Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 lutego 2013 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wystąpiła przeciwko pozwanemu Z. P. (1) z roszczeniem o zasądzenie na swą rzecz od pozwanego kwoty 14.467,28 zł, wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

- 1.673,49 zł od dnia 21 lutego 2009 r. do dnia zapłaty;

- 2.055,09 zł od dnia 21 marca 2009 r. do dnia zapłaty;

- 6.845,89 zł od dnia 21 marca 2009 r. do dnia zapłaty;

- 537,72 zł od dnia 21 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty.

Ponadto powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na swą rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w tym opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż prawomocnym nakazem zapłaty z dnia 16 lipca 2010 r. wydanym w postępowaniu upominawczym, sygn. akt I Nc 989/10 Sąd Rejonowy w Piasecznie nakazał pozwanym (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. oraz J. K. i Z. K. (1), aby zapłacili na rzecz powoda kwotę 11.112,19 zł wraz ze wskazanymi odsetkami ustawowymi, oraz kwotę 2.539,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Po nadaniu klauzuli wykonalności, w dniu 11 sierpnia 2011 roku, wszczęte zostało postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem Sądowym przy S.R. dla (...) w W., sygn. akt KM 2329/11, umorzone postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r. wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce. Wierzyciel poniósł koszty egzekucji w kwocie łącznej 216,09 zł. Powód wywiódł, iż pozwany zarówno w dacie powstania zobowiązania jak i prowadzenia postępowania sądowego i egzekucyjnego, był członkiem zarządu (...) sp. z o.o., zaś rezygnację złożył dopiero w dniu 30 grudnia 2011 roku. Powód wskazał również, iż pismem z dnia 19 września 2012 roku wezwał pozwanego do dobrowolnego zapłacenia dochodzonej kwoty. W odpowiedzi na przedmiotowe wezwanie, pozwany w piśmie z dnia 09 października 2012 roku oświadczył, że nie podpisywał z powodem żadnych umów najmu, jak również poinformował, iż złożył rezygnację z funkcji prezesa zarządu spółki.

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 10 lutego 2014 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) pozwany Z. P. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości, o oddalenie wniosku o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, wskazując iż od dnia 30 grudnia 2011 roku nie pełni już funkcji członka zarządu (...) sp. z o.o. Ponadto, w czasie gdy powód wezwał go do zapłaty dochodzonej kwoty, jak również w okresie, gdy została stwierdzona bezskuteczność postępowania egzekucyjnego, nie zasiadał już w zarządzie spółki. Jednocześnie podniósł, iż do dnia 30 grudnia 2011 r. nie zachodziły przesłanki do wszczęcia wobec (...) postępowania upadłościowego.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. P. (1) był członkiem zarządu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., od momentu powstania spółki, tj. od dnia 16 czerwca 2009 roku, do dnia złożenia rezygnacji, tj. do dnia 30 grudnia 2011 roku (bezsporne, nadto poświadczony za zgodność odpis pełny z KRS – k. 18-19v; wydruk z KRS – k. 32-35).

Nakazem zapłaty z dnia 16 lipca 2010 r., sygn. akt I Nc 989/10 Sąd Rejonowy w Piasecznie I Wydział Cywilny zasądził od pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., J. K. i Z. K. (2) na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 11.112,19 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 1.673,49 zł od dnia 21 lutego 2009 r. do dnia zapłaty;

- 2.055,09 zł od dnia 21 marca 2009 r. do dnia zapłaty;

- 6.845,89 zł od dnia 21 marca 2009 r. do dnia zapłaty;

- 537,72 zł od dnia 21 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty.

oraz kwotę 2.539,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Następnie postanowieniem z dnia 14 lipca 2011 roku Sąd nadał prawomocnemu orzeczeniu klauzulę wykonalności (poświadczona za zgodność kserokopia odpisu nakazu wraz z klauzulą wykonalności – k. 17-17v.).

W dniu 11 sierpnia 2011 r. wierzyciel (...) spółka z o.o. złożył do Komornika Sądowego przy S.R. dla (...) w W. R. M., wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi (...) sp. z o.o. wnosząc o wszczęcie egzekucji z rachunków bankowych dłużnika, lokat i depozytów, z przysługujących dłużnikowi wierzytelności, ze środków zgromadzonych w kasie przedsiębiorstwa dłużnika, z pojazdów mechanicznych należących do dłużnika, z ruchomości i nieruchomości będących własnością dłużnika (poświadczona za zgodność kserokopia wniosku o wszczęcie egzekucji wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 20-22).

Postępowanie egzekucyjne prowadzone z wniosku wierzyciela (...) sp. z o.o. przeciwko dłużnikowi (...) sp. z o.o. zostało umorzone postanowieniem Komornika Sądowego przy S.R. dla (...) w W. z dnia 22 czerwca 2012 r., sygn. akt KM 2329/11, wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Komornik ustalił koszty postępowania egzekucyjnego w kwocie 216,09 zł oraz przyznał wierzycielowi koszty zastępstwa procesowego w kwocie 600 zł. Komornik wskazał w postanowieniu, iż nie odnaleziono ruchomości podlegających zajęciu, zaś egzekucja z rachunków bankowych i wierzytelności okazała się nieskuteczna. Przed umorzeniem postępowania egzekucyjnego Komornik wysłuchał wierzyciela w trybie art. 827 k.p.c. informując, iż dotychczasowe postępowanie nie doprowadziło do ustalenia majątku dłużnika, do którego można skutecznie skierować egzekucję (poświadczone za zgodność kserokopie: odpisu postanowienia – k. 27., pisma Komornika w przedmiocie wysłuchania wierzyciela przed umorzeniem postępowania – k. 26-26v., zawiadomień o zajęciu rachunku bankowego i wierzytelności – k. 23-23v., wezwania do uiszczenia zaliczki – k. 24, potwierdzenia wpłaty zaliczki – k. 25).

Pismem z dnia 19 września 2012 roku (...) sp. z o.o. wystosowała do Z. P. (1) wezwanie do zapłaty kwoty 14.467,28 zł wraz z ustawowymi odsetkami wskazanymi w nakazie zapłaty z dnia 16 lipca 2010 roku, wyznaczając 7-dniowy termin zapłaty liczony od daty otrzymania pisma (poświadczona za zgodność kserokopia przesądowego wezwania do zapłaty k. 28-29 wraz z dowodem nadania –k. 30).

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty, datowanej na dzień 9 października 2012 roku Z. P. (2) oświadczył, iż od 30 grudnia 2012 roku nie jest już prezesem zarządu (...) sp. z o.o. Nadto, zaprzeczył zawieraniu jakichkolwiek umów z (...) sp. z o.o. (poświadczona za zgodność kserokopia odpowiedzi na wezwanie do zapłaty – k. 31).

Z. P. (1) w okresie sprawowania funkcji członka zarządu nie zgłosił wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (...) (bezsporne).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych w sprawie poświadczonych za zgodność z oryginałem kserokopii dokumentów, którym dał wiarę w pełni, wobec nie kwestionowania ich przez strony oraz braku podstaw do zakwestionowania ich prawdziwości przez Sąd z urzędu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

(...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko pozwanemu Z. P. (1) zasługiwało na uwzględnienie w całości w zakresie roszczenia głównego, oraz w części w zakresie roszczenia o odsetki.

Zgodnie z ogólnymi regułami postępowania dowodowego, obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. w zw. z art. 3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Jak stanowi art. 299 § 1 i 2 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania (§ 1). Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody (§ 2).

Zgodnie z art. 299 § 1 k.s.h. członkowie zarządu ponoszą osobistą i solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna.

Przytoczony przepis jest wyjątkiem od zasady, że za zobowiązania spółki kapitałowej jako osoby prawnej odpowiada sama spółka. W orzecznictwie Sądu Najwyższego dominuje pogląd, iż odpowiedzialność członków zarządu, określona w art. 299 k.s.h. ma charakter odszkodowawczy. Odpowiedzialność ta jest odpowiedzialnością deliktową za zawinione przez członka zarządu niezgłoszenie w odpowiednim czasie wniosku o upadłość i dopuszczenie do takiej sytuacji, w której egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna, co prowadzi do powstania szkody wierzyciela wynikającej z niemożności zaspokojenia swojej wierzytelności wobec spółki (por.: wyroki SN: z dnia 28 listopada 2003 r, IV CK 226/02, LEX nr 172822; z dnia 21 maja 2004 r., III CK 55/03, LEX nr 172806; z dnia 27 października 2004 r., IV CK 148/04 LEX nr 146344; z dnia 14 czerwca 2005 r., V CK 719/04, LEX nr 152455; z dnia 22 czerwca 2005 r., III CK 678/04, LEX nr 177213).

Przesłankami odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. są: istnienie określonego zobowiązania spółki z o.o. w czasie, w którym dana osoba była członkiem zarządu spółki (a więc niepowstałego później), oraz bezskuteczność egzekucji tego zobowiązania przeciwko spółce, czy to w czasie pozostawania przez tę osobę członkiem zarządu, czy to już po jej odwołaniu z zarządu. Jeśli skład zarządu spółki z o.o. zmieniał się, to odpowiedzialność na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 r., II CSK 571/10, LEX nr 847124).

W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd ustalił, iż Z. P. (1) pełnił funkcję członka zarządu od dnia powstania spółki tj. 16 czerwca 2009 r. do dnia złożenia rezygnacji w dniu 30 grudnia 2011 roku.

Jak wynika z wydanego w postępowaniu upominawczym w dniu 16 lipca 2010 roku nakazu zapłaty w sprawie I Nc 989/10, zobowiązanie, którego zapłaty domagał się powód, musiało powstać przed dniem 21 lutego 2009 roku, na co wskazują daty wymagalności poszczególnych roszczeń, od których Sąd Rejonowy w Piasecznie zasądził odsetki w ustawowej wysokości. W dniu 11 sierpnia 2011 r. wierzyciel (...) spółka z o.o. złożył do Komornika Sądowego przy S.R. dla (...) w W. R. M., wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi (...) sp. z o.o. wnosząc o wszczęcie egzekucji z rachunków bankowych dłużnika, lokat i depozytów, z przysługujących dłużnikowi wierzytelności, ze środków zgromadzonych w kasie przedsiębiorstwa dłużnika, z pojazdów mechanicznych należących do dłużnika, z ruchomości i nieruchomości będących własnością dłużnika.

W konsekwencji, wywieść należy, iż w czasie, w którym pozwany pełnił funkcję prezesa zarządu, istniała dochodzona przez powoda wierzytelność. Dlatego też, całkowicie bezzasadny był podniesiony przez pozwanego zarzut, iż nie pełnił on funkcji w dacie, w której stwierdzono bezskuteczność postępowania egzekucyjnego (22.06.2012 r.), jak również w dacie wezwania go przez powoda do zapłaty (09.10.2012 r.), bowiem dla odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. prawnie relewantny jest okres, w którym niespłacone zobowiązanie istniało, nie zaś dzień w którym powstało, czy stało się wymagalne czy też dzień, kiedy egzekucja tego zobowiązania okazała się bezskuteczna.

Dalej należy stwierdzić, że przepis art. 299 k.s.h. wprowadza domniemanie winy oraz związku przyczynowego między zachowaniem zarządu a szkodą. Oznacza to, że w procesie z art. 299 k.s.h. wystarczającym jest, aby strona powodowa wykazała istnienie szkody, tj. długu spółki nie wyegzekwowanego drogą egzekucji.

W tym miejscu należy zauważyć, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem warunkiem koniecznym do poniesienia odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o. przez członków jej zarządu jest uzyskanie przez wierzyciela przeciwko tej spółce tytułu egzekucyjnego (vide: wyroki SN: z dnia 21 października 2003 r., I CK 160/02, M.Prawn. 2003/23/1059; z dnia 21 września 2005 r., V CK 129/05, M.Prawn. 2005/20/972). Natomiast ustalenie przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela pozywającego członków zarządu (vide: wyrok SN z dnia 26 czerwca 2003 r., V CKN 416/01, OSNC 2004/7-8/129).

W niniejszej sprawie postanowieniem z dnia 22 czerwca 2012 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko spółce wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

Podsumowując, powód udowodnił istnienie zobowiązania (...) sp. z o.o. wobec powoda, które to zobowiązanie istniało w czasie, gdy pozwany był prezesem zarządu, jak również wykazał bezskuteczność przeprowadzonej egzekucji przeciwko spółce.

Niemniej, członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może uwolnić się od omawianej odpowiedzialności poprzez udowodnienie, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody (art. 299 § 2 k.s.h). Z powyższego wynika, że członek zarządu może uwolnić się od odpowiedzialności osobistej jedynie wówczas, gdy wykaże, że dopełnił wszelkich warunków dla stworzenia ochrony prawnej dla zagrożonych interesów wierzyciela. Ciężar udowodnienia powyższych okoliczności ekskulpujących spoczywa na członkach zarządu.

Odnosząc powyższe rozważania do niniejszej sprawy, stwierdzić należy, iż Z. P. (1) nie wykazał zaistnienia żadnych okoliczności ekskulpacyjnych, przewidzianych przez przepis art. 299 k.s.h., broniąc się jedynie okolicznością, iż z dniem 30 grudnia 2011 roku przestał pełnić funkcję członka zarządu (...). Wprawdzie wskazał, iż w dacie, gdy sprawował swoją funkcję, nie zaistniały przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jednak okoliczność ta nie została przez niego w żaden sposób udowodniona. Zatem ocenić należy, iż pozwany nie podołał ciężarowi udowodnienia okoliczności wyłączających jego odpowiedzialność odszkodowawczą, wynikających z treści art. 299 § 2 k.s.h.

Odnosząc się do wysokości dochodzonego pozwem roszczenia, wskazać należy, iż odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje obok należności głównej zasądzone w tytule wykonawczym, wydanym przeciwko spółce koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji i odsetki ustawowe od należności głównej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 07 grudnia 2006 r., III CZP 118/06, OSNC 2007/9/136).

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia i rozważania Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną kwotę 14.467,28 zł, na którą składa się: zasądzona nakazem zapłaty z dnia 16 lipca 2010 r. należność główna w kwocie 11.112,19 zł, koszty postępowania upominawczego w kwocie 2.539,00 zł, poniesione przez wierzyciela koszty postępowania egzekucyjnego w kwocie 216,09 zł oraz koszty wynagrodzenia pełnomocnika w postępowaniu egzekucyjnym w kwocie 600,00 zł.

Orzekając w przedmiocie odsetek na podstawie art. 481 k.c., Sąd zasądził odsetki ustawowe od kwoty 11.112,19 zł, liczone od dnia 17 października 2012 r. do dnia zapłaty. Odsetki za opóźnienie od odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 299 k.s.h. należą się od chwili wymagalności ustalonej zgodnie z art. 455 k.c., a nie od chwili wymagalności roszczenia określonej w tytule wykonawczym. Niewyegzekwowane odsetki od kwoty należności głównej liczone od daty wskazanej w tytule wykonawczym mogłyby być objęte odszkodowaniem dochodzonym na podstawie art. 299 k.s.h., lecz powinny być wówczas poddane kapitalizacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2002 r., IV CKN 793/00, OSNC 2003/2/22).

Wobec niespełnienia tego ostatniego wymagania, Sąd zasądził odsetki ustawowe od pierwszego dnia po upływie terminu wyznaczonego pozwanemu na zapłatę, oddalając powództwo w pozostałym zakresie jako bezzasadne. Wezwaniem z dnia 19 września 2012 r. (k. 28-29) pozwany został wezwany do zapłaty kwoty objętej pozwem w terminie 7 dni od otrzymania wezwania. Wezwanie to pozwany odebrał najpóźniej w dniu 9 października 2012 roku, na co wskazuje data sporządzenia odpowiedzi na wezwanie (k. 31), tak więc zakreślony 7-dniowy termin zapłaty upłynął z dniem 16 października 2012 r., zatem odsetki należą się od dnia następnego po tym dniu, tj. od dnia 17 października 2012 r.

Sąd oddalił roszczenie powoda o zasądzenie odsetek od kwot: 2.539 zł, 600 zł i 216,09 zł z tytułu kosztów procesu i postępowania egzekucyjnego, albowiem przepis art. 481 § 1 k.c. nie ma zastosowania do świadczeń pieniężnych zasądzonych prawomocnym orzeczeniem o kosztach procesu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2011 r., III CZP 16/11, OSNC 2012/1/3).

Pozwany przegrał niniejszą sprawę w całości, mimo oddalenia części roszczenia o odsetki, bowiem odsetki nie są wliczane do wartości przedmiotu sporu.

Na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.886,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą składają się: kwota 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości wynagrodzenia radcy prawnego w stawce minimalnej za prowadzenie niniejszej sprawy, określonej na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002. Nr 163 poz. 1349 z późn. zm.), kwota 17,00 zł tytułem zwrotu uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, kwota 724,00 zł tytułem zwrotu uiszczonej opłaty sądowej od pozwu, a ponadto koszty postępowania zażaleniowego – kwota 145,00 zł tytułem opłaty od zażalenia oraz kwota 600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w postępowaniu zażaleniowym, stanowiąca 25 % stawki minimalnej.

Sąd oddalił wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności, bowiem powód nie wykazał zaistnienia żadnej z przesłanek jego nadania.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

Z/

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda r.pr. D. K. oraz pozwanemu Z. P..