Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 1655/15

Decyzją z dnia 22 kwietnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie art. 184 w związku z art.32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił A. B. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodnił 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Za pracę w warunkach szczególnych organ rentowy uznał zatrudnienie A. B. w okresie od 1 września 1979 r. do 30 czerwca 1987 r. Do zatrudnienia w warunkach szczególnych nie uznano wnioskodawcy zatrudnienia od 7 września 1995 r. do 15 października 1995 r. w Odlewni (...) ”K.” , ponieważ w przedłożonym świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych charakter pracy wskazany przez pracodawcę jest niezgodny z Zarządzeniem nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z 30 marca 1985 r. Organ rentowy uznał za udowodnione 27 lat, 8 miesięcy i 25 dni stażu sumarycznego , w tym 7 lat i 10 miesięcy stażu pracy w warunkach szczególnych.

/decyzja ZUS k.25/26 plik I akt ZUS/

W dniu 25 maja 2015 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie sporządzone przez pełnomocnika A. B.. W treści odwołania wskazano ,że wnioskodawca był zatrudniony w Odlewni (...) ”K.” od 25 sierpnia 1977 r. do 31 sierpnia 1995 r. oraz od 7 września 1995 r. do 15 października 1995 r. i w całym tym okresie wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych w/w okresu.

/odwołanie k.2-5/

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 24 czerwca 2015 r. organ rentowy wniósł o jego oddalenie , przytaczając argumentację jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k.8/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca A. B. urodził się (...) Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/wniosek k.1-8 plik II akt ZUS/

W dniu 17 marca 2015 r. A. B. złożył wniosek o emeryturę , po rozpatrzeniu którego wydano zaskarżoną decyzję.

/wniosek k.1-8 plik II akt ZUS , decyzja ZUS k.25/26 plik I akt ZUS/

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udokumentował ponad 25 lat ogólnego stażu pracy (27 lat, 8 miesięcy i 25 dni) , w tym 27 lat , 6 miesięcy i 14 dni okresów składowych.

/bezsporne/

Wnioskodawca udokumentował 7 lat , 10 miesięcy ( organ rentowy do zatrudnienia w warunkach szczególnych zaliczył okres zatrudnienia wnioskodawcy od 1 września 1979 r. do 30 czerwca 1987 r.) stażu pracy w warunkach szczególnych.

/bezsporne/

A. B. zatrudniony był w Odlewni (...) w okresie od 25 sierpnia 1977 r. do 31 sierpnia 1995 r. oraz od 7 września 1995 r. do 15 października 1995 r.

/świadectwo pracy k.10 plik I akt ZUS/

W okresie od dnia 31 stycznia 1989 r. do dnia 1 stycznia 1990 r. wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego.

/świadectwo pracy k.7 plik I akt ZUS/

W okresie od 1 lutego 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. A. B. wykonywał obowiązki wytapiacza na budowie eksportowej w NRD.

/świadectwo pracy k.8 plik I akt ZUS , zeznania świadka A. P. min.00:03:45 oraz wnioskodawcy min.00:11:16 protokołu rozprawy z dnia 12 stycznia 2016 r./

Świadectwo pracy z dnia 16 października 1995 r. wskazuje ,że wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresie od 1 września 1979 r. do 30 czerwca 1987 r. oraz od 7 września 1995 r. do 15 października 1995 r. na stanowisku wytapiacza , kontrolera jakości.

/świadectwo pracy k.10 plik I akt ZUS/

Wnioskodawca został zatrudniony w w/w zakładzie pracy w dniu 25 sierpnia 1977 r. i powierzono mu wówczas obowiązki tokarza – konserwatora w dziale kontroli i jakości Laboratorium.

Z dniem 1 września 1979 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki wytapiacza na oddziale doświadczalnym.

Z dniem 1 stycznia 1980 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki wytapiacza na wydziale wytapialni.

Z dniem 1 września 1982 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki kontrolera jakości w dziale kontroli jakości.

Z dniem 1 lipca 1984 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki kontrolera jakości brygadzisty w dziale kontroli jakości.

Z dniem 1 lutego 1986 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki kontrolera jakości brygadzisty w Laboratorium.

Z dniem 1 lipca 1987 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki tokarza – konserwatora brygadzisty w Laboratorium.

Z dniem 7 września 1995 r. wnioskodawcy powierzono obowiązki kontrolera jakości w dziale kontroli jakości.

/angaże – dokumentacja pracownicza k.21/

W spornym okresie pracy w Odlewni (...) ( tj. od 25 sierpnia 1977 r. do 31 sierpnia 1979 r. , od 1 lipca 1987 r. do 30 stycznia 1989 r. , od 2 stycznia 1990 r. do 31 sierpnia 1995 r. oraz od 7 września 1995 r. do 15 października 1995 r.) wnioskodawca zajmował się kontrolą wytapianego w zakładzie żeliwa. A. B. (pomimo określenia w angażach stanowiska pracy jako tokarza – konserwatora) sprawdzał skład chemiczny wytopu , jego wytrzymałość oraz twardość. W celu prawidłowego wykonania powierzonych mu obowiązków wnioskodawca używał tokarki ( wnioskodawca toczył próbkę , zrywał ją , a także badał jej rozciągliwość). Wszystkie obowiązki pracownicze wnioskodawca wykonywał na hali produkcyjnej i tym samym był narażony na tożsame warunki pracy jak pozostali pracownicy. A. B. wykonywał obowiązki pracownicze w wymiarze co najmniej 8 godzin dziennie. Wnioskodawca oprócz typowych dla jego stanowiska obowiązków pracowniczych wykonywał obowiązki brygadzisty ( był dodatkowo odpowiedzialny za ciągłość pracy ), ale nie wpływało to zasadniczo na jego podstawowe obowiązki. A. B. po zakończeniu pracy zajmował się konserwacją maszyny na której wykonywał obowiązki pracownicze.

/zeznania świadków : Z. J. min. 00:05:22 , E. G. min. 00:19:56 protokołu rozprawy z dnia 10 listopada 2015 r. ,A. P. min.00:03:45 oraz wnioskodawcy min.00:11:16 protokołu rozprawy z dnia 12 stycznia 2016 r./

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy oraz zeznania odwołującego się i zgłoszonych przez niego świadków. Zeznania świadków Sąd ocenił jako wiarygodne, gdyż są spójne i korespondują z zeznaniami wnioskodawcy. Wskazać należy ,że Z. J. , E. G. oraz A. P. pracowali z wnioskodawcą w spornym okresie pracy w Odlewni (...) w K. . Odnosząc się zaś do pracy wnioskodawcy za granicą wskazać należy ,że zgromadzona dokumentacja w postaci świadectwa pracy wskazuje jakie obowiązki wykonywał wnioskodawca , a nadto wskazać należy ,że posiadał on stosowne doświadczenie zawodowe , aby wykonywać obowiązki wytapiacza.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 748, z późn. zm.) , ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 i 2 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok. i Prawo (...)).

Dla oceny, czy wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach, ma znaczenie rodzaj powierzanej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Takie stanowisko wielokrotnie zajmował także Sąd Najwyższy (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 stycznia 2008 roku, sygn. akt I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75; z dnia 6 grudnia 2007 roku, sygn. akt III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 4 października 2007 roku, sygn. akt I UK 111/07; z dnia 19 września 2007 roku, sygn. akt III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 14 września 2007 roku, sygn. akt III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało ,że w spornym okresie czasu pracy w Odlewni (...) w K. (tj. od 25 sierpnia 1977 r. do 31 sierpnia 1979 r. , od 1 lipca 1987 r. do 30 stycznia 1989 r. , od 2 stycznia 1990 r. do 31 sierpnia 1995 r. oraz od 7 września 1995 r. do 15 października 1995 r.) wnioskodawca wykonywał obowiązki związane z kontrolą jakości wykonywanych w zakładzie pracy odlewów. Co istotne , wnioskodawca w spornym okresie wykonywał obowiązki w wydziałach , których nazwa wskazywała jednoznacznie jakimi czynnościami zajmują się zatrudnieni tam pracownicy. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje ,że nazwa stanowiska ( tj. tokarz - konserwator) nie odpowiadała rzeczywistym obowiązkom wykonywanym przez wnioskodawcę. Oczywistym natomiast jest ,że wnioskodawca obsługiwał tokarkę , ale było to niezbędne narzędzie do sprawdzenia czy wytworzony odlew spełnia normy jakościowe. Wnioskodawca wykonywał obowiązki stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na jego stanowisku pracy.

Na marginesie dodać należy ,że przeprowadzone postępowanie wykazało ,że wnioskodawca wykonywał w spornym okresie pewne czynności niezwiązane z kontrolą jakości (obowiązki brygadzisty czy tez konserwacja tokarki) , ale z uwagi na ich częstotliwość nie mają one wpływu na nabycie przez niego uprawnień emerytalnych w obniżonym wieku. W tym miejscu wskazać należy ,że przepisy dotyczące przyznawania emerytury w obniżonym wieku powinny być ściśle interpretowane, tak jednocześnie ich wykładania nie może być na tyle skrajna i restrykcyjna, by prowadziła do absurdalnej sytuacji, gdy za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach uznaje się tylko i wyłącznie czynności wymienione w wykazie A załącznika do cytowanego wyżej rozporządzenia, wykonywane ciągle przez cały obowiązujący pracownika czas pracy, bez jakichkolwiek przerw i bez wykonywania innych czynności, które są jednak immanentnie związane ze stanowiskiem pracy zajmowanym przez ubezpieczonego. Takie przyjęcie uniemożliwiałoby w praktyce przyznanie komukolwiek prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze z tego względu, że żaden z ubezpieczonych nie spełniałby takich wymogów. / por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 lutego 2012 r. ,sygn. akt III AUa 1644/11/

Reasumując, całokształt zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego pozwala zdaniem Sądu stwierdzić , iż praca wykonywana przez wnioskodawcę w okresach od 25 sierpnia 1977 r. do 31 sierpnia 1979 r. , od 1 lipca 1987 r. do 30 stycznia 1989 r. , od 2 stycznia 1990 r. do 31 sierpnia 1995 r. oraz od 7 września 1995 r. do 15 października 1995 r. była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych wymienioną w dziale XIV , poz. 24 wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. (kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.)Ponad wszelką wątpliwość w Odlewni (...) wykonywane były prace wymienione w wykazie ( odlewanie staliwa, żeliwa, metali nieżelaznych i rur – dział III , poz.22 obsługa żeliwiaków, rozlewni i ich urządzeń pomocniczych).

W ocenie Sądu także okres pracy wnioskodawcy na stanowisku wytapiacza na budowie eksportowej w NRD powinien zostać zaliczony do pracy w warunkach szczególnych. Świadectwo pracy jakie otrzymał wnioskodawca wskazuje jednoznacznie na charakter jego pracy , a nadto podnieść należy ,że w momencie rozpoczynania pracy za granicą dysponował on niezbędnym doświadczeniem w tym zakresie. W ocenie Sądu wnioskodawca wykonywał obowiązki określone w dziale III , poz.22 wykazu A do powołanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r.

Wyżej przytoczone ustalenia pozwalają przyjąć, iż wnioskodawca legitymuje się zarówno wymaganym ogólnym stażem pracy jak i ponad 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, ukończył wymagany wiek, co uprawnia go do wcześniejszej ze względu na wiek emerytury.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał A. B. prawo do emerytury od dnia 1 marca 2015 roku.

Sąd zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz A. B. kwotę 120,00 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 §1 k.p.c. Wysokość wynagrodzenia została ustalona na podstawie § 12 ust. 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 roku Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( t.j. Dz. U. z 2013 r., poz.461 z późn. zm.).