniem
1 stycznia 2007r. przepisów art. 50a-50e ustawy o FUS oraz o tym, że rozwiązanie stosunku pracy nie jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do emerytury przyznawanej bez względu na wiek. W piśmie tym organ rentowy stwierdził także, że z informacji będących
w posiadaniu Oddziału wynika, że aktualnie ubezpieczony spełnia warunki stażowe do górniczej emerytury zarówno na podstawie przepisów w brzmieniu obowiązującym w dniu 31.12.2006r., jak i na podstawie aktualnie obowiązujących od dnia 1.01.2007r., zatem może wystąpić z wnioskiem o emeryturę bez rozwiązywania stosunku pracy.

Po kilku latach ZUS zmienił swoje stanowisko i zaskarżoną decyzją odmówił mu prawa do emerytury, zapomniał przy tym o konstytucyjnych normach wiążących organ administracji publicznej. Ubezpieczony szeroko powołał się w tym miejscu na zasadę zaufania, zasadę sprawiedliwości społecznej , na przyrodzoną! niezbywalną godność człowieka, która wymaga, by każdy był traktowany bezstronnie i sprawiedliwie, wedle miary jednakowej dla wszystkich.

Zdaniem ubezpieczonego, w trakcie niniejszego postępowania administracyjnego
i przy wydaniu decyzji doszło do rażących uchybień proceduralnych i złamania prawa materialnego. W toku postępowania organ nie stał na straży praworządności, nie podejmował z urzędu lub na wniosek stron czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, nie miał na względzie interesu społecznego ani słusznego interesu strony, nie prowadził postępowania w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, nie poinformował należycie i wyczerpująco ubezpieczonego o okolicznościach faktycznych i prawnych, które miały mieć wpływ na ustalenie jego praw i obowiązków; nie czuwał nad tym, aby strona nie poniosła szkody
z powodu nieznajomości prawa, nie udzielał niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Decyzja została wydana w tym samym dniu, w którym organ wystosował do niego pismo, informujące o możliwości zapoznania się z materiałem sprawy, czym - naruszając rażąco art. 10 § 1 i 2, art. 73 § 1, art. 79 § i 2 kpa - pozbawił go uprawnień do czynnego udziału, tym samym możności obrony jego praw.

Ponadto uzasadnienie faktyczne tej decyzji nie zawiera wskazania faktów, które ZUS uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej; natomiast uzasadnienie prawne nie wyjaśnia należycie podstawy prawnej, ani nie przytacza niezbędnych przepisów prawa.

Wreszcie - wymaga ustalenia najważniejsza rzecz: Na jakiej podstawie faktycznej
i prawnej ZUS usiłował pozbawić ubezpieczonego prawa do emerytury górniczej ustalonej prawomocną decyzją z 21.02.2005 nr (...) ?

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasowe stanowisko i podkreślając, że zwrócił się do (...) z prośbą
o potwierdzenie prawidłowości danych i autentyczności zaświadczeń pracy oraz kart zasiłkowych ubezpieczonego, który przez szereg lat był zwolniony ze świadczenia pracy, pełniąc z wyboru funkcję w zarządzie zakładowej organizacji związkowej. W odpowiedzi (...) nadesłał nowe zaświadczenie odnośnie pracy ubezpieczonego w wymiarze półtorakrotnym oraz zaświadczenie o przebiegu pracy, z prośbą o anulowanie zaświadczenia dotychczasowego.

W oparciu o zweryfikowane dane została wydana zaskarżona decyzja.

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2013r. sygn. X U 2477/13 Sąd Okręgowy – Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach oddalił odwołanie.

Sąd ustalił, że S. Ś. urodził się (...)

Na podstawie akt osobowych ubezpieczonego Sąd ustalił, że od dnia 5 marca 1979r. został on zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Kopalni (...) (późniejsza nazwa – KWK (...) i KWK (...)) jako ślusarz pod ziemią, od 1 września 1979r. jako ślusarz-spawacz pod ziemią, od 1 sierpnia 1988r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 listopada 2001r. jako starszy ślusarz pod ziemią.

Pismem z dnia 7 czerwca 1993r. (...) KWK (...) zwrócił się do prezesa zarządu tej kopalni o oddelegowanie do prac Prezydium (...) wiceprzewodniczącego S. Ś. od 7 czerwca 1993r. do końca kadencji prezydium.

Pismem z dnia 6 marca 1995r. Komisja Zakładowa (...) przy tejże kopalni poinformowała dyrektora Kopalni, że do (...) został wybrany m.in. ubezpieczony i wnosiła o oddelegowanie go jako członka prezydium (...) od 3 marca 1995r. na okres kadencji.

Pismem z dnia 6 kwietnia 1998r. Komisja Zakładowa (...) S.A. KWK (...) poinformowała dyrektora kopalni, że w dniu 30 marca 1998r. na zebraniu zarządu został wybrany do (...) m.in. ubezpieczony i wnosiła
o oddelegowanie członków prezydium (...) od 6 kwietnia 1998r. na okres czteroletniej kadencji.

Dnia 18 marca 2002r. (...) Komisja (...) S.A. KWK (...) poinformowała dyrektora kopalni, że ubezpieczony nie został wybrany do Komisji Związkowej i zażądała wycofania oddelegowania od dnia 19 marca 2002r.

Pismem z dnia 26 marca 2003r. (...) Organizacja (...) przy (...) S.A. KWK (...) wystąpiła do dyrektora o zwolnienie ubezpieczonego z obowiązku świadczenia pracy od 1 kwietnia 2003r. do końca kadencji
w zarządzie przewodniczącego i oddelegowanie go do wykonywania statutowych czynności związkowych.

(...) Organizacja (...) przy K. KWK (...) zwracała się do dyrektora Kopalni o zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy
z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej przewodniczącego (...) przy (...) S.A. KWK (...), tj. ubezpieczonego, na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej kolejnymi pismami: z dnia 14 grudnia 2004r. - od 3 stycznia 2005r., z dnia
7 października 2010r. oraz pismem z dnia 3 czerwca 2013r. – na okres od 10 czerwca 2013r. do 31 czerwca 2017r.

W dniu 3 grudnia 2012r. (...) S.A. wydał ubezpieczonemu zaświadczenie pracy stwierdzające, że pracuje w (...) S.A. KWK (...):

-

od 5 marca 1979r. do 31 sierpnia 1979r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku ślusarza pod ziemią,

-

od 1 września 1979r. do 31 lipca 1988r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku ślusarza- spawacza pod ziemią,

-

od 1 sierpnia 1988r. do 6 czerwca 1993r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku ślusarza pod ziemią,

-

od 7 czerwca 1993r. do 18 marca 2002r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej”,

-

od 19 marca 2002r. do 14 kwietnia 2002r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku starszego ślusarza pod ziemią,

-

od 15 kwietnia 2002r. do 1 grudnia 2002r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony od pracy na czas niezbędny do wykonywania doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej”,

-

od 2 grudnia 2002r. do 12 marca 2009r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej”,

-

od 13 marca 2009r. do 23 marca 2009r. - urlop zdrowotny,

-

od 24 marca 2009r. do 11 października 2010r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony od pracy na czas niezbędny do wykonywania doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej”,

-

od 12 października 2010r. do nadal w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „ zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej”

a także zaświadczenie wskazujące, że ubezpieczony od 5 marca 1979r. do 31 grudnia 1980r. przepracował 320 dniówek, a od 1 stycznia 1981r. do 6 czerwca 1993r. - 2002 dniówki
w wymiarze półtorakrotnym.

W dniu 14 grudnia 2012r. ubezpieczony potwierdził pracodawcy odbiór wniosku emerytalnego wraz z załącznikami celem osobistego przedłożenia w ZUS.

Z kart kontroli czasu pracy za okres od 2000 roku wynika, że ubezpieczony był oddelegowany do pracy związkowej, zaś w okresie od 19 marca do 14 kwietnia 2002r. korzystał z urlopu.

Po raz pierwszy z wnioskiem o emeryturę wystąpił w dniu 6 maja 2004r.,
za pośrednictwem pracodawcy - (...) KWK (...)
w M., wskazując, że nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,
a do wniosku załączył:

-

kwestionariusz z dnia 28 kwietnia 2004r. stwierdzający, że był zatrudniony w KWK (...) od 5 marca 1979r. do 31 sierpnia 1979r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 września 1979r. do 31 lipca 1988r. jako ślusarz-spawacz pod ziemią, od 1 sierpnia 1988r.
do 31 października 2001r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 listopada 2004r. do nadal jako
st. ślusarz pod ziemią,

-

zaświadczenie o przebiegu pracy z dnia 28 kwietnia 2004r. wydane przez (...) KWK (...) w M. wskazujące, że pracował w kopalni (...) od 5 marca 1979r. do 31 sierpnia 1979r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 września 1979r. do 31 lipca 1988r. jako ślusarz-spawacz pod ziemią, od 1 sierpnia 1988r.
do 31 października 2001r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 listopada 2001r. do nadal jako
st. ślusarz pod ziemią,

-

zaświadczenie z dnia 22 kwietnia 2004r., wydane przez (...) KWK (...) w M. stwierdzające, był zatrudniony w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku, to jest przy pracach określonych w § 1 rozporządzenia MPPiSS z dnia 23.12.1994r. (Dz.U. z 1995r. nr 2, poz. 8, zał. nr 3)
w okresie od 5 marca 1979r. do 31 grudnia 1980r. - 320 dniówek, od 1 stycznia 1981r. do 31 marca 2004r. - 2595 dniówek, łącznie 2915 dniówek, do zaliczenia w wymiarze półtorakrotnym do górniczej emerytury, co stwierdzono na podstawie karty ewidencyjnej pracownika,

-

zaświadczenie z dnia 22 kwietnia 2004r., że po dniu 14 listopada 1991r. przebywał na zwolnieniu lekarskim: w 2003 roku: od 23 do 30 września, od 1 do 10 października i od 17 do 31 grudnia, w 2004 roku: od 1 do 12 stycznia.,

-

zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7).

Decyzją z dnia 13 maja 2004r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej bez względu na wiek, wskazując, że nie udowodnił on wymaganego okresu pracy 25 lat oraz nie rozwiązał stosunku pracy. Organ rentowy stwierdził,
że ubezpieczony udowodnił okres pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy 23 lata 11 miesięcy, przypadające po 14 listopada 1991r. okresy niezdolności do pracy 7 miesięcy 20 dni, łącznie na dzień 28 kwietnia 2004r. - 24 lata 6 miesięcy 20 dni.

Z ponownym wnioskiem o emeryturę, również za pośrednictwem pracodawcy - (...) KWK (...) w M., ubezpieczony wystąpił do organu rentowego w dniu 3 lutego 2005r. Do wniosku tego załączył:

-

kwestionariusz z dnia 26 stycznia 2005r. stwierdzający, że był zatrudniony w KWK (...) od 5 marca 1979r. do 31 sierpnia 1979r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 września 1979r. do 31 lipca 1988r. jako ślusarz-spawacz pod ziemią, od 1 sierpnia 1988r.
do 31 października 2001r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 listopada 2001r. do 31 grudnia 2002r. jako st. ślusarz pod ziemią, od 1 stycznia 2003r. do 30 kwietnia 2003r. jako
st. ślusarz pod ziemią, od 1 maja 2003r. do nadal jako st. ślusarz pod ziemią,

-

zaświadczenie o przebiegu pracy z dnia 26 stycznia 2005r., wydane przez (...) S.A. KWK (...) w M., wskazujące, że pracuje w (...) S.A. KWK (...) w pełnym wymiarze czasu pracy od 5 marca 1979r. do 31 sierpnia 1979r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 września 1979r. do 31 lipca 1988r. jako ślusarz spawacz pod ziemią, od 1 sierpnia 1988r. do 31 października 2001r. jako ślusarz pod ziemią, od 1 listopada 2001r. do 31 grudnia 2002r. jako st. ślusarz pod ziemią,
od 1 stycznia 2003r. do 30 kwietnia 2003r. jako st. ślusarz pod ziemią, od 1 maja 2003r. do nadal jako st. ślusarz pod ziemią,

-

zaświadczenie z dnia 27 stycznia 2005r., wydane przez (...) KWK (...) w M. stwierdzające, że był zatrudniony w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku, to jest przy pracach określonych w § 1 rozporządzenia MPPiSS z dnia 23.12.1994r. (Dz.U. z 1995r. nr 2, poz. 8, zał. nr 3)
w okresie od 1 kwietnia 2004r. do 31 grudnia 2004r. - 172 dniówki do zaliczenia
w wymiarze półtorakrotnym do górniczej emerytury, co stwierdzono na podstawie karty ewidencyjnej pracownika,

-

kartę zasiłkową z dnia 26 stycznia 2005r. stwierdzającą, że przebywał na zwolnieniu lekarskim w 2004 roku od 23 lipca do 6 sierpnia oraz od 1 do 13 września.

Decyzją z dnia 21 lutego 2005r. organ rentowy ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, ponieważ nie rozwiązał stosunku pracy. Równocześnie organ rentowy stwierdził, że ubezpieczony udowodnił 25 lat 4 miesiące i 15 dni okresów pracy górniczej.

W dniu 6 sierpnia 2007r. ubezpieczony wystąpił z wnioskiem do organu rentowego
o wskazanie, jakie przepisy dotyczące nabywania uprawnień i obliczania wysokości świadczeń emerytalnych będą miały zastosowanie w sytuacji, gdy z przebiegu jego zatrudnienia będzie wynikała możliwość nabycia uprawnienia do wcześniejszej emerytury
w 2007 r., ale w wyniku kontynuowania zatrudnienia nie złoży on wniosku o przejście na emeryturę w 2007r., tylko po dniu 1 stycznia 2008r., tzn., czy w takim przypadku będzie mógł uzyskać świadczenie emerytalne zgodnie z zasadami wynikającymi z przepisów obowiązujących do końca 2007r., czy też będą go obowiązywały zasady według przepisów
z roku 2008r.

Z notatki służbowej sporządzonej przez pracownika ZUS w dniu 23 sierpnia 2007r.
na podstawie rozmowy telefonicznej przeprowadzonej z pracownikiem działu kadr KWK (...) wynika, że ubezpieczony jest nadal zatrudniony w tej kopalni na stanowisku pracownika fizycznego-dołowego.

Pismem z dnia 5 września 2007r. organ rentowy poinformował ubezpieczonego
o treści art. 3 ustawy zmieniającej, art. 34, 48-49, 50a-50e ustawy o FUS, wskazując,
że z informacji będących w posiadaniu Oddziału wynika, iż ubezpieczony aktualnie spełnia warunki stażowe do górniczej emerytury zarówno na podstawie przepisów w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006r., jak i na podstawie aktualnie obowiązujących
od 1 stycznia 2007r. nowych przepisów art. 50a-50e ustawy o FUS. Wskazano, że ponieważ ubezpieczony nadal pozostaje w stosunku pracy, w każdej chwili może wystąpić z wnioskiem o ustalenie prawa do górniczej emerytury bez względu na wiek w trybie art. 50e ustawy
o FUS nawet po dniu 31 grudnia 2007r.

Pismem z dnia 27 marca 2013r. organ rentowy zwrócił się do (...) Centrum Usług Wspólnych o potwierdzenie prawidłowości danych zawartych
w zaświadczeniach dotyczących przebiegu zatrudnienia ubezpieczonego. W odpowiedzi
w dniu 4 kwietnia 2013r. (...) Centrum Usług Wspólnych poinformował, że:

-

zaświadczenia o przebiegu pracy, wystawione w dniach 26 stycznia 2005r., 3 września 2002r. i 28 kwietnia 2004r. są autentyczne, natomiast dane w nich zawarte dotyczące przebiegu pracy tylko częściowo są zgodne z dokumentacją osobową,

-

zaświadczenia z dnia 22 kwietnia 2004r. oraz 27 stycznia 2005r. są autentyczne, natomiast nie są zgodne ze stanem faktycznym,

-

odpis karty zasiłkowej z dnia 24 lipca 2002r. i 26 stycznia 2005r. oraz zaświadczenie
z dnia 22 kwietnia 2004r. są autentyczne i prawidłowe.

Równocześnie w załączeniu przesłano prawidłowe zaświadczenie pracy, wystawione zgodnie z posiadaną dokumentacją osobową oraz zaświadczenie o ilości dniówek zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym do emerytury górniczej.

Z zaświadczenia z dnia 4 kwietnia 2013r., wydanego przez (...) S.A. wynika, że ubezpieczony jest zatrudniony w KWK (...)
i w okresie:

-

od 5 marca 1979r. do 31 grudnia 1980r. przepracował 320 dniówek,

-

od 1 stycznia 1981r. do 6 czerwca 1993r. przepracował 2002 dniówki,

razem 2322 dniówki, zgodnie z rozporządzeniem MPiPS z dnia 23.12.1994r. załącznik nr 3 (Dz.U. nr 2 z 1995r. poz. 8) i rozporządzeniem MG z dnia 31.03.2008r. (Dz.U. nr 72
poz. 423) do zaliczenia w wymiarze półtorakrotnym do górniczej emerytury. Powyższe stwierdzono na podstawie załącznika do karty ewidencyjnej pracownika oraz zestawień wykonanych przez COIG w oparciu o dokumentację zarobkową.

Jednocześnie (...) S.A. prosił o anulowanie wcześniej wystawionych zaświadczeń.

Z zaświadczenia o przebiegu pracy, wydanego przez (...) S.A. w dniu 4 kwietnia 2013r. wynika, że ubezpieczony pracuje w (...) S.A. KWK (...)
w M.:

-

od 5 marca 1979r. do 31 sierpnia 1979r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku ślusarza pod ziemią,

-

od 1 września 1979r. do 31 lipca 1988r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku ślusarza-spawacza pod ziemią,

-

od 1 sierpnia 1988r. do 6 czerwca 1993r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku ślusarza pod ziemią,

-

od 7 czerwca 1993r. do 18 marca 2002r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej”,

-

od 19 marca 2002r. do 14 kwietnia 2002r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku starszego ślusarza pod ziemią,

-

od 15 kwietnia 2002r. do 1 grudnia 2002r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony od pracy na czas niezbędny do wykonywania doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej”,

-

od 2 grudnia 2002r. do 12 marca 2009r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej”,

-

od 13 marca 2009r do 23 marca 2009r. - urlop zdrowotny,

-

od 24 marca 2009r. do 11 października 2010r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony od pracy na czas niezbędny do wykonywania doraźnej czynności wynikającej z funkcji związkowej”,

-

od 12 października 2010r. do nadal w wymiarze pełnego etatu na stanowisku: „zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej”.

Pismem z dnia 16 kwietnia 2013r. organ rentowy zwrócił się do (...) S.A. Centrum Usług Wspólnych o nadesłanie zaświadczenia, potwierdzającego faktyczny okres pełnienia przez ubezpieczonego funkcji z wyboru
w organach związku zawodowego.

(...) S.A. pismem z dnia 26 kwietnia 2013r. poinformował organ rentowy, że ubezpieczony w okresie od 7 czerwca 1993r. do 18 marca 2002r. oraz od 15 kwietnia 2002r. do nadal pełni funkcję z wyboru w zarządzie zakładowej organizacji związkowej.

W dniach od 2 do 17 kwietnia 2013r. w (...) została przeprowadzona kontrola w zakresie wystawiania zaświadczeń oraz zgłaszania danych dla celów ubezpieczeń społecznych, obejmująca m.in. ubezpieczonego.

Na podstawie dokumentacji kadrowej i płacowej ustalono, że ubezpieczony
od 7 czerwca 1993r. do 18 marca 2002r. oraz od 15 kwietnia 2002r. do dnia wystawienia zaświadczenia o przebiegu pracy z dnia 26 stycznia 2005r. był zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w związku z pełnieniem funkcji w zakładowej organizacji związkowej.
W dniu 3 grudnia 2012r. zostało wystawione nowe, sprostowane zaświadczenie pracy, celem przedłożenia w ZUS, zgodne z przedłożoną do kontroli dokumentacją kadrową, znajdującą się w aktach osobowych ubezpieczonego. Wykazane okresy zatrudnienia pod ziemią oraz zwolnienia ze świadczenia pracy na czas kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej ubezpieczonego znajdują potwierdzenie w dokumentach kadrowych i płacowych.

Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2013r. organ rentowy, na podstawie art. 149 § 1
w zw. z art. 145a kpa i art. 124 ustawy o FUS oraz w związku ze skargą o wznowienie postępowania wszczął postępowanie w sprawie uprawnień do emerytury górniczej załatwionej prawomocną decyzją z dnia 21 lutego 2005r.

Pismem z dnia 27 maja 2013r., na podstawie art. 61 § 4 kpa oraz art. 124 ustawy
o FUS, organ rentowy zawiadomił ubezpieczonego, że zakończył postępowanie w sprawie zweryfikowania uprawnień do emerytury górniczej załatwionej prawomocną decyzją z dnia 21 lutego 2005r. Pouczył też ubezpieczonego o treści art. 10 kpa.

Sąd I instancji ustalił, że w okresie od 7 czerwca 1993r. do 18 marca 2002r. i od 15 kwietnia 2002r. do nadal S. Ś. jest oddelegowany do pracy związkowej. Nie wykonywał w tym czasie pracy górniczej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią ani nie świadczył takiej pracy w wymiarze co najmniej połowy dniówek roboczych w miesiącu. Ubezpieczony od 5 marca 1979r. pozostaje w stosunku pracy
w KWK (...).

Oceniając zgromadzony materiał dowodowy, Sąd Okręgowy odmówił wiary zaświadczeniom wydanym przez (...) S.A. 28 kwietnia 2004r.
i 26 stycznia 2005r. o przebiegu pracy ubezpieczonego oraz z 22 kwietnia 2004r. i 27 stycznia 2005r. dotyczącego dniówek przepracowanych w wymiarze półtorakrotnym jako sprzecznym z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, podkreślając, że to (...) S.A. wnosił o ich anulowanie jako niezgodnych ze stanem faktycznym, również sam ubezpieczony potwierdził, że nie polegają na prawdzie.

Sąd I instancji podkreślił, że wbrew twierdzeniom ubezpieczonego brak jest decyzji organu rentowego przyznającej mu prawo do górniczej emerytury, ponieważ zarówno decyzją z dnia 13 maja 2004r., jak i 21 lutego 2005r. organ rentowy odmówił mu prawa do tego świadczenia, co najmniej z powodu nierozwiązania stosunku pracy, brak zatem podstaw do powoływania się przez ubezpieczonego na ochronę praw słusznie nabytych.

Sąd zauważył, że organ rentowy uznał wówczas (w decyzji z dnia 21 lutego 2005r. oraz w piśmie z dnia 5 września 2007r.) za udowodniony okres pracy górniczej przekraczający 25 lat. Podkreślił jednak, że ustalenia te były poczynione na podstawie dokumentów, zawierających treść niezgodną z prawdą, co przyznał zarówno (...) SA, jak i sam ubezpieczony.

Sąd Okręgowy uznał, że fakt ujawnienia zgodnego z prawdą przebiegu pracy zawodowej ubezpieczonego upoważniał organ rentowy do wznowienia postępowania, po myśli art. 114 ust. 1 ustawy o FUS, bowiem ujawniono okoliczności, jakie istniały przed wydaniem decyzji z dnia 21 lutego 2005r.

Sąd przyznał, że organ rentowy naruszył przepisy postępowania administracyjnego, zawiadamiając ubezpieczonego o wszczęciu postępowania w oparciu o przepis art. 145a kpa, dotyczący wznowienia postępowania w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego
o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą,
na podstawie którego została wydana decyzja oraz powołał się na skargę o wznowienie postępowania, bowiem taka sytuacja nie miała w sprawie miejsca.

Ponadto, zawiadamiając ubezpieczonego o zakończeniu postępowania i możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów w terminie 7 dni, tego samego dnia wydał zaskarżoną decyzję, w dodatku wskazując na wniosek z dnia 4 kwietnia 2013r., podczas gdy ubezpieczony żadnego wniosku nie składał, a organ rentowy weryfikował staż pracy górniczej ubezpieczonego z urzędu.

Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego wskazał jednak Sąd I instancji,
że naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stanowi przesłanki wzruszenia decyzji przez sąd ubezpieczeń społecznych, a sąd ten może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują
w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego jako przedmiotu odwołania. Stwierdzenie takiej wady następuje jednak tylko dla celów postępowania cywilnego
i ze skutkami dla tego tylko postępowania.

Sąd podkreślił, że badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji.

Uznał Sąd I instancji, że wobec zmiany treści omówionych wyżej zaświadczeń organ rentowy prawidłowo zweryfikował rozmiar okresów pracy górniczej ubezpieczonego, określony w decyzji z dnia 21 lutego 2005r.

Analizując stan prawny obowiązujący w dacie wydania tej decyzji wskazał Sąd,
że okresu oddelegowania do pracy związkowej niewątpliwie nie można zaliczyć do pracy górniczej, gdyż nie jest on wymieniony w art. 36 ust. 1 ustawy o FUS w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r., natomiast prawidłowo - zgodnie z art. 36 ust. 3 pkt 1 ustawy o FUS w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r. - okres ten organ rentowy zaliczył do pracy równorzędnej z pracą górniczą, ustalając go na dzień 31 grudnia 2004r.
w wymiarze 10 lat 5 miesięcy i 5 dni i w konsekwencji uznając, że na dzień 31 grudnia 2004r. ubezpieczony udowodnił 30 lat 2 miesiące i 5 dni okresów pracy górniczej, równorzędnej
i okresów zaliczalnych do pracy górniczej, w tym 14 lat 2 miesiące i 2 dni pracy górniczej,
o której mowa w art. 36 ust. 1 ustawy o FUS w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r.

Tym samym, jak słusznie stwierdził organ rentowy w zaskarżonej decyzji, na dzień jej wydania, tj. 21 lutego 2005r., ubezpieczony nie spełnił warunków do uzyskania emerytury górniczej na podstawie art. 49 w zw. z art. 34 i art. 48 ustawy o FUS w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r., bo choć posiadał ponad 25-letni staż pracy górniczej, równorzędnej i zaliczalnej, to ani nie rozwiązał stosunku pracy, ani nie miał 15-letniego okresu pracy górniczej, o której mowa w art. 36 ust. 1 tej ustawy, nie legitymował się również 25-letnim okresem pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd przeanalizował także szczegółowo kolejne warianty przesłanek do przyznania prawa do emerytury górniczej, na podstawie zmieniających się przepisów ustawy o FUS, dochodząc do przekonania, że ubezpieczony nie spełnił przesłanek żadnego z nich.

W szczególności nie spełnił przesłanek określonych przepisami art. 49 w zw. z art. 34 ustawy o FUS w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27.07.2005r. o zmianie ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy - Karta Nauczyciela (Dz.U. nr 167 poz. 1397 ze zm.), bowiem także na dzień 31 grudnia 2007r.
i 31 grudnia 2008r. udowodnił jedynie 14 lat 2 miesiące i 2 dni pracy górniczej określonej
w art. 36 ust. 1 ustawy o FUS zamiast 15 lat takiej pracy, jak również nie rozwiązał stosunku pracy.

Nie mógł także nabyć prawa do emerytury górniczej z art. 48 w zw. z art. 49 ustawy
o FUS w zw. z art. 3 ust. 1 w/w ustawy z dnia 27.07.2005r., bowiem ani na dzień 31 grudnia 2007r., ani 31 grudnia 2008r. nie legitymował się 25-letnim okresem pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią oraz nie rozwiązał stosunku pracy.

Sąd zauważył przy tym, że po dniu 21 lutego 2005r. ubezpieczony nie składał wniosku o emeryturę górniczą.

Zdaniem Sądu I instancji ubezpieczony nie nabył też prawa do emerytury górniczej
w oparciu o art. 50a w zw. z art. 50c i art. 50d ustawy o FUS.

Sąd podkreślił, że okres pełnienia przez pracowników funkcji z wyboru w organach związku zawodowego nie jest okresem pracy górniczej, o którym mowa w art. 50c ust. 1, ani okresem pracy równorzędnej z pracą górniczą, wymienionym w art. 50c ust. 2 ustawy o FUS.

Okres pracy górniczej ubezpieczonego wynosi 14 lat 2 miesiące i 2 dni. Zważywszy na fakt, że ubezpieczony przepracował 320 dniówek w wymiarze półtorakrotnym w okresie od 5 marca 1979r. do 31 grudnia 1980r. i 2002 takie dniówki w okresie od 1 stycznia 1981r. do 6 czerwca 1993r., po ich doliczeniu do okresów pracy górniczej (w wymiarze 4 lat
3 miesięcy i 25 dni), w sumie wykazał 18 lat 5 miesięcy i 27 dni pracy górniczej, o której mowa w art. 50a ust. 1 i 2 ustawy o FUS, zamiast 25 lat takiej pracy.

Ubezpieczony nie spełnił też przesłanek do nabycia prawa do emerytury górniczej bez względu na wiek, tj. na podstawie art. 50e ust. 1 ustawy o FUS, jako, że nie wykonywał pod ziemią pracy górniczej stale i w pełnym wymiarze przez okres wynoszący co najmniej 25 lat, a jedynie przez 14 lat 2 miesiące i 2 dni.

Za pozbawioną znaczenia w sprawie uznał Sąd I instancji podnoszoną przez ubezpieczonego okoliczność, że w trakcie pełnienia funkcji z wyboru w organach związku zawodowego zjeżdżał na dół kopalni, dokonując kontroli stanowisk pracy, ponieważ taki rodzaj czynności nie stanowi pracy górniczej w rozumieniu przepisu art. 36 ust. 1 ustawy
o FUS w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008r., ani też art. 50c ustawy o FUS, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2007r. Nie jest też uznawany za pracę równorzędną
z pracą górniczą w rozumieniu art. 50c ust. 2 ustawy o FUS. Sąd podkreślił przy tym, że sam ubezpieczony przyznał, iż czynności tych nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, ani też w co najmniej połowie wymiaru czasu pracy.

W dalszym ciągu uzasadnienia Sąd Okręgowy wskazał, że S. Ś. nie spełnia również merytorycznych przesłanek do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury
z tytułu pracy w warunkach szczególnych, tj. z mocy przepisu art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy o FUS oraz § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8 poz. 43 ze zm.), ponieważ na dzień 1 stycznia 1999r. ani nie wykazał 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, ani też 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych (pracy górniczej), a ponadto nie osiągnął
60 roku życia.

Wreszcie ubezpieczony nie może skorzystać z obniżenia wieku emerytalnego z mocy art. 39 pkt 1 ustawy o FUS, ponieważ jedyny wiek emerytalny, jaki można obniżyć na podstawie tego przepisu, to wiek, o jakim mowa w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy, który
w przypadku ubezpieczonego wynosi 65 lat i 4 miesiące. Jako, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią w rozumieniu art. 50c ust. 1 ustawy o FUS ubezpieczony przepracował 14 lat 2 miesięcy i 2 dni, zatem powszechny wiek emerytalny należy w jego wypadku obniżyć o 7 lat. Będzie on wynosił 58 lat i 4 miesiące i nie został jeszcze przez ubezpieczonego osiągnięty.

Za nieuzasadniony uznał Sąd zarzut naruszenia art. 67 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego, bowiem zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa, a z przepisów ustawy o FUS szczegółowo wynika, jakie są warunki nabycia prawa do emerytury górniczej i jak brzmi definicja pracy górniczej.

Sąd podkreślił przy tym, że o uznaniu konkretnego okresu pracy za pracę górniczą
w rozumieniu przepisów ustawy o FUS nie decyduje treść dokumentów wydanych przez pracodawcę, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika, tymczasem w okresie od 7 czerwca 1993r. do 18 marca 2002r. oraz od 15 kwietnia 2002r. do dnia dzisiejszego ubezpieczony jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, pełniąc funkcję z wyboru w zarządzie zakładowej organizacji związkowej.

Sąd zauważył ponadto, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest organem właściwym do wydawania decyzji ustalającej nabycie przez ubezpieczonego prawa do konkretnego świadczenia z ubezpieczeń społecznych (np. emerytury), a nie - rozstrzygającej o spełnieniu poszczególnych warunków do tego świadczenia przez ubezpieczonego. Ustalenie przez organ rentowy uprawnienia do świadczenia z ubezpieczeń społecznych następuje na podstawie decyzji wydawanej w oparciu o art. 83 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednol. Dz.U. z 2009r. nr 205 poz. 1585 ze zm.) (ustawy
o s.u.s.) i jest możliwe jedynie wówczas, gdy ubezpieczony spełni wszystkie warunki wymagane do nabycia prawa. Jeśli ubezpieczony nie spełni któregokolwiek z tych warunków, wówczas organ rentowy wydaje decyzję odmawiającą ustalenia prawa do świadczenia ubezpieczeniowego (emerytury), z powołaniem się na to, że ubezpieczony nie spełnił wszystkich warunków koniecznych do nabycia prawa. W konsekwencji bezpodstawny jest zarzut naruszenia przez organ rentowy wynikających z Konstytucji RP zasad - ochrony praw nabytych, zasady państwa prawa i sprawiedliwości społecznej.

Za bezprzedmiotowe uznał Sąd wnioski dowodowe ubezpieczonego, domagającego się przesłuchania w charakterze świadków pracowników (...) S.A. oraz organu rentowego na okoliczność niespodziewanej zmiany twierdzeń pracodawcy co do faktu i czasu wykonywania przez ubezpieczonego pracy górniczej, zmiany decyzji
z dnia 21 lutego 2005r. i odmowy prawa do emerytury górniczej, faktu i czasu wykonywania przez ubezpieczonego pracy górniczej, skoro fakt niewykonywania pracy górniczej w okresie pełnienia funkcji z wyboru w organizacji związkowej potwierdził sam ubezpieczony, przyznając równocześnie, że dane odnośnie przebiegu jego pracy zawarte w zaświadczeniach z dnia 28 kwietnia 2004r. i 26 stycznia 2005r. są nieprawdziwe.

Za bezprzedmiotowe uznał Sąd także zgłaszane wnioski o zawiadomienie o toczącym się postępowaniu Prokuratury, Głównego Inspektora Danych Osobowych oraz Najwyższej Izby Kontroli, bowiem udziału prokuratora nie uznał za potrzebny (por. art. 59 kpc), zaś dla zawiadomienia pozostałych organów brak jest podstawy prawnej w przepisach postępowania cywilnego. Wnioski te Sąd I instancji uznał ponadto za niecelowe i zmierzające jedynie do przedłużenia postępowania.

Apelację od powyższego wyroku wniósł ubezpieczony, zaskarżając go w całości
i domagając się uchylenia tego wyroku i poprzedzającej go decyzji organu rentowego z dnia 27 maja 2013r. oraz przekazania sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie zmiany w całości zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji oraz przyznania ubezpieczonemu emerytury górniczej - zgodnie z poprzednią decyzją
z 21.02.2005r. znak (...) i pismem z 5.09.2007r. znak (...) przy uwzględnieniu merytorycznego ustalenia ZUS, że ubezpieczony udowodnił na dzień 26.01.2005r. 25 lat 4 miesiące i 15 dni okresów pracy górniczej.

Z ostrożności wniósł o ustalenie uprawnień do emerytury górniczej z uwagi na ukończenie 55 roku życia.

Ponadto wniósł o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego niezbędnego do wydania prawidłowego orzeczenia w sprawie: czy organy administracji publicznej wiąże cała treść ustaw i rozporządzeń, czy też mogą stosować wybiórczo tylko te fragmenty aktów prawnych, które są korzystne wyłącznie dla tych organów;

a także o zwrócenie się do Sądu Najwyższego celem dokonania wykładni art. 7
w zw. z art. 2, art. 8 ust. 1 i art. 87 ust. 1 Konstytucji RP.

Ponowił wnioski dowodowe zgłoszone w odwołaniu. Domagał się także zobowiązania pracodawcy i organu rentowego do złożenia kart ewidencyjnych (protokołów, raportów) na okoliczność wykonywania przez niego pracy górniczej, uprawniającej do stosowania przelicznika 1,8 w okresie od 5.03.1979r. do nadal, a na wypadek braku tych dokumentów -
o zobowiązanie Pracodawcy do wskazania Świadków (przełożeni i współpracownicy), którzy potwierdzą terminy i rodzaj wykonywanej przez ubezpieczonego pracy górniczej uprawniającej do przelicznika 1,8, wskazał w tym miejscu na Z. H., J. S. (2), J. M., S. S., M. S., J. J., R. W..

Jako główne zarzuty apelacji wskazał: nieważność postępowania, brak rozpatrzenia sprawy co do zasady i co do istoty, rażące naruszenie ważnego lub nadrzędnego interesu publicznego, złamanie hierarchii aktów prawnych, zlekceważenie prawa międzynarodowego, brak ustalenia słusznego interesu ubezpieczonego, pozbawienie ubezpieczonego możności obrony jego praw, zwłaszcza prawa do rzetelnego procesu i sprawiedliwego wyroku, pominięcie lub oddalenie dowodów niezbędnych do rozpoznania istoty sprawy, złamanie zasady swobodnej oceny dowodów, sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału, ograniczenie postępowania dowodowego tylko do przesłuchania ubezpieczonego, rażące naruszenie konstytucyjnej reguły równości wobec prawa, złamanie zasady jednolitości orzecznictwa w takich samych lub podobnych sprawach.

Jako podstawy apelacji wskazał: rażące naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie.

Ponownie podkreślił, że nabył prawo do emerytury górniczej ze względu na staż
i rodzaj wykonywanej pracy, co organ rentowy potwierdził prawomocną decyzją z 21 lutego 2005r. znak (...), ustalając w niej, że na dzień 26 stycznia 2005r. udowodnił
25 lat 4 miesiące i 15 dni okresów pracy górniczej. Zdaniem apelującego, organ rentowy jedynie zastrzegł wówczas, iż przyznanie górniczej emerytury może nastąpić po rozwiązaniu stosunku pracy.

Ponownie powołał się także na pismo organu rentowego z dnia 5 września 2007r., informujące go o tym, iż spełnia przesłanki do przyznania prawa do emerytury górniczej także na podstawie przepisów art. 50a – 50e ustawy o FUS oraz, że rozwiązanie stosunku pracy nie jest warunkiem koniecznym do ustalenia prawa do tej emerytury.

Zarzucił, że Sąd Okręgowy nie ustalił, jak to się stało, iż ZUS zmienił nieoczekiwanie - bezzasadnie swoje stanowisko, dlaczego tak się stało, kto wszczął lub zainicjował postępowanie inwigilacyjne (rekontrolne) względem ubezpieczonego w jego indywidualnej sprawie zakończonej prawomocną decyzją, jak również nie ujawnił podstaw i przyczyn tego postępowania.

Zdaniem apelującego, doszło w ten sposób do rażącego naruszenia konstytucyjnych praw i wolności jednostki oraz zaufania obywatela do organów administracji publicznej
i stosowania prawa, a ZUS przekroczył samowolnie kompetencje określone Konstytucją
(art. 7) i ustawami.

Powołał się na ustalenie Sądu I instancji, że organ rentowy naruszył przepisy postępowania administracyjnego i dodatkowo zarzucił, że niedopuszczalne było wznowienie postępowania po upływie pięcioletniego terminu do wydania decyzji.

Zarzucił także, że Sąd oddalił wszystkie jego wnioski dowodowe, ograniczając się tylko do jego wysłuchania, przez co pozbawił go możności obrony swych praw.

Podniósł wreszcie, że Sąd pominął poprzednie art. 35 i art. 36 ust. 3 pkt 1 ustawy
o FUS, które nakazywały uwzględniać okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej. Jako pracę równorzędną ustawodawca uznał pełnienie przez pracowników funkcji z wyboru w organach związku zawodowego zrzeszającego pracowników kopalń.

Zdaniem apelującego, wbrew ustaleniom Sądu, nabył on prawo do emerytury górniczej we wrześniu 2007r., jej wysokość miał określić ZUS po złożeniu wniosku,
a dopiero wypłata samego świadczenia przysługiwała od dnia rozwiązania umowy o pracę.

Podniósł także, że Sąd pominął przelicznik 1,8 za każdy rok zatrudnienia na dole kopalni w przodku bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku, przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach (art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy o FUS), podczas gdy on pracował w przodku na stanowiskach: ślusarza pod ziemią od 5.03.1979r. do 31.08.1979r., ślusarza - spawacza pod ziemią od 1.09.1979r. do 31.07.1988r., ślusarza od 1.08.1988r.
do 31.10.2001r., starszego ślusarza od 1.11.2001r. do nadal, przy transporcie ciężkim elementów obudowy zmechanizowanej ścianowej oraz przy transporcie elementów obudowy- chodnikowej, co powinno wynikać z kart ewidencyjnych (protokołów, raportów), a w razie ich braku z zeznań świadków.

Zarzucił wreszcie, że Sąd I instancji rażąco naruszył ważny lub nadrzędny interes publiczny w postaci: ochrony pracowników, utrzymania równowagi finansowej systemu zabezpieczenia społecznego, zwalczania nadużyć, celów polityki społecznej - art. 4 pkt 8 dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2006 r. dot. usług na rynku wewnętrznym. Rozpatrzenie ww. zagadnień prawnych jest konieczne dla rozstrzygnięcia sprawy, nadto budzą one poważne wątpliwości i wywołują rozbieżności
w orzecznictwie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny w sprawie, a wnioski, jakie wyciągnął,
są w pełni zgodne z obowiązującym stanem prawnym. Sąd Apelacyjny w pełni podziela zarówno poczynione ustalenia faktyczne, jak i wyciągnięte z nich wnioski.

Przede wszystkim podkreślić należy, że wbrew poglądowi ubezpieczonego organ rentowy nigdy nie przyznał mu prawa do emerytury górniczej.

W szczególności bowiem decyzją z dnia 21 lutego 2005r. odmówił prawa do tego świadczenia, co w sposób jednoznaczny i oczywisty wynika z treści tej decyzji.
Fakt, że zdaniem organu rentowego przyczyną wydania decyzji odmownej było nierozwiązanie stosunku pracy, ustalenia tego nie zmienia, bowiem w świetle ówcześnie obowiązującego stanu prawnego (w szczególności art. 49 ust. 1 pkt 3 ustawy o FUS
w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006r.), rozwiązanie stosunku pracy było jedną
z przesłanek nabycia prawa do emerytury górniczej. Przesłanki tej ubezpieczony w sposób oczywisty nie spełnił.

Brak jest także jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, aby ubezpieczony – jak twierdzi – uzyskał prawo do emerytury górniczej we wrześniu 2007r.

Przede wszystkim bowiem, co wynika wprost z uregulowania art. 116 ust. 1 ustawy
o FUS, postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

W przypadku prawa do emerytury (w świetle stanu prawnego obowiązującego we wrześniu 2007r.) organ rentowy wszczynał postępowanie z urzędu w dwóch przypadkach:

-

przyznania emerytury, określonej w art. 24 ustawy, zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy, osobie, która osiągnęła wiek uprawniający do tej emerytury (art. 24a ust. 1 ustawy o FUS),

-

osobie uprawnionej do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego, jeżeli wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn (art. 116 ust. 1a ustawy o FUS).

W pozostałych przypadkach (w tym także prawa do emerytury górniczej) wymagane było złożenie wniosku. Dlatego też organ rentowy w piśmie z dnia 5 września 2007r. informował ubezpieczonego o konieczności złożenia wniosku o przyznanie prawa do emerytury.

Wniosku takiego jednak ubezpieczony (ani wówczas, ani do tej pory) nie złożył.

Tym samym brak jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, aby we wrześniu 2007r. doszło do nabycia przez ubezpieczonego prawa do emerytury górniczej, co do której organ rentowy miałby jedynie w przypadku złożenia wniosku ustalić jej wysokość, a następnie podjąć wypłatę od dnia rozwiązania stosunku pracy.

Dodać wypada, że - jak to stanowczo podkreślał także pełnomocnik ubezpieczonego przed Sądem Apelacyjnym - po dniu 3 lutego 2005r. S. Ś. nie składał żadnego wniosku o emeryturę górniczą. Tym samym, jedynym wnioskiem, którego zasadność w tym zakresie oceniać należało, pozostawał i pozostaje nadal wniosek z dnia 3 lutego 2005r.

Jak słusznie ustalił Sąd Okręgowy, decyzja, jaką organ rentowy wydał w rozpoznaniu tego wniosku, zarówno ta z dnia 21 lutego 2005r., jak i zaskarżona w niniejszej sprawie –
z dnia 27 maja 2013r., jest prawidłowa, bowiem ubezpieczony nie mógł uzyskać prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 49 w zw. z art. 34 ustawy o FUS w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006r., pozostając w stosunku pracy.

Słusznie zauważył Sąd Okręgowy, że wznawiając postępowanie w sprawie zakończonej decyzją dnia 21 lutego 2005r., organ rentowy powołał błędną podstawę prawną – art. 145a kpa. W rzeczywistości podstawę tego wznowienia stanowi przepis art. 114 ust. 1 ustawy o FUS, zgodnie z którym prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Dodać jednak w tym miejscu wypada, że postępowanie sądowe, w tym w sprawach
z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego, jako przedmiotu odwołania. Stwierdzenie takiej wady następuje jednak tylko dla celów postępowania cywilnego i ze skutkami dla tego tylko postępowania. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010r. sygn. I UK 252/09; LEX nr 577824).

Z treści cyt. wyżej przepisu art. 114 ust. 1 ustawy o FUS wynika natomiast przede wszystkim, że organ rentowy może postępowanie w tym trybie wznowić z urzędu, po wtóre – cytowany przepis nie zakreśla żadnych granic czasowych, w jakich dopuszczalne jest wznowienie postępowania w sprawie.

Pozbawione jest w tym kontekście znaczenia poszukiwanie przyczyn, dla których organ rentowy z urzędu wznowił postępowanie w sprawie, jak również źródła informacji,
w wyniku której zwrócił się do zakładu pracy o potwierdzenie prawidłowości dokumentów, złożonych przez ubezpieczonego wraz z wnioskiem o emeryturę w roku 2005.

Jest natomiast niewątpliwe, że przedstawienie przez zakład pracy w roku 2013 nowych zaświadczeń o przebiegu pracy ubezpieczonego w okresie od 7 czerwca 1993r.
do 18 marca 2002r. i od 15 kwietnia 2002r. do daty wydania decyzji z dnia 21 lutego 2005r., zaświadczeń, które zawierały wskazanie niezgodności z prawdą dokumentów, złożonych wraz z wnioskiem ubezpieczonego o przyznanie prawa do emerytury górniczej, oraz korektę rozmiarów faktycznie wykonywanej przez ubezpieczonego pracy górniczej, spełnia przesłankę ujawnienia okoliczności, istniejącej przed wydaniem decyzji z dnia 21 lutego 2005r., która ma wpływ na prawo do świadczenia, o której mowa w art. 114 ust. 1 ustawy
o FUS (wszystkie uprzednio i nowo złożone dokumenty zostały szczegółowo przytoczone przez Sąd I instancji, dlatego brak jest podstaw do ich ponownego wymieniania w tym miejscu).

Faktem jest natomiast, że w wyniku wznowienia postępowania okazało się, że co do meritum brak jest podstaw do zmiany decyzji, jako, że niezmiennie niespełniona pozostała przesłanka rozwiązania stosunku pracy.

Ponadto w wyniku wznowienia postępowania organ rentowy dokonał korekty rozmiarów pracy górniczej ubezpieczonego.

Najzupełniej prawidłowo wskazał Sąd Okręgowy, że - wbrew wcześniejszym zaświadczeniom – w okresie od 7 czerwca 1993r. do 18 marca 2002r. i od 15 kwietnia 2002r. do nadal S. Ś., mimo formalnego zatrudnienia na stanowisku ślusarza,
a następnie starszego ślusarza pod ziemią, faktycznie pracy takiej we wskazanych okresach nie wykonywał, gdyż został oddelegowany do pracy związkowej. Informację tę potwierdził nie tylko (...) SA Centrum Usług Wspólnych, ale i sam ubezpieczony na rozprawie w dniu 7 listopada 2013r., potwierdzając, że nie wykonywał
w tych okresach pracy górniczej, ani stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, ani też
w co najmniej połowie dniówek roboczych. Twierdził natomiast, że zjeżdżał często pod ziemię w celu kontroli stanowisk pracy. Przyznał ponadto, że nie pracował pod ziemią ani
w okresach wymienionych w zaświadczeniu z dnia 28 kwietnia 2004r., ani w zaświadczeniu
z dnia 26 stycznia 2005r., a dane zawarte w tych zaświadczeniach są nieprawdziwe
(por. k. 38-39 a.s.).

Wobec przyznania faktów przez samego ubezpieczonego najzupełniej słusznie
Sąd Okręgowy zaniechał przeprowadzania jakiegokolwiek dalszego postępowania w kierunku ustalania ewentualnego rozmiaru pracy górniczej, która zarówno według pracodawcy,
jak i samego ubezpieczonego nie miała miejsca.

Sąd I instancji nie zakwestionował także twierdzeń ubezpieczonego o wykonywaniu zjazdów pod ziemię celem kontroli stanowisk pracy w ramach działalności związkowej, wskazując i omawiając tę okoliczność, także w kontekście kolejnych przepisów, z których wynika sposób kwalifikowania okresów pełnienia przez pracowników funkcji z wyboru
w organach związku zawodowego zrzeszającego pracowników (m.in.) kopalń, jeżeli pracownicy ci bezpośrednio przed objęciem tych funkcji wykonywali pracę górniczą.

Ocena ta jest najzupełniej prawidłowa.

W świetle powyższych uwag całkowicie niezrozumiały jest zarzut apelacji, dotyczący rozmiaru okresów zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym, skoro we wskazanych okresach ubezpieczony – co sam przyznał – pracy takiej w rzeczywistości nie wykonywał. Niezrozumiałe jest także żądanie dopuszczenia dowodów z zeznań świadków, którzy wykonywanie takiej pracy przez ubezpieczonego we wskazanym okresie potwierdzić by mieli.

Sam fakt stosowanej niegdyś praktyki tzw. „prowadzenia” m.in. działaczy związków zawodowych jako pracowników rzekomo wykonujących pracę pod ziemią w okresie oddelegowania do pracy związkowej, nie może legitymizować tej praktyki, skoro faktycznie w okresach tych praca górnicza (a tym bardziej praca w przodku) faktycznie wykonywana
nie była. Merytorycznych zaś zarzutów do wymiaru okresów pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym, obejmujących okres przed dniem 7 czerwca 1993r., a szczegółowo omówionych w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji, apelujący nie zgłaszał.

Najzupełniej niezasadny jest zarzut apelacji pominięcia przez Sąd I instancji faktu,
że pod rządami przepisów ustawy o FUS obowiązujących w dacie zgłoszenia wniosku
o emeryturę okresy pełnienia przez pracowników funkcji z wyboru w organach związku zawodowego były okresami równorzędnymi z pracą górniczą.

Wręcz przeciwnie – Sąd I instancji szczegółowo tę okoliczność omówił i uwzględnił te okresy właśnie jako okresy pracy równorzędnej z pracą górniczą, a nie okresy pracy górniczej, wskazując też szczegółowo – jaki wpływ ma to ustalenie na spełnienie przez ubezpieczonego przesłanek do uzyskania prawa do emerytury górniczej.

Brak jest także podstaw – w szczególności w kontekście okoliczności rozpoznawanej sprawy - do zwrócenia się do Sądu Najwyższego celem dokonania wykładni art. 7 w zw.
z art. 2, art. 8 ust. 1 i art. 87 ust. 1 Konstytucji RP czy też o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego niezbędnego do wydania prawidłowego orzeczenia w sprawie: czy organy administracji publicznej wiąże cała treść ustaw i rozporządzeń, czy też mogą stosować wybiórczo tylko te fragmenty aktów prawnych, które są korzystne wyłącznie dla tych organów.

Wreszcie jeśli chodzi o zarzut rażącego naruszenia ważnego lub nadrzędnego interesu publicznego w postaci: ochrony pracowników, utrzymania równowagi finansowej systemu zabezpieczenia społecznego, zwalczania nadużyć, celów polityki społecznej - art. 4 pkt 8 dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 12 grudnia 2006r. dot. usług na rynku wewnętrznym, to apelujący w żaden sposób go nie uzasadnił, dlatego też nie sposób podjąć z nim polemiki.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 385 kpc, Sąd Apelacyjny orzekł
jak w wyroku.

/-/ SSA W.Bzibziak /-/ SSA A.Kolonko /-/ SSA W.Nowakowski

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek