Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Lucyna Morys - Magiera (spr.)

Sędzia SO Krystyna Hadryś

SR del. Ewa Buczek – Fidyka

Protokolant Aleksandra Sado-Stach

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa S. Ż.

przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Zakładu Karnego w Z.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 5 listopada 2014 r., sygn. akt I C 384/11

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego;

3.  przyznaje adwokatowi A. K. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zabrzu kwotę 73,80 zł (siedemdziesiąt trzy złote i osiemdziesiąt groszy), w tym zł 13,80 zł (trzynaście złotych i osiemdziesiąt groszy) podatku od towaru i usług, tytułem wynagrodzenia za pomoc świadczoną powodowi z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Ewa Buczek –Fidyka SSO Lucyna Morys - Magiera SSO Krystyna Hadryś

Sygn. akt III Ca 1053/15

UZASADNIENIE

Powód domagał się zasądzenia od pozwanego Skarbu Państwa – Zakładu Karnego w Z. kwoty 50.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami procesu.

Uzasadniając żądanie pozwu wskazał, że w okresie od listopada 2007 roku do 31 lipca 2009 roku przebywał w Zakładzie Karnym w Z.. W tym czasie, pozwany nie zapewnił mu odpowiednich warunków bytowych, w szczególności powód zarzucił: konieczność przebywania w celi o powierzchni mniejszej niż 3m ² na osobę; brak świetlicy; niewystarczającą ilość czynnych kabin WC i pisuarów; brak czystości w pomieszczeniach sanitarnych; utrudnione korzystanie z kuchni z uwagi na liczbę osadzonych; brak ciepłej wody, poza jednorazową możliwością w tygodniu korzystania z łaźni; tragiczny stan stołówki, w której musiał spożywać posiłki; brak należytej wentylacji w celach; zbyt wysoka temperatura w okresie letnim i zbyt niska w okresie zimowym; otrzymywanie wynagrodzenia za pracę w zaniżonej wysokości; nieszczelne piece i zawory stwarzające zagrożenia dla zdrowia i życia; konieczność spalania w piecach śmieci; konieczność dokonywania czyszczenia pieców i przewodów kominowych przy zaopatrzeniu zwykłe maski ochronne, podczas gdy powinni to robić wyspecjalizowani pracownicy; wykorzystywanie podczas zatrudnienia poza zakładem karnym polegające na przydzielaniu do wykonania najcięższych prac; nieudzielenie przysługującego urlopu; brak przeciwdziałania ze strony pozwanego Zakładu Karnego w zapobieganiu konfliktom powoda z innymi osadzonymi po uzyskaniu przez nich informacji o osadzeniu powoda za przestępstwo zgwałcenia.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego. Przyznał, że powód mógł czasowo przebywać w celach, które nie spełniały wymagalnej normy powierzchniowej. Podkreślił jednak, że zawsze odbywało się to za zgodą Sędziego Penitencjarnego. Pozwany oświadczył, iż warunki socjalno - bytowe panujące w zakładzie są dobre, a przeprowadzony w latach 2003 - 2007 remont zakładu podniósł komfort pobytu osadzonych. Wymieniono wszystkie drzwi i okna, a podłogi wyłożono glazurą. Ubikacja i łaźnia znajdują się w osobnych pomieszczeniach, wyodrębniona została ogólnodostępna kuchnia, pralnia i palarnia. Pomieszczenia WC mają wyodrębnione kabiny, zaś łaźnia z umywalkami i lustrami jest dla osadzonych dostępna całą dobę. Wyżywienie osadzonych odbywa się zgodnie z określonymi normami żywieniowymi i odpowiednimi stawkami. Skazani mają sami obowiązek dbać o czystość i higienę, wydawane są im w tym celu środki czystości środki oraz środki przeznaczone do higieny. Zakład jest jednostką typu półotwartego z oddziałem otwartym, co oznacza, iż skazani w porze dziennej tj. do godziny 16 zimą, a do godz. 17 latem mogą swobodnie poruszać się po wydzielonym obszarze więziennym, który stanowią boiska, tereny zielone oraz inne oddziały. Cele, w których przebywał powód były wyposażone w odpowiedni sprzęt kwaterunkowy. Pozwany wskazał również, że powód nigdy nie zgłaszał żadnych skarg na warunki socjalno – bytowe, wyżywienie, warunki zatrudnienia, postępowanie funkcjonariuszy, relacje z innymi osadzonymi czy też dotyczących obaw o własne bezpieczeństwo.

Sąd Rejonowy w Zabrzu wyrokiem z dnia 5 listopada 2014 roku oddalił powództwo oraz przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zabrzu, pełnomocnikowi powoda z urzędu – adwokat A. K. wynagrodzenie w kwocie 2952 zł, w tym 23 % podatku VAT.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że powód S. Ż. przebywał w pozwanym zakładzie karnym w okresie od 29 listopada 2007 roku do 1 sierpnia 2009 roku.

Podczas osadzenia w pawilonie B powód zajmował celę o numerze (...) (o powierzchni 27,73 m ², przeznaczoną dla dziewięciu skazanych).

W pawilonie A powód przebywał w sześcioosobowych celach o numerach: (...) (o powierzchni 18,02 m ²), 15 (o powierzchni 18,29 m ²), 1 (o powierzchni 19,59 m ²); 2 (o powierzchni 19,59 m ²) i 18 ( o powierzchni 19,25 m ²).

Zdarzało się, że liczba osadzonych w celi przekraczała dopuszczalną ilość, a tym samym nie był spełniony warunek minimalnej powierzchni 3 m ² na osadzonego. Każdorazowo miało to miejsce za zgodą Sędziego Penitencjarnego.

W czasie odbywania kary w pozwanym zakładzie karnym powód odbył kurs murarz, tynkarz.

W czasie pobytu w pozwanym zakładzie karnym powód był zatrudniony jako palacz, malarz, murarz oraz przy pracach porządkowych. Na własne życzenie został również skierowany do pracy poza zakładem.

Podczas zatrudnienia powód nabył prawo do urlopu wypoczynkowego. Urlop nie został mu udzielony bezpośrednio po nabyciu. Późniejszemu udzieleniu stał na przeszkodzie fakt niepowrotu powoda z przepustki. Za niewykorzystany urlop powodowi wypłacono ekwiwalent.

Zakład Karny w Z. jest jednostką organizacyjną Służby Więziennej typu półotwartego przeznaczoną dla recydywistów penitencjarnych z oddziałem otwartym, co oznacza, iż pawilony mieszkalne otwarte są w godzinach 8.30 do 12.00, a następnie w godzinach od 14.00 do godz. 16.00 w zimie, a do 16.45 w porze letniej (od 12.00 do 14.00 jest tzw. przerwa obiadowa). W tym czasie osadzeni mają możliwość swobodnego poruszania się po wydzielonym terenie, który obejmuje teren nieomal całego zakładu karnego poza budynkami administracyjnymi, a więc mają zapewnioną dużą dozę swobody. W porze nocnej pawilon zamykany jest od zewnątrz tak, że w tym czasie osadzeni mogą swobodnie poruszać się na terenie swojego pawilonu. Pawilony w Zakładzie Karnym w Z. zostały poddane kapitalnemu remontowi w latach 2003-2006, celem poprawy warunków odbywania kary pozbawienia wolności. Sale (cele) były otwarte całą dobę.

Powód przez dłuższy czas zajmował celę ochronną tzw. „pawilonówkę”, położoną najbliżej dyżurki. Była ona przeznaczona dla osadzonych zagrożonych ze strony innych więźniów. W powszechnej opinii osadzeni w pawilonówce byli lepiej traktowani i mieli lepsze warunki. W okresie, kiedy powód zajmował wspomną celę, przebywały w niej 4 osoby, przy dopuszczalnej maksymalnej liczbie osadzonych 7. W „pawilonówce” było więcej telewizorów, DVD oraz komputer. Sprzęt stanowił własność osadzonych.

W pozwanym zakładzie karnym nie było większych problemów, aby skorzystać z toalety. Zdarzało się, że funkcjonariusze wchodzi do kabiny podczas załatwiania przez osadzonych potrzeb fizjologicznych. Robili to w celach kontrolnych, z uwagi na przemytu narkotyków oraz sprzętu elektronicznego (telefonów). Czasami trzeba było czekać aż któraś toaleta się zwolni, aby z niej skorzystać.

Pracownicy kotłowni otrzymywali specjalną odzież ochronną (roboczą). Zdarzało się, że w kotłowni oprócz węgla i koksu spalano także śmieci. Palacze raz w tygodniu czyścili piece, a sporadycznie również przewody kominowe.

Stołówka zakładowa znajdowała się w złym stanie technicznym. Zdarzało się, że było w niej brudno. Remont stołówki przeprowadzono w 2009 roku.

W celach była odpowiednia temperatura. W okresie grzewczym nie zdarzało się, aby nie było palone w kotłowni. Osadzeni mieli możliwość korzystania z ciepłej wody w określonych porach (rano i wieczorem). Osoby pracujące w kotłowni miały nieograniczony dostęp do ciepłej wody. Również osoby pracujące poza zakładem, po powrocie na teren jednostki, miały możliwość korzystania z ciepłej wody.

Powód nie miał konfliktów ze współosadzonymi. Nie zgłaszał skarg w tym zakresie.

Na terenie pozwanego zakładu karnego była siłowania. Osadzeni korzystali z możliwości gry w piłkę i ping – ponga. Mogli korzystać z biblioteki. Ponadto na oddziale znajdowała się kuchnia z czteropalnikowa kuchenką do dyspozycji osadzonych, palarnia i pralnia.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy zakwalifikował roszczenie powoda w oparciu o art. 417 k.c. oraz art. 448 k.c. w związku z art. 23 i 24 k.c. Przytaczając treść art. 417 k.c., Sąd wskazał, że odpowiedzialność podmiotu odpowiedzialnego za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej oparta jest na przesłance bezprawności i nie jest uzależniona od winy organu władzy publicznej. Sąd wskazał, że szczegółowe przesłanki odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych oraz zakres przysługujących z tego tytułu roszczeń określają art. 23 – 24 k.c. i 448 k.c. przytaczając w odpowiednim zakresie treść tych przepisów.

Mając na względzie powyższe, Sąd stwierdził, że na powodzie, żądającym ochrony dóbr osobistych, spoczywał ciężar dowodu, iż dobra te zostały naruszone przez działania pozwanego Skarbu Państwa zgodnie z art. 6 k.c. Przerzucenie ciężaru dowodu na pozwanego w procesie o ochronę dóbr osobistych, dotyczy tylko przesłanki bezprawności działania.

Sąd pierwszej instancji zważył, że odbywanie kary pozbawienia wolności ogranicza prawo do intymności każdego skarżącego i stawia go w niekomfortowej sytuacji spowodowanej jego zachowaniem. Ograniczenia te są elementem kary, lecz nie mogą przekraczać pewnej dopuszczalnej miary, przy czym, przekroczenie tej miary, co może prowadzić do naruszenia dóbr osobistych, nie przenosi się na automatyczne stwierdzenie wyrządzenia krzywdy skazanemu, która winna zostać naprawiona poprzez zasądzenia zadośćuczynienia.

Wskazał, że o niehumanitarnym traktowaniu więźnia można mówić wówczas gdy następuje kumulacja różnych niedogodności (w dłuższym okresie) znacznie przekraczająca normalne dolegliwości związane z odbywaniem kary pozbawienia wolności, a z taką sytuacja z pewnością nie mieliśmy do czynienia w okolicznościach rozpoznawanej sprawy.

Sąd Rejonowy nadto uznał, że poza okresowo przekroczoną normą powierzchni na jednego osadzonego powód nie wykazał, aby w inny sposób naruszono jego dobra osobiste. Warunki bytowe w Zakładzie Karnym w Z. są dobre. Placówka jest po remoncie. Ze względu na to, że zakład jest typu półotwartego, powód miał możliwość swobodnego poruszania się po jego terenie, a zatem nie był zmuszony do przebywania w zamkniętym pomieszczeniu. Sąd podkreślił, że sale (cele) były otwarte przez całą dobę. Nadto powód miał do dyspozycji pomieszczenia służące do wspólnego użytku osadzonych – siłownię, bibliotekę, palarnię, boiska do gry. Ma to wpływ na ocenę uciążliwości związanych z nadmiernym zagęszczeniem w zakładzie karnym, która wskutek tej okoliczności nie była tak dolegliwa jak w sytuacji, gdyby powód zmuszony był całą dobę przebywać na terenie zakładu karnego i nieporównywalnie inna niż to ma miejsce w zakładach karnych typu zamkniętego, czy też aresztach śledczych, gdzie osadzeni skazani są na ciągłe przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach, a możliwość ich opuszczenia wiąże się właściwie jedynie z korzystaniem ze spaceru w ściśle limitowanym zakresie.

W kontekście całokształtu okoliczności sprawy, Sąd Rejonowy stwierdził brak podstaw do przyjęcia, że warunki, w jakich przebywał powód, były niegodziwe. Powód przed wytoczeniem powództwa nie składał żadnych skarg w administracji zakładu karnego dotyczących przeludnienia, braku odpowiednich warunków higienicznych, czy też związanych z naruszaniem jego praw przez funkcjonariuszy. Zatem uznać należy, iż warunki odbywania kary pozbawienia wolności były przez powoda akceptowane.

Odnosząc się natomiast do stwierdzonych uchybień dotyczących czystości stołówki, Sąd podkreślił, że skazany ma obowiązek przestrzegania higieny osobistej i czystości pomieszczeń, w których przebywa. To na powodzie oraz na pozostałych osadzonych w pawilonach spoczywał obowiązek dbania o czystość cel, stołówek, łaźni czy toalet, zgodnie z ustalonymi dyżurami. W ocenie sądu, powód nie udowodnił wystąpienia u niego jakiejkolwiek krzywdy czy też uszczerbku na zdrowiu wynikłych z warunków panujących w placówce pozwanego, które poza nielicznymi wyjątkami były dobre.

Sąd pierwszej instancji uznał nadto, że przyznania powodowi zadośćuczynienia nie uzasadniała także okoliczność, że w kotłowni Zakładu Karnego w Z. spalano śmieci. Uznając ten proceder za naganny, sąd nie przyjął jednak, aby bezpośrednio i dotkliwie godził w dobra osobiste powoda. Także uciążliwość dotyczącą sporadycznej konieczności oczekiwania na zwolnienie toalety, nie uzasadniała stwierdzenia naruszenia dóbr osobistych.

Zdaniem Sądu Rejonowego przeprowadzone postępowanie dowodowe nie potwierdziło także pozostałych zarzutów powoda przedstawionych w pozwie.

Mając na względzie powyższe, w jego ocenie, za przyznaniem powodowi zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. nie przemawiał ani stopień nasilenia dolegliwości przez niego odczuwanych w związku z przebywaniem w ZK w Z., ani działania strony pozwanej, która dokładała wszelkich starań w celu eliminowania nieuzasadnionych uciążliwości odczuwanych przez osadzonych, m.in. przeprowadzając systematyczny remont jednostki.

Nie obciążono powoda kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. mając na uwadze, że powód nadal przebywa w warunkach izolacji więziennej, nie posiada stałego źródła dochodu i ciążą na nim zobowiązania alimentacyjne.

O kosztach należnych pełnomocnikowi powoda ustanowionemu z urzędu Sad orzekł na podstawie § 19, 11 ust. 1 pkt 25, 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Apelację od tego orzeczenia wniósł powód, zaskarżając wyrok w całości

Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na uznaniu, że nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda, wskutek niewłaściwych warunków bytowych panujących w placówce pozwanego, co miało wpływ na wynik sprawy oraz naruszenie przepisów postępowania, a to przepisu § 11 ust. 1 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, poprzez jego zastosowanie, co miało wpływ na wynik rozstrzygnięcia w zakresie wynagrodzenia adwokackiego.

Na tych podstawach wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 poprzez zasądzenie na rzecz powoda od pozwanego dochodzonego pozwem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w kwocie 50.000 złotych oraz zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 2 poprzez przyznanie pełnomocnikowi powoda kwoty 2.400 złotych podwyższonej o obowiązującą stawkę podatku od towarów i usług, tj. kwoty 2.952 zł.

Pełnomocnika powoda świadczący mu pomoc prawną z urzędu, wniósł nadto o przyznanie kosztów zastępstwa procesowego powoda z urzędu w postępowaniu odwoławczym według norm przepisanych, które nie zostały zapłacone w całości ani w części.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenia powoda przyjmując za podstawę prawną swego rozstrzygnięcia przywołane przepisy prawne, a następnie ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym oferowanym przez obie strony postępowania, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, natomiast informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, przez co są w pełni wiarygodne. Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Zgodnie art. 24 § 1 k.c., ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Z przytoczonego powyżej przepisu jednoznacznie wynika, że przesłankami ochrony dóbr osobistych są: istnienie określonego dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra oraz bezprawność tego zagrożenia lub naruszenia. Przesłanki te muszą być spełnione kumulatywnie.

Pomimo, iż art. 24 § 1 k.c. wprowadza domniemanie bezprawności, to jednak ciężar dowodu został rozłożony, w odmiennym zakresie, na dwie strony. Pozwanego obciąża obowiązek udowodnienia, że jego działanie naruszające dobra osobiste nie było bezprawne, natomiast na powodzie ciąży obowiązek wykazania, że pozwany naruszył jego dobra osobiste. Należy więc uznać, iż wykazanie przez powoda istnienia naruszenia jego dóbr osobistych jest podstawową przesłanką warunkującą możność rozważania kwestii odpowiedzialności sprawcy w świetle art. 24 k.c., a więc, że wskazane przez powoda działanie pozwanego doprowadziło do określonego naruszenia jego dobra osobistego. (porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2007r., I CSK 292/06; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 stycznia 2007r., VI ACa 569/06).

Samo przebywanie w przeludnionej celi nie stanowi wystarczającej podstawy do stwierdzenia, że dobra osobiste zostały naruszone, co wielokrotnie powtarzał Sąd Najwyższy (m.in. w wyroku z dnia 2 października 2007r., II CSK 269/07; w wyroku z dnia 28 lutego 2007r., V CSK 431/06); w wyroku z dnia 11 stycznia 2013r., I CSK 289/12). Konieczne jest przy tym zwrócenie uwagi, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 kwietnia 2013r. (IV CSK 587/12) stwierdził, że nie istnieje dobro osobiste polegające na prawie osadzonego do przebywania w nieprzeludnionej celi, nie istnieje też samoistne dobro osobiste w postaci prawa do godnego odbywania kary pozbawienia wolności. Chronienie tych wartości następuje w ramach ochrony dobra osobistego jakim jest godność człowieka.

W sposób pośredni, taką interpretacją dóbr osobistych, podziela również orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który zwraca uwagę, że środki pozbawiające osobę wolności mogą często pociągać za sobą nieuchronny element cierpienia i poniżenia. Niemniej jednak, odnośne cierpienie i upokorzenie nie mogą wykraczać poza nieuchronny element cierpienia i upokorzenia związanego z daną formą zgodnego z prawem traktowania lub karania. (m.in. w wyroku z dnia 22 października 2009r., 17885/04, Orchowski v. Polska; wyroku z dnia 9 marca 2006r., 73786/01, Cenbauer v. Chorwacja).

Sąd Okręgowy w pełni podziela również stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 22 października 2014r. (I ACa 589/14), który wskazał, że o naruszeniu godności skazanego można mówić, gdy cierpienia i upokorzenie przekraczają konieczny element cierpienia wpisanego w odbywanie kary pobawienia wolności, zwłaszcza przy bierności zakładu karnego, który nie dba o poprawę warunków odbywania kary. Istotną kwestią jest rozgraniczenie dolegliwości, jakie są nieuniknione i nieodłącznie związane z pobytem w placówce penitencjarnej od tych, które wykraczają poza dolegliwości związane bezpośrednio z pozbawieniem wolności, stanowią udręczenie i skutkują naruszeniem dóbr osobistych.

Uwzględniając powyższe, istotne jest zwrócenie uwagi, że powód przebywał w zakładzie karnym typu półotwartego.

Zważył Sąd Odwoławczy, iż zgodnie z art. 91 k.k.w., w zakładzie karnym typu półotwartego: 1) cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte w porze dziennej, natomiast w porze nocnej mogą być zamknięte, 2) skazani mogą być zatrudniani poza terenem zakładu karnego w systemie zmniejszonego konwojowania lub bez konwojenta, w tym również na pojedynczych stanowiskach pracy, 3) skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz w zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego, 4) skazani mogą brać udział w organizowanych przez administrację poza terenem zakładu karnego grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych, 5) skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym, 6) skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia, 7) skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz na dwa miesiące, łącznie na okres nie przekraczający 14 dni w roku, 8) skazani mogą korzystać z trzech widzeń w miesiącu, które za zgodą dyrektora zakładu karnego mogą być połączone, 9) widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu karnego; rozmowy skazanych w trakcie widzeń mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego, 10) korespondencja skazanych może podlegać cenzurze administracji zakładu karnego, 11) rozmowy telefoniczne skazanych mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego.

Powód, nie był ograniczany w zakresie przysługujących mu praw określonych w art. 104 i następnych k.k.w. ani też w zakresie warunków odbywania kary wynikających z art. 91 k.k.w. Zwrócić należy uwagę, że powód, w okresie wskazanym w pozwie, miał możliwość opuszczenia celi, mógł również pracować poza w miejscu poza zakładem karnym. Również wskazane przez powoda niedogodności, w szczególności co do warunków bytowych i higienicznych, nie zostały potwierdzone przeprowadzonym postępowaniem dowodowym. Sąd Okręgowy w pełni podziela, że okoliczności dotyczące korzystania z urządzeń sanitarnych nie stanowią podstawy do stwierdzenia, że zostały naruszone jego dobra osobiste. W szczególności, Sąd Okręgowy podziela ocenę Sądu Rejonowego, że obowiązek dbania o czystość cel, stołówek, łaźni czy toalet, zgodnie z ustalonymi dyżurami, spoczywał na powodzie i pozostałych osadzonych w pawilonach, co jednoznacznie wynika z art. 116 k.k.w.

Z tych względów, Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., wobec przegrania postępowania przez powoda, jak również braku podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c., w szczególności ze względu na niewielką wysokość tych kosztów.

Wynagrodzenie adwokat A. K., z tytułu udzielonej pomocy prawnej świadczonej powodowi z urzędu, przyznano na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jednolity: Dz.U. z 2015r. poz. 615 z późniejszymi zmianami) przy uwzględnieniu § 2 ust. 3 w związku z § 11 ust. 1 pkt 25 , § 13 ust. 1 pkt 1, § 19 oraz 20 z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

SSR (del.) Ewa Buczek – Fidyka SSO Lucyna Morys – Magiera SSO Krystyna Hadryś