Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2015r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2015 r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania J. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

z dnia 29 maja 2014 r. Nr (...)

w sprawie J. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W.

o ustalenie podstawy wymiaru składek

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od J. A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. kwotę 60 (sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 851/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.05.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. skierowaną do podmiotu gospodarczego C. J. P. oraz do J. A. działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt. 1 i pkt. 3 oraz art. 6 ust. 1 pkt. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt. 1, art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 w oparciu o art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 250 poz. 1585 ze zm.) oraz na podstawie art. 104 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.), art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. nr 158 poz. 1121) Zakład stwierdza, że J. A. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w firmie (...) podlega obowiązkowo ubezpieczeniu: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1.01.2007 r. oraz ustala podstawę wymiaru składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości minimalnego wynagrodzenia w okresie od 1.10.2013 r. do 31.12.2013 r. w kwocie 1600 zł, a od 1.01.2014 r. w kwocie 1680 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził m. in., iż zmiana warunków umowy o pracę dokonana od dnia 1.10.2013 r. tj. zmiana wynagrodzenia z kwoty 1400 zł brutto miesięcznie na 9800 zł brutto miesięcznie była czynnością prawną sprzeczną z art. 58 kc, a mianowicie była czynnością mającą na celu obejście prawa, a w szczególności ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. j. Dz. U. z 2010 r. nr 77 poz. 512). Pozwany organ rentowy powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22.04.2008 r. II UK 210/07, w którym to orzeczeniu wskazano, że w ubezpieczeniu społecznym istnieje ścisła zależność między opłacaniem składki i jej wysokością oraz okresem płacenia, a prawem do świadczeń i ich wysokością i jest to zasada wzajemności. W konkluzji swoich wywodów pozwany ZUS stwierdził, iż poczynione ustalenia wskazują, że utworzone zostało specjalnie dla J. A. stanowisko pracy z rażąco wysokim wynagrodzeniem w stosunku do innych pracowników firmy, którzy otrzymują wynagrodzenie w wysokości minimalnego wynagrodzenia. Stanowi to naruszenie zasad współżycia społecznego polegającego na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu.

Od decyzji tej odwołanie złożył pełnomocnik J. A., który wnosił o jej zmianę i ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dla ubezpieczonej z tytułu zatrudnienia u płatnika składek na stanowisku dyrektora zarządzającego na kwotę 9800 zł. W uzasadnieniu odwołania pełnomocnik stwierdził m. in., że przyjęcie takiej podstawy wymiaru składek jest uzasadnione tym, iż na mocy aneksu z dnia 15.09.2013 r. rozszerzono ubezpieczonej J. A. zakres obowiązków związanych z powierzeniem jej stanowiska dyrektora zarządzającego. Zdaniem skarżącego tak ustalone wynagrodzenie było adekwatne do charakteru wykonywanych obowiązków przez ubezpieczoną jak i odpowiadało wartości jej pracy w porównaniu z wynagrodzeniami na takim samym stanowisku stosowanymi w branży budowlanej. Ponadto strona odwołująca się wskazała, że ustalona podstawa wymiaru składek dokonana przez ZUS jest oderwana od jakiejkolwiek przesłanek obiektywnych.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik pozwanego organu rentowego wnosił o jego oddalenie i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu powtórzył argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

J. C. prowadzi działalność gospodarczą od 2002 r. pod nazwą (...). Działalność ta jest prowadzona jednoosobowo. Głównym przedmiotem działalności są usługi parkieciarskie (k. 25 a. s.). Zatrudniała ona sprzątaczkę oraz na umowę zlecenia dwóch pracowników układających parkiety. Ponadto zatrudniła swoją córkę J. A. od dnia 1.01.2007 r. na stanowisku specjalisty ds. marketingu na okres jednego roku w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 1746 zł brutto (umowa akta ZUS, zeznania J. A. k. 23v). Jej zadaniem na tym stanowisku było dokonywanie czynności biurowych, tj. odbieranie telefonów, udzielanie klientom podstawowych informacji, prezentacja asortymentu, a także wystawianie faktur za zakup klejów i lakierów. J. A. ukończyła studia z zakresu filologii polskiej we wrześniu 2006 r. W kolejnym roku została zawarta kolejna umowa o pracę pomiędzy tymi samymi stronami, z tym że na czas nieokreślony, z najniższym obowiązującym wynagrodzeniem. W dniu 31.12.2012 r. w związku z pogorszeniem się sytuacji finansowej (...) zawarła ona z córką aneks do umowy o pracę, w którym został zmniejszony wymiar czasu pracy do ¼ etatu i nastąpiło zmniejszenie wysokości wynagrodzenia do kwoty 400 zł miesięcznie (umowa akta ZUS). W dniu 15.09.2013 r. strony zawarły kolejny aneks do umowy o pracę, w którym to ustaliły, iż od dnia 1.10.2013 r. J. A. będzie wykonywała stanowisko dyrektora zarządzającego w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 9800 zł brutto. Do tego aneksu nie sporządzono pisemnego zakresu obowiązków. W tym czasie J. A. była już w ciąży, w początkowym jej etapie. Według pisemnego oświadczenia J. C. złożonego w postępowaniu przed organem rentowym, do obowiązków dyrektora zarządzającego było pozyskiwanie i zajmowanie się kluczowymi klientami, prowadzenie biura, rozliczanie pracowników i podwykonawców, odbiór robót, przygotowywanie dokumentacji podwykonawczej i rozliczeń z klientami, wystawianie faktur sprzedaży oraz windykacja należności jak również planowanie strategii rozwoju firmy (akta ZUS). J. A. już od 3.10.2013 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim i na krótki okres powróciła do zatrudnienia, zaś od 1.11.2013 r. z powodu zagrożonej ciąży uzyskała zwolnienie lekarskie do dnia porodu, tj. do dnia 8.05.2014 r. (k. 24 a. s.). Po urodzeniu dziecka, skorzystała z rocznego urlopu macierzyńskiego. Na jej miejsce nie została zatrudniona inna osoba.

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie ubezpieczonej nie jest uzasadnione. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż zatrudnienie ubezpieczonej na stanowisku dyrektora zarządzającego od dnia 1.10.2013 r. z wynagrodzeniem miesięcznym 9800 zł nie miało żadnych uzasadnionych podstaw faktycznych i ekonomicznych. Działalność gospodarcza J. C. w zakresie sprzedaży parkietu, świadczenia usług w zakresie jego układania, a także sprzedaż materiałów chemicznych materiałów budowlanych takich jak kleje czy lakiery do podłóg nie miała dużej skali. Wysokość przychodów osiągniętych przez zainteresowaną w latach: 2012-2013 r. była porównywalna (rozliczenia za wymienione okresy złożone przez stronę odwołującą się -koperta k.31). W okresie od 1.09.2013 r. do 1.10.2013 r. nie zaistniały żadne szczególne okoliczności, które uzasadniałyby w sposób racjonalny zmianę stanowiska pracy ubezpieczonej ze specjalisty ds. marketingu zatrudnionej na ¼ etatu, na stanowisko dyrektora zarządzającego od dnia 1.10. 2013 r. z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 9800 zł. Załączone przez stronę odwołującą się pliki kserokopii różnych dokumentów dotyczących umów podwykonawczych, nie potwierdzają, aby jakikolwiek udział w zawieraniu umów miała ubezpieczona, J. A.. Dokumenty te pochodzą z różnych okresów 2013 r. Nie było żadnej umowy z września bądź października 2013 r., która wskazywałaby na radykalny wzrost zawieranych umów. Istotnym jest również to, iż ubezpieczona w dacie zawierania kolejnego aneksu była już w ciąży i z powodu braku zdolności do pracy w związku z zagrożoną ciążą nie była w stanie realnie wykonywać swoich obowiązków. Ubezpieczona sama podała, iż od listopada 2013 r. do dnia porodu przebywała na zwolnieniu lekarskim. Nie było wówczas potrzeby zatrudnienia na miejsce nowego pracownika. Sąd nie dał wiary zeznaniom J. C., iż zatrudnienie córki na stanowisku dyrektora zarządzającego było spowodowane tym, iż ona sama była zaangażowana w realizację kontraktu na ternie G., w związku z tym nie mogła właściwie nadzorować działalności na terenie W.. Umowa ta, która znajduje się w pliku dokumentów, zawarta była 10.06.2013 r., a więc znacznie wcześniej niż uzgodnione zostały warunki zatrudnienia J. A.. Prowadząca działalność gospodarczą, w okresie kiedy jej córka przebywała na zwolnieniu lekarskim, sama wykonuje czynności, które są niezbędne w związku z zakresem działalności gospodarczej. Dodać należy, iż J. A. nie miała kwalifikacji do czynności, które zostały podane w zeznaniach złożonych na rozprawie jak i w trakcie postępowania przed organem rentowym. Nie miała ona wykształcenia w zakresie budowlanym czy zarządzania firmą, zaś podanie, iż uczestniczyła w kursach budowlanych nie zostało niczym potwierdzone.

Reasumując, Sąd Okręgowy uznał, iż zawarcie aneksu w dniu 15.09.2013 r. pomiędzy prowadzącą dzielność gospodarczą J. C. a jej córką J. A. na stanowisko dyrektora zarządzającego z wynagrodzeniem 9800 zł miesięcznie w sytuacji, gdy w okresie poprzedzającym zatrudniona była na ¼ etatu z wynagrodzeniem 400 zł miesięcznie było podyktowane wyłącznie chęcią uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku z ciążą, tj. uzyskaniem zasiłku chorobowego i macierzyńskiego, których podstawą wymiaru miała być kwota określona w aneksie do umowy o pracę. Nawiasem mówiąc, zawarcie kolejnego aneksu do umowy o pracę z dnia 1.01.2008 r. było nieprawidłowe, ponieważ zmieniły się wszystkie warunki zatrudnienia tj. stanowisko, wymiar czasu pracy i wysokość wynagrodzenia.

W tej sytuacji Sąd podzielił stanowisko organu rentowego w takim zakresie, w jakim stwierdził, iż czynność prawna w postaci zawarcia aneksu do umowy o pracę na stanowisku dyrektora zarządzającego z wynagrodzeniem miesięcznym 9800 zł była czynnością sprzeczną z zasadami współżycia społecznego w rozumieniu art. 58 § 2 kc w zw. z art. 300 kp. Powołany przepis stanowi, iż nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Zatem nieważna była ta umowa, nazwana aneksem. Nieważność wywołuje skutki w postaci niepodlegania pracowniczemu obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu na warunkach określonych w tym aneksie tj. od kwoty 9800 zł.

W związku z powyższym Sąd oddalił odwołanie pełnomocnika ubezpieczonej jako nieuzasadnione na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc i jednocześnie na podstawie art. 98 par. 1 kpc Sąd zasądził od ubezpieczonej na rzecz ZUS I Oddział w W. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.