Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant stażysta Iwona Jasińska

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 5 maja 2015 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 576/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. Ż. prawa do emerytury podnosząc w uzasadnieniu decyzji, iż wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze 25 lat, jednakże nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy odmówił wnioskodawcy zaliczenia okresu zatrudnienia w od dnia 1 października 1979 roku do dnia 31 grudnia 1993 roku na stanowisku specjalisty, starszego specjalisty energetyka, kierownika kotłowni, kierownika warsztatu energetycznego w (...) Skarbu Państwa w N. oraz od dnia 1 kwietnia 1994 roku do dnia 20 kwietnia 1998 roku na stanowisku dyrektora zakładu w Zakładzie (...) w R., ponieważ analiza dokumentów wskazuje że jako pracownik kadry kierowniczej zakładu posiadał zakres obowiązków wykraczających poza stałe i osobiste dozorowanie czy kontrolę pracy wykonywanej przez pracowników. Część zleconych zadań posiadała cechy charakterystyczne dla pracy biurowej, nie oddziaływała więc szkodliwie na organizm pracownika w stopniu pozwalającym uznać ją za szczególne warunki pracy.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 28 maja 2015 roku J. Ż. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury oraz o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu odwołania wnioskodawca podał, iż w pierwszym spornym okresie stale i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnie uciążliwych specjalisty i starszego specjalisty energetyka i kierowania kotłowni pełniąc bezpośredni nadzór nad stanowiskami pracy wymienionymi w wykazie A dział XIV poz.1, poz. 24, zaś w drugim okresie spornym na stanowisku kierownika pełniąc bezpośredni nadzór nad stanowiskami pracy wymienionymi w wykazie A dział IX poz. 2, poz. 3 oraz w wykazie A dział XIV poz. 24.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawie strony podtrzymały swoje stanowiska zajęte w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. Ż., urodzony w dniu (...), złożył
w dniu 20 marca 2015 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akta ZUS)

J. Ż. legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 roku okresem ubezpieczenia
w łącznym rozmiarze 25 lat.

Organ rentowy do okresu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu, w tym nie zaliczył okresu zatrudnienia:

- od dnia 1 października 1979 roku do dnia 31 grudnia 1993 roku na stanowisku specjalisty, starszego specjalisty energetyka, kierownika kotłowni, kierownika warsztatu energetycznego w (...) Skarbu Państwa w N.;

- od dnia 1 kwietnia 1994 roku do dnia 20 kwietnia 1998 roku na stanowisku dyrektora zakładu w Zakładzie (...) w R.,

ponieważ analiza dokumentów wskazuje że jako pracownik kadry kierowniczej zakładu posiadał zakres obowiązków wykraczających poza stałe i osobiste dozorowanie czy kontrolę pracy wykonywanej przez pracowników. Część zleconych zadań posiadała cechy charakterystyczne dla pracy biurowej, nie oddziaływała więc szkodliwie na organizm pracownika w stopniu pozwalającym uznać ją za szczególne warunki pracy.

(dowód: decyzja k. 33 akt ZUS; odpowiedź na odwołanie k.8-9)

J. Ż. został zatrudniony w (...) Skarbu Państwa w N. od dnia 1 lipca 1979 roku do dnia 30 września 1979 roku na wstępny staż na stanowisko stażysty w dziale (...) (...).

W okresie od dnia 1 października 1979 roku do dnia 31 grudnia 1993 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) Skarbu Państwa w N. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.

Od dnia 1 października 1979 roku wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na podstawie umowy o pracę na stanowisku specjalisty ds. cieplnych ( specjalisty energetyka), zaś od dnia 1 sierpnia 1982 roku starszego specjalisty energetyka w D. Głównego (...). Nadzorował kotłownie podległych jednostek, kotłownię osiedla i ośrodka zdrowia oraz zarządzał chłodniami.

Od dnia 1 stycznia 1984 roku wnioskodawcy powierzono obowiązki kierownika kotłowni, które pełnił do dnia 30 kwietnia 1988 roku.

Od dnia 2 maja 1988 roku wnioskodawca został zatrudniony na stanowisku kierownika warsztatów energetycznych w dziale utrzymania ruchu. Wnioskodawca był zatrudniony jako kierownik warsztatów energetycznych do dnia 31 grudnia 1993 roku.

W świadectwie pracy pracodawca nie wskazał prac wnioskodawcy jako prac w warunkach szczególnych.

(dowód: umowa o pracę z dnia 2.07.1979 roku k. 7-8 akt osobowych; skierowanie do pracy k. 1-2 akt osobowych; podanie k.3 akt osobowych; kwestionariusz osobowy k. 5-6 akt osobowych; wniosek z dnia 1.10.1979 roku k. 9 akt osobowych; angaże k. 10-36 akt osobowych; świadectwo pracy k. 82-83 akt osobowych)

W Kombinacie Rolniczo (...) w N. ( (...) Skarbu Państwa w N.) wydzielony był D. (...)o (...), który zajmował się dostarczaniem wody, ciepła, oczyszczeniem ścieków na rzecz osiedla mieszkaniowego, ośrodka zdrowia, na potrzeby samego (...).

Na czele D. stał (...), następnie byli kierownicy działów – cieplnego, oczyszczania ścieków czy dostarczania wody, brygadziści i poszczególni pracownicy.

Wnioskodawca był specjalistą – kierownikiem. Podlegały mu trzy kotłownie.

Jedna kotłownia – kotłownia główna była to duża kotłownia wytwarzająca ciepło na rzecz (...). Znajdowały się w niej trzy kotły wysokoprężne (...), przemysłowe parowe, rusztowe z rusztem mechanicznym, zautomatyzowane, dostarczające ciepło i parę na potrzeby produkcji do poszczególnych działów produkcji. Praca w kotłowni była pracą czterozmianową zmianową. Na jednej zmianie pracowało około 2 pracowników. Węgiel był ponoszony przenośnikiem na przenośnik taśmowy i następnie transportowany automatycznie taśmociągiem z bunkrów betonowych do trzech kotłów. Praca palaczy polegała na wsypaniu węgla do bunkrów betonowych, pilnowaniu temperatury i ciśnienia na kotłach, regulowaniu wody i powietrza, przepychaniu gdy doszło do zapchania kotłów, czasem rozbijania dużych pecyn węgla. O. również wykonywano ręcznie, żużel był łopatami sypany na wózki, a następnie wywożony wózkami na pole szlakowe.

Stanowiskiem pośrednim między stanowiskiem kierownika i pracowników był brygadzista. Brygadzista pracował bezpośrednio na stanowisku pracowniczym, zastępował też pracowników w razie wakatu. Brygadzista bezpośrednio nadzorował pracę pracowników – pilnował czy palacze dobrze nawęglają, sprawdzał jakość wody, kontrolował wskaźniki na bieżąco, dbał o nawęglanie i dostarczanie węgla do kotłowni, sprawdzał ilość węgla w magazynie, pracował przy pracach remontowych i nawęglaniu.

Praca wnioskodawcy na dużej kotłowni polegała na sprawdzeniu powierników, raportów o zużyciu węgla, dokumentacji sporządzonej przez pracowników innych zmian, w razie awarii nadzorowaniu prac. Na dużej kotłowni praca zajmowała wnioskodawcy około 4 godzin dziennie.

Druga kotłownia zaopatrywała w ciepło i w ciepłą wodę osiedle mieszkaniowe. Znajdowała się ona około 1 km od dużej kotłowni. W kotłowni były piece c.o. Palacze taczkami wozili węgiel z hałdy, następnie ręcznie wrzucali węgiel do pieców, potem żużel ręcznie wrzucali na taczki i wywozili na pole żużlowe.

Kotłownia zaopatrująca w ciepło i w ciepłą wodę ośrodek zdrowia była to mała kotłownia, w której znajdował się jeden piec c.o. Zaopatrywała w ciepło tylko jeden budynek. Prace palacze wykonywali ręcznie.

Wnioskodawca w ciągu dnia pracy obchodził dwie małe kotłownie. Sprawdzał pracę pracowników, wskaźniki na piecach. Nadzorował prace w razie awarii. Praca w małych kotłowniach zajmowała wnioskodawcy około 1 godziny dziennie.

Ponadto do obowiązków wnioskodawcy należał nadzór nad magazynem węgla. Polegało to na wypełnianiu dokumentacji dotyczącej raportów dziennego zużycia węgla. Nadzorował również magazynek podręczny. Kontrolował stan części zamiennych, narzędzi, spisywał zapotrzebowanie na części i narzędzia. Prace w magazynkach zajmowały wnioskodawcy kilkadziesiąt minut dziennie.

Wnioskodawca posiadał biuro w dziale energetyka. Zajmował się tam dokumentacją dotyczącą podległych mu kotłowni. Prowadził również dokumentację dotyczącą spraw kadrowych, pracowniczych – uzupełnianie wakatów, udzielanie urlopów.

Do zadań wnioskodawcy jako specjalisty ds. cieplnych należały;

- obsługa kotłowni osiedlowej i ośrodka zdrowia oraz pośrednio obsługa kotłowni wszystkich jednostek podległych Kombinatowi;

- obsługa chłodni.

Jako specjalista ds. cieplnych wnioskodawca:

1. był odpowiedzialny za właściwą eksploatację urządzeń kotłowni i urządzeń chłodniczych oraz utrzymanie odpowiedniego stanu technicznego tych urządzeń i nieprzerwanego ruchu;

2. był odpowiedzialny za właściwą i racjonalną gospodarkę paliwami;

3. kontroluje gospodarkę cieplną w Kombinacie i opracowuje program jej poprawy;

4. był odpowiedzialny za sprawy administracyjno-dokumentacyjne:

- prowadzenie rejestru zainstalowanych urządzeń;

-opracowanie instrukcji obsługi nadzorowanych urządzeń;

-opracowanie planów remontów urządzeń i zakupu nowych urządzeń;

-sporządzanie sprawozdawczości dotyczącej gospodarki cieplnej i prowadzenie dokumentacji i statystyki;

- opracowanie schematów urządzeń

5. był odpowiedzialny za sprawy kadrowo-personalne: wnioskuje w sprawach przyjmowania, zwalniania, awansowania i karania podległego personelu;

6. zabezpiecza sprzęt, materiały i urządzenia oraz całe mienie będące w dyspozycji kotłowni osiedlowej, ośrodka zdrowia i chłodni przed kradzieżą, zniszczeniem, marnotrawstwem.

Jako kierownikowi kotłowni wnioskodawcy podlegały bezpośrednio:

- kotłownia zakładu, kotłownia osiedlowa, kotłownia ośrodka zdrowia oraz pośrednio obsługa kotłowni wszystkich jednostek podległych kombinatowi,

- chłodnia drożdżowni i masarni.

Jako kierownik kotłowni wnioskodawca:

1. sprawował ogólny nadzór na całokształtem zagadnień pod względem eksploatacji, utrzymania ruchu, remontów i konserwacji takich obiektów jak kotłownia zakładu, sieć cieplna, kotłownia osiedla, kotłownia ośrodka zdrowia, kotłownia jednostek podległych kombinatowi, chłodnia drożdżowni i masarni wraz z urządzeniami towarzyszącymi;

2. nadzorował całokształt zagadnień związanych z terminowym przygotowaniem urządzeń ciśnieniowych do prób i odbiorów przez UDT;

3. przeprowadzał okresowe analizy i badania energetyczne urządzeń pod względem wydajności i sprawności energetycznej i ruchowej;

4. brał udział przy ustalaniu programów inwestycyjnych i remontowych urządzeń cieplnych;

5. kontrolował zużycie materiałów eksploatacyjnych oraz remontów konserwacji i utrzymania ruchu podległych obiektów; opracowanie schematów urządzeń;

6. był odpowiedzialny za sprawy administracyjno-dokumentacyjne:

- branie udziału przy opracowaniu planów remontów i przeglądów nadzorowanych urządzeń;

- sporządzenie sprawozdawczości dotyczącej gospodarki cieplnej i prowadzenie dokumentacji i statystyki;

- prowadzenie ścisłej ewidencji zużycia węgla w okresach dobowych, miesięcznych i rocznych

7. nadzór w postaci:

- organizowania, nadzorowania i kontrolowania pracy podległych mu brygadzistów i innych pracowników

- nadzorowania i kontrolowania pomieszczeń i urządzeń pod względem BHP;

- przestrzegania właściwych temperatur czynnika grzewczego w zależności od temperatur zewnętrznych;

- organizowanie pracy zgodnie z BHP

8. był odpowiedzialny za sprawy kadrowo-personalne:

- wnioskuje w sprawach przyjmowania, zwalniania, awansowania i karania podległego personelu;

- udzielanie urlopów,

- wydawanie opinii o podległych pracownikach.

- udzielanie zwolnień, przeprowadzanie szkoleń okresowych, kierowanie na badania lekarskie, kary dyscyplinarne i nagrody.

Do zadań wnioskodawcy jako kierownika kotłowni należało również: prowadzenie magazynku podręcznego, magazynu nad węglem i w przypadku nieobecności brygadzisty bezpośredni nadzór nad pracownikami.

W kotłowni bezpośrednimi przełożonymi palaczy byli brygadziści. W hierarchii służbowej nad brygadzistami był kierownik kotłowni – wnioskodawca.

Jako kierownik warsztatów energetycznych w D. (...) (...) wnioskodawca zajmował się nadzorem nad zaopatrzeniem zakładów produkcyjnych w wodę.

Ponadto do jako kierownikowi warsztatów energetycznych wnioskodawcy podlegały bezpośrednio:

- kotłownia zakładu, kotłownia osiedlowa, kotłownia ośrodka zdrowia oraz pośrednio obsługa kotłowni wszystkich jednostek podległych kombinatowi,

- chłodnia drożdżowni i masarni,

- brygada hydraulików.

Jako kierownik wnioskodawca:

1. sprawował ogólny nadzór na całokształtem zagadnień pod względem eksploatacji, utrzymania ruchu, remontów i konserwacji takich obiektów jak kotłownia zakładu, sieć cieplna, kotłownia osiedla, kotłownia ośrodka zdrowia, kotłownia jednostek podległych kombinatowi, chłodnia drożdżowni i masarni wraz z urządzeniami towarzyszącymi;

2. nadzorował całokształt zagadnień związanych z terminowym przygotowaniem urządzeń ciśnieniowych do prób i odbiorów przez UDT;

3. przeprowadzał okresowe analizy i badania energetyczne urządzeń pod względem wydajności i sprawności energetycznej i ruchowej;

4. brał udział przy ustalaniu programów inwestycyjnych i remontowych urządzeń cieplnych;

5. kontrolował zużycie materiałów eksploatacyjnych oraz remontów konserwacji i utrzymania ruchu podległych obiektów; opracowanie schematów urządzeń;

6. był odpowiedzialny za sprawy administracyjno-dokumentacyjne:

- branie udziału przy opracowaniu planów remontów i przeglądów nadzorowanych urządzeń;

- sporządzenie sprawozdawczości dotyczącej gospodarki cieplnej i prowadzenie dokumentacji i statystyki;

- prowadzenie ścisłej ewidencji zużycia węgla w okresach dobowych, miesięcznych i rocznych

7. nadzór w postaci:

- organizowania, nadzorowania i kontrolowania pracy podległych mu brygadzistów i innych pracowników

- nadzorowania i kontrolowania pomieszczeń i urządzeń pod względem BHP;

- przestrzegania właściwych temperatur czynnika grzewczego w zależności od temperatur zewnętrznych;

- organizowanie pracy zgodnie z BHP

8. był odpowiedzialny za sprawy kadrowo-personalne:

- wnioskuje w sprawach przyjmowania, zwalniania, awansowania i karania podległego personelu;

- udzielanie urlopów,

- wydawanie opinii o podległych pracownikach.

- udzielanie zwolnień, przeprowadzanie szkoleń okresowych, kierowanie na badania lekarskie, kary dyscyplinarne i nagrody.

W dniu 8 listopada 1981 roku wnioskodawca uzyskał zaświadczenie kwalifikacyjne D w zakresie dozoru nad eksploatacja urządzeń energetycznych.

(dowód: zeznania świadka A. M. protokół rozprawy z dnia 6 listopada 2015 roku nagranie od minuty 00.05.02 do minuty 00.37.06 k. 20v-21v, płyta CD k. 24, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 6 listopada 2015 roku nagranie od minuty 00.54.02 do minuty 1.35.38 k. 22-23 płyta CD k. 24; pismo z dnia 2.05.1985 roku k. 38 akt osobowych; pismo k. 45, k. 44 akt osobowych; zakres obowiązków specjalisty k. 63-64 akt osobowych; karta zakresu zadań i obowiązków na stanowisku kierownika k. 65-68; k. 69-72 akt osobowych; odpis zaświadczenia k. 51 akt osobowych; pismo k. 56 akt osobowych; zaświadczenie kwalifikacyjne k. 23 akt emerytalnych)

W dniu 3 kwietnia 2012 roku (...) w W. wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazano, że wnioskodawca był zatrudniony w (...) Skarbu Państwa w N. w okresie od dnia 1 lipca 1979 roku do dnia 31 grudnia 1993 roku, w okresie zatrudnienia stale w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnie uciążliwych specjalisty i starszego specjalisty, kierownika kotłowni i kierownika warsztatu energetycznego pełniąc bezpośredni nadzór nad stanowiskami pracy wymienionymi w wykazie A dział XIV prace różne poz. 1 prace nie zautomatyzowanych palaczy i rusztowych kotłów parowych i wodnych typu przemysłowego i poz. 24 kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku zgodnie z Zarządzeniem Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku.

(dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 5)

Uchwałą numer I (...) z dnia 28 marca 1994 roku w sprawie utworzenia jednostki organizacyjnej gminy (...) w R. postanowiła utworzyć jednostkę organizacyjną gminy działającą w formie zakładu budżetowego – Zakład (...).

Przedmiotem działalności (...) było świadczenie usług dla ludności i podmiotów gospodarczych m.in. w zakresie:

1.  agrotechnicznym,

2.  utrzymywania i eksploatacji urządzeń wodno-kanalizacyjnych i zaopatrzenia wsi i ludności w wodę,

3.  gminnych dróg, ulic, mostów i placów,

4.  budownictwa komunalnego i usług,

5.  zieleni komunalnej i zadrzewień.

Zakład rozlicza się z budżetem gminy w dziel 70, roz. (...) klasyfikacji budżetowej, pobiera przychody z opłat z usług od ludności i podmiotów gospodarczych oraz z dotacji budżetowej.

W okresie od dnia 1 kwietnia 1994 roku do dnia 20 kwietnia 1998 roku wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) w R. na podstawie mianowania w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierownika (od dnia 21 kwietnia 1998 roku dyrektora) zakładu.

W dniu 2 stycznia 1995 roku między zakładem a (...) w R. została zawarta umowa o dostarczanie wody, obsługę wodociągów i kanalizacji na terenie Gminy R.. Do zadań Zakładu należało utrzymanie w sprawności technicznej sieci wodociągowej i kanalizacji na terenie Gminy, utrzymanie sprawności technicznej ujęć wody w B., M., L. oraz oczyszczalni ścieków w R., usuwanie awarii warunkujących dostawę wody dla odbiorów. Zakład prowadził w zakresie umowy wymiary, pobierał opłaty za dostawę wody i odprowadzanie ścieków oraz kontrolował instalacje wewnętrzne odbiorców.

(dowód: uchwała k. B/1 akt osobowych; protokół z dnia 28.03.1994 roku w aktach osobowych; uchwała w sprawie nawiązania stosunku pracy nr 4/94 w aktach osobowych; umowa o pracę z dnia 1.04.1994 roku k.B/3 akt osobowych; angaże k. B/5, k. B/6,k.B/9; umowa k. B/23 akt osobowych)

Zakład (...) powstał w 1994 roku. Zajmował się działami wskazanymi w uchwale z dnia 28 marca 1994 roku. Osobą reprezentującą Zakład na zewnątrz w stosunkach z kontrahentami był wnioskodawca jako kierownik.

W pierwszym okresie działalności zakład zajmował się w szczególności oczyszczaniem ścieków oraz dostarczaniem wody, obsługiwał istniejące kanalizacje i wodociągi. Zakład przejął pracowników dotychczasowej oczyszczalni ścieków wojewódzkiego zakładu usług wodnych. Wnioskodawca organizował pracowników i ich prace. Organizował również oczyszczalnię pod względem technicznym, gdyż dotychczasowa oczyszczalnia nie spełniała niezbędnych wymogów – zajął się modernizacją przepompowni. Dział oczyszczania ścieków zajmował się odbiorem nieczystości miasta. Prace były wykonywane w systemie zmianowym. Było 3 pracowników po jednym na każdej zmianie. Ściekowi obsługiwali pompy, mieszacze. Wykonywali prace w kanałach ściekowych. Wykonywali prace przy wylewiskach i na poletkach oraz na pryzmach kompostowych przy przetwarzaniu i selekcji nieczystości. Wnioskodawca rano sprawdzał jak działają urządzenia, jak płynie ściek, sprawdzał dokumenty, nadzorował ściekowych. W ciągu dnia kilkakrotnie wracał na oddział. Prace w dziale oczyszczalni zajmowały wnioskodawcy w tym okresie łącznie około 5 godzin dziennie, było to do około 70 % czasu pracy wnioskodawcy.

J. Ż. jako kierownik w pierwszym okresie działalności Zakładu organizował działy zakładu, organizował ich pracę i zatrudniał pracowników. Zakład przejął pracowników gminy zajmujących się zielenią, nadzorem dróg, budową dróg i mostów, przejął pracownika do działu agrotechnicznego na bazie (...). Na początku Zakład zatrudniał około 20 pracowników. Zatrudnione były w dziale księgowym najpierw 2 potem 3 osoby, był dział kadr. Przełożonym pracowników wszystkich działów Zakładu był wnioskodawca.

J. Ż. zajmował się również kwestiami administracyjnymi i dokumentacją nowoorganizowanego zakładu. Brał udział w spotkaniach w Urzędzie Gminy w celach organizacyjnych. (...) Zakład był samowystarczalny, nie otrzymał wskazanej w uchwale dotacji od Gminy. Dział księgowości pod nadzorem wnioskodawcy zajął się windykacją należności za odprowadzanie ścieków i dostarczanie wody. Wnioskodawca podejmował kroki, aby Zakład zarabiał na siebie, podpisywał umowy na dostawę wody i odprowadzanie ścieków. Wnioskodawca miał biuro w Zakładzie (...) oddalonym od oczyszczalni ścieków o około 1 km.

(dowód: zeznania świadka M. B. protokół rozprawy z dnia 6 listopada 2015 roku nagranie od minuty 00.37.19 do minuty 00.55.21 k. 21v-22, płyta CD k. 24, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 6 listopada 2015 roku nagranie od minuty 00.54.02 do minuty 1.35.38 k. 22-23 płyta CD k. 24)

W dniu 8 maja 2012 roku (...) wystawił wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazano, że wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) w R. od dnia 1 kwietnia 1994 roku do dnia 7 maja 2012 roku i w okresie zatrudnienia od dnia 1 kwietnia 1994 roku od dnia 20 kwietnia 1998 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnie uciążliwych na stanowisku kierownika pełniąc bezpośredni nadzór nad stanowiskami pracy wymienionymi w wykazie stanowiącym Załącznik Nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku wykaz A Dział IX poz. 2 oczyszczalnie ścieków i filtrów otwartych oraz poz. 3 prace przy wywozie nieczystości stałych i płynnych oraz prace na wysypiskach i wylewiskach nieczystości a także przy pryzmach kompostowych z nieczystości miejskich oraz wymienionych w wykazie A dział XIV prace różne poz. 24 kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku zgodnie z Zarządzeniem Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku.

(dowód: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach k. 6)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca przy wniosku o emeryturę złożył świadectwa wykonania prac w szczególnych warunkach z dnia 3 kwietnia 2012 roku wystawione (...) w odniesieniu do okresu zatrudnienia wnioskodawcy w (...) SP w N. oraz z dnia 8 maja 2012 roku wystawione przez (...) w R. odnośnie okresu zatrudnia wnioskodawcy w Zakładzie (...) w R.. Organ rentowy zakwestionował te dokumenty kwestionując wykonywanie przez wnioskodawcę pracy w warunkach szczególnych jako kierownika w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy, podnosząc, iż analiza dokumentów wskazuje, że jako pracownik kadry kierowniczej zakładu wnioskodawca posiadał zakres obowiązków wykraczających poza stałe i osobiste dozorowanie czy kontrolę pracy wykonywanej przez pracowników oraz że część zleconych zadań posiadała cechy charakterystyczne dla pracy biurowej, nie oddziaływała więc szkodliwie na organizm pracownika w stopniu pozwalającym uznać ją za szczególne warunki pracy.

Należy w tym miejscu podnieść, iż świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c. ( por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 20 lutego 1991r., I PR 422/90, PS 18993, nr 4). Nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości tego co zostało w nim zaświadczone. Świadectwo pracy ma jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw. Świadectwo pracy jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., i jako takie stanowi dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych, wystawionym przez pracodawcę. Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. Świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, o którym jest mowa w § 2 ust. 2 ww. Rozporządzenia nie jest bowiem dokumentem abstrakcyjnym i musi znajdować oparcie w posiadanej przez zakład pracy dokumentacji, a w konsekwencji musi poddawać się weryfikacji poprzez inne dokumenty dotyczące danego pracownika. Analogiczne uprawnienie w zakresie oceny świadectwa wystawionego prze pracodawcę przysługuje sądowi. Tym bardziej, gdy jak w przypadku świadectwa wystawionego przez (...), świadectwo to nie zostało wystawione przez jedyny uprawniony podmiot, tj. pracodawcę. (por. teza wyroku SA w Gdańsku z dnia 18 października 2013 roku, IIIAUa 242/13, LEX)

W danej sprawie na wstępie wskazać należy, iż do okresów pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy okresu pracy od dnia 1 października 1979 roku do dnia 31 grudnia 1993 roku na stanowisku specjalisty, starszego specjalisty energetyka, kierownika kotłowni, kierownika warsztatu energetycznego w (...) Skarbu Państwa w N. oraz od dnia 1 kwietnia 1994 roku do dnia 20 kwietnia 1998 roku na stanowisku dyrektora zakładu w Zakładzie (...) w R..

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w ww. Zakładach w spornych okresach oraz zajmowanie przez niego wskazanych stanowisk był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach rentowych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w spornym okresie, tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.

Z zestawienia § 1 i 2 ww rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest tylko taka praca, która jest świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Zgodnie zaś z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000r. II UKN 39/00, (OSNAP 2002/11/272) warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W orzecznictwie przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97 - OSNP 1998/21/638).

Tylko bowiem stałe wykonywanie prac o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia, zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Należy w tym miejscu z całą mogą podkreślić, iż ciężar wykazania okoliczności, iż wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych i to przez 15 lat spoczywał na wnioskodawczyni jako osobie, która z tych okoliczności wywodzi dla siebie skutki prawne.

Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności przygotowanie, gromadzenie i dostarczanie materiału procesowego obciąża strony procesowe, a do Sądu należy jedynie ocena tego materiału i wydanie na jego podstawie rozstrzygnięcia. Artykuł 6 k.c. stanowi, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Stosownie zaś do treści art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Wnioskodawca nie sprostał temu obowiązkowi w zakresie wykazania, iż w spornych okresach pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

W danej sprawie spornym było bowiem, czy wnioskodawca jako kierownik wykonywał w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych, wymienioną w wykazie A dziale XIV pod pozycją 24, określoną jako kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach, na których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Organ rentowy bowiem nie tyle kwestionował charakter wykonywania prac, ile kwestionował, że były one wykonywane w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy z uwagi na inne obowiązki wnioskodawcy jako kierownika.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż przy ocenie, czy dozór stanowi pracę w szczególnych warunkach, łącznikiem jest narażenie ubezpieczonego na czynniki istniejące na stanowiskach pracy podwładnych zatrudnianych w szczególnych warunkach, a z tego punktu widzenia nie jest istotne, czy nadzór dotyczył pracy wykonywanej przez pracowników podległych mistrzom, bądź brygadzistom, czy też czynności tych ostatnio wymienionych pracowników, skoro przełożeni pracowali w takich samych warunkach jak ich podwładni. Nie ma zatem rozstrzygającego znaczenia, w jakim zakresie wnioskodawca wykonywał dozór inżynieryjno - techniczny bezpośrednio, czyli osobiście lub pośrednio, czyli przez podległych mu służbowo pracowników (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2009 roku, I UK 201/08, LEX nr 738338).

Należy podnieść również, że sprawowanie w ramach zakresu czynności dozoru również nad pracami nie wymienionymi w wykazie A także nie wyłącza zakwalifikowania tego dozoru jako pracy w szczególnych warunkach. Z brzmienia pkt 24, działu XIV, wykazu A wynika bowiem, że warunkiem zakwalifikowania określonego w nim dozoru i kontroli jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych jest to, aby na oddziałach i wydziałach, na których czynności te są wykonywane, jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A. Jeżeli zatem pracownik wykonuje bezpośrednio czynności dozoru stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, to objęcie tym dozorem także innych prac wykonywanych na tych oddziałach i wydziałach, a nie wymienionych w wykazie A, nie pozbawia czynności dozoru inżynieryjno-technicznego charakteru pracy w szczególnych warunkach, o ile podstawowymi czynnościami wykonywanymi na danych oddziałach i wydziałach, były wykonywane prace wymienione w wykazie A. Przepis nie uzależnia spełnienia przesłanki nadzoru zaliczanej do tej kategorii od wymogu, aby wszystkie prace podległych pracowników były pracami wymienionymi w wykazie A. Nadzór taki, aby był zakwalifikowany w świetle powołanego przepisu musi dotyczyć prac podstawowych wykonywanych na tym oddziale. (tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2007 roku, I UK 111/07, LEX; wyrok SA w Łodzi z dnia 21 października 2014 roku, IIIAUa 638/14, LEX)

Jednocześnie w judykaturze Sądu Najwyższego podkreśla się jednolicie, że jeśli czynności wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na stanowisku pracy związanym z określoną w pkt 24, działu XIV, wykazu A rozporządzenia kontrolą lub dozorem inżynieryjno - technicznym, to okres wykonywania tej pracy jest okresem pracy uzasadniającym prawo do świadczeń na zasadach przewidzianych w rozporządzeniu, niezależnie od tego, ile czasu pracownik poświęca na dozór pracowników, a ile na inne czynności ściśle związane ze sprawowanym dozorem i stanowiące jego integralną część, takie jak sporządzanie związanej z nim dokumentacji. Nie ma bowiem żadnych podstaw do wyłączania takiego rodzaju czynności administracyjno - biurowych z czynności polegających na sprawowaniu dozoru i traktowania ich odrębnie (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6 grudnia 2007 roku, III UK 62/07, LEX; z dnia 6 grudnia 2007 roku, III UK 66/07, LEX; z dnia 5 maja 2009 roku, I UK 4/09, LEX; z dnia 30 stycznia 2008 roku, I UK 195/07, OSNP 2009 nr 7-8, poz. 105; z dnia 11 marca 2009 roku, II UK 243/08, LEX).

Z powyższego wynika zatem jednoznacznie, iż warunkiem zakwalifikowania określonego w wykazie A dział XIV poz. 24 dozoru i kontroli jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych jest to, aby na oddziałach i wydziałach, na których te czynności są wykonywane, były jako podstawowe wykonywane prace wskazane w wykazie A ( przy możliwych innych pracach wykonywanych na tych działach przez pracowników nie wykonujących pracy w warunkach szczególnych, lecz w zakresie niepodstawowym) oraz aby dozór na takich działach był wykonywany stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (także czynności nie wymagające bezpośredniej obecności na oddziale – bezpośredni nadzór i kontrola procesu pracy na stanowiskach pracy oddziału, lecz muszą to być czynności bezpośrednio związane z ww. dozorem).

W sprawie prace wnioskodawcy wykonywane w okresie od dnia 1 października 1979 roku do dnia 31 grudnia 1993 roku w (...) Skarbu Państwa w N. na stanowisku specjalisty ds. cieplnych ( specjalisty energetyka), starszego specjalisty energetyka w D. Głównego (...), kierownika kotłowni oraz kierownika warsztatów energetycznych w dziale utrzymania ruchu nie spełniały warunków pracy w warunkach szczególnych. Z materiału dowodowego wynikało bowiem jednoznacznie, iż wnioskodawca pełnił funkcje kierownika w dziale, gdzie podstawowymi pracami były wykonywane prace w warunkach szczególnych oraz w dziale, gdzie podstawowymi pracami nie były wykonywane prace w warunkach szczególnych, a ponadto nadzór nad pracownikami wykonującymi prace na oddziale, gdzie prace w warunkach szczególnych były pracami podstawowymi, nie był wykonywany przez wnioskodawcę w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd poczynił ustalenia faktyczne w oparciu o bezsporny materiał dowodowy w postaci zeznań świadka A. M., zeznań samego wnioskodawcy oraz dokumentacji w postaci akt osobowych wnioskodawcy i wskazanych w nich zakresów obowiązków.

Z materiały dowodowego wynikało zatem, iż w Kombinacie Rolniczo (...) w N. ( (...) Skarbu Państwa w N.) wydzielony był D. (...)o (...), który zajmował się dostarczaniem wody, ciepła, oczyszczeniem ścieków na rzecz osiedla mieszkaniowego, ośrodka zdrowia, na potrzeby samego (...).

Na czele D. stał (...), następnie byli kierownicy działów – cieplnego, oczyszczania ścieków czy dostarczania wody, brygadziści i poszczególni pracownicy.

Wnioskodawca był specjalistą – kierownikiem. Podlegały mu trzy kotłownie.

Jedna kotłownia – kotłownia główna była to duża kotłownia wytwarzająca ciepło na rzecz (...). Znajdowały się w niej trzy kotły wysokoprężne (...), przemysłowe parowe, rusztowe z rusztem mechanicznym, zautomatyzowane, dostarczające ciepło i parę na potrzeby produkcji do poszczególnych działów produkcji. Praca w kotłowni była pracą czterozmianową zmianową. Na jednej zmianie pracowało około 2 pracowników. Węgiel był ponoszony przenośnikiem na przenośnik taśmowy i następnie transportowany automatycznie taśmociągiem z bunkrów betonowych do trzech kotłów. Praca palaczy polegała na wsypaniu węgla do bunkrów betonowych, pilnowaniu temperatury i ciśnienia na kotłach, regulowaniu wody i powietrza, przepychaniu gdy doszło do zapchania kotłów, czasem rozbijania dużych pecyn węgla. O. również wykonywano ręcznie, żużel był łopatami sypany na wózki, a następnie wywożony wózkami na pole szlakowe.

Stanowiskiem pośrednim między stanowiskiem kierownika i pracowników był brygadzista. Brygadzista pracował bezpośrednio na stanowisku pracowniczym, zastępował też pracowników w razie wakatu. Brygadzista bezpośrednio nadzorował pracę pracowników – pilnował czy palacze dobrze nawęglają, sprawdzał jakość wody, kontrolował wskaźniki na bieżąco, dbał o nawęglanie i dostarczanie węgla do kotłowni, sprawdzał ilość węgla w magazynie, pracował przy pracach remontowych i nawęglaniu.

Praca wnioskodawcy na dużej kotłowni polegała na sprawdzeniu powierników, raportów o zużyciu węgla, dokumentacji sporządzonej przez pracowników innych zmian, w razie awarii nadzorowaniu prac. Na dużej kotłowni praca zajmowała wnioskodawcy około 4 godzin dziennie.

Druga kotłownia zaopatrywała w ciepło i w ciepłą wodę osiedle mieszkaniowe. Znajdowała się ona około 1 km od dużej kotłowni. W kotłowni były piece c.o. Palacze taczkami wozili węgiel z hałdy, następnie ręcznie wrzucali węgiel do pieców, potem żużel ręcznie wrzucali na taczki i wywozili na pole żużlowe.

Kotłownia zaopatrująca w ciepło i w ciepłą wodę ośrodek zdrowia była to mała kotłownia, w której znajdował się jeden piec c.o. Zaopatrywała w ciepło tylko jeden budynek. Prace palacze wykonywali ręcznie.

Wnioskodawca w ciągu dnia pracy obchodził dwie małe kotłownie. Sprawdzał pracę pracowników, wskaźniki na piecach. Nadzorował prace w razie awarii. Praca w małych kotłowniach zajmowała wnioskodawcy około 1 godziny dziennie.

Ponadto do obowiązków wnioskodawcy należał nadzór nad magazynem węgla. Polegało to na wypełnianiu dokumentacji dotyczącej raportów dziennego zużycia węgla. Nadzorował również magazynek podręczny. Kontrolował stan części zamiennych, narzędzi, spisywał zapotrzebowanie na części i narzędzia. Prace w magazynkach zajmowały wnioskodawcy kilkadziesiąt minut dziennie.

Wnioskodawca posiadał biuro w dziale energetyka. Zajmował się tam dokumentacją dotyczącą podległych mu kotłowni. Prowadził również dokumentację dotyczącą spraw kadrowych, pracowniczych – uzupełnianie wakatów, udzielanie urlopów.

Do zadań wnioskodawcy należały zatem;

- obsługa kotłowni osiedlowej i ośrodka zdrowia oraz pośrednio obsługa kotłowni wszystkich jednostek podległych Kombinatowi;

- obsługa chłodni.

- chłodnia drożdżowni i masarni.

- brygada hydraulików ( jako kierownikowi warsztatu energetycznego).

Jako specjalista ds. cieplnych wnioskodawca:

1. był odpowiedzialny za właściwą eksploatację urządzeń kotłowni i urządzeń chłodniczych oraz utrzymanie odpowiedniego stanu technicznego tych urządzeń i nieprzerwanego ruchu;

2. był odpowiedzialny za właściwą i racjonalną gospodarkę paliwami;

3. kontroluje gospodarkę cieplną w Kombinacie i opracowuje program jej poprawy;

4. był odpowiedzialny za sprawy administracyjno-dokumentacyjne:

- prowadzenie rejestru zainstalowanych urządzeń;

-opracowanie instrukcji obsługi nadzorowanych urządzeń;

-opracowanie planów remontów urządzeń i zakupu nowych urządzeń;

-sporządzanie sprawozdawczości dotyczącej gospodarki cieplnej i prowadzenie dokumentacji i statystyki;

- opracowanie schematów urządzeń

5. był odpowiedzialny za sprawy kadrowo-personalne: wnioskuje w sprawach przyjmowania, zwalniania, awansowania i karania podległego personelu;

6. zabezpiecza sprzęt, materiały i urządzenia oraz całe mienie będące w dyspozycji kotłowni osiedlowej, ośrodka zdrowia i chłodni przed kradzieżą, zniszczeniem, marnotrawstwem.

Jako kierownikowi kotłowni wnioskodawcy podlegały bezpośrednio:

- kotłownia zakładu, kotłownia osiedlowa, kotłownia ośrodka zdrowia oraz pośrednio obsługa kotłowni wszystkich jednostek podległych kombinatowi.

Jako kierownik kotłowni wnioskodawca:

1. sprawował ogólny nadzór na całokształtem zagadnień pod względem eksploatacji, utrzymania ruchu, remontów i konserwacji takich obiektów jak kotłownia zakładu, sieć cieplna, kotłownia osiedla, kotłownia ośrodka zdrowia, kotłownia jednostek podległych kombinatowi, chłodnia drożdżowni i masarni wraz z urządzeniami towarzyszącymi;

2. nadzorował całokształt zagadnień związanych z terminowym przygotowaniem urządzeń ciśnieniowych do prób i odbiorów przez UDT;

3. przeprowadzał okresowe analizy i badania energetyczne urządzeń pod względem wydajności i sprawności energetycznej i ruchowej;

4. brał udział przy ustalaniu programów inwestycyjnych i remontowych urządzeń cieplnych;

5. kontrolował zużycie materiałów eksploatacyjnych oraz remontów konserwacji i utrzymania ruchu podległych obiektów; opracowanie schematów urządzeń;

6. był odpowiedzialny za sprawy administracyjno-dokumentacyjne:

- branie udziału przy opracowaniu planów remontów i przeglądów nadzorowanych urządzeń;

- sporządzenie sprawozdawczości dotyczącej gospodarki cieplnej i prowadzenie dokumentacji i statystyki;

- prowadzenie ścisłej ewidencji zużycia węgla w okresach dobowych, miesięcznych i rocznych

7. nadzór w postaci:

- organizowania, nadzorowania i kontrolowania pracy podległych mu brygadzistów i innych pracowników

- nadzorowania i kontrolowania pomieszczeń i urządzeń pod względem BHP;

- przestrzegania właściwych temperatur czynnika grzewczego w zależności od temperatur zewnętrznych;

- organizowanie pracy zgodnie z BHP

8. był odpowiedzialny za sprawy kadrowo-personalne:

- wnioskuje w sprawach przyjmowania, zwalniania, awansowania i karania podległego personelu;

- udzielanie urlopów,

- wydawanie opinii o podległych pracownikach.

- udzielanie zwolnień, przeprowadzanie szkoleń okresowych, kierowanie na badania lekarskie, kary dyscyplinarne i nagrody.

Do zadań wnioskodawcy jako kierownika kotłowni należało również: prowadzenie magazynku podręcznego, magazynu nad węglem i w przypadku nieobecności brygadzisty bezpośredni nadzór nad pracownikami.

W kotłowni bezpośrednimi przełożonymi palaczy byli brygadziści. W hierarchii służbowej nad brygadzistami był kierownik kotłowni – wnioskodawca.

Jako kierownik warsztatów energetycznych w D. Utrzymania (...) wnioskodawca zajmował się nadzorem nad zaopatrzeniem zakładów produkcyjnych w wodę.

Z powyższego wynikało zatem, iż tylko pracę w dziale kotłowni pracującej na potrzeby (...), produkcji można by uznać za prace gdzie podstawowe prace były pracami w warunkach szczególnych, o których mowa w dziale XIV poz. 1, pod warunkiem uznania, iż piece w kotłowni nie były zautomatyzowane, wówczas można przyjąć, że były tam jako podstawowe wykonywane prace częściowo nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych typu przemysłowego lub w dziale XIV poz. 25 utrzymanie ruchu. Praca przy dozorze na tej kotłowni, nie była jednakże pracą, którą wnioskodawca wykonywał w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy. Praca związana z nadzorem nad pracownikami dużej kotłowni zajmowała wnioskodawcy około 4 godzin dziennie, co przyznał w zeznaniach sam wnioskodawca. Oprócz „dużej” kotłowni bowiem podlegały wnioskodawcy dwie „małe” kotłownie, w których zainstalowane były zwykłe piece c.o. wytwarzające ciepło i ciepłą wodę na potrzeby bloków osiedlowych i jednego budynku ośrodka zdrowia. W szczególności zatem w kotłowniach tych, co wynikało z zeznań świadka oraz samego wnioskodawcy, piece znajdujące się w tych kotłowniach nie były piecami typu przemysłowego. Z utrwalonego zaś orzecznictwa wynika jednoznacznie, iż nie każda praca na stanowisku palacza jest pracą wymienioną pod poz. 1 działu XIV wykazu A będącego załącznikiem do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, ale tylko praca palacza kotła parowego lub wodnego typu przemysłowego. (por. wyrok SN z dnia 20 marca 2013 roku, I UK 517/12, LEX; wyrok SA w Łodzi z dnia 12 czerwca 2014 roku, (...), LEX). Taką pracą nie jest zatem praca palacza c.o. który pracuje w kotłowni, gdzie znajdują się piece nieprzemysłowe, lecz piece c.o. pracujące na potrzeby ogrzewania budynków i podgrzewania wody, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie. Prace w kotłowni, gdzie znajdowały się takie piece nie spełniały zatem warunku, o którym mowa w wykazie A dział XIV poz. 1. Prace w tych kotłowniach nie spełniały też warunków, o których mowa w dziale II wykazu A. W wykazie A dział II załącznika do rozporządzenia wymienione są prace "w energetyce”: Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych". Jak wyjaśnił jednakże Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 17 kwietnia 2014 roku, I UK 384/13 (Lex nr LEX nr 1466626) „w aspekcie pracy w szczególnych warunkach, jako przesłanki wcześniejszej emerytury na gruncie rozporządzenia można mówić tylko o pracy "w energetyce". (...) to gałąź przemysłu zajmująca się wytwarzaniem (przetwarzaniem) energii elektrycznej oraz cieplnej i dostarczaniem jej odbiorcom. Nie jest uzasadnione zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce" wszystkich prac związanych z montowaniem oraz eksploatacją wszelkich instalacji i urządzeń elektrycznych czy prac związanych z wytwarzaniem i przesyłaniem ciepła w ramach pracy w kotłowni C.O. Wówczas wykonywanie tak szeroko rozumianego rodzaju prac czyniłoby bezprzedmiotowymi granice pojęcia "energetyka" z działu II i przenosiłoby wcześniejsze uprawnienia emerytalne na różne roboty elektryczne czy ciepłownicze nie należące do "energetyki". Wszak w samej "energetyce" nie chodzi o wszelkie roboty elektryczne, lecz tylko o wskazane w dziale II prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Branżowy charakter pracy w energetyce ma zatem znaczenie decydujące. Do energetyki nie zalicza się więc prac w kotłowni i wytwarzania ciepła na potrzeby szpitali, szkół czy spółdzielni mieszkaniowej. Pojęcie pracy w szczególnych warunkach w energetyce należy rozumieć ściśle, zresztą taka wykładnia jest właściwa do prac w szczególnych warunkach z wykazu A do rozporządzenia. Innymi słowy nadal aktualne jest stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09, LEX oraz w wyroku SA w Gdańsku z dnia 13 marca 2015 roku, III AUa 1688/14). Prace w „małych” kotłowniach zajmowały wnioskodawcy około 1 godziny dziennie. Ponadto wykonywał on również inne prace, które nie były bezpośrednio związane z nadzorem w dziale kotłowni przemysłowej. Chodzi o prace dotyczące magazynu podręcznego i węgla, sprawy kadrowo- personalne, sprawy dotyczące sprawozdawczości i ewidencji zużycia węgla. Nadzór zatem nad „małymi” kotłowniami, który zajmował wnioskodawcy około 1 godziny dziennie oraz pozostałe prace, za wyjątkiem prac wykonywanych przez około 4 godzin dziennie w dużej przemysłowej kotłowni i to przy przyjęciu, iż prace wykonywane przez palaczy były pracami niezautomatyzowanymi, skutkował uznaniem, że wnioskodawca nie wykonywał nadzoru, o którym mowa w dziale XIV poz. 24 w związku z działem XIV poz.1 w pełnym wymiarze czasu pracy i stale. Łączny okres zatrudnienia w (...) (...)a w N. wynosił 14 lat i 3 miesiące. Okresu tego nie można było zaliczyć wnioskodawcy do zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Tym bardziej nie można było uznać za pracę w warunkach szczególnych pracy wykonywanej przez wnioskodawcę jako kierownika Zakładu (...) w R.. Również i w tym przypadku wnioskodawca nie wykazał, że wykonywał wyłącznie nadzór na wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie A, chodzi o dział IX poz. 2 i 3 oraz że nadzór ten sprawował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W okresie od dnia 1 kwietnia 1994 roku do dnia 20 kwietnia 1998 roku wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) w R. na podstawie mianowania w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierownika zakładu.

Z akt wynikało przy tym, iż wnioskodawca był pierwszym kierownikiem nowoutworzonego Zakładu. Zakład (...) został bowiem utworzony na mocy Uchwały numer I (...) z dnia 28 marca 1994 roku w sprawie utworzenia jednostki organizacyjnej gminy (...) w R. jako zakład budżetowy.

Uchwała przewidywała przy tym, iż przedmiotem działalności (...) miało być świadczenie usług dla ludności i podmiotów gospodarczych m.in. w zakresie: agrotechnicznym, utrzymywania i eksploatacji urządzeń wodno-kanalizacyjnych i zaopatrzenia wsi i ludności w wodę, gminnych dróg, ulic, mostów i placów, budownictwa komunalnego i usług, zieleni komunalnej i zadrzewień.

Takie też działy powstały w nowoutworzonym zakładzie częściowo na bazie materialnej i kadrowej pracowników wojewódzkiego zakładu usług wodnych i gminy. Nie może zatem budzić żadnych wątpliwości, co wynikało również z zeznań wnioskodawcy i świadka M. B., iż w pierwszym okresie wnioskodawca jako kierownik nowopowstałego zakładu musiał zająć się w szczególności organizacją zakładu, kompletowaniem i zatrudnianiem pracowników, finansami zakładu. Temu służyły zarówno spotkania w Urzędzie Gminy, w których uczestniczył w imieniu Zakładu wnioskodawca jako osoba reprezentująca Zakład. Wnioskodawca zawierał też umowy z kontrahentami w imieniu Zakładu. Prowadził politykę kadrową i księgową będąc bezpośrednim przełożonym działu kadr i księgowości. Zakład przejął pracowników gminy zajmujących się zielenią, nadzorem dróg, budową dróg i mostów, przejął pracownika do działu agrotechnicznego na bazie (...). Na początku Zakład zatrudniał około 20 pracowników. Zatrudnione były w dziale księgowym najpierw 2 potem 3 osoby, był dział kadr. Przełożonym pracowników wszystkich działów Zakładu był wnioskodawca. J. Ż. zajmował się w tym okresie wszystkimi sprawami administracyjnymi i dokumentacją nowoorganizowanego zakładu. Brał udział w spotkaniach w Urzędzie Gminy w celach organizacyjnych. (...) Zakład był samowystarczalny, nie otrzymał wskazanej w uchwale dotacji od Gminy. Dział księgowości pod nadzorem wnioskodawcy zajął się windykacją należności za odprowadzanie ścieków i dostarczanie wody. Wnioskodawca podejmował kroki, aby Zakład zarabiał na siebie, podpisywał umowy na dostawę wody i odprowadzanie ścieków. Jedną z takich umów była umowa z dnia 2 stycznia 1995 roku między zakładem a (...) w R. została zawarta umowa o dostarczanie wody, obsługę wodociągów i kanalizacji na terenie Gminy R.. Wnioskodawca miał biuro w Zakładzie (...) oddalonym od oczyszczalni ścieków o około 1 km.

Jednym z działów zatem, ale nie jedynym nad którym wnioskodawca sprawował nadzór jako kierownik całego Zakładu, był dział oczyszczalni ścieków. Choć w pierwszym okresie działalności zakład, co wynikało z zeznań świadka i wnioskodawcy, zajmował się w szczególności oczyszczaniem ścieków oraz dostarczaniem wody, obsługiwał istniejące kanalizacje i wodociągi na bazie wojewódzkiego zakładu usług wodnych. Wnioskodawca wówczas organizował pracowników i ich prace. Organizował również oczyszczalnię pod względem technicznym, gdyż dotychczasowa oczyszczalnia nie spełniała niezbędnych wymogów – zajął się modernizacją przepompowni. Z zeznań świadka i wnioskodawcy wynikało również, na czym polegała praca w tym dziale. Dział oczyszczania ścieków zajmował się odbiorem nieczystości miasta. Prace były wykonywane w systemie zmianowym. Było 3 pracowników po jednym na każdej zmianie. Ściekowi obsługiwali pompy, mieszacze. Wykonywali prace w kanałach ściekowych. Wykonywali prace przy wylewiskach i na poletkach oraz na pryzmach kompostowych przy przetwarzaniu i selekcji nieczystości. Wnioskodawca rano sprawdzał jak działają urządzenia, jak płynie ściek, sprawdzał dokumenty, nadzorował ściekowych. W ciągu dnia kilkakrotnie wracał na oddział. Z powyższych zeznań jednocześnie wynikało, iż prace w dziale oczyszczalni zajmowały wnioskodawcy w tym okresie łącznie około 5 godzin dziennie, było to do około 70 % czasu pracy wnioskodawcy. Wnioskodawca na tym dziale nie wykonywał zatem pracy dozoru w pełnym wymiarze czasu pracy i stale.

Było to oczywiste, skoro J. Ż. jako kierownik w pierwszym okresie działalności Zakładu organizował działy zakładu, organizował ich pracę i zatrudniał pracowników. Był reprezentantem Zakładu i w jego imieniu prowadził rozmowy, podpisywał umowy z kontrahentami. Trudno w takiej sytuacji uznać, iż stale, w pełnym wymiarze czasu pracy pracował wyłącznie w dziele oczyszczalni ścieków i wykonywał stale i pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie pracę polegającą na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz na dozorze inżynieryjno - technicznym na oddziale oczyszczalni, tj. prace którym mowa w wykazie A dział XIV poz. 24 w związku z działem IX poz. 2 i 3. Tym bardziej, że oprócz oczyszczalni funkcjonowały inne działy, gdzie prace nie były pracami w warunkach szczególnych, a nad tymi działami również nadzór sprawował wnioskodawca. Zaś prace administracyjno – biurowe, reprezentacyjne, kadrowo- personalne i księgowe nie pozostawały w ścisłym i wyłącznym związku z dozorem sprawowanym nad działem oczyszczalni.

Mając powyższe na uwadze w świetle poczynionych ustaleń faktycznych w sprawie oraz dokonanej oceny materiału dowodowego należało uznać, iż praca wnioskodawcy w spornych okresach zatrudnienia nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych wymienionej w załączniku do rozporządzenia w wykazie A działu XIV - prace różne w poz. 24 jako kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Biorąc zatem pod uwagę, iż wnioskodawca nie wykazał, aby pracował w warunkach szczególnych w spornych okresach, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.