Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2014 roku

Sąd Rejonowy w Gliwicach, VII Wydział Gospodarczy

w składzie: Przewodniczący SSR Patryk Wydziałkiewicz

protokolant: Justyna Żukiel

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2014 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W.

przeciwko S. D., E. D.

o zapłatę

1)  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powódki kwotę 12 576,90 zł (dwanaście tysięcy pięćset siedemdziesiąt sześć złotych dziewięćdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami kwoty 10 000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) od dnia 30 listopada 2011 roku;

2)  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3)  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powódki kwotę 2 936,04 zł (dwa tysiące dziewięćset trzydzieści sześć złotych cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia

Sygn. akt VII GC 793/14

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąwe W.wniosła pozew przeciwko S. D.i E. D.
o zasądzenie na jej rzecz solidarnie od pozwanych kwoty 13 176,90 zł z odsetkami i kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazała, ze pozwani pełnili funkcje członków zarządu Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w G.. Egzekucja prowadzona wobec tej spółki na podstawie nakazu zapłaty z dnia
14 listopada 2012 roku była bezskuteczna i zgodnie z art. 299 k.s.h. powodowie odpowiadają za jej długi.

Pozwani w odpowiedzi na pozew wnieśli o oddalenie powództwa w całości
i zasądzenie od powódki na ich rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu podnieśli, że powódka nie wykazała zasadności roszczenia, że Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąw G.jest niewypłacalna. W art. 299 k.s.h. chodzi
o bezskuteczność egzekucji wynikającą z niewypłacalności dłużnika i powódka powinna była wykazać, że spółka nie ma majątku, który pozwoliłby na zaspokojenie wierzyciela. Postanowienie komornika o umorzeniu postepowania nie jest dowodem na nieposiadanie przez spółkę żadnego majątku. Podkreślili, że nie mogą ponosić odpowiedzialności za nieudolność komornika. Wskazali, że spółka jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości gruntowej i prawa własności budynków w G.przy ul. (...)o wartości 1 694 550,00 zł, a nadto na skutek wniesionego aportu do (...)spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w G., Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąw G.objęła 73 000 udziałów o łącznej wartości nominalnej 3 650 000,00 zł. Posiada tym samym środki na spłacenie powódce jej wierzytelności.

Bezsporne między stronami były następujące okoliczności:

E. D.i S. D.w chwili powstania zobowiązania wobec powódki pełnili funkcje członków zarządu w Przedsiębiorstwa (...)spółce
z ograniczoną odpowiedzialnością w G..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu XI Wydział Gospodarczy w sprawie o sygnaturze akt XV GNc 5100/12 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, którym nakazał Przedsiębiorstwa (...)w G.zapłacić na rzecz powódki kwotę 10 000,00 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30 października 2011 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2 492,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W dniu 1 sierpnia 2013 roku nakaz zapłaty został zaopatrzony w klauzulę wykonalności (nakaz zapłaty, k. 25-26).

Zastępca Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Brzegu J. P.w dniu 11 grudnia 2013 roku zawiadomił powódkę o bezskutecznej egzekucji wobec Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w G.. Następnie postanowieniem z dnia 20 stycznia 2014 roku, na podstawie
art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie KM 1606/13 i zwrócił powódce tytuł wykonawczy. Koszty postępowania egzekucyjnego ustalił na kwotę 84,90 zł (zawiadomienie, k. 27; postanowienie Komornika, k. 28).

Powódka wezwała pozwanych do zapłaty. Wezwanie okazało się bezskuteczne (wezwania do zapłaty, k. 29 i 31, pismo pozwanego S. D., k. 30; pismo pozwanego E. D., k. 32).

Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
w G. w dniu 22 października 2012 roku przeniosła na (...) spółkę
z ograniczoną odpowiedzialnością w G. własność zorganizowanej części przedsiębiorstwa o wartości 3 650 000,00 zł (akt notarialny Rep. A numer (...) z dnia 22 października 2012 roku, k. 45-50; operat szacunkowy, k. 51-52).

Nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą
o numerze (...) jest obciążona hipotekami o łącznej wartości 8 335 276,10 zł (informacja z działu IV księgi wieczystej o numerze (...), k. 60-72)

Sąd poczynił ustalenia faktyczne w oparciu o dowody z dokumentów, których autentyczności żadna ze stron nie kwestionowała.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 299 § 1 i 2 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.

Odpowiedzialność członków zarządu jako osób trzecich, przewidziana
w art. 299 k.s.h., ma charakter subsydiarny, wtórny względem odpowiedzialności samej spółki. Oznacza to, że za powstałe zobowiązania odpowiada swoim majątkiem najpierw spółka, a dopiero później, gdy egzekucja z majątku spółki stała się bezskuteczna, odpowiedzialność swoim majątkiem ponoszą członkowie zarządu. Jeżeli roszczenie oparte jest na przepisie art. 299 k.s.h., to na stronie powodowej spoczywa obowiązek udowodnienia, że egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Wynika to z regulacji zawartej
w przepisie art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar dowodu spoczywa na stronie, która wywodzi
z określonego zdarzenia skutki prawne.

Pozwani nie kwestionowali w niniejszej sprawie, że w dacie powstania zobowiązania w stosunku do powódki byli członkami zarządu Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąw G.i Sąd uznał tę okoliczność za bezsporną.

Postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnej spółce było bezskuteczne, co stwierdził Zastępca Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Brzegu J. P. w zawiadomieniu oraz postanowieniu o umorzeniu postępowania. Wbrew stanowisku pozwanych, dokumenty te były wystarczające do wykazania bezskuteczności egzekucji (zob. wyrok SN z 10 lutego 2011 r., sygn. IV CSK 335/10, nie publ.).

Sąd nie podzielił stanowiska pozwanych, że stan majątkowy spółki pozwalał na skuteczną egzekucję. Roszczenie skierowane przez powódkę do dłużnej spółki nie miało charakteru spornego, o czym świadczy fakt uprawomocnienia się nakazu zapłaty
w postępowaniu nakazowym i niewątpliwie zostałoby zaspokojone z majątku spółki, gdyby ta taki posiadała. Co więcej, to pozwanym, jako osobom subsydiarnie odpowiedzialnym za długi spółki powinno było zależeć na tym, aby zaspokoić powódkę ze środków należących do spółki. Brak dobrowolnego spełnienia świadczenia w połączeniu z postanowieniem
o umorzeniu postępowania egzekucyjnego jednoznacznie wskazuje na to, że dłużna spółka nie posiadała majątku wystarczającego do przeprowadzenia skutecznej egzekucji. W tym miejscu zauważyć należy, że nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) jest obciążona hipotekami o łącznej wartości 8 335 276,10 zł. Obciążenia hipoteczne kilkukrotnie przewyższają wartość nieruchomości.
Z uwagi na pierwszeństwo zaspokojenia wierzycieli hipotecznych, ewentualna egzekucja z tej nieruchomości byłaby niewątpliwie całkowicie bezskuteczna w stosunku do powódki.

Nie można nie zauważyć, że pozwani jako osoby zarządzające spółką byli odpowiedzialni za brak zaspokojenia roszczeń powódki i doprowadzenie do sytuacji, w której komornik stwierdził bezskuteczność egzekucji. W konsekwencji świadomie narazili się na odpowiedzialność wynikającą z treści art. 299 k.s.h. Działanie pozwanych w procesie oraz podnoszone przez nich zarzuty stoją w sprzeczności z ich wcześniejszym zachowaniem.

Powódka zdołała wykazać, że zachodzą przesłanki odpowiedzialności pozwanych za długi spółki. W konsekwencji to na pozwanych spoczywał obowiązek uwolnienia się od odpowiedzialności poprzez wykazanie, że zaistniały przesłanki egzonerycyjne określone
w przepisie art. 299 k.s.h.

Pozwani nie wykazali, aby wobec Przedsiębiorstwa (...)spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w G.został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości, ani nawet nie powoływali się na taką okoliczność. Nie wykazali zatem, że w ich wypadku zaszły przesłanki egzoneracyjne.

Pozwani byli odpowiedzialni za zobowiązania spółki w okresie postania wierzytelności w stosunku do powódki. Za takim określeniem kręgu osób odpowiedzialnych przemawia funkcja omawianej odpowiedzialności. Odpowiedzialność ta pomyślana została jako sankcja za prowadzenie spraw spółki w sposób prowadzący do bezskuteczności egzekucji jej zobowiązań, zaś oddziaływać na spółkę w sposób przeciwdziałający bezskuteczności egzekucji jej zobowiązań mogą tylko osoby, które w czasie istnienia tych zobowiązań wchodzą w skład zarządu spółki. Objęcie odpowiedzialnością wspomnianych osób nawet niewymagalnych jeszcze, ale już istniejących zobowiązań jest uzasadnione tym, że ogłoszenie upadłości, o które powinni wystąpić członkowie zarządu w celu przeciwdziałania bezskuteczności egzekucji zobowiązań spółki, spowodowałoby ich wymagalność (zob. wyrok SN z 25 września 2003 r., sygn. akt V CK 198/02, nie publ.).

W świetle powyższego, żądanie powódki było uzasadnione, co do zasady. Podkreślić należy, że członkowie zarządu odpowiadają za długi spółki, czyli do wysokości istniejącego zadłużenia. Powódka nie wykazała, aby dług Przedsiębiorstwa (...) spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w G. przewyższał kwotę 12 576,90 zł, na którą składała się należność główna wynikająca z nakazu zapłaty w wysokości 10 000,00 zł, koszty postępowania nakazowego w wysokości 2 492,00 zł oraz koszty postępowania egzekucyjnego w wysokości 84,90 zł. Różnica między kwotą żądania, a kwotą wykazaną wynosiła 600,00 zł. W tym miejscu podkreślić należy, że na podstawie art. 770 k.p.c. koszty postępowania egzekucyjnego są ustalane przez Komornika. Zgodnie z treścią postanowienia z dnia
20 stycznia 2014 roku koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko dłużnej spółce wyniosły 84,90 zł. Powódka nie wykazała, aby postanowienie w przedmiocie kosztów zostało zaskarżone lub uzupełnione. Tym samym rozstrzygnięcie o kosztach zawarte
w postanowieniu Komornika z dnia 20 stycznia 2014 roku Sąd uznał za ostateczne.

O odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., przyjmując że pozwani ponosili odpowiedzialność za zobowiązania dłużnej spółki z tytułu odsetek od kwoty 10 000,00 zł od dnia 30 listopada 2011 roku. Nie zasługiwało natomiast na uwzględnienie żądanie zasądzenia odsetek od kwoty 2 576,90 zł, stanowiącej sumę kosztów procesu i postępowania egzekucyjnego. Przepis art. 481 § 1 k.c. nie ma bowiem zastosowania do świadczeń pieniężnych zasądzonych prawomocnym orzeczeniem o kosztach procesu (tak
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 20 maja 2011 r., III CZP 16/11, OSNC 2012/1/3,
Biul.SN 2011/5/11, M.Prawn. 2012/1/30-31).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, przy uwzględnieniu, że powódka nie utrzymała się przy swoim żądaniu w 4,55%, a pozwani ulegli w 95,45%.

Pozwani dotychczas nie ponieśli żadnych kosztów procesu. Powódka w związku
z procesem poniosła koszty w łącznej wysokości 3 076,00 zł, na które złożyły się kwoty:

-

659,00 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu (art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca
2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, tekst jednolity Dz.U. z 2014 r., poz. 1025 ze zmianami – dalej u.k.s.c.),

-

2 400,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego przez radcę prawnego przed Sądem pierwszej instancji (§ 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz. 490 – dalej r.r.pr.),

-

17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej, Dz.U. 2012 r., poz. 1282 – dalej u.o.s.).

Łącznie koszty stron wyniosły 3 076,00 zł. Powódka była zobowiązana do partycypowania w tych kosztach do kwoty 139,96 zł (3 076,00 zł x 4,55%), a poniosła kwotę 3 076,00 zł. Pozwani byli zobowiązana do partycypowania w kosztach do kwoty 2 936,04 zł (3 076,00 zł x 95,45%), a dotychczas nie ponieśli kosztów procesu. W konsekwencji Sąd zasądził od solidarnie od pozwanych na rzecz powódki kwotę 2 936,04 zł, stanowiącą różnicę między kosztami należnymi, a kosztami dotychczas poniesionymi przez każdą stronę.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 299 k.s.h. w związku z art. 481 § 1 k.c. Sąd orzekł jak w punktach 1 i 2, a na podstawie art. 100 k.p.c. jak w punkcie 3 sentencji wyroku.

Sędzia