Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 17 listopada 2014 roku powód M. O. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) w Ł. wniósł o zasądzenie od pozwanego R. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) – R. M. w Ż. kwoty 4.420,62 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu oraz kosztami postępowania według załączonego spisu kosztów.

W uzasadnieniu pozwu powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wskazał, że dochodzona kwota stanowi należne mu, zgodnie z treścią art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagrodzenie z tytułu bezprawnej publikacji przez pozwanego na stronie internetowej (...)dwóch fragmentów Mapy Polski opracowanej przez Wydawnictwo (...) sp. z o.o., do której prawa autorskie z tytułu zawartej umowy licencyjnej posiada wyłącznie powód. Dochodzona w pozwie kwota stanowi trzykrotność opłaty licencyjnej w wysokości 736,77 złotych za jeden fragment mapy (1.473,54 złotych – za dwa fragmenty mapy).

(pozew k. 2-3)

W rozprawie w dniu 25 czerwca 2015 roku pełnomocnik pozwanego R. M. wniósł o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów. Nadto, podniósł zarzut przedawnienia, a także zarzut powierzenia przez pozwanego wykonania strony internetowej firmie profesjonalnie zajmującej się tego typu działalnością i zwolnienia od odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 429 k.c. Podniósł też brak udowodnienia wykorzystania jednego z fragmentów mapy z uwagi na brak otwarcia strony przez notariusza i potwierdzenia tego. Podniósł brak zawinienia z uwagi na brak wiedzy pozwanego o wykorzystaniu fragmentów map objętych licencją.

(e-protokół rozprawy z dnia 25 czerwca 2015 roku (k. 39v.), czas nagrania: 00:02:02, 00)04:35)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Przedmiotem działalności powoda M. O., prowadzonej pod nazwą (...), jest m.in. przetwarzanie danych, zarządzanie stronami internetowymi ( hosting) i podobna działalność.

( (...) powoda k. 19)

Przedmiotem działalności pozwanego R. M. prowadzonej pod nazwą (...) – R. M. w Ż. jest m.in. produkcja pozostałych wyrobów z betonu, gipsu i cementu.

( (...) pozwanego k. 18)

W dniu 13 lutego 2006 roku pomiędzy powodem a (...) sp. z o.o. w Ł. zawarta została umowa licencyjna wyłączna nr 5.14.3.2006 na korzystanie z utworów wymienionych w § 2 umowy – Map Polski, A. i in. Umowa obejmowała wykorzystanie wymienionych w niej utworów na następujących polach eksploatacji:

- zezwalanie na wykonywanie praw zależnych poprzez udzielanie sublicencji osobom trzecim na polach eksploatacji poprzez utrwalanie i zwielokrotnienie metodą poligraficzną i elektroniczną oraz rozpowszechnianie w sieciach teleinformatycznych rastrowych obrazów kartograficznych stanowiących elementy opracowania,

- dokonywanie zmian w treści i formie graficznej map poprzez dodawanie własnych punktów wskazujących lokalizację obiektów punktowych, liniowych lub powierzchniowych.

Umowa zawarta została na okres dwóch lat począwszy od daty jej zawarcia, za wynagrodzeniem stanowiącym 50 % kwoty uzyskanej przez powoda z tytułu udzielenia sublicencji.

(umowa k. 14-14v.)

Umowa była następnie kilkakrotnie aneksowana na okresy dwuletnie oraz – ostatnio - na okres pięcioletni.

(aneksy k. 15-16v.)

Pozwany zlecił wykonanie strony internetowej o adresie www.kafelki.com.pl podmiotowi zewnętrznemu.

(wydruk z Krajowego Rejestru Domen k. 6-6v., zeznania pozwanego R. M., e-protokół rozprawy z dnia 25 czerwca 2015 roku (k. 29v.), czas nagrania: 00:22:40, 00:26:20)

W dniu 16 listopada 2011 roku powód stwierdził, że na internetowej stronie pod adresem (...): (...) występują dwa fragmenty mapy, do której autorskie prawa majątkowe posiada wydawnictwo (...), zaś firma powoda posiada wyłączne prawo do udzielania zezwoleń na jej rozpowszechnianie.

(pismo z dnia 16 listopada 2011 roku k. 7 wraz z potwierdzeniem nadania k. 8, wydruk fragmentów map ze strony internetowej pozwanego k. 9-13)

Fragmenty mapy występujące na stronie internetowej pozwanego były tożsame z mapą, do której prawo autorskie przysługuje powodowi.

(bezsporne)

Zgodnie z cennikiem licencyjnym powoda, wykupienie u niego sublicencji w zakresie dwóch fragmentów mapy na najkrótszy okres – jednego roku, wynosi 599,00 złotych netto. Ceny netto w PLN podane są za pojedynczy fragment mapy w pojedynczej stronie internetowej. Do podanych cen należy doliczyć podatek VAT w stawce podstawowej w obowiązującej wysokości. Ceny dotyczą licencji na rozpowszechnianie map na pojedynczej stronie internetowej.

(cennik licencyjny k. 17)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie załączonych do akt sprawy dokumentów i zeznań pozwanego R. M., uznając je za wzajemnie spójne i wiarygodne. Przedstawione wyżej okoliczności nie zostały skutecznie zakwestionowane przez stronę przeciwną do podnoszącej je.

Na rozprawie w dniu 25 czerwca 2015 roku Sąd oddalił wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka S. U. na okoliczność wykonania strony internetowej na rzecz pozwanego przez firmę zewnętrzną, z uwagi na sformułowaną tezę dowodową i niecelowość potwierdzania okoliczności z niej płynących. Wszak powód M. O. nie zakwestionował twierdzeń pozwanego, jakoby stronę internetową, której pozwany jest właścicielem i na której powód odkrył dwa fragmenty map, do których posiada wyłączne prawo do udzielania zezwoleń na ich rozpowszechnianie, wykonała firma zewnętrzna. A zatem powyższa okoliczność była pomiędzy stronami bezsporna.

Sąd oddalił także wniosek pozwanego o dopuszczenie dowodu z kserokopii faktury złożonej na rozprawie w dniu 25 czerwca 2015 roku, jako nie mający żadnego znaczenia dla ostatecznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia. Zarzut ten został podniesiony na pierwszej rozprawie (pozwany nie wniósł odpowiedzi na pozew) jednakże, jak przyjmuje się jednolicie w orzecznictwie, podniesienie zarzutu przedawnienia nie zalicza się do twierdzeń faktycznych, lecz do twierdzeń o prawnym znaczeniu faktów, a to ze względu na zawarte w nim oświadczenie, znajdujące podstawę w art. 117 § 2 k.c., które zmienia istniejący stan rzeczy w ten sposób, że dotychczasowy stosunek materialny pomiędzy stronami przekształca się w zobowiązanie naturalne. Zgłoszenie zatem tego zarzutu jest możliwe na każdym etapie postępowania, przed jego prawomocnym zakończeniem (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19 marca 2015 r., I ACa 1335/14, Lex).

Roszczenia z tytułu naruszenia praw autorskich – podobnie jak inne roszczenia majątkowe – ulegają przedawnieniu, tzn. że po upływie określonego przepisami prawa czasu ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia. Żaden z przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie wskazuje jednak terminu przedawnienia roszczeń z zakresu prawa autorskiego.

Zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 118 k.c., roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu z upływem lat 10, a w przypadku roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i roszczeń okresowych – z upływem lat 3.

Wszelkie postacie naruszenia osobistych i majątkowych praw autorskich, jako przejawy bezprawnej ingerencji w sferę praw wyłącznych, stanowią delikty prawa cywilnego (czyny niedozwolone), stąd właściwym jest stosowanie do nich terminów przedawnienia właściwych właśnie dla deliktów, tj. terminów uregulowanych w art. 442 ¹ k.c.

Stosownie do treści art. 442 ¹ § 1 zd. 1 k.c., roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Co do zasady zatem, termin przedawnienia w sprawach z zakresu prawa autorskiego wynosi 3 lata od chwili, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednocześnie termin przedawnienia nie może być dłuższy niż 10 lat. Stanowisko to znajduje odzwierciedlenie także w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. np. wyrok SN z 14.12.2012, sygn. I CNP 25/12).

Zaznaczyć trzeba, że poza kategorią roszczeń z tytułu naruszenia praw autorskich znajdują się roszczenia o zapłatę tytułem umów licencyjnych. Co do zasady nie jest to bowiem roszczenie wynikające z naruszenia praw autorskich (z deliktu), a roszczenie o zapłatę. Termin przedawnienia tych roszczeń będzie zależny od charakteru opłaty – jeżeli jest to opłata jednorazowa, to termin przedawnienia wynosi 10 lat, a jeśli roszczenie jest związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub ma charakter okresowy – 3 lata.

Dla rozpoczęcia biegu terminu a tempore scientiae nie jest konieczne, aby poszkodowany, który dowiedział się o szkodzie, znał już rozmiar szkody (por. uchwała SN (7) z dnia 11 lutego 1963 r., III PO 6/62, OSN 1964, nr 5, poz. 87; wyrok SN z dnia 24 listopada 1971 r., I CR 491/71, OSN 1972, nr 5, poz. 95 oraz wyrok SA w Gdańsku z dnia 21 października 2011 r., I ACa 625/11, LEX nr 1112459). Także nie jest konieczne, aby poszkodowany dowiedział się równocześnie o szkodzie, jak i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Jeżeli o dłużniku dowie się później niż o samej szkodzie, wówczas termin przedawnienia rozpocznie bieg w tej późniejszej dacie (por. wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2002 r., IV CKN 949/00, Biul. SN 2002, nr 11, s. 11) – tak komentarz do art. 442 ¹ k.c. , A. O., stan prawny na dzień 1 maja 2014 roku, Lex.

Roszczenia przewidziane w art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) przedawniają się na podstawie art. 442 ¹ k.c. (wyr. SN z dnia 14 grudnia 2012 roku, I CNP 25/12, OSNC 2013 nr 7-8, poz. 89).

Chwilą dowiedzenia się poszkodowanego o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia jest moment otrzymania przez poszkodowanego takich informacji, które obiektywnie oceniając, pozwalają z wystarczająco dużą dozą prawdopodobieństwa przypisać sprawstwo określonemu podmiotowi (wyr. SA w Szczecinie z dnia 20 marca 2014 roku, I Aca 606/13, Lex nr 1459039, wyr. SA w Łodzi z dnia 30 września 2014 roku, III APa 17/14, Lex nr 1567018).

Mając powyższe na uwadze oraz przechodząc na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy z całą stanowczością, że roszczenie dochodzone przedmiotowym pozwem uległo przedawnieniu. Skoro bowiem przepis art. 442 ¹ § 1 zd. 1 k.c. wyraźnie określa moment, od którego należy liczyć początek biegu terminu przedawnienia, a jest nim dzień, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia, to z całą pewnością początek biegu terminu przedawnienia roszczeń powoda należy wiązać bezpośrednio z dniem 16 listopada 2011 roku, w którym to dniu powód powziął wiedzę o naruszeniu praw autorskich, jak również o osobie R. M., jako tego, który te prawa autorskie naruszył.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie bezsprzecznie wskazuje na to, że powód dowiedział się zarówno o szkodzie, jak i o R. M., jako o osobie obowiązanej do naprawienia szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, w dniu 16 listopada 2011 roku. Świadczy o tym data sporządzonego pisma wzywającego do zaprzestania naruszeń (k-7). Ponadto już w treści samego pozwu powód podniósł, że „w dniu 16 listopada 2011 roku powziął wiadomość o naruszeniu przez pozwanego przysługujących mu praw autorskich do Mapy (...) Wydawnictwa (...)”. Nadto, Sądowi znane są z urzędu (art. 228 § 2 kpc) informacje pozyskane na gruncie innych toczących się przed tut. Sądem spraw z powództwa M. O. (np. sygn. akt: X GNc 22/13, X GC 466/12), z których jasno wynika, że pisma kierowane do sprawców szkód wyrządzonych przedmiotowym czynem niedozwolonym datowane są na dzień, w którym powód faktycznie dowiedział się o takiej szkodzie, jak i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Skoro tak, powód, kierując przedmiotowy pozew przeciwko R. M. w dniu 17 listopada 2014 roku, nie zmieścił się w ustawowym terminie do dochodzenia swoich roszczeń z zakresu ochrony prawa autorskiego.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z treścią art. 112 zd. 1 k.c., termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca. Skoro zatem początek biegu terminu przedawnienia dochodzonego pozwem roszczenia rozpoczął się w dniu 16 listopada 2011 roku, bezsprzecznie, zgodnie z wykładnią przywołanego wyżej przepisu, zakończył on swój bieg również w dniu 16 listopada 2014 roku. Powód spóźnił się zatem o jeden dzień z wytoczeniem przedmiotowego powództwa.

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił powództwo jako przedawnione.

O kosztach procesu orzeczono w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 617,00 złotych. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 600,00 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 złotych.

Z/ odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda.