Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2015r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Alicja Romanowska

Protokolant: stażysta Anna Barcikowska

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2015r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 20/05/2015 r. znak: (...)

o emeryturę

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy S. P. prawo do emerytury od 4 maja 2015 roku;

II.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz ubezpieczonego S. P. kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IVU 904/15

UZASADNIENIE

S. P. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 20.05.2015r., znak (...), którą odmówiono mu prawa do emerytury.

Skarżący domagał się zaliczenia do ogólnego stażu pracy okresu nauki u brata w Zakładzie (...) od 10.11.1970r. do 31.07.1974r. Jednocześnie wnioskodawca wnosił o uwzględnienie w stażu pracy w warunkach szczególnych okresów pracy od 07.02.1980r. do 30.09.1983r., od 01.10.1983r. do 31.12.1987r. i od 01.01.1996r. do 31.12.1998r. w (...) S.A. w W. Oddziale (...).

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Pozwany powołując się na przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (obecnie Dz.U. z 2015r., poz. 748 ze zmianami, dalej: ustawa emerytalna) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43) wskazał, że skarżący na dzień 01.01.1999r. nie spełnił przesłanki 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, wykazując 24 lata 9 miesięcy i 2 dni okresów ubezpieczenia. Do stażu ubezpieczenia społecznego nie zaliczono skarżącemu okresu od 10.11.1970r. do 31.10.1973r. (nauka zawodu u brata) z uwagi na brak podlegania jako osoba współpracująca ubezpieczeniom społecznym. Nadto pozwany w stażu pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił ubezpieczonemu okresów od 07.02.1980r. do 30.09.1983r., od 01.10.1983r. do 31.12.1987r. oraz od 01.01.1996r. do 31.12.1998r. w (...) S.A. w W. Oddziale (...) na stanowisku montera sieci gazowej-kierowcy i montera gazociągów-spawacza, z uwagi na niezgodność wskazanych stanowisk z zarządzeniem resortowym nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983r. W takim stanie rzeczy organ rentowy odmówił skarżącemu praca do świadczenie emerytalnego.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Wnioskodawca S. P., ur. (...), w okresie od 10.07.1970r. do 31.10.1973r. odbył praktyczną naukę zawodu w zakładzie ślusarskim swojego brata K. P., u którego pracował ostatecznie do dnia 31.07.1974r. W trakcie dalszej aktywności zawodowej skarżący był zatrudniony w W. Zakładach (...) w T. (od 22.03.1976r. do 05.06.1976r.) oraz w Spółdzielni Kółek Rolniczych w L. (od 12.07.1976r. do 31.01.1980r.) na stanowiskach odpowiednio ślusarza oraz mechanika, kierowcy.

Z dniem 07 lutego 1980 roku skarżący rozpoczął pracę w (...) S.A. w W. Oddziale (...), gdzie pracował w pełnym wymiarze czasu pracy do dnia 31.12.1998r. W trakcie tego zatrudnienia skarżący do dnia 01.01.1988r. zajmował się obsługą maszyn służących do produkcji gazu. Obowiązkiem pracowników było utrzymanie w ruchu maszyn gazowni. W ramach tego skarżący zajmował się bieżącą konserwacją urządzeń gazowni służących do produkcji gazu na oddział będących w ruchu (piecowni i aparatowni). Do tego skarżący zajmował się obsługą chłodników, odsmalaczy, zbiorników gazu, spłuczki amoniakalnej, pompy ssąco-tłoczącej (tzw. ssak), regulatorów ciągu, skrzyni odsiarczalnych, a nadto ubezpieczony zajmował się naprawą urządzeń piecowni (m.in. osadników, wymianą rur przy piecach). Następnie wnioskodawca w okresie od 01.01.1988r. do 31.12.1998r. był monterem sieci gazowych, przy czym pozwany nie kwestionował pracy skarżącego jako montera sieci gazowych w okresie od 01.01.1988r. do 31.12.1995r. Skarżący dodatkowo jako kierowca samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony marki Z., S. zajmował się odwadnianiem miejskich sieci gazowych oraz transportowaniem węgla do gazowni.

/zeznania wnioskodawcy w związku z jego wyjaśnieniami, nadto świadectwo pracy k.11-14, 17-18 umowa o naukę rzemiosła k. 15-16, zaświadczenie k. 19, akta osobowe k. 36 akt sprawy oraz świadectwo pracy k.8 pliku emerytalnego, świadectwa pracy k. 3-5 zaświadczenie k.6-7 pliku kapitału początkowego, a ponadto zeznania świadków z dnia 20.10.2015r. K. P. e-protokół (...):41:20, R. C. e-protokół (...):48:15 i S. N. (1) 01:10:32/

W dniu 04.05.2015r. skarżący wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o ustalenie uprawnień do emerytury.

Po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym, organ rentowy ustalił, że na dzień 01.01.1999r. wnioskodawca ukończył wiek 60 lat i nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego, jednakże nie legitymuje się 15 – letnim okresem wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz nie wykazał co najmniej 25 lat okresu ubezpieczenia.

Na tej podstawie decyzją z dnia 20.05.2015r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, uznając, że nie wykazał na dzień 01.01.1999r. co najmniej 15 lat okresu pracy w warunkach szczególnych oraz 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych

/dowód: wniosek k. 1-4, decyzja k. 14 – akt ZUS/

Wnioskodawca nie zgodził się z powyższą decyzją wnosząc odwołanie.

W ocenie Sądu odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U.z 2013r., Nr 1440) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184 .

Art. 184 ust. 1 stanowi zaś, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W myśl art. 32 ust. 1 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Stosownie do § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie zaś z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Natomiast zgodnie z § 2 ust. 2 powoływanego wcześniej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. okresy pracy m.in. w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w odpowiednim świadectwie, jednak świadectwo takie bądź jego brak nie jest jednak bezwzględną przesłanką ani do zaliczenia, ani do niezaliczenia danej pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie ma zawsze fakt rzeczywistego wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie charakteru pracy także w oparciu o inne dowody niż świadectwo z zakładu pracy, nawet jeśli pracownik go nie posiada, bądź przedkłada świadectwo nieodpowiadające określonej w przepisie formie.

Z powyższego wynika, iż skarżący nabyłby prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat

- legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 01.01.1999r.;

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 01.01.1999r.;

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu Państwa.

W sprawie poza sporem było, że skarżący S. P. ukończył wiek 60 lat i nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego. Spornym pozostawała przesłanka wykazania na dzień 01.01.1999r. okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz co najmniej 25 lat okresów ubezpieczenia.

Organ rentowy ustalił, że wnioskodawca legitymuje się okresami składkowymi i nieskładkowymi w wymiarze 24 lat 9 miesięcy i 2 dni oraz stażem pracy w warunkach szczególnych w rozmiarze 7 lat 11 miesięcy i 8 dni.

Dla oceny zasadności żądania skarżącego w zakresie zaliczenia okresu nauki zawodu do ogólnego stażu pracy uwzględnić należy przepisy prawa obowiązujące w spornym okresie tj. przepisy ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczenia do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226 ze zm.). Ustawa ta obowiązywała do wejścia w życie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Przepisy wprowadzające kodeks pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 142 ze zm.) i wymagała formy pisemnej dla zawarcia wymienionej w jej tytule umowy pomiędzy zakładem pracy, a młodocianym pracownikiem. Młodocianymi, w rozumieniu ustawy, były osoby, które ukończyły 14 lat, a nie przekroczyły 18 lat życia (art. 1). Młodociany mógł być zatrudniony przez zakład pracy tylko w celu nauki zawodu, przyuczenia do określonej pracy, odbycia wstępnego stażu pracy co wynika z przepisu art. 3 ustawy. Nauka zawodu trwała od 2 do 4 lat i kończyła się egzaminem (art. 4 ust. 1 ustawy).

Kwalifikowanie pracy wykonywanej na podstawie umowy o naukę zawodu było już przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego i stanowisko w tej materii jest ugruntowane. Sąd Najwyższy wielokroć wyrażał pogląd, że okres nauki zawodu odbywanej przed dniem 1 stycznia 1975 r. w ramach umowy zawartej na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy (Dz. U. Nr 45, poz. 226) był w rozumieniu prawa ubezpieczeń społecznych okresem zatrudnienia w ramach stosunku pracy (por. wyrok z dnia 24 kwietnia 2009 r., II UK 334/08, OSNP 2010 nr 23-24, poz. 294).

Wymaganie wykonywania pracy w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy należy odnosić do pracowników, których czas pracy nie jest w żaden sposób umniejszony ze względu na ich cechy osobiste, lecz czas wymagany dla danego stanowiska, choćby skrócony, lecz tylko ze względu na szczególne warunki i zagrożenia wynikające ze świadczenia pracy na tym stanowisku. Na stanowisku pracy ucznia nauki zawodu przewidziana była norma czasu wnikająca z obowiązującego w spornym okresie (do czasu wejścia w życie Kodeksu pracy) art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudniania młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy. Młodociani zatrudnieni w celu nauki zawodu obowiązani byli do dokształcania się w zakresie obranego zawodu przez zajęcia teoretyczne w warunkach szkolnych. Czas pracy na stanowisku pracy, ze względu na ochronę pracownika młodocianego, nie mógł przekroczyć 6 godzin dziennie i 36 godzin tygodniowo – dla młodocianych w wieku od 15 do 16 lat, a młodocianych w wieku powyżej 16 lat obowiązywał normalny czas pracy stosowany w zakładzie pracy. Zgodnie z umową o naukę rzemiosła zawartą ze skarżącym czas pracy w zakładzie rzemieślniczym dla ucznia w wieku powyżej 16 lat wynosił 8 godzin dziennie, a sobotę 6 godzin i 46 godzin tygodniowo. Do czasu pracy młodocianych wliczało się czas dokształcania bez względu na to, czy nauka odbywa się w godzinach pracy, czy poza godzinami pracy, jednakże w wymiarze nie większym niż 18 godzin tygodniowo. Zatem z tego powodu praca na podstawie umowy o naukę zawodu wykonywana była zawsze w rozmiarze mniejszym, niż obowiązujący na danym stanowisku.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu z zebranego materiału dowodowego jednoznacznie wynikało, iż skarżący w okresie od 10.11.1970r. do 31.10.1973r. wykonywał pracę w ramach umowy o naukę rzemiosła ślusarstwa w zakładzie swojego brata K. P., z wyłączeniem czasu poświęconego na naukę w szkole w W.. Za powyższym przemawia dokumentacja w postaci umowy o naukę rzemiosła, świadectwo pracy oraz zaświadczenie (k.15-19 a.s.) w związku zeznaniami wnioskodawcy oraz zeznaniami świadka K. P. złożonymi na rozprawie w dniu 20.10.2015r., którym Sąd przyznał walor wiarygodności.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Sądu sporny okres może zostać zaliczony do stażu ubezpieczenia jako okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 1a, pomimo, że skarżący w tym okresie nie został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w tym przedmiocie. W wyroku z dnia 25 lutego 2010r., sygn. II UK230/09, Sąd Najwyższy stwierdził, że okres sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), za który nie opłacono składek, uwzględnia się przy ustaleniu kapitału początkowego jako okres składkowy, tylko wówczas, gdy ubezpieczony wykaże, że w tym okresie pozostawał w stosunku pracy. Podobnie w wyroku z dnia 06 kwietnia 2007r. , sygn.. akt II UK 185/06, Sąd Najwyższy podkreślił, że dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego wyroku wskazał, że z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę związany jest obowiązek ubezpieczenia społecznego oraz obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, co wynika z art. 6 ust. 1 pkt ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Obowiązek taki istniał również przed wejściem w życie tej ustawy, a składki na ubezpieczenie społeczne opłacał pracodawca z własnych środków. Pracownik nie miał (podobnie jak nie ma obecnie) wpływu na wywiązywanie się pracodawcy z tego obowiązku. Wymaga więc rozstrzygnięcia kwestia, czy użyte w przepisach art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 określenie "okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne" w odniesieniu do pracowniczego ubezpieczenia społecznego oznacza, że warunkiem uznania za okres składkowy okresu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jest opłacenie przez pracodawcę składek na ubezpieczenie społeczne pracownika.

W obecnym stanie prawnym obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zarówno w części obciążającej pracodawcę jak i pracownika spoczywa na pracodawcy - płatniku (art. 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Wykonywanie przez pracodawcę tego obowiązku jest niezależne od pracownika, zatem zaleganie pracodawcy ze składkami lub uchylanie się od ich opłacania powodowałoby brak środków na indywidualnym koncie pracownika, co miałoby wpływ na wysokość przyszłych świadczeń. W związku z tym został wprowadzony mechanizm chroniący pracownika przed skutkami niezależnego od niego zaniechania. W trybie określonym przepisem art. 40 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje na koncie ubezpieczonego uzupełnienia kwoty składek nieuregulowanych przez płatnika. Jeżeli tryb ten zostanie wyczerpany, okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w którym pracownik otrzymuje wynagrodzenie, jest okresem ubezpieczenia, czyli okresem składkowym w rozumienia art. 6 ust.2 pkt 1 lit.a w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach, niezależnie od tego, czy pracodawca opłacił składki na ubezpieczenie.

Uzależnienie uznania okresu zatrudnienia wykonywanego w poprzednim stanie prawnym za okres składkowy od opłacenia przez pracodawcę składek, kłóciłoby się z zasadą równego traktowania wszystkich ubezpieczonych sformułowaną w art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wprowadzałoby także zróżnicowanie pracowników pozostających w zatrudnieniu przed wejściem w życie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez nałożenie obowiązku wykazania faktu opłacenia składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne tylko na niektórych, a nie wszystkich pracowników.

W konsekwencji dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 pkt 1 lit.a tej ustawy nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę faktu opłacenia przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. Zgodnie z § 21 i 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia są pisemne zaświadczenia zakładu pracy o zatrudnieniu, a także zeznania świadków. Nie ma tu mowy o obowiązku przedkładania dowodów stwierdzających zgłoszenie do ubezpieczenia i opłacanie składek. Zapisy w ewidencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zgłoszeniu lub braku zgłoszenia do ubezpieczenia pracownika przez pracodawcę mającego taki obowiązek mogą być brane pod uwagę przy ocenie wiarygodności dokumentu lub innego dowodu stwierdzającego zatrudnienie. Jeżeli fakt pozostawania w zatrudnieniu został udowodniony, okres tego zatrudnienia jest okresem składkowym nawet w przypadku, gdy pracodawca nie zgłosił pracownika do ubezpieczenia.

W konsekwencji, zdaniem Sądu należało uznać, iż zachodzą podstawy do uznania okresu nauki skarżącego w zawodzie ślusarza (10.11.1970r.-31.10.1973r.) do ogólnego stażu pracy, co łącznie z uwzględnionym przez pozwanego okresem (24 lata 9 miesięcy i 2 dni) skutkowało legitymowaniem się przez ubezpieczonego co najmniej 25 letnim okresem ubezpieczenia, przypadającym na dzień 01.01.1999r.

Przechodząc do rozważań w zakresie stażu pracy skarżącego w warunkach szczególnych wskazania wymaga, iż Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w wykazie A określa prace wykonywane w poszczególnych działach gospodarki, rolnictwa, przemysłu itp., jako podstawę do prawa do emerytury. Dział IV – W chemii, wymienia w poz. 30 wytwarzanie i oczyszczanie gazu syntezowego oraz produkcję amoniaku i metanolu, Dział VIII – Transport i łączność, wymienia w poz. 2 m.in. prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, a Dział XIV – Prace różne, wymienia w poz. 25 bieżącą konserwacje agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, jako podstawę do prawa do emerytury w niższym wieku.

Z kolei przepisy resortowe wydane w oparciu o § 1 ust. 2 cytowanego rozporządzenia, tj. zarządzenie Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. określa stanowiska prac, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach w zakładach pracy danego resortu. W stanowiącym załącznik wykazie wymienia w Dziale IV – Wytwarzanie, oczyszczanie i przesyłanie gazu węglowego i ziemnego /przesył gazowniczy/ w poz. 30 wymienia m.in. stanowiska aparatowego mieszalni gazu (pkt 2), aparatowego odsiarczalni gazu (pkt 4), aparatowego stacji rozdzielczej – pomiarowej gazu (pkt 8), montera instalacji gazowej (pkt 15), montera sieci gazowej (pkt 16), piecowego pieców gazowniczych (pkt 20), wymieniacza masy odsiarczającej (pkt 22) i zbiornikowego gazu (pkt 23), a w Dziale VIII, poz. 2 pkt 3 kierowcę samochodu ciężarowego o dopuszczanym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Natomiast w Dziale XIV w poz. 25 pkt 1 wskazano na stanowiska pracy, na których prace wykonywane są stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie /stała praca w warunkach, w których nie są zachowane higieniczne normy pracy/.

Dokonując analizy materiału dowodowego, faktem jest, że w przedłożonych przez skarżącego świadectwach pracy (k. 11-14 a.s. i k. 8 a.e.) wskazano, że przez część okresu zatrudnienia w (...) S.A. w W. Oddziale (...), ubezpieczony zajmował stanowiska zaliczane do pracy w warunkach szczególnych. Niemniej jednak, Sąd zaznacza, że świadectwo pracy nie ma mocy wiążącej zarówno dla pozwanego, jak i dla Sądu. Nie jest ono bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej, a tylko dokumenty wydane przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo poświadczone. W postępowaniu sądowym świadectwo pracy traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Można tylko wskazać, że z tych świadectw wynikają pewne rozbieżności, chociażby do okresu pracy skarżącego od 07.02.1980r. do 30.09.1983r. jako pracy w warunkach szczególnych. Do tego zaznaczenie wymaga, tak jak wskazano już na wstępie, iż przy ustalaniu uprawnień do wcześniejszej emerytury, decydujące znaczenie ma charakter wykonywanej pracy, co w postępowaniu odwoławczym jest możliwe do ustalenia o inne dowody niż świadectwa pracy.

W ocenie Sądu skarżący w trakcie zatrudnienia w (...) S.A. w W. Oddziale (...) wykonywał pracę w warunkach szczególnych, na stanowiskach pracy wymienionych w wykazie A cytowanego Rozporządzenia. W ocenie Sądu przeprowadzone postępowanie sądowe jednoznacznie dowodzi, iż ubezpieczony w trakcie tego zatrudnienia wykonywał pracę przy wytwarzaniu, oczyszczaniu i przesyłaniu gazu węglowego. Z zeznań wnioskodawcy oraz świadków wprost wynika, że skarżący w ramach swoich obowiązków odpowiadał za utrzymanie w ruchu maszyn gazowni, a także wykonywał pracę montera sieci gazowych. Świadkowie S. N. (1) i R. C., przedstawiając strukturę działania gazowni oraz charakter pracy skarżącego, zgodnie potwierdzili jego stanowisko w tym zakresie. Z ich zeznań wprost wynikało, że skarżący w trakcie zatrudnienia w gazowni zajmował się obsługą maszyn służących do produkcji gazu (m.in. chłodników, odsmalaczy, zbiorników gazu, spłuczki amoniakalnej, pompy ssąco-tłoczącej (tzw. ssak), regulatorów ciągu, skrzyni odsiarczanej), a także był odpowiedzialny za konserwacje urządzeń gazowni służących do produkcji gazu na oddziałach piecowni i aparatowni, które były cały czas w ruchu. Do tego ubezpieczony zajmował się naprawą urządzeń w piecowni (m.in. osadników, wymianą rur przy piecach). Również w ramach obowiązków skarżący dokonywał odwadniana sieci oraz transportowania węgla do gazowni samochodem ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym o dopuszczanym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Do tego na uwagę zasługuje, iż świadkowie pracowali razem z wnioskodawcą w tym samym okresie czasu pracy (z tym, że świadek S. N. rozpoczął zatrudnienia w 1983r.) i widywali się systematycznie przy wykonywaniu obowiązków zawodowych. Zatem ich zeznania w pełni odzwierciedlały charakter pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie zatrudnienia. Świadkowie spójnie zeznali na okoliczność charakteru pracy skarżącego. W takim stanie rzeczy zeznania świadków zyskały uznanie Sądu jako prawdziwe i stanowiły podstawę przy ocenie charakteru pracy wnioskodawcy w kontekście pracy w warunkach szczególnych, uprawniającej do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury.

W świetle powyższego, Sąd zważył, że praca skarżącego w trakcie zatrudnienia w (...) S.A. w W. Oddziale (...) polegała przede wszystkim na bieżącej konserwacji urządzeń gazowni na oddziałach piecowni i aparatowni, czyli oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane były prace w wykazie A cytowanego rozporządzenia. Z zeznań ubezpieczonego i świadków jednoznacznie wynikało, że wszystkie prace konserwacyjne i remontowe na tych oddziałach wykonywane były w trakcie produkcji gazu, czyli ciągłego ruchu maszyn. Świadek S. N. (1) zaznaczył, że praca pieca, od którego w zasadzie rozpoczyna się proces wytwarzaniu gazu, średnio pracuje 5 lat bez przerwy w pracy. Również z opisu struktury działania gazowni wynikało, że na działach piecowni i aparatowni podstawowymi pracami były prace uprawniające do wcześniejszej emerytury. W zeznaniach wskazywano na stanowiska m.in. aparatowych, monterów instalacji gazowych, monterów sieci gazowych, piecowych pieców gazowych, wymieniaczy masy odsiarczającej, czy zbiornikowych gazu. Wobec tego bez wątpienia Sądu na tych oddziałach jako podstawowe były wykonywane prace wymienione w wykazie A. W konsekwencji ten rodzaj pracy skarżącego stanowił pracę w warunkach szczególnych. Również zdaniem Sądu praca skarżącego polegająca na obsłudze poszczególnych urządzeń gazowni w dziale aparatowni, wymienionych we wcześniejszych rozważaniach, stanowiła pracę w warunkach szczególnych, bowiem czynności wykonywane przez skarżącego odpowiadały stanowiskom wymienionym w Dziale IV poz. 30 zarządzenie Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. Na uwagę także zasługuje fakt, iż praca skarżącego polegająca na odwadnianiu miejskie sieci gazowej oraz transportowaniu węgla do gazowni, również stanowiła pracę w warunkach szczególnych, gdyż skarżący wówczas wykonywał obowiązki zawodowe przy użyciu samochodów marki S. i Z., czyli samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, co stanowi także pracę w warunkach szczególnych (Dział VIII, poz. 2 wykazu A rozporządzenia wym. na wstępie). Odnosząc się do ostatniego okresu spornego z tego okresu zatrudnienia (01.01.1996r.-31.12.1998r.) należy wskazać, że skarżący w tym okresie był monterem sieci gazowej, jak w poprzednim okresie (01.01.1988r.-31.12.1995r.) niekwestionowanym przez pozwany organ rentowy. Świadkowie potwierdzili zeznania wnioskodawcy na tę okoliczność, wskazując, iż charakter pracy ubezpieczonego nie uległ zmianie. Można tylko zaznaczyć, że zarówno w okresie niekwestowanym przez organ rentowy jak i w spornym okresie skarżący w ramach obowiązków montera sieci gazowej wykonywał także czynności spawalnicze, co było niezbędną pracą na tym stanowisku. Zatem określenie w świadectwie pracy stanowiska jako monter gazociągów-spawacz było jednoznaczne ze stanowiskiem pracy montera sieci gazowej. Z takich względów praca skarżącego z tego okresu zatrudnienia podlegała także uwzględnieniu w stażu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd przy rozpoznaniu niniejszej sprawy miał na uwadze, iż pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2012r., sygn. II UK 103/11, niepubl. I z dnia 24 stycznia 2013r., sygn. III UK 47/12, niepubl.). Wobec tego, pomimo tego, że skarżący podczas zatrudnienia w (...) S.A. w W. Oddział (...) wykonywał w trakcie dniówki kilka rodzajów prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych, możliwym było przyjęcie, iż ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Konsekwencją tego, było ustalenie, iż skarżący w okresie od 07.02.1980r. do 31.12.1998r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

Reasumując, na podstawie poczynionych ustaleń należało uznać, że skarżący na dzień 01.01.1999r. wykazał co najmniej 25 letni okres zatrudnienia oraz 15 letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Dlatego też, Sąd stosownie do art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję pozwanego i przyznał wnioskodawcy prawo do świadczenia emerytalnego od dnia 04 maja 2015r. /daty złożenia wniosku o emeryturę/. Nadto Sąd orzekł o kosztach procesu zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z art.108 k.p.c. i § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013r. poz. 461 t.j.).