Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2016 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa E. W.

przeciwko Województwu (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 30 czerwca 2015 r. sygn. akt I C 3003/14

1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie III w ten sposób, że:

- punktowi I nadaje treść: „ zasądza od Województwa (...) na rzecz E. W. kwotę 19 348 zł (dziewiętnaście tysięcy trzysta czterdzieści osiem złotych) wraz ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2014 roku do dnia zapłaty”,

- w punkcie IV kwotę 2 591,37 zł obniża do kwoty 2 190,10 zł (dwa tysiące sto dziewięćdziesiąt złotych dziesięć groszy);

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. zasądza od Województwa (...) na rzecz E. W. kwotę 3 222 zł (trzy tysiące dwieście dwadzieścia dwa złote) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Józef Wąsik SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Sławomir Jamróg

Sygn. akt IACa 1401/15

UZASADNIENIE

Powódka E. W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanych: Województwa (...) i M. D. solidarnie kwoty 145 478, 49 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu. Na uzasadnienie swojego żądania powódka podała, że w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w formie małego przedsiębiorcy zwróciła się do pozwanego M. D., aby opracował projekt inwestycyjny i dokumentację aplikacyjną o dotacje ze środków UE, a także złożył projekt wraz z pełną dokumentacją do instytucji odpowiedzialnej za wdrażanie Regionalnego Programu operacyjnego Województwa (...) - Urzędu(...)w K.. Zwracając się do profesjonalisty Powódka miała uzasadnione przekonanie o tym, iż przygotuje on poprawnie całość dokumentacji niezbędnej do uzyskania dofinansowania i złoży kompletny wniosek zgodny odnośnie wydatków z Podręcznikiem K. Wydatków. M. D. złożył wniosek o dofinansowanie zgodnie z zawartą przez strony umową. Województwo (...) pozytywnie zweryfikowało wniosek powódki przygotowany przez M. D. a powódka uzyskała dofinansowanie na mocy umowy między powódką a Województwem (...) z dnia 7 lipca 2010 roku wraz z aneksem z dnia 23 sierpnia 2010 roku. Za wykonanie usług powódka zapłaciła M. D. kwotę 8500 zł. Na skutek przeprowadzonej przez komórkę kontrolną Województwa (...) kontroli, wykazano, iż większość dofinansowania dotyczyło zakupu sprzętu używanego, co było niezgodne z Podręcznikiem K. Wydatków. Województwo (...) wydało decyzję nakazującą zwrot dofinansowania, naliczając odsetki. Na skutek działań pozwanych powódką poniosła szkodę w łącznej wysokości 145 478, 49 zł, na którą składają się kwoty: 98 602, 39 zł z tytułu odsetek od zaległości podatkowych, które powódka zapłaciła i które zostały od niej wyegzekwowane, 15 169, 70 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych, 8,80 zł i 11,60 zł z kosztów upomnień, 3260 zł tytułu opłat sądowych w postępowaniu sądowo – administracyjnym, 15 990 zł tytułu kosztów adwokackich, 2066 zł z tytułu kosztów aktu notarialnego, 10 370 zł z tytułu wynagrodzenia dla pozwanego M. D. za przygotowanie dokumentów aplikacyjnych. Powódka wskazała, że podstawą odpowiedzialności Województwa (...) jest przepis art. 416 k.c., ewentualnie przepis art. 417 k.c. W ocenie powódki w przypadku tego pozwanego dochodzi przy tym do zbiegu podstaw odpowiedzialności z odpowiedzialnością kontraktową mającą swoje źródło w art. 471 k.c. Pozwany M. D., prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nienależycie wykonał swoje zobowiązanie, ponieważ przygotowany przez niego wniosek był wadliwy.

Pozwane Województwo (...) wniosło o oddalenie powództwa. Na uzasadnienie swojego stanowiska podało, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. i Naczelny Sąd Administracyjny uznały, że zasadnym jest wydanie przez Zarząd Województwa (...) decyzji o zwrocie dofinansowania i jego egzekwowanie, nie można więc uznać zasadności powództwa o zapłatę.

Pozwany M. D. także wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2015r. sygn. akt I C 3003/14 Sąd Okręgowy w Kielcach zasądził od Województwa (...) na rzecz E. W. kwotę 13543, 60 zł wraz ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2014 roku do dnia zapłaty(pktI) , zasądził od M. D. na rzecz E. W. kwotę 10370 zł wraz ustawowymi odsetkami od dnia 7 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty (pktII), oddalił powództwo w pozostałej części (pktIII), zasądził od E. W. na rzecz Województwa (...) kwotę 2591,37 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i zasądził od E. W. na rzecz M. D. kwotę 2856, 63 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiło ustalenie, że :

E. W. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) w zakresie robót budowlanych, w szczególności obejmujących roboty drogowe oraz budowy wodociągów i kanalizacji. W 2008 roku powódka E. W. wystąpiła do Zarządu Województwa (...) jako instytucji zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007 – 2013 z wnioskiem o dofinansowanie projektu „Podniesienie konkurencyjności firmy budowlanej (...) poprzez zakup wiertnicy horyzontalnej oraz sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem”. Projekt został odrzucony w pierwszej części oceny merytoryczno – technicznej z powodu nieprzekroczenia progu 40 punktów i nie został on zrealizowany we własnym zakresie przez powódkę z uwagi na brak środków. W 2009 roku E. W. podjęła decyzję o ponownym złożeniu wniosku do Zarządu Województwa (...) jako instytucji zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007 – 2013 o dofinansowanie projektu zgłoszonego w 2008 roku i dotyczącego podniesienia konkurencyjności prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej poprzez zakup wiertnicy horyzontalnej oraz sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem. W celu opracowania takiego wniosku E. W. nawiązała kontakt z M. D. i zawarła z nim w dniu 7 grudnia 2009 roku umowę, w której zleciła M. D. usługi związane z opracowaniem projektu inwestycyjnego oraz dokumentacji aplikacyjnej o dotacje ze środków UE i złożenie projektu wraz z pełną dokumentacją do instytucji odpowiedzialnej za wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) - Urzędu (...) w K.. W umowie strony określiły, że należne M. D. wynagrodzenie w kwocie 8500 zł brutto jest zależne od pozytywnego rozpatrzenia wniosku i zostanie zapłacone przelewem na podstawie faktury VAT, w terminie 14 dni od daty otrzymania faktury. M. D. zlecił P. P. usługi doradcze w przygotowaniu wniosku o dotację w ramach regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013 roku Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, w konkursie 1.1.3 dla małych przedsiębiorstw i przygotowaniu załączników do wniosku w postaci biznesplanu, załączników w zakresie oceny oddziaływania na środowisko, oświadczenia o spełnianiu kryteriów podmiotowych przez powódkę jako małego przedsiębiorcę, oświadczenia o otrzymanej pomocy publicznej oraz nieotrzymaniu pomocy. M. D. współpracując z P. P. opracował na rzecz powódki E. W. całość dokumentacji aplikacyjnej projektu „Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych” współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania 1.1 „Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw” osi 1 „Rozwój przedsiębiorczości” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013, w tym biznesplan tego projektu. W opracowanym biznesplanie wskazano, że sporządzony projekt różni się od poprzedniego, z którym powódka wystąpiła w 2008 roku tym, że zakres projektu poszerzył się o zakup minikoparki wraz z przyczepą do transportu oraz tym, że E. W. planuje zakup używanej wiertnicy horyzontalnej. W biznesplanie wskazano, że powódka zamierza zakupić wiertnicę horyzontalną wraz z osprzętem: wiertnicę, modułowy system mieszalniczy, głowicę wiercącą, system lokalizujący; specjalistyczny samochód ciężarowy do transportu wiertnicy horyzontalnej, minikoparkę, przyczepę do minikoparki, komputer stacjonarny, serwer do obsługi sieci komputerowej w firmie oraz przetwarzania danych, dwa monitory, komputer przenośny T., system operacyjny W. (...), pakiet programów biurowych (...) 2007, program Norma (...) dla budownictwa. W specyfikacji planowanych zakupów wskazano, że E. W. planuje nabyć używane: wiertnicę wraz z osprzętem, minikoparkę, specjalistyczny samochód ciężarowy przystosowany do transportu wiertnicy, przyczepę do transportu minikoparki, ponieważ parametry techniczne tych urządzeń nie zmienią się i nie będzie to miało wpływu na osiągnięcie celu projektu. Łączne koszty kwalifikowane projektu określono na kwotę 750663,65zł.

Powódka złożyła do Urzędu(...)w K. wniosek o dofinansowanie realizacji projektu „Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych” dla działania 1.1 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013 roku i w dniu 11 stycznia 2010 roku otrzymała informację o negatywnej ocenie formalnej wniosku, składając w związku z tym protest. Pismem z dnia 22 lutego 2010 roku powódka E. W. została poinformowana, że jej wniosek zawiera uchybienia formalne, które podlegają poprawie. W dniu 11 marca 2011 roku powódka E. W. złożyła poprawiony wniosek. W dniu 22 czerwca 2010 roku E. W. złożyła ponownie do Urzędu (...)w K. wniosek o dofinansowanie realizacji projektu „Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych” dla działania 1.1 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013 roku. Złożony przez powódkę E. W. wniosek dofinansowanie realizacji projektu „Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych” został oceniony pod względem formalnym oraz merytoryczno - technicznym i umieszczony na liście rankingowej projektów przyjętych do dofinansowania w ramach dostępnych środków. Pracownicy Urzędu Marszałkowskiego w K. w ramach kontroli merytoryczno – technicznej nie zauważyli deklaracji zgłoszonej przez powódkę E. W. nabycia używanych rzeczy: wiertnicy wraz z osprzętem, minikoparki, specjalistycznego samochodu ciężarowego przystosowanego do transportu wiertnicy, przyczepy do transportu minikoparki.

Na tej podstawie został opracowany przez pracowników Urzędu (...) projekt umowy do dofinansowanie projektu „Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych”. W dniu 7 lipca 2010 roku E. W. zawarła z Województwem (...) reprezentowanym przez zarząd w osobach A. J. i L. J. umowę nr (...) (...)o dofinansowanie projektu (...) (...)„Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych” współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania 1.1 „Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw” osi 1 „Rozwój przedsiębiorczości” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013. W umowie powódka E. W. zobowiązała się do realizacji projektu Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie części wydatków. Całkowitą wartość projektu strony określiły na kwotę 915 809, 65 zł, a całkowite wydatki kwalifikowalne projektu na kwotę 750 663, 65 zł w tym: środki europejskie w kwocie nieprzekraczającej 287 128, 84 zł i stanowiącej nie więcej niż 38,25 % całkowitej kwoty wydatków kwalifikowalnych projektu; współfinansowane w kwocie nieprzekraczającej 50 669,80 zł i stanowiącej nie więcej niż 6,75 % kwoty całkowitych wydatków kwalifikowalnych projektu; wkład własny beneficjenta w kwocie 412 865,01 zł stanowiącej nie mniej niż 55 % kwoty całkowitych wydatków kwalifikowanych. W umowie określono, że jeżeli zostanie stwierdzone, iż beneficjent wykorzystał całość lub część dofinansowania niezgodnie z przeznaczeniem, bez zachowania obowiązujących przepisów prawa lub pobrał całość lub część dofinansowania w sposób nienależny lub w nadmiernej wysokości, Beneficjent zobowiązuje się do zwrotu tych środków, odpowiednio w całości lub części, wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków w terminie i na rachunki wskazane przez Instytucję Zarządzającą (...) na lata 2007 – 2013. W umowie określono również, że w takiej sytuacji, Instytucja Zarządzająca (...) na lata 2007 – 2013 roku wzywa Beneficjenta do dokonania zwrotu w określonym terminie lub dokonuje potrącenia odpowiedniej kwoty z kolejnej refundacji w określonym terminie. W przypadku bezskutecznego upływu terminu Instytucja Zarządzająca (...) na lata 2007 – 2013 podejmuje decyzję w przedmiocie kwoty przypadającej do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki oraz sposób zwrotu środków. Od tej decyzji beneficjentowi przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zgodnie z art. 207 ust. 12 ustawy o finansach publicznych. W Umowie określono również, że dofinansowanie jest wypłacane Beneficjantowi po ustanowieniu i wniesieniu przez niego lub w jego imieniu zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie. Zabezpieczenie jest ustanawiane między innymi w formie hipoteki i weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową i poręczeniem wekslowym. W dniu 29 lipca 2010 roku powódka E. W. wręczyła weksel in blanco do dyspozycji Województwa (...) wraz z deklaracją wekslową. W tym samym dniu powódka E. W. w Kancelarii Notarialnej w K. przed Notariuszem E. G. złożyła oświadczenie o ustanowieniu hipoteki na nieruchomości stanowiącej jej współwłasność objętą majątkową wspólnością małżeńską z G. W. w celu zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy o dofinansowanie projektu (...).01.01.00-26-013/10 „Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych”. Za dokonanie czynności notarialnej powódka E. W. zapłaciła wynagrodzenie w kwocie 1647 zł, podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 19 zł, opłatę sądową w kwocie 400 zł. W związku z wydatkowaniem środków na zakup używanej wiertnicy horyzontalnej wraz z osprzętem: wiertnicą, modułowym systemem mieszalniczym, głowicą wiercącą, systemem lokalizującym; specjalistycznego samochodu ciężarowego do transportu wiertnicy horyzontalnej E. W. złożyła wniosek o płatność z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków z budżetu państwa w ramach dofinansowania projektu (...) (...)„Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych”. Wniosek o płatność został pozytywnie zweryfikowany przez pracowników Urzędu Marszałkowskiego w K.. Powódce wypłacono: w dniu 2 września 2010 roku kwotę 248 625 zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz kwotę 43 875 zł ze środków z budżetu państwa; w dniu 23 grudnia 2010 roku kwotę 69 980, 59 zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

W związku z wypłatą środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa pracownicy Urzędu Marszałkowskiego w K. dokonali oceny prawidłowości wydatkowania przyznanych środków stwierdzając dokonanie przez powódkę niekwalifikowanych wydatków używanych rzeczy: wiertnicy horyzontalnej oraz samochodu ciężarowego przystosowanego do transportowania wiertnicy.

Pismem z dnia 19 stycznia 2011 roku Instytucja Zarządzająca – Zarząd Województwa (...) poinformował powódkę E. W., że po weryfikacji dokumentów do projektu (...) (...)„Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych” stwierdzono, iż wydatki poniesione na zakup wiertnicy horyzontalnej oraz samochodu ciężarowego przystosowanego do transportowania wiertnicy nie mogą być uznane za kwalifikowane, ponieważ zostały zakupione jako używane środki trwałe. W związku z tym stwierdzono, że wydatki w łącznej wysokości 482 955, 80 zł (w tym dofinansowanie w kwocie 217 330, 11 zł) poniesione na zakup tych urządzeń zostały pobrane nienależnie. Pismem dnia 15 czerwca 2011 roku Instytucja Zarządzająca – Zarząd Województwa (...) skierował do E. W. wezwanie w sprawie zwrotu środków w kwocie 217 330, 11 zł wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie zostało doręczone powódce w dniu 21 czerwca 2011 roku. Decyzją wydaną w dniu 22 grudnia 2011 roku nr (...) (...) Zarząd Województwa (...) zobowiązał E. W. do zwrotu kwoty 114 750 zł wypłaconych w dniu 2 września 2010 roku ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, kwoty 69 980, 59 zł wypłaconej w dniu 23 grudnia 2010 roku ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, kwoty 20 250 zł wypłaconej w dniu 2 września 2010 roku ze środków budżetu państwa, kwoty 12 349, 52 zł wypłaconej w dniu 23 grudnia 2010 roku ze środków budżetu państwa wraz z odsetkami określonymi jak dla zaległości podatkowych. Decyzja została doręczona pełnomocnikowi powódki adw. R. P. w dniu 2 stycznia 2012 roku. Na skutek odwołania powódki E. W. od tej decyzji w dniu 16 kwietnia 2012 roku Zarząd Województwa (...) wydał decyzję numer (...) (...)uchylił decyzję wydaną w dniu 22 grudnia 2011 roku i nakazał powódce zwrócić kwotę 114 750 zł wypłaconą w dniu 2 września 2010 roku ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, kwoty 69 980, 59 zł wypłaconej w dniu 23 grudnia 2010 roku ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, kwoty 20 250 zł wypłaconej w dniu 2 września 2010 roku ze środków budżetu państwa, kwoty 12 349, 52 zł wypłaconej w dniu 23 grudnia 2010 roku ze środków budżetu państwa wraz z odsetkami określonymi jak dla zaległości podatkowych, wskazując, że przyczyną uchylenie poprzednio wydanej decyzji było naruszenie przepisów postępowania administracyjnego oraz przepisów prawa materialnego art. 207 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych poprzez niewyjaśnienie materialno – prawnej podstawy obowiązku zwrotu środków i nie wskazanie, która z jednostek redakcyjnych tego przepisu ma zastosowanie do konkretyzacji obowiązku zwrotu środków. Od tej decyzji powódka E. W. złożyła w dniu 7 maja 2012 roku skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. i uiściła od tej skargi wpis w kwocie 2173 zł.

Wyrokiem wydanym w dniu 18 lipca 2012 roku w sprawie I SA/Ke 284/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w K. oddalił skargę E. W. od decyzji numer (...) (...)wydanej w dniu 16 kwietnia 2012 roku przez Zarząd Województwa (...).

E. W. wniosła o sporządzenie uzasadnienie tego wyroku i w dniu 20 lipca 2012 roku uiściła i opłatę kancelaryjną w kwocie 100 zł. W dniu 7 września 2012 roku E. W. złożyła skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wydanego w dniu 18 lipca 2012 roku w sprawie I SA/Ke 284/12. Powódka uiściła od skargi wpis w kwocie 1087 zł. Wyrokiem wydanym w dniu 16 stycznia 2014 roku NSA oddalił skargę kasacyjną od wyroku wydanego w dniu 18 lipca 2012 roku w sprawie I SA/Ke 284/12 przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w K.. W dniu 28 lutego 2014 roku E. W. dokonała wpłaty w wysokości 60 000 zł na rzecz Zarządu Województwa (...). W dniu 17 marca 2014 roku Zarząd Województwa (...) wystawił tytuły wykonawcze o numerach: (...)/ (...) (...)na kwotę 69 980, 60 zł z tytułu należności głównej oraz odsetek naliczanych od tej kwoty od dnia 23 grudnia 2010 roku, (...)/ (...) (...)na kwotę 13 995, 10 zł z tytułu należności głównej oraz odsetek naliczanych od tej kwoty od dnia 2 września 2010 roku, (...)/ (...) (...)na kwotę 79 284, 80 zł z tytułu należności głównej oraz odsetek naliczanych od tej kwoty od dnia 2 września 2010 roku, (...)/ (...) (...)na kwotę 12 349,50 zł z tytułu należności głównej oraz odsetek naliczanych od tej kwoty od dnia 23 grudnia 2010 roku.

Postanowieniem wydanym w dniu 3 kwietnia 2014 roku Zarząd Województwa (...) postanowił zaliczyć z urzędu wpłatę dokonaną przez powódkę E. W. w dniu 28 lutego 2014 roku w wysokości 35 465,17 zł na poczet zwrotu dofinansowania przekazanego w dniu 2 września 2010 roku na podstawie umowy o dofinansowanie projekt w formie zaliczki rozliczonej we wniosku o płatność (...) (...)oraz kwotę 15 534, 83 zł na poczet należnych odsetek w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych od dnia 2 września 2010 roku do dnia zwrotu, tj. do dnia 28 lutego 2014 roku, kwotę 6254, 93 zł na poczet zwrotu dofinansowania przekazanego w dniu 2 września na podstawie umowy o dofinansowanie projekt w formie zaliczki rozliczonej we wniosku o płatność (...) (...)oraz kwotę 2754,07 zł na poczet należnych odsetek w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych od dnia 2 września 2010 roku do dnia zwrotu, tj. do dnia 28 lutego 2014 roku. W związku z treścią postanowienia Zarządu Województwa (...) pełnomocnik E. P. adw. R. P. oświadczył w imieniu powódki, że świadczenie z tytułu odsetek uważa za świadczenie nienależne i dokonała go z zastrzeżeniem zwrotu. Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. wyegzekwował od E. W. na rzecz Zarządu Województwa (...) na podstawie tytułów wykonawczych o numerach: (...)/ (...) (...): kwotę 12 349, 50 zł tytułem należności głównej, kwotę 5417 zł tytułem odsetek, kwotę 1050 zł tytułem kosztów egzekucyjnych, (...)/ (...) (...)kwotę 69980,60 zł tytułem należności głównej, kwotę 30963,50 zł tytułem odsetek, kwotę 5952,60 zł tytułem kosztów egzekucyjnych, (...)/ (...) (...)kwotę 13 995, 10 zł tytułem należności głównej, kwotę 6602 zł tytułem odsetek, kwotę 1218, 10 zł tytułem kosztów egzekucyjnych, (...)/ (...) (...)kwotę 79 284, 80 zł z tytułu należności głównej, kwotę 37401,80 zł tytułem odsetek, 6912, 40 zł tytułem kosztów egzekucyjnych.

Przy tym stanie faktycznym Sąd uznał, że powództwo jest jedynie częściowo zasadne.

Odwołując się do przepisu art. 416 k.c. Sąd Okręgowy wskazał, że powódka powinna wykazać, że miało miejsce zdarzenie, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy, tj.: bezprawność czynu, winę pozwanego, szkodę oraz jej wysokość, a nadto adekwatny związek przyczynowy pomiędzy zaistnieniem szkody a działaniem pozwanego Województwa. Bezprawność rozumiana jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym w tym przypadku wystąpiła albowiem elementem porządku prawnego były m.in.: „Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013” przyjęty uchwałą Zarządu Województwa (...) nr (...)w dniu 12 marca 2008 roku, „Podręcznik K. wydatków objętych dofinansowaniem w ramach (...) na lata 2007 – 2013”, stanowiący dokument programowy przyjęty przez Instytucję Zarządzającą uchwałą Zarządu Województwa (...) nr (...)z dnia 30 kwietnia 2008 na podstawie przepisu art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenie polityki rozwoju (Dz. U. 2009 Nr 84, poz. 712) oraz „Regulamin konkursu zamkniętego nr(...)dla małych przedsiębiorstw ogłaszanego w ramach O. priorytetowej I Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013” kierowanego wyłącznie do małych przedsiębiorstw z termin naboru 1.12.2009 – 11.01.2010, przyjętego uchwałą nr (...)Zarządu Województwa (...) z dnia 25 listopada 2009 roku. Dokumenty te regulowały nie tylko prawa i obowiązki uczestników postępowań konkursowych, ale również procedury dokonywania ocen wniosków o dofinansowanie i kryteria ocen tych wniosków. W regulaminie konkursu zamkniętego nr (...) dla małych przedsiębiorstw ogłaszanego w ramach O. priorytetowej I Działania (...) Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013 przewidziano dwuetapową ocenę: formalną, a następnie merytoryczno – techniczną, z których każda dokonywane jest w oparciu o zasadę „dwóch par oczu”, co miało na celu eliminowanie jakichkolwiek błędów, czy przeoczeń na obu etapach. Zgodnie z treścią „Podręcznika K. wydatków” (część II i III) wydatkiem kwalifikowanym w ramach działania (...) dla małych przedsiębiorstw jest nabycie nowych środków trwałych, a takie same kryteria wynikają ze „Szczegółowego Opisu O. Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013 (str. 25 tego Opisu). Dokumenty te wyznaczały zatem reguły postępowania pracowników Instytucji Zarządzającej – Zarządu Województwa (...) przy ocenie złożonego przez powódkę E. W. wniosku o dofinansowanie realizacji projektu „Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych”. Sąd wskazał, że skutki wydania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2011 roku sygn. akt P 1/11, nie mają wpływu dla ram prawnych konkursu zamkniętego nr (...)dla małych przedsiębiorstw ogłaszanego w ramach O. priorytetowej I Działania(...)w którym udział wzięła powódka a to z uwagi na odroczenie w czasie skutków wydania wyroku. W tym przypadku doszło do bezprawnego naruszenia wskazanych postanowień dokumentów tworzących ramy prawne tego konkursu przez pracowników Instytucji Zarządzającej - Zarządu Województwa (...). Na etapie oceny merytoryczno – technicznej, D. M. i M. W. dokonały pozytywnej oceny wniosku złożonego przez E. W., pomimo tego, że jako mały przedsiębiorca zadeklarowała ona w biznesplanie stanowiącym załącznik do wniosku o dofinansowanie zakup używanych rzeczy: wiertnicy wraz z osprzętem, minikoparki, specjalistycznego samochodu ciężarowego przystosowanego do transportu wiertnicy, przyczepy do transportu minikoparki, wskazując, że ponieważ parametry techniczne tych urządzeń nie zmienią się, nie będzie to miało wpływu na osiągnięcie celu projektu. Obowiązkiem obu pracowników Instytucji Zarządzającej Zarządu Województwa (...) było natomiast zgodnie z punktem (...) regulaminu zwrócić się do beneficjenta – powódki E. W. o dokonanie uzupełnienia lub poprawy ocenianego wniosku o dofinansowanie i wyznaczenie w tym zakresie powódce terminu nie dłuższego niż 14 dni . Wniosek ten powinien był zatem być albo poprawiony,- tak aby zostały w nim wskazane wyłącznie wydatki obejmujące nabycie rzeczy nowych, a nie używanych, albo też wniosek powinien być odrzucony wobec braku poprawienia . Nie było natomiast szans na zmianę strategii na co wskazują zeznania M. D.. Żadna z możliwych dwóch wskazanych alternatyw nie została jednak zastosowana i na skutek wadliwie przeprowadzonej oceny merytoryczno – technicznej doszło następnie do wadliwego wyboru projektu zgłoszonego przez powódkę i w efekcie bezpodstawnego przyznania dofinansowania na rzecz powódki E. W. przez Zarząd Województwa (...). Działania te były zatem bezprawne. Wynika to nie tylko z zeznań świadków D. M., M. W. i R. G., ale również z uzasadnienia decyzji wydanej w dniu 22 grudnia 2011 roku, wskazując że na tym etapie procedury doszło do niedopatrzeń. Sąd wskazał, też źródłem szkody jest naruszenie procedur w ramach konkursu zamkniętego nr (...)dla małych przedsiębiorstw ogłaszanego w ramach O. priorytetowej (...) Działania (...) i bezprawnym przyznanie powódce dofinansowania a zastosowaniem przepisu art. 207 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. 2013, poz. 885). Dokonując oceny spełnienia przesłanki winy Sąd wskazał, że działaniem bezprawnym był wybór przez Zarząd Województwa (...) projektu zgłoszonego przez powódkę w ramach konkursu. Dla zastosowania art. 416 k.c. w odniesieniu do Województwa (...) należy posłużyć się pojęciem winy anonimowej. Gdyby jednak przyjąć, że działaniem, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy były wadliwe działania D. M. i M. W., to osoby te nie działały w charakterze organu pozwanego Województwa (...), będąc pracownikami pozwanego. W takim przypadku odpowiedzialność pozwanego Województwa (...) opierałby się na zasadzie ryzyka. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 430 k.c. kto na własny rachunek powierza wykonanie czynności osobie, która przy wykonywaniu tej czynności podlega jego kierownictwu i ma obowiązek stosowania się do jego wskazówek, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną z winy tej osoby przy wykonywaniu tej czynności. Odpowiedzialność przełożonego na podstawie art. 430 k.c. występuje, gdy istnieje odpowiedzialność wykonawcy oparta na art. 415 k.c. lub art. 416 k.c.. Powstanie odpowiedzialności na zasadzie ryzyka umożliwia zatem cecha kierownictwa rozumianego jako oddziaływanie lub choćby możliwość oddziaływania jednego podmiotu na drugi za pomocą wypowiedzi dyrektywalnych w celu wpływania na zachowanie podmiotu podległego kierownictwu. Decyzje wiążące podwładnego mogą mieć zarówno charakter konkretny, jak i mieć charakter ogólny dotyczący całego zespołu zachowań albo nawet wyznaczać tylko kierunek działania podwładnego, pozostawiając mu swobodę doboru sposobów i środków . D. M. i M. W., które były pracownikami Urzędu (...)w K. podlegały zwierzchnictwu organu osoby prawnej Województwa (...), a ich działania były bezprawne i zawinione, co uzasadniałoby przypisanie pozwanemu odpowiedzialności za zasadzie ryzyka. D. M. i M. W. powinny były zauważyć, że powódka we wniosku o dofinansowanie zadeklarowała zakup używanych rzeczy i w związku z tym nie są to wydatki kwalifikowane na podstawie (...). D. M. i M. W. nie zachowały zatem należytej staranności jakiej należy oczekiwać od osób, które dokonują tego rodzaju czynności weryfikacyjnych w procedurach konkursowych zmierzających do oceny wniosków o dofinansowanie. Jakkolwiek w ocenie Sądu działaniami, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy była sekwencja nieprawidłowych działań D. M., a następnie w ich efekcie wadliwy wybór wniosku powódki o dofinansowanie, to ostatecznym ogniwem, z którym należy łączyć odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego były działania zarządu, a zatem zastosowanie znajdzie w takiej sytuacji przepis art. 416 k.c. Niezależnie jednak także i na podstawie art. 430 k.c. można powódce przypisać odpowiedzialność odszkodowawczą.

Oceniając roszczenie kierowane do Województwa Sąd pierwszej instancji stwierdził, że powódka wykazała, iż zapłaciła, bądź też, że zostały od niej wyegzekwowane odsetki ustawowe co najmniej w łącznej wysokości wskazanej w pozwie tj 98 673, 20zł. Z tytułów wykonawczych znajdujących się w aktach egzekucyjnych Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. wynika bowiem, że od powódki wyegzekwowano na poczet należnych od niej odsetek kwoty: 5417 zł, 30963,50 zł i 6602 zł. W dniu 28 kwietnia 2014 roku powódka zapłaciła kwoty 60 000 zł , 15 534, 83 zł oraz 2754,07, które zostały zaliczone postanowieniem wydanym przez Zarząd Województwa (...) w dniu 3 kwietnia 2014 roku na poczet odsetek. Powódka wykazała również, że poniosła koszty egzekucyjne w kwocie 15133,10 zł, co wynika z treści tytułów wykonawczych znajdujących się w aktach egzekucyjnych Naczelnika Urzędu Skarbowego w S.. Z tytułu wykonawczego (...)/ (...) (...)wynika, że obejmuje on również wyegzekwowane koszty upomnienia w kwocie 11,60zł. Z dokumentów znajdujących się w aktach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. sygn.. I SA/Ke 284/12 wynika, że powódka uiściła wpis od skargi w kwocie 2173 zł i wpis od skargi kasacyjnej w kwocie 1087 zł a więc kwoty dochodzone pozwem z tego tytułu. Powódka wykazała również, że zapłaciła na rzecz pozwanego M. D. kwotę 10370 zł tytułem wynagrodzenia za przygotowanie dokumentów aplikacyjnych w konkursie organizowanym przez Zarząd Województwa (...). Do akt zostały również złożone również przez powódkę potwierdzone za zgodność z oryginałem kserokopie faktur VAT wystawionych przez adwokata R. P. w dniach: 17 stycznia 2014 roku na kwotę 1230 zł, 20 lipca 2012 roku na kwotę 2460 zł, dwukrotnie 1 lipca 2011 roku na kwoty po 6150 zł.

Powódka nie wykazała jednak, że środki w takiej wysokości zostały faktycznie przekazane adw. R. P.. Dowód z zeznań powódki był w tym przypadku niewiarygodny i niewystarczający. Zdaniem Sądu Okręgowego nic nie stało bowiem na przeszkodzie, aby powódka złożyła potwierdzenia przelewów dokonanych na rzecz adw. R. P., tak jak uczyniła to w odniesieniu do wynagrodzenia przekazanego M. D.. Powódka wykazała, że poniosła koszty ustanowienia hipoteki w kwocie 2066 zł, co wprost wynika z treści faktury nr (...) z dnia 29 lipca 2010 roku i zamieszczonej na tej fakturze adnotacji zapłacono gotówką. Związek opłaconej czynności notarialnej z zawartą przez powódkę z Województwem (...) umową nr (...) (...)o dofinansowanie projektu (...) (...)„Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych” jest oczywisty, bowiem z tytułach wykonawczych wystawionych przeciwko powódce znajduje się odesłanie do numeru rep A (...)z podaniem daty jego sporządzenia jako podstawy prawnej zaspokojenia należności pieniężnych z pierwszeństwem. Sąd podkreślił, że powódka na podstawie umowy miała uzyskać dofinansowanie w kwocie 337798,64 zł. Uzyskała dofinansowanie w kwocie 362480,59 zł a została zobowiązana do zwrócenia kwoty 217330,11 zł. Powódka nie złożyła wypisu z aktu notarialnego sporządzonego w dniu 29 lipca 2010 roku, nie jest zatem wiadomo jak została określona hipoteka ustanowiona w tym akcie notarialnym, ani jak zostało określone wynagrodzenie notariusza, a tym samym jaka jest wysokość poniesionej przez powódkę szkody, w związku z tym że tylko część przyznanych jej środków podlegała zwrotowi. Opłata sądowa od wpisu zabezpieczenia jest opłatą stałą, a zatem Sąd uznał, że w tym zakresie powódka również nie wykazała wysokości poniesionej szkody, skoro opłata ta musiała być poniesiona bez względu na to w jakiej wysokości wierzytelność była zabezpieczona. Ta sama ocena dotyczy opłaty skarbowej. W ocenie Sądu brak było podstaw, aby dokonywać oceny zasadności roszczeń dochodzonych przez powódkę w stosunku do pozwanego Województwa (...) w oparciu o przepis art. 417 k.c. i art. 471 § 1 k.c. Wykonywanie władzy w tym sensie może mieć postać nie tylko wydania decyzji (orzeczenia), lecz także faktycznej ingerencji w sferę praw jednostki, na przykład użycia przymusu zarówno w stosunku do majątku, jak i osoby (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 2 kwietnia 2014 roku, I ACa 1272/13, LEX nr 1469334).

Relacje powódki i pozwanego Województwa (...) oparte były na zasadzie równorzędności, a postępowanie konkursowe, pomimo jego regulacji aktami wprowadzonymi w drodze uchwał pozwanego, zmierzało do zawarcia umowy regulowanej przepisami prawa prywatnego. Brak więc było podstaw do przyjęcia na tym etapie możliwości władczego kształtowania sytuacji, które pojawiało się dopiero

w sytuacji zaistnienia przesłanek określonych w art. 207 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. 2013, poz. 885). Błędem jest również upatrywanie przez powódkę podstaw odpowiedzialności pozwanego Województwa (...) w przepisie art. 471 § 1 k.c., zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Strony łączyła wprawdzie zawarta w dniu 7 lipca 2010 roku umowa nr (...) (...)o dofinansowanie projektu (...) (...)„Wzrost konkurencyjności firmy (...) poprzez zakup specjalistycznego sprzętu i oprogramowania oraz wdrożenie p nowej usługi horyzontalnych odwiertów sterowanych”, ale nie doszło do niewykonania, bądź nienależytego wykonania przez pozwanego zobowiązań wynikających z tej umowy, a przede wszystkim powołane przez powódkę okoliczności faktyczne, na których powódka opiera żądania zasądzenia na jej rzecz odszkodowania są związane nie tyle z wykonaniem umowy, co z etapem przed jej zawarciem, kiedy doszło do naruszenia przez pozwanego jego obowiązków w ramach procedury konkursowej zmierzającej do oceny wniosku powódki i ewentualnego zawarcia umowy. Nie miał tu zastosowania art. 72 § 1 i 2 k.c., Przepis ten znajduje bowiem zastosowanie wyłącznie do negocjacyjnego trybu zawierania umów, a nie przetargowego, w którym doszło do zawarcia umowy pomiędzy stronami.

Mając na uwadze te okoliczności Sąd Okręgowy uznał, że wysokość poniesionej przez powódkę szkody, za którą odpowiedzialność ponosi Województwo (...) wynosi, przy uwzględnieniu zasady związania żądaniem pozwu kwota odsetek w wysokości 98 602, 39 zł. Sąd ustalił jednak, że powódka przyczyniła się do powstania szkody i obowiązek naprawienia szkody przez pozwane Województwo (...) powinien ulec odpowiedniemu zmniejszeniu na podstawie art. 362 k.c. Powódka powinna była zapoznać się z dokumentami dotyczącymi programu dofinansowania, Powódka nie podjęła takich działań, a wręcz przeciwnie jej działania zmierzały do kwestionowania ciążącego na niej obowiązku. W tym zakresie zgodził się z pozwanym Województwem (...), że na tym etapie, to wyłącznie działania powódki powodowały powiększania rozmiaru szkody. Sąd zmiarkował wysokość należnego powódce odszkodowania w ten sposób że wysokość szkody, którą stanowią odsetki od należności w wysokości: 114 750 zł od dnia 2 września 2010 roku, 69 980, 59 zł od dnia 23 grudnia 2010 roku, 20 250 zł od dnia 2 września 2010 roku, 12349, 52 zł od 23 grudnia 2010 roku do dnia 5 lipca 2011 roku, kiedy upływał 14 dniowy termin wyznaczony na piśmie z dnia 21 czerwca 2011 roku obniżył o 30 %. Na powstanie odsetek w tym okresie głównie wpływ miały bezprawne i zawinione działanie pozwanego Województwa (...), powódka zaś po otrzymaniu informacji powinna była mieć czas na zweryfikowanie poprawności twierdzeń pozwanego i podjęcie stosownej decyzji o zwrocie nienależnie wypłaconych środków. Decyzja ta powinna była być podjęta bez uzasadnionej zwłoki, tymczasem powódka decyzji takiej nie podjęła. Waga naruszeń obowiązków ciążących na obu stronach jest jednak nieporównywalna. Do chwili upływu terminu określonego w przepisie art. 207 ust. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. 2013, poz. 885), a więc do dnia 5 lipca 2011 roku w głównej mierze skutki powstania szkody i jej naprawienia powinny obciążać pozwane Województwo (...). Nie można bowiem zapominać, że niezależnie od nie podlegającej usprawiedliwieniu motywacji powódki we wskazanym okresie nie można było oczekiwać od powódki niezwłocznego spełnienia świadczenia w tak znacznej wysokości. Okres prawie pół roku powinien być jednak wystarczający dla powódki, aby uzyskać środki na zwrot nienależnie wypłaconego dofinansowania. W tej sytuacji Sąd z wyliczonej kwoty 19 348 zł stanowiącej łączną sumę odsetek jak dla zaległości podatkowych od kwot: 114 750 zł od dnia 2 września 2010 roku, 69 980, 59 zł od dnia 23 grudnia 2010 roku, 20 250 zł od dnia 2 września 2010 roku, 12349, 52 zł od 23 grudnia 2010 roku do dnia 5 lipca 2011, wynoszących odpowiednio 11 657 zł, 4789 zł, 2057 zł, 845 zł zasądził od pozwanego Województwa (...) na rzecz powódki jedynie kwotę 13 543, 60 zł (19348 x 70 %). Jest to przy tym jedyna cześć odszkodowania z kwoty 98 602, 39 zł, która podlega zasądzeniu na rzecz powódki. Należy bowiem podkreślić, że ta cześć odszkodowania, która wynika z wyliczonych odsetek należnych po dniu 5 lipca 2011 roku nie powinna być w ogóle uwzględniona z uwagi na bardzo poważne uchybienie przez powódkę obowiązkowi przewidywania skutków jej zaniechania. Szkoda w tym okresie powstawała wyłącznie na skutek decyzji powódki, która bezzasadnie liczyła na możliwość uniknięcia konieczności zwrotu dotacji, oczekując korzystnego dla siebie wyroku Trybunały Konstytucyjnego, a następnie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Powódka powinna była liczyć się, że w ten sposób generuje wyłącznie dużych rozmiarów szkodę i powinna ponieść konsekwencje swoich decyzji.

Sąd Okręgowy odwołując się do przepisu art. 361 § 1 k.c. wskazał też , że nie pozostaje w normalnym związku przyczynowym z działaniami pozwanego Województwa (...) szkoda w postaci poniesionych przez powódkę kosztów egzekucyjnych (obejmujących również koszt upomnienia) i kosztów sądowo administracyjnych. W obu przypadkach szkoda poniesiona przez powódkę nie jest bowiem normalnym, typowym następstwem działania pozwanego. Powódka poniosła bowiem koszty egzekucyjne w związku z koniecznością przymusowej realizacji tytułów wykonawczych, a skutek taki nie jest skutkiem typowym lub oczekiwanym w zwykłej kolei rzeczy. Takiej cechy typowości nie mają tym bardziej koszty sądowo administracyjne, zwłaszcza, że nie stanowią one bezpośredniego skutku działania powoda, a jedynie skutek pośredni. Nie pozostaje w normalnym związku przyczynowym z działaniem pozwanego Województwa (...) szkoda w postaci zapłaconego na rzecz pozwanego M. D. wynagrodzenia w kwocie 10370 zł . Z postanowienia § 2 pkt 6 umowy łączącej powódkę wynika bowiem, że wynagrodzenie miało być zapłacone przez powódkę w razie pozytywnego rozpatrzenia projektu/wniosku przez Urząd Marszałkowski jako instytucję współfinansującą. Wypłata wynagrodzenia została zatem uzależniona od spełnienia warunku zawieszającego w rozumieniu przepisu art. 89 k.c. Wykładnia umowy łączącej strony pozwala jednak na szersze rozumienie tego warunku w ten sposób, że powódka, ale i pozwany uzależniali wypłatę wynagrodzenia od takiego rozpatrzenia wniosku, które doprowadzi do uzyskania dofinansowanie nieodwołalnie, w całości i wysokości zgodnej z tym wnioskiem. Wskazuje na to wprost powódka w swoich zeznaniach. W związku z tym, że na skutek późniejszych działań pozwanego Województwa (...), podjętych w trybie przepisu art. 207 ust. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. 2013, poz. 885) doszło w istocie do sytuacji, w której powódka musiała zwrócić większość uzyskanego dofinansowania, należy uznać, że warunek zawieszający, od którego spełnienia była uzależniona wypłata wynagrodzenia nie ziścił się na skutek okoliczności leżących po stronie pozwanego M. D.. Świadczenie zostało spełnione przez powódkę bez podstawy prawnej i nie jest pozwanemu M. D. należne(art. 410 k.c.). Nie wyłącza to uprawnienia powódki do dochodzenia odszkodowania w stosunku do M. D. na podstawie art. 471 § 1 k.c. Przysługujące zatem powódce alternatywnie uprawnienia do zwrotu zapłaconego wynagrodzenia, natomiast nie powstała po jej stronie szkoda, która byłaby następstwem działania pozwanego Województwa (...).

O odsetkach w spełnieniu świadczenia pieniężnego Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 481 § 1 k.c. Wskazał, że świadczenie odszkodowawcze mają charakter świadczeń bezterminowych (art. 455 k.c.) a zatem powinny być one spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. W aktach sprawy znajdują pisma skierowane przez powódkę do pozwanych, w których powódka wezwała ich do spełnienia świadczeń w kwotach po 145 478, 49 zł. W aktach znajdują się dowody nadania (nie ma na nich daty), ale nie jest wiadomo, czy i kiedy pozwani otrzymali te wezwania. W tej sytuacji jako datę wezwania do zapłaty Sąd przyjął dzień doręczenia odpisów pozwu, co nastąpiło w stosunku do Województwa (...) w dniu 27 listopada 2014 roku (k. 189), a w stosunku do M. D. w dniu 6 grudnia 2014 roku (k. 131). Odsetki Sąd zasądził zatem w od każdego z pozwanych od dnia następującego po dniu doręczania im wezwania. Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd powołał art. 100 k.p.c. uznając podstawę stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Powódka dochodziła od obu pozwanych solidarnie kwoty 145 478, 49 zł, a od pozwanego Województwa (...) została zasądzona na jej rzecz kwota 13 543, 60 zł, zaś od M. D. kwota 10370 zł. W tym pierwszym przypadku powódka wygrała sprawę w 9,3 %, a w drugim w 7 %. Koszty poniesione przez powódkę wyniosły 14 491 zł i złożyły się na nie: kwota 7200zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie adwokata (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokatów i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – Dz. U. 2013 Nr 490 j.t.), opłata od pozwu w kwocie 7274 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Powódka złożyła wniosek o uwzględnienie wynagrodzenia adwokackiego w kwocie 15 000 zł, jednak w ocenie Sądu brak jest podstaw do zasądzenia na rzecz powódki wynagrodzenia stawce przekraczającej stawki minimalnej, a więc kwotę 7200 zł. Sąd uznał zatem, a że w ramach zgłoszonego przez powódkę żądania należy się jej zwrot tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie adwokata kwoty 7200 zł. Koszty poniesione przez pozwanego M. D. wyniosły 3617 zł i złożyły się na nie: kwota 3600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie adwokata (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokatów i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – Dz. U. 2013 Nr 490 j.t.) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Koszty poniesione przez pozwane Województwo (...) wyniosły 3600 zł i stanowiły wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego (§ 6pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – Dz. U. 2013 Nr 490 j.t.). Zgodnie z treścią przepisu art. 105 § 1 k.p.c. współuczestnicy sporu zwracają koszty w częściach równych. Brak było przy tym podstaw do zastosowania przepisu art. 105 § 2 k.p.c., bowiem pozwani nie odpowiadali solidarnie. W tej sytuacji pozwane Województwo (...) powinno zwrócić powódce kwotę 673, 83 zł (7245,50 zł x 9.3 %), a pozwany M. D. kwotę 507, 18 zł (7245,50 zł x 7 %). Pozwanemu Województwu (...) należy się z kolei zwrot kwoty 3265,20 zł (3600 zł x 90,7 %), a pozwanemu M. D. kwoty 3363, 81 zł (3617 zł x 93 %). Po skompensowaniu kwot należy pozwanym z tymi należnymi powódce, Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego Województwa (...) kwotę 2591, 37 zł (3265,20 zł – 673, 83 zł) i na rzecz pozwanego M. D. kwotę 2856, 63 zł (3363,81 zł – 507,18 zł).

Apelację od tego wyroku wniosła powódka zaskarżając wyrok w części a to w pkt III w zakresie w jakim oddalono powództwo w stosunku do Województwa (...) co do kwoty 131934,89zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz oddalił powództwo odnośnie odsetek ustawowych od kwoty 13543,60zł za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia 27 listopada 2014r. oraz w pkt IV. Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powódki sprecyzował, że zaskarżenie nie obejmuje rozstrzygnięcia względem pozwanego M. D..

Powódka zarzuciła naruszenie prawa procesowego , które miało wpływ na wynik sprawy a to:

- art. 232 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 245 k.p.c. w zw. z art 299 k.p.c. i art. 233§1 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu , że powódka nie sprostała ciężarowi dowodu w przedmiocie wykazania szkody powstałej w następstwie poniesienia przez powódkę kosztów wynagrodzenia pełnomocnika adwokata R. P. i kosztów czynności notarialnej oraz przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i uznanie za niewystarczające dowodów z faktur i przesłuchania powódki.

- art. 3 k.p.c. w zw. art. 230 k.p.c. w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c., poprzez ich niezastosowanie i nieuznanie przesłanek odpowiedzialności Pozwanego ad. 1 wobec Powódki - w zakresie szkody z tytułu poniesionych kosztów wynagrodzenia pełnomocnika adwokata R. P., kosztów czynności notarialnej, kosztów egzekucyjnych i kosztów postępowania administracyjnego i sądowoadministracyjnego - za udowodnione wobec ich niezaprzeczenia przez Pozwanego ad. 1,z naruszeniem zasady kontradyktoryjności,

- art. 232 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 233§ 1 k.p.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie i pominięcie w ustaleniach faktycznych Sądu faktu wystosowania przez Powódkę pierwszego wezwania pozwanego Województwa (...) do naprawienia szkody z dnia 17 lutego 2014r., z dowodem nadania z dnia 21 lutego 2014r. , pomimo, że powódka w pozwie wskazała na dokonanie wezwania tego pozwanego a pozwany tego nie zaprzeczył a wręcz przyznał odmawiając wypłaty,

- art. 109 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98§1 i 3 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i niedokonanie zasądzenia kosztów pomimo stosownego wniosku i pomimo rozstrzygnięcia podniesionego przez pozwanego zarzutu niedopuszczalności drogi sądowej na korzyść powódki tj jego oddalenie na rozprawie z dnia 13 marca 2015r.

- art. 100 k.p.c. w zw. z art. 109 §2 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i brak zasądzenia wynagrodzenia pełnomocnika zgodnie ze spisem kosztów w wysokości podwyższonej mimo skomplikowania sprawy i dużego nakładu pracy pełnomocnika.

Nadto powódka zarzuciła naruszenie prawa materialnego, a to:

- art. 471 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że brak jest przesłanek odpowiedzialności kontraktowej Pozwanego ad. 1, wynikłej z nienależytego wykonania zobowiązania, związanego z zawartą między Powódką a Pozwanym ad. 1 umową nr (...) (...) o dofinansowanie z dnia 07 lipca 2010 r., podczas gdy interes powódki nie został zaspokojony w sposób wynikający z treści tego zobowiązania, gdyż po otrzymaniu dotacji w wyniku niedołożenia należytej staranności Województwa (...) powódka była zmuszona zwrócić dotację wraz z odsetkami liczonymi jak od zaległości podatkowej,

- 417§ 1 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że brak jest przesłanek odpowiedzialności za szkodę za niezgodne z prawem działanie przy wykonywaniu władzy publicznej przez Województwo (...), w sytuacji gdy pomimo zawartej umowy cywilnoprawnej z dnia 7 lipca 2010r. z powódką ( tj działania w sferze dominium) dalsze działania pozwanego tj wszczęcie postępowania administracyjnego zakończonego decyzją nakazująca zwrot dofinansowania wraz z odsetkami należy uznać za podjęte w sferze imperium, które to działania spowodowały powstanie szkody,

- art. 362 k.c. i art. 45 Konstytucji RP poprzez niewłaściwe zastosowanie i wadliwe uznanie, że powódka swoimi działaniami przyczyniła się do zwiększenia szkody, podczas gdy zachowaniom tym nie można przypisać nieprawidłowości (naganności), oraz nie pozostają one w normalnym związku przyczynowym ze szkodą , za którą ponosi odpowiedzialność pozwane Województwo. Powódka bowiem wykorzystała tylko przysługujące środki zaskarżenia wobec nieuprawnionego zawarcia umowy o dofinansowanie, w szczególności, w sytuacji gdy pozwany wydał decyzję na podstawie przepisu art. 5 pkt 11 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju , który utraciły domniemanie konstytucyjności wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12.12.2011 r. (sygn. akt P 1/11). Powódka tym samym korzystała z zagwarantowanego w art. 45 Konstytucji RP prawa do sądu,

- art. 416 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że nie zachodzi normalny związek przyczynowy z bezprawnym i zawinionym zachowaniem Województwa (...) w postaci szkody powstałej w następstwie poniesienia przez powódkę kosztów egzekucyjnych, kosztów administracyjnych i sądowoadministracyjnych, oraz wynagrodzenia na rzecz M. D., podczas gdy przez normalne następstwa działania lub zaniechania Pozwanego ad. 1, z których wynikła szkoda uznać można także te następstwa, które mają charakter pośredni.

- 416 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że Powódka nie wykazała szkody w związku z poniesionymi przez siebie kosztami wynagrodzenia pełnomocnika adwokata R. P., oraz kosztami aktu notarialnego, podczas gdy zgromadzone w sprawie dowody, wskazują na uszczerbek majątkowy poniesiony przez powódkę, a związany z bezprawnym zachowaniem pozwanego ad. 1. ,

- art 455 k c poprzez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie odsetek ustawowych od pozwanego na rzecz powódki od dnia następnego po doręczeniu odpisu pozwu a nie zgodnie z żądaniem tj od dnia wniesienia pozwu,

Powódka wniosła o zmianę wyroku i zasądzenie od Województwa (...) na rzecz powódki dodatkowo kwoty 131934,89 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz dalszych odsetek od kwoty 13543,60zł za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia 27 listopada 2014r. Nadto wniosła o zasądzenie od Województwa (...) na rzecz powódki E. W. zwrotu kosztów procesu za drugą instancję w tym zwrotu kosztów zastępstwa w wysokości 75% kosztów ze spisu złożonego przed Sądem Okręgowym ewentualnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów postępowania według norm przepisanych.

Rozpoznając apelację Sąd Okręgowy uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego w zakresie przebiegu zdarzeń, odmiennie jednak nieco oceniając charakter działania pracowników Województwa (...) i jego następstwa jak też wymagalność roszczenia odszkodowawczego.

Sąd Apelacyjny zwraca bowiem uwagę, że umowa została zawarta na podstawie art. 60 nieobowiązującego już Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego , Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz.Urz. UE L 210 z dnia 31 lipca 2006r.) i art. 13 rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie szczegółowych zasad wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego , Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz.U. UE L 371 z dnia 27 grudnia 2006r ,ze zm) a także na podstawie art. 26 ust. 1 , pkt 5 pkt 11, pkt 14 i pkt 15 ustawy z dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jedn. Dz.. 2009r. Nr 84 poz. 712 z późn. zm.) i art. 206 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157 poz. 1240). Zgodnie z tymi przepisami przed podjęciem decyzji o dofinansowaniu instytucja zarządzająca weryfikuje, czy beneficjent posiada wystarczające zdolności do wypełnienia przedmiotowych warunków. Zgodnie z art. 25 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju instytucja zarządzającą jest zarząd województwa a więc organ strony pozwanej. Działania z zakresu polityki rozwoju stanowiące zadania własne jednostki samorządu terytorialnego i to samorząd województwa odpowiada za politykę rozwoju. On też dokonuje w oparciu o określone kryteria, wyboru projektów, które będą dofinansowane w ramach programu operacyjnego. Mimo pewnych wątpliwości konstytucyjnych co do mocy obowiązującej warunków, według których dochodziło do weryfikacji projektu, wiązały one instytucję zarządzającą i sama weryfikacja następowała na podstawie wskazanych norm prawa publicznego. Na gruncie analogicznych przepisów przewidujących dwuetapowy przebieg procesu dofinansowania z publicznych środków wspólnotowych uznawano, że pierwszy etap, który kończy się przyznaniem dofinansowania lub odmową stanowi działanie władcze i jednostronne (por. np. uchwałę składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 lutego 2007 r., II GPS 3/06, ONSAiWSA 2007/3/59, czy wyroki Sądu Najwyższego z dnia z dnia 8 marca 2012 r. V CSK 164/11 LEX nr 1213429 i z dnia 11 maja 2012 r. II CSK 545/11 LEX nr 1229959 ). Przepis art. 417 § 1 k.c. przewiduje odpowiedzialność opartą na przesłance obiektywnie niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publiczne. Instytucja zarządzająca naruszyła zasady wynikające z Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006r. i rozporządzenia Komisji (WE) w sprawie szczegółowych zasad wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006rRozwoju Regionalnego (Dz.U. UE L 371 z dnia 27 grudnia 2006r ,ze zm) a także przepisy art. 26 ust. 1 pkt 1 , pkt 4 i pkt 14 ustawy z dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (tekst jedn. Dz.. 2009r. Nr 84 poz. 712 z późn. zm.). Skoro z prawidłowych ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika , że już na etapie kwalifikacji osoby odpowiedzialne za weryfikację dokumentów nie zauważyły deklaracji zgłoszonej przez powódkę nabycia używanego sprzętu i w ten sposób doszło do naruszenia procedur w ramach konkursu zamkniętego nr 1.1.3 dla małych przedsiębiorstw i „Podręcznika K. Wydatków objętych dofinansowaniem w ramach (...) na lata 2007-2013” i w konsekwencji do bezprawnego przyznania powódce dofinansowania, to możliwe było zastosowanie w sprawie jako podstawy odpowiedzialności jednostki samorządu terytorialnego przepisu art. 417§1 k.c. Zgodnie z art. 60 Rozporządzenia Rady (WE) z dnia 11 lipca 2006 r. nr 1083/2006 to właśnie instytucja zarządzająca była odpowiedzialna za to że operacje są wybierane do finansowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do programu operacyjnego oraz że spełniają one mające zastosowanie zasady wspólnotowe i krajowe przez cały okres ich realizacji. Przede wszystkim zaś organ strony pozwanej jako podmiot zarządzający naruszył wynikający z art. 184 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U.2009r. Nr157 poz.).1240 ze zm.) ustawowy obowiązek wydatkowania kwot z funduszy europejskich zgodnie z procedurami określonymi w umowie międzynarodowej lub innymi procedurami obowiązującymi przy ich wykorzystaniu . Podjęcie więc w tym przypadku przez organ pozwanej decyzji o dofinansowaniu i w konsekwencji podjęcie decyzji o zawarciu umowy było obiektywnie bezprawne. Ta bezprawność została potwierdzona ostateczna decyzją Zarządu Województwa (...) z dnia 16 kwietnia 2012r nakazującą zwrot środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa. Zwalniało to od oceny winy strony pozwanej co jednak nie zmienia ogólnej oceny prawidłowości przypisania stronie powodowej źródła odpowiedzialności, skoro nawet przy zastosowaniu przepisów powołanych przez Sąd Okręgowy uzasadniony był wniosek, że to Województwo (...) odpowiada za naruszenie procedur przyznawania dofinansowania.

Strona pozwana odpowiada jednak jedynie za szkody które są normalnym następstwem w danych okolicznościach tego bezprawnego działania (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2006 r., III CZP 125/05, OSNC 2006, nr 12, poz. 194 oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2008 r. IICSK 558/07, nie publ., z dnia 20 sierpnia 2009 r., IICSK 68/09 nie publ. i z dnia 18 czerwca 2010 r., V CSK 422/09, „Izba Cywilna” 2011, nr 5, s. 29 oraz z dnia 19 kwietnia 2012 r. IV CSK 406/11). Wbrew zarzutom apelacji koszty poniesione w postepowaniu administracyjnym i egzekucyjnym nie pozostają w związku z bezprawnym przyznaniem dofinansowania lecz są skutkiem niezasadnego kwestionowania przez powódkę obowiązku zwrotu kwoty określonej w decyzji . Jakkolwiek wydatki te są konsekwencją wcześniejszych zdarzeń to jednak wynikają one przede wszystkim z wadliwego przyjęcia przez powódkę bezprawności działania organów w ramach procedury zmierzającej do zwrotu nieprawidłowo wypłaconego świadczenia. Obowiązek zwrotu wypływał z art. 207 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych. Działania podjęte celem zwrotu dofinansowania niewątpliwie miały charakter władczy jednak nie były to działania bezprawne stąd powołany w apelacji przepis art. 417§1 k.c. nie może dotyczyć działań dokonywanych w celu odzyskania nieprawidłowo wypłaconych środków. Strona pozwana ponosi odpowiedzialność albowiem doszło do nieprawidłowego przyznania dofinansowania natomiast nie ponosi odpowiedzialności za to, że powódka poniosła wydatki nieprawidłowo kwestionując wydanie decyzji z dnia 16 kwietnia 2012r. , nakazującej zwrot środków i jej skutki. Przede wszystkim zaś strona pozwana nie ponosi konsekwencji niezastosowania się przez powódkę do obowiązku zwrotu dofinansowania wymagalnego na skutek wezwania do zapłaty, tj do obowiązku stwierdzonego następnie przez prawidłowo wydaną decyzję z dnia 16 kwietnia 2012r. Koszty upomnień , opłat w postepowaniu administracyjnym jak i koszty egzekucyjne wynikające z zaniechania przez powódkę realizacji stwierdzonego w decyzji prawidłowego obowiązku zwrotu kwot tam wskazanych, nie pozostają w adekwatnym związku z nieprawidłowym zakwalifikowaniem jej projektu do przyznania dofinansowania. Z zeznań powódki wynika , że także koszty pełnomocnika dotyczyły postepowania które wywołane zostało wadliwym kwestionowaniem przez powódkę obowiązku zwrotu świadczenia. Skoro zaś działania organu zmierzającego do odzyskania dofinansowania nie były bezprawne, to koszty adwokackie wyliczone przez powódkę na kwotę 159990zł nie mogły zostać uwzględnione w ramach odszkodowania. Niezależnie od tego koszty zastępstwa prawnego rozlicza się w sprawie prowadzonej z udziałem tego pełnomocnika. Bezprzedmiotowy jest więc zarzut naruszenia art. 3 k.p.c. i, 230 k.p.c. , 232zd. 1 k.p.c. w, 245 k.p.c. i 299k.p.c. , skoro brak związku przyczynowo skutkowego z tak określoną szkodą wyklucza odszkodowanie w tej części , bez znaczenia jest więc okoliczność czy powódka wydatkowała faktycznie kwoty na koszt wynagrodzenia pełnomocnika.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego, że nie pozostaje w adekwatnym a więc typowym związku przyczynowo skutkowym z działaniem pozwanego Województwa (...) wynagrodzenie w kwocie 10370 zł. zapłacone na rzecz pozwanego M. D.. Także kwota 1500zł za konsultacje nie pozostaje w jakimkolwiek związku z działaniem Województwa (...). Kwota, której wypłatę uzależniono od skutku, która mogła stanowić swego rodzaju premię za wynik nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowo skutkowym z działaniem Województwa, skoro nie zakwestionowano prawidłowości ustalenia treści i wykładni(...) umowy zawartej pomiędzy powódką a M. D. tj przyjęcia , że wypłata była zależna od warunku, który się nie ziścił na skutek działania M. D. a więc ustalenia, że wypłata wynagrodzenia była zależna od takiego rozpatrzenia wniosku , które doprowadzi do uzyskania dofinansowania w sposób nieodwołalny. Za tą wykładnia przemawia także treść (...) z którego wynika, że działania zleceniobiorcy nie kończyły się na złożeniu wniosku lecz miały być kontynuowane także na etapie prowadzenia i rozliczania projektu. Normalny związek przyczynowy między określonym zdarzeniem a szkodą w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. zachodzi zaś wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, można przyjąć, że poniesiony uszczerbek majątkowy jest następstwem tego zdarzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2002 r., I CKN 1215/00, OSP 2004 Nr 1, poz. 3). W tym zaś przypadku zgodnie z ustaleniami wypłata wynagrodzenia stanowiła kwotę nienależną, którą to wypłatę wywołał swymi działaniami M. D. przedstawiając wadliwe opracowanie wniosku. Wbrew zarzutom apelacji nie wykazano wadliwości działania pozwanego Województwa w ramach realizacji obowiązków kontraktowych , skoro wadliwość działania miała miejsce jeszcze przed zawarciem umowy , z której wynikała wypłata środków jak i prawo do żądania zwrotu. Województwo natomiast prawidłowo realizowało swoje obowiązki i uprawnienia wynikające z umowy. Ponadto swoboda kontraktowania była w tym przypadku ograniczona przez przepisy unijne jak też przepisy wewnętrzne precyzujące wymogi dofinansowania i zasady jego zwrotu. Wprawdzie Trybunał Konstytucyjny zakwestionował w wyroku z dnia 12 grudnia 2011 r. P 1/11 OTK-A 2011/10/115, Dz.U.2011/279/1644 podstawy wprowadzenia do porządku krajowego zobowiązania zasadami i procedurami instytucji uczestniczących w realizacji strategii rozwoju a przede wszystkim określenia środków odwoławczych w toku tego procesu, jednak odroczył utratę mocy obowiązującej art. 5 pkt 11 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 i Nr 157, poz. 1241), co właściwie wyłożył Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu rozstrzygnięcia. Pozostało więc czasowo w mocy uregulowanie praw i obowiązków wnioskodawców w trakcie naboru projektów finansowanych z programu operacyjnego, mimo wątpliwości co do ich pozostawania poza systemem źródeł powszechnie obowiązującego prawa. Wydając decyzję nakazującą zwrot środków strona pozwana działała jednak w ramach istniejącego ustawowego upoważnienia. Trybunał zresztą nie kwestionował dopuszczalności zwrotu wadliwie wypłaconego świadczenia natomiast kwestionował zakres uprawnień wnioskodawcy w przypadku władczej negatywnej oceny projektu a konkretnie oceniał sposób podejmowania decyzji i wnoszenia środków odwoławczych odrzucającej wniosek. Skarżąca nie obejmowała podstawą faktyczną roszczenia zasad postępowania przy zwróceniu wniosku w lutym 2010r. i postępowania w ramach wniesionego wówczas protestu a tylko w tym zakresie rozstrzygnięcie Trybunału mogło mieć znaczenie w sprawie. Trybunał nie zakwestionował natomiast art. 26 ust. 1 pkt 15 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju w brzmieniu wynikającym z tekstu jedn. Dz.U.2009r. nr .84 poz. .712, określającego że odzyskiwanie kwot podlegających zwrotowi, w tym wydawanie decyzji o zwrocie środków przekazanych na realizację programów stanowi zadanie instytucji zarządzającej. Jak więc wyżej wskazano bezprawność nie dotyczyła działania celem odzyskania wypłaconych środków lecz dotyczyła fazy poprzedzającej zawarcie umowy.

Szkodą w tym przypadku jest więc różnica pomiędzy hipotetycznym stanem jaki by istniał, gdyby nie doszło do zdarzenia wywołującego szkodę a stanem istniejącym. Dokonane w sprawie ustalenia nie pozwalają na przyjęcie, że gdyby służby strony pozwanej działały prawidłowo, to nie doszłoby do przyznania jakiegokolwiek dofinansowania tym bardziej, że dofinansowanie nie dotyczyło jedynie zakupu wiertnicy i środka do jej transportu lecz także oprogramowania i wdrożenia nowej usługi . Z ustaleń wynika, że wniosek mógł być też poprawiony, tak aby zostały w nim wskazane wyłącznie wydatki kwalifikowane, a więc obejmujące nabycie rzeczy nowych, a nie używanych. W takim wypadku zgodnego z prawem działania służb strony pozwanej dofinansowanie byłoby niższe i nie doszłoby do akceptacji całego projektu i w konsekwencji wypłaty dofinansowania na zakup wiertnicy horyzontalnej oraz samochodu ciężarowego do jej transportowania w kwocie 217330,11zł. Gdyby więc służby strony pozwanej działały prawidłowo to powódka nie otrzymałaby kwoty 217330,11zł i nie musiałaby jej zwracać z odsetkami według stopy właściwej dla zobowiązań podatkowych. Niewątpliwie więc zapłata odsetek wskazanych w art. 207 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych liczonych od kwoty nienależnie wypłaconej za okres od wypłaty dofinansowania do czasu, w którym powódka w normalnym czasie mogła zwrócić kwotę dofinansowania stanowi jej szkodę majątkową powiązaną przyczynowością adekwatna z wadliwym działaniem służb pozwanej powodujących w konsekwencji podjęcie wadliwej decyzji o dofinansowaniu i podpisanie umowy. Wskazać przy tym należy , że obowiązek zwrotu odsetek liczonych od dnia przekazania środków liczonych według stopy właściwej dla zaległości podatkowych wynikał także z §7 ust. 1 umowy (k-21). W typowym związku z nieprawidłową wypłatą środków pozostają więc jedynie odsetki od kwoty 114750 zł od dnia 2 września 2010 roku, 69 980, 59 zł od dnia 23 grudnia 2010 roku, 20 250 zł od dnia 2 września 2010 roku, 12349, 52 zł od 23 grudnia 2010 roku, naliczone do dnia 5 lipca 2011 roku, kiedy upływał 14 dniowy termin wyznaczony na piśmie z dnia 21 czerwca 2011 roku tj. do dnia w którym upłynął termin wskazany w art. 207 ust. 1 pkt 8 ustawy o finansach publicznych w którym zaktualizował się obowiązek zwrotu dofinansowania. Prawidłowo więc Sąd pierwszej instancji wyliczył szkodę na kwotę 19348zł. Sam sposób wyliczenia wysokości tych odsetek nie był kwestionowany w apelacji. Błędnie jednak Sąd Okręgowy uznawał przyczynienie się powódki do szkody wyliczonej w ten sposób. Powódce nie można postawić żadnego zarzutu na etapie przygotowania wniosku skoro przygotowanie wniosku i dokumentów zleciła profesjonaliście i powódka nie ukrywała zamiaru zakupu używanych środków trwałych, przyjmując jako nieprofesjonalista, że wniosek jest prawidłowo złożony, szczególnie że doszło do podpisania umowy ze strona pozwaną. Powódka nie miała wpływu na działanie osób zajmujących się weryfikacją wniosku i decydujących o przyznaniu środków. Nie przyczyniła się ona także do zwiększenia szkody bezpośrednio po doręczeniu pisma z dnia 19 stycznia 2011r. Data ta nie może być decydująca dla przyczynienia, skoro Sąd Okręgowy ustalił, że powódka musiała mieć czas na zebranie środków celem zwrotu kwoty. Wbrew też stanowisku Sądu Okręgowego powódka nie miała przed datą 5 lipca 2011r. nawet obowiązku zwrotu dofinansowania skoro to przepis art. 207 ust. 1 pkt 8 ustawy o finansach publicznych oraz §7 umowy określały termin zwrotu dofinansowania . Powódka ponadto nie mogła więc uniknąć naliczenia odsetek liczonych jak od zaległości podatkowych od dnia wypłaty dofinansowania, za okres w którym jej świadczenie do zwrotu nie było jeszcze wymagalne. Do czasu upływu terminu nie musiała ona zwracać dofinansowania tym bardziej jeżeli jeszcze nie miała zgromadzonych środków w tym celu i nie można jej postawić zarzutu , że doprowadziła do dodatkowego naliczenia odsetek. Naliczenie natomiast dalszych odsetek po wskazanej dacie łączy się już jedynie z opóźnieniem powódki, która nie zastosowała się do wezwania o jakim mowa w §7 umowy i art. 207 ust. 1 pkt 8 ustawy o finansach publicznych. W każdym wieloelementowym związku przyczynowym może pojawić się zdarzenie (nova causa interveniens) które jest zasadniczą przyczyną szkody zrywającą dotychczasową relację kauzalną. Takim zdarzeniem może być także zachowanie poszkodowanego. Nie mieści się bowiem w granicach normalnego związku przyczynowego szkoda, której poszkodowany mógł uniknąć, wykorzystując swoje możliwości zapobieżenia jej powstaniu albo nie wykorzystując swoich możliwości prowadzących do jej usunięcia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2007 r. II CSK 348/07,LEX nr 623798). Nie istnieje więc po dacie wyznaczonej do zwrotu dofinansowania adekwatny a więc typowy związek(art.361§1k.c.) pomiędzy nieprawidłowym przyznaniem dofinansowania a odsetkami naliczonymi na skutek niezastosowania się powódki do obowiązku zapłaty istniejącego na skutek wezwania o jakim mowa w §7 umowy i art. 207 ust. 1 pkt 8 ustawy o finansach publicznych. Gdyby bowiem powódka zastosowała się do wezwania to nie byłoby podstawy do naliczenia dalszych odsetek i wydania decyzji o jakiej mowa w art. 207 ust. 1 pkt 9 ustawy o finansach publicznych. Nawet jednak zakładając-tak jak przyjął to Sąd Okręgowy -niepodzielność szkody, to należało i tak uwzględnić , że to poszkodowana doprowadziła poprzez przedłużenie postępowania, nie spełniła świadczenia i doprowadziła do dalszego naliczenia odsetek. W takiej sytuacji należało ocenić wszystkie czynniki , które zaistniały po pierwotnym zdarzeniu rozpatrywanym jako przyczyna odpowiedzialności, a zatem należało ocenić zachowanie powódki jako czynnik stanowiący tzw. przyczynę rezerwową (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2012 r. I CSK 415/12 LEX nr 1293939). Istotność tej rezerwowej musiałaby i tak doprowadzić do obniżenia odszkodowania. Przy takim więc założeniu ta część odsetek , która była naliczana po dniu 5 lipca 2011r. i tak powinna zostać odliczona od odszkodowania. Naliczenie odsetek według stopy właściwej dla zaległości podatkowej po upływie terminu do zapłaty wynikało z niezastosowania się do obowiązku zwrotu nienależnego dofinansowania. Zgodnie zaś z art. 207 ust. 9 ustawy o finansach publicznych doręczenie ostatecznej decyzji nakazującej zwrot dofinansowania otwierało termin do uiszczenia należności stwierdzonej w decyzji i pozwalało na naliczenie dalszych odsetek. Ostateczną decyzję doręczono pełnomocnikowi w dniu 24 kwietnia 2012r. (k-18 akt WSA w Kielcach I SA/Ke 284/12 ), co miało jedynie znaczenie dla przymusowego egzekwowania obowiązku stwierdzonego w decyzji i miało znaczenie dla stwierdzenia wadliwości działania na etapie wstępnej oceny wniosku o dofinansowanie i w konsekwencji wiedzy powódki i sprawcy.

O wskazanej szkodzie powódka dowiedziała się najwcześniej w chwili ostatecznego ustalenia istnienia po jej stronie obowiązku zapłaty odsetek tj. w dniu 24 kwietnia 2012r. a najpóźniej z chwilą zapłaty odsetek co nastąpiło w styczniu 2014r. (ewentualnie z chwilą gdy dowiedziała się o dokonanym przez stronę pozwaną zaliczeniu na poczet odsetek w sposób wskazany w postanowieniu z dnia 3 kwietnia 2014). Roszczenie więc w tym zakresie nie było przedawnione w chwili wniesienia pozwu. Kwestia przedawnienia roszczenia kierowanego przeciwko M. D. pozostaje poza granicami apelacji. Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy nie zakwestionował, że koszt poniesienia wynagrodzenia notariusza w kwocie 2066zł związany był z ustanowieniem zabezpieczenia hipotecznego roszczeń wynikających z umowy. Sąd Okręgowy natomiast prawidłowo uznał, że powódka nie wykazała , że ta stanowi element szkody pozostającej w związku z działaniem strony pozwanej. Jak bowiem wyżej wskazano z ustaleń nie wynika, by w wypadku prawidłowego działania organu Województwa (...) tj prawidłowej oceny przez instytucje zarządzającą projektu przygotowanego przez M. D. nie doszło do udzielenia jakiegokolwiek dofinansowania lecz jedynie , że dofinansowanie nie mogło dotyczyć kwoty wydatkowanej na zakup urządzeń używanych. Skoro więc powódka została zakwalifikowana do zawarcia umowy o dofinansowanie kwoty wyższej niż było to możliwe i w konsekwencji otrzymała większą kwotę na podstawie umowy, to należy przyjąć, że przy prawidłowym działaniu zabezpieczenie i tak musiałoby zostać ustanowione, natomiast nie wiadomo jaki byłby zakres i koszt takiego zabezpieczenia. Powódka winna więc wykazać, że w przypadku gdyby doszło do innego zakresu zabezpieczenia to wynagrodzenie notariusza i opłaty związane z ustanowieniem zabezpieczenia byłyby inne niż faktycznie poniesione. Dowodów w tym kierunku powódka nie zaoferowała. Słusznie więc Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że udzielając zabezpieczenia w innej wysokości powódka musiałaby również ponieść opłaty i koszty.

Zakładając jednak hipotetycznie, jak podnosiła w sprawie powódka, że w przypadku prawidłowej weryfikacji wniosku nie doszłoby w ogóle do podpisania umowy a w konsekwencji do udzielenia zabezpieczenia, to Sąd Apelacyjny podziela stanowisko zawarte w apelacji, że szkodą powódki byłyby wówczas wszystkie koszty zabezpieczenia, w tym także wskazana w apelacji kwota 2066zł. Jednakże Sąd drugiej instancji zauważa, że w takiej sytuacji powódka nie dostałaby też żadnego dofinansowania. Skoro zaś łączna kwota wypłacona tytułem dofinansowań była wyższa niż kwota zwrócona lub wyegzekwowana, to zgodnie z zasadą compensatio lucri cum damno powódka winna zaliczyć na poczet szkody wszystko co otrzymała w związku z zawarciem tej umowy a więc także różnicę pomiędzy kwotami pobranymi zgodnie z umową (według ustaleń 362480,59zł) a zwróconymi kwotami i wydatkowanymi w sposób celowy w związku z umową. Tymczasem nawet łączna suma kwot naliczonych ( a nie tylko zapłaconych) była niższa od całości przysporzenia otrzymanego w związku z zawartą umową. Przy stanowisku powódki, że przy prawidłowym działaniu nie doszłoby do zawarcia umowy powódka nie poniosłaby żadnego uszczerbku.

Zasadnie natomiast apelująca kwestionuje datę wymagalności obowiązku odszkodowawczego. Słusznie skarżąca zarzuca, że pozwane Województwo nie kwestionowało wezwania do zapłaty. Ponadto w aktach znajdują się wezwania do zapłaty z dowodami nadania, co winno wywołać domniemanie faktyczne skuteczności wezwania do spełnienia świadczenia jeszcze przed terminem wniesienia pozwu. Sąd Apelacyjny opowiada się za wyrażonym w orzecznictwie stanowiskiem , że prima facie pocztowy dowód nadania przesyłki poleconej stwarza domniemanie faktyczne doręczenia. Adresat oświadczenia może to domniemanie obalić, w tym jednak wypadku Województwo nie kwestionowało w ogóle faktu otrzymania wezwania do zapłaty. Należy więc uznać , że ten pozwany mógł zapoznać się z wezwaniem do zapłaty. Roszczenie miało charakter bezterminowy. Strona pozwana miała obowiązek niezwłocznie spełnić świadczenie po wezwaniu (art. 455k.c.). Dłużnik , który opóźnia się z zapłatą ma obowiązek zapłacić odsetki według stopy ustawowej (art. 481§1 i2 k.c.). Wobec powyższego w częściowym uwzględnieniu apelacji Sąd drugiej instancji zmienił na podstawie art. 386§1 k.p.c. zaskarżony wyrok i zasądził od pozwanego Województwa na rzecz powódki kwotę 19348zł z ustawowymi odsetkami opóźnienia od dnia 21 lipca 2015r. tj od dnia wniesienia pozwu a więc zgodnie z żądaniem (k-113). Powyższe rozstrzygnięcie oznacza, że powódka w stosunku do Województwa (...) była wygrywającą w ok. 13%, co uzasadniało obniżenie wynagrodzenia zasądzonego w pkt IV do kwoty 2190,10zł . Brak było podstaw do podwyższenia wynagrodzenia pełnomocnika powódki. Określając wynagrodzenie pełnomocnika Sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata(radcy prawnego) , a także charakter sprawy i wkład pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji, że nie zaistniały przesłanki do podwyższenia stawki wynagrodzenia zgodnie z §2 ust. 1 obowiązującego w sprawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461 oraz z 2015 r. poz. 616 i 1079). Nie ma podstaw ani do uznania szczególnego charakteru sprawy. Ponadto nakład pracy obu pełnomocników był podobny. Ponadto nie można pominąć oceny celowości zaangażowania pełnomocnika a tej nie da się oderwać od ostatecznego uwzględnienia żądania. Nie doszło więc do naruszenia powołanych w apelacji norm regulujących zasady stosunkowego rozliczenia kosztów. Należy też zwrócić uwagę, że przy podobnym stopniu zaangażowania pełnomocnika Województwa ewentualne podwyższenia stawek pełnomocnikom każdej ze stron dałoby efekt stosunkowego rozdzielenia jeszcze bardziej niekorzystny dla powódki. W pozostałej więc części apelację oddalono na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach procesu za drugą instancję orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. Przy stosunkowym rozliczeniu kosztów postepowania apelacyjnego uwzględniono § 2, §6 pkt 6 i §12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. 2013r. poz. 490 ze zm.) i odpowiednio § 2 , §6 pkt 6 § 13 ust.1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 461ze zm), mające zastosowanie z uwagi na datę wniesienia apelacji. Powódka jest wygrywającym apelację jedynie w 7 % w stosunku do Województwa . Uzasadniało to zasądzenie od powódki na rzecz Województwa (...) kwoty 3222zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Józef Wąsik SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Sławomir Jamróg