Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 5 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy w Skierniewicach IV Wydział Pracy zasądził od pozwanej Fundacji Spółdzielczy Fundusz (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki J. P. kwotę 4.204,02 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 maja 2014 r. do dnia zapłaty tytułem odprawy pieniężnej (pkt 1 wyroku), umorzył postępowanie w zakresie kwoty 4.385,53 zł z tytułu zapłaty wynagrodzenia za pracę wraz z ustawowymi odsetkami (pkt 2); nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 1.701,21 zł (pkt 3).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Na mocy uchwały nr 3/91 Zarządu Fundacji Spółdzielczy Fundusz (...) w W. z dnia 17 grudnia 1991 r. z dniem 1 stycznia 1992 r. powołano jednostkę organizacyjną pozwanej o pełnej nazwie Fundacja Spółdzielczy Fundusz (...) w W. Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł.. Ośrodkowi nadano status jednostki samofinansującej na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym (§ 1 pkt 3 uchwały). Zgodnie z § 3 uchwały Ośrodek miał prowadzić działalność szkoleniową oraz inną dochodową działalność gospodarczą w celu pełnego wykorzystania obiektu, a jego działalnością miał kierować dyrektor w granicach udzielonego pełnomocnictwa.

Ośrodek został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego nr (...) w rubryce 3 - ,,jednostki terenowe lub oddziały”. Dokonano również rejestracji w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej jako jednostka lokalna o nr REGON (...)- (...) oraz rejestracji w Urzędzie Skarbowym w Ł., gdzie nadano Ośrodkowi numer identyfikacji podatkowej NIP oraz zarejestrowano jako podatnik podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego. Ośrodkiem kierował D. na podstawie udzielonego przez Zarząd Fundacji pełnomocnictwa. Zgodnie z udzielonym przez Zarząd Fundacji pełnomocnictwem D. Ośrodka Doradztwa i (...) w Ł. na podstawie § 19 pkt 5 Statutu Fundacji Spółdzielczy Fundusz (...), zakres pełnomocnictwa obejmował: zarząd i administrację Ośrodkiem, prowadzenie spraw związanych z ubieganiem się o zamówienia publiczne, składanie oświadczeń woli, zawieranie i rozwiązywanie umów, reprezentowanie Ośrodka na zewnątrz oraz przed Sądem. Zgodnie ze Statutem Ośrodka Doradztwa i (...) w Ł. Fundacji ,,Spółdzielczy Fundusz (...) D. Ośrodka zarządzał sprawami organizacyjnymi i pedagogicznymi, a do jego zadań należał m. in. dobór kadry dydaktycznej oraz pracowników administracyjno-technicznych (§ 4 i 5 Statutu Ośrodka).

W pozwanej Fundacji początkowo obowiązywał Regulamin pracy z dnia 2 października 1996 r. Uchwałą nr 1/2004 Zarządu Fundacji z dnia 30 sierpnia 2004 r. zatwierdzono Regulamin pracy wspólny dla wszystkich jednostek organizacyjnych Fundacji stanowiący załącznik nr 1 do uchwały i zobowiązano Dyrektorów Ośrodków do zapoznania pracowników z Regulaminem, uchylając jednocześnie Regulamin pracy z dnia 2 października 1996 r. Kolejną uchwałą Zarządu Fundacji nr (...)/2007 z dnia 30 marca 2007 r. zatwierdzono aneks wraz z Załącznikami do Regulaminu Pracy Fundacji ,,Spółdzielczy Fundusz (...) postanawiając, że obowiązuje on we wszystkich jednostkach organizacyjnych Fundacji od dnia 15 kwietnia 2007 r. i zobowiązując Dyrektorów Ośrodka do zapoznania z nim pracowników. Zgodnie z § 1 pkt 1 Regulamin określał porządek wewnętrzny w Ośrodkach Doradztwa i (...), a także prawa i obowiązki pracowników i pracodawcy. Pojęcie pracodawcy oznaczało Zarząd Fundacji i (...) (§ 2 Regulaminu).

Powódka J. P. została zatrudniona w Fundacji Spółdzielczy Fundusz (...) w W. Ośrodku Doradztwa i (...) w Ł. na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 1 lipca 1996 r. na stanowisku recepcjonistki w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony od dnia 1 lipca 1996 r. do dnia 31 grudnia 1997 r. Następnie zatrudnienie było kontynuowane na podstawie kolejnych umów: umowy o pracę z dnia 29 maja 2001 r. na stanowisku recepcjonistki w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony od dnia 1 czerwca 2001 r. do dnia 15 lipca 2002 r., umowy o pracę z dnia 31 sierpnia 2002 r. na stanowisku recepcjonistki w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony od dnia 1 września 2009 r. do dnia 31 sierpnia 2004 r., umowy o pracę z dnia 31 sierpnia 2004 r. na stanowisku recepcjonistki w pełnym wymiarze czasu pracy na czas określony od dnia 1 września 2004 r. do dnia 31 sierpnia 2005 r. oraz umowy o pracę z dnia 31 sierpnia 2005 r. na stanowisku recepcjonistki w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony. Wszystkie umowy zostały podpisane przez ówczesnego Dyrektora Ośrodka w Ł. na podstawie udzielonego mu przez Zarząd pełnomocnictwa.

Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł. złożył imienne raporty o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach dla celów ubezpieczeniowych oraz informację o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy dotyczące powódki J. P. za 2013 r.

Pismem z dnia 31 stycznia 2014 r. wypowiedziano powódce J. P. umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano likwidację zakładu pracy – podstawa prawna art. 30 § 1 pkt 2 kodeksu pracy.

Pensje dla pracowników były wypłacane ze środków Ośrodka, jednakże gdy pojawiły się problemy finansowe, pensje te wypłacane były ze środków pozwanej Fundacji. Fundacja zatrudniała powyżej 20 pracowników. Ośrodek w Ł. został zlikwidowany z ostatnim dniem lutego i do chwili likwidacji zatrudniał 7-8 pracowników.

Dnia 7 maja 2014 r. powódka otrzymała świadectwo pracy wystawione przez Fundację Spółdzielczy Fundusz (...) w W. i podpisane przez Prezesa Zarządu D. K..

Powódka pismem z dnia 8 kwietnia 2014 r. zwróciła się do Prezesa pozwanej Fundacji o podanie informacji czy zostaną jej wypłacone należności z tytułu niewypłaconego wynagrodzenia za pracę oraz odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy z powodu likwidacji zakładu pracy. W pisemnej odpowiedzi z dnia 17 kwietnia 2014 r. Prezes Fundacji poinformował, że wypowiedzenie wręczone powódce zawierało wszystkie wymagane przez Kodeks pracy elementy i brak jest podstaw do jego zmiany. Ponadto wyjaśnił, że pracodawcą powódki był Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł. a nie Fundacja. Ośrodek ten zatrudniał mniej niż 20 pracowników i tym samym brak jest podstaw do wypłaty odprawy pieniężnej w świetle przepisów ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Kolejnym pismem z dnia 27 maja 2014 r. skierowanym do Prezesa pozwanej Fundacji powódka wezwała do zapłaty niewypłaconego wynagrodzenia za miesiące listopad, grudzień 2013 r. oraz styczeń 2014 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności.

Pozwana Fundacja dokonała wypłaty wynagrodzenia za miesiące listopad i grudzień 2013 r. w łącznej kwocie 2684,32 zł w dniu 23 lipca 2014 r. oraz wynagrodzenia za miesiąc styczeń 2014 r. w kwocie 1701,21 zł w dniu 1 sierpnia 2014 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz zeznań stron i świadka M. W. (1). W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy jest wiarygodny, gdyż jest logiczny, spójny i wzajemnie się uzupełniający. Kwestią sporną pozostaje okoliczność, czy pozwana Fundacja posiadała status pracodawcy powódki czy też status ten posiadał Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł. tejże Fundacji. Powódka zajęła stanowisko, zgodnie z którym jej pracodawcą była Fundacja ,,Spółdzielczy Fundusz (...) w W., a Dyrektor Ośrodka Doradztwa i (...) w Ł. zawierał z nią kolejne umowy o pracę w ramach udzielonego mu przez Zarząd Fundacji pełnomocnictwa, nie występował więc samodzielnie przy tych czynnościach, a jedynie na zasadach reprezentacji Fundacji. Pozwana Fundacja konsekwentnie w toku procesu podnosiła, że nie była pracodawcą powódki, bowiem powołany przez nią Ośrodek w Ł. stanowił jej samodzielną jednostkę i na mocy jej aktów wewnętrznych Dyrektor Ośrodka dokonywał doboru pracowników i zawierał umowy o pracę. W pozostałym zakresie zebrany materiał nie był kwestionowany przez strony.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy stwierdził, iż roszczenie powódki o odprawę pieniężną jest uzasadnione.

Wysokość odprawy pieniężnej została określona w postanowieniach ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz. U. 2015, poz. 192). Zgodnie z nimi pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego bądź też indywidualnego zwolnienia w przypadkach określonych w ustawie przysługuje odprawa w wysokości uzależnionej od okresu tzw. zakładowego stażu pracy (a więc łącznego okresu pozostawania w stosunku pracy u tego samego pracodawcy). Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż dwa lata – odprawa pieniężna przysługuje w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od dwóch do ośmiu lat – w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia, zaś jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad osiem lat – w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Przy ustalaniu okresu zatrudnienia, stosuje się odpowiednio przepis art. 36 § 1 ¹ Kodeksu pracy (art. 8 ust. 1 i 2 w/w ustawy z dnia 13 marca 2003 r.).

Wysokość odprawy pieniężnej ustalana jest według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Górna granica jej wysokości nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy (art. 8 ust. 3 i 4 w/w ustawy z dnia 13 marca 2003 r.).

Zgodnie z art. 10 ust 1 w/w ustawy przepis art. 8 stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1 ustawy.

Odprawa pieniężna jest zatem jednorazowym świadczeniem związanym z ustaniem stosunku pracy przysługującym pracownikowi w oparciu o przepis art. 8 powoływanej ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, a więc w warunkach art. 1 tej ustawy. Do stosowania więc ustawy konieczne jest, aby zwolnienia następowały z przyczyn niedotyczących pracowników.

Sąd podniósł, iż na gruncie przedmiotowej sprawy kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia miało ustalenie, jaki podmiot posiadał status pracodawcy wobec powódki. Czy była to pozwana Fundacja ,,Spółdzielczy Fundusz (...) w W. – jak podnosiła powódka, czy też utworzona przez pozwaną Fundację jej jednostka organizacyjna w postaci Ośrodka Doradztwa i (...) w Ł. (dalej (...) w Ł.) – które to stanowisko konsekwentnie prezentowała strona pozwana. Bezsporną pozostaje okoliczność, że powódka przez cały okres zatrudnienia świadczyła pracę w Ośrodku w Ł.. W ocenie Sądu nie uzasadnia to jednak przyjęcia, że posiadał on status pracodawcy wobec powódki. Zdaniem Sądu, powyższego nie uzasadnia również fakt, że (...) w Ł. był podmiotem, który odprowadzał składki do ZUS oraz zaliczki na podatek dochodowy z tytułu wypłaconych powódce wynagrodzeń oraz składał w tym zakresie stosowne dokumenty. Sąd nie podzielił również stanowiska strony pozwanej, iż z uwagi na fakt, że utworzony (...) w Ł. był jednostką samofinansującą, wpisaną jako odrębny podmiot dla celów podatkowych w Urzędzie Skarbowych (poprzez nadanie nr NIP i rejestracji jako podatnik podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego) oraz jako jednostka lokalna w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej (poprzez nadanie nr REGON), należy uznać że był podmiotem samodzielnym, posiadającym status pracodawcy na podstawie art. 3 kodeksu pracy. W ocenie Sądu dokonanie wpisu do odpowiednich Rejestrów, czy też dokonanie pewnych czynności w Urzędzie Skarbowym, stanowiło wypełnienie obowiązków nałożonych w tym zakresie przez odrębne przepisy i nie może stanowić samoistnie o uznaniu danego podmiotu za pracodawcę.

Sąd Rejonowy w tej kwestii w pełni podzielił stanowisko powódki, zgodnie z którym oddział fundacji ma zdolność do zawierania umów o pracę, jeśli z mocy przepisów normujących ich wewnętrzny status prawny, ma kompetencję do samodzielnego zatrudniania pracowników/składania oświadczeń woli. Uzyskanie statusu pracodawcy przez oddział jest uzależnione od spełnienia dwóch przesłanek – posiadania organizacyjnej odrębności oraz zdolności do zatrudniania pracowników. W przypadku oddziału spełniona jest automatycznie pierwsza przesłanka. Natomiast aby mieć zdolność zatrudniania pracowników musi być w taką zdolność wyposażona przez fundację poprzez odpowiednie postanowienia aktów wewnętrznych.

Zgodnie z § 3 ust 2 Statutu Fundacji ,,Spółdzielczy Fundusz (...) Fundacja w ramach swojej działalności tworzy oddziały (k.90). Natomiast § 19 statutu Fundacji stanowi, że jej działalnością kieruje Zarząd i reprezentuje ją na zewnątrz, a do kompetencji Zarządu należy powoływanie i znoszenie oddziałów, tworzenie i likwidowanie jednostek organizacyjnych, w tym placówek oświatowych i zakładów prowadzących działalność gospodarczą, nadawanie statutów i regulaminów organizacyjnych tym jednostkom oraz udzielanie pełnomocnictw osobom zarządzającym jednostkami organizacyjnymi Fundacji (§ 19 ust. 2 pkt 5 Statutu Fundacji).

Mocą uchwały nr 3/91 z dnia 17 grudnia 1991 r. Zarząd Fundacji powołał Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł. jako jednostkę organizacyjną wyposażoną w status jednostki samofinansującej na pełnym wewnętrznym rozrachunku gospodarczym. Jednocześnie § 3 ust 2 przedmiotowej uchwały stanowił, że Ośrodkiem kieruje Dyrektor w granicach udzielonego pełnomocnictwa. Jak wynika z przedłożonego pełnomocnictwa udzielonemu Dyrektorowi (...) w Ł., zakres pełnomocnictwa obejmował: zarząd i administrację Ośrodkiem, prowadzenie spraw związanych z ubieganiem się o zamówienia publiczne, składanie oświadczeń woli, zawieranie i rozwiązywanie umów, reprezentowanie Ośrodka na zewnątrz, reprezentowanie Ośrodka przed Sądem. Sąd zauważył, że w uchwale powołującej (...) w Ł. nie ma żadnej wzmianki o nadaniu Ośrodkowi statusu samodzielnego pracodawcy. Zarówno uchwała, jak i pełnomocnictwo nie wskazują, że oddział jest odrębnym pracodawcą, a Dyrektor działa w jego imieniu, a nie w imieniu Fundacji. Wręcz odwrotnie, że Dyrektor działał na podstawie udzielonego przez Zarząd Fundacji pełnomocnictwa, a zatem w jej imieniu, a nie swoim, dokonywał czynności objętych zakresem umocowania. Należy do czynności tych zaliczyć takie czynności jak zawieranie umów o pracę. Powyższe, zdaniem Sądu Rejonowego, znajduje również potwierdzenie w nadanym przez pozwaną Fundację (...) w Ł. Fundacji ,,Spółdzielczy Fundusz (...) (l.120). Zgodnie z § 2 w/w Statutu Ośrodek prowadzi Fundacja ,,Spółdzielczy Fundusz (...). Natomiast zgodnie z jego § 4 sprawami organizacyjnymi i pedagogicznymi Ośrodka zarządza powołany przez Zarząd Fundacji (...), do którego zadań należy dobór kadry dydaktycznej oraz pracowników administracyjno-technicznych (§ 5 pkt 4). Z powyższego zapisu wynika jedynie uprawnienie do doboru pracowników, natomiast w żaden sposób nie wynika samodzielność w podpisywaniu umów o pracę, bowiem czynność ta należy do zakresu pełnomocnictwa udzielonego przez Zarząd Dyrektorowi. Nadto Sąd podkreślił, że sam Dyrektor (...) w osobie M. W. (2) potwierdził, iż nie działał samodzielnie a jedynie na mocy pełnomocnictwa udzielonego przez Zarząd.

W przedmiotowej sprawie istotne znaczenie, zdaniem Sądu, miały również okoliczności dotyczące obowiązywania Regulaminu pracy w pozwanej Fundacji, a także wydania świadectwa pracy. W kwestii Regulaminu pracy Sąd podniósł, iż jak wynika z materiału dowodowego Zarząd Fundacji mocą uchwał zatwierdzał Regulamin pracy, który obowiązywał we wszystkich jednostkach organizacyjnych Fundacji. Dyrektorzy Ośrodków byli natomiast zobowiązani do zapoznania pracowników z tym Regulaminem (uchwała nr 1/2004 i uchwała nr 1/2007 w sprawie Regulaminu pracy k. 124 i k.125). W ocenie Sądu powyższe jednoznacznie wskazuje, że status pracodawcy posiadała pozwana Fundacja, a nie Dyrektorzy utworzonych przez nią Ośrodków. Po drugie, świadectwo pracy zostało wystawione w dniu 30 kwietnia 2014 r. przez pozwaną Fundację, a podpisane przez Prezesa Zarządu Fundacji, co również uzasadnia przyjęcie, że pracodawcą powódki była pozwana Fundacja. Nie bez znaczenia ponadto pozostaje fakt, że Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł. został zlikwidowany, jak wynika z zeznań Prezesa Zarządu Fundacji oraz Dyrektora Ośrodka (...), jeszcze przed wniesieniem pozwu przez powódkę. Powódka nie mogłaby zatem skutecznie wnieść powództwa przeciwko (...) w Ł., a to z uwagi na fakt, że w dacie wniesienia pozwu jednostka ta już nie istniała.

Opierając się na powyższej argumentacji Sąd uznał, że Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł. nie posiadał statusu pracodawcy powódki w świetle art. 3 kodeksu pracy.

Powodem wypowiedzenia powódce umowy o pracę była likwidacja zakładu pracy. Niekwestionowanym jest także, iż pozwana Fundacja zatrudniała powyżej 20 pracowników.

W tym stanie Sąd uznał za zasadne żądanie powódki zasądzenia odprawy pieniężnej stosownie do treści art. 8 omawianej ustawy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, w kwocie żądanej przez powódkę, gdyż powódka pracowała powyżej 8 lat u pozwanego pracodawcy.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 kc zgodnie z żądaniem pozwu.

Sąd umorzył postępowanie co do kwoty 4.385,53 zł z tytułu zapłaty wynagrodzenia za pracę wraz z ustawowymi odsetkami, na podstawie art. 355 kpc. Powódka bowiem pismem procesowym z dnia 11 marca 2015 r. cofnęła pozew w tym zakresie wraz ze zrzeczeniem się roszczenia. W świetle art. 203 kpc należy uznać, że cofnięcie pozwu w tym zakresie nastąpiło ze skutkiem prawnym. Zgoda pozwanego nie była wymagana z uwagi na fakt, że powódka zrzekła się roszczenia. Nadto Sąd nie stwierdził okoliczności, które uzasadniałaby uznanie cofnięcia pozwu w tym zakresie za niedopuszczalne (art. 203 § 4 kpc, art. 469 kpc.). Powodem cofnięcia pozwu w tej części była zapłata przez pozwanego wynagrodzenia za miesiące listopad, grudzień 2013 r. oraz styczeń 2014 r. w żądanych przez powódkę kwotach.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 477 ² §1 kpc.

Apelację od powyższego orzeczenia w części uwzględniającej powództwo wniosła strona pozwana.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego tj. :

a)  art. 3 k.p. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że pracodawcą powódki była pozwana Fundacja podczas, gdy przy prawidłowej wykładni tego przepisu Sąd powinien dojść do wniosku, że pracodawcą powódki był (...) w Ł.

b)  art. 3 k.p. w zw. z art. 65 k.c. w zw. z art. 300 k.p. i w zw. z § 3 ust. 2 i § 19 Statutu Fundacji Spółdzielczy Fundusz (...) poprzez błędną wykładnię i uznanie, że pracodawcą powódki była pozwana Fundacja podczas, gdy przy prawidłowej wykładni tego przepisu Sąd powinien dojść do wniosku, że pracodawcą powódki był (...) w Ł.

c)  art. 3 k.p. w zw. z art. 65 k.c. w zw. z art. 300 k.p. i w zw. z treścią pełnomocnictwa z dnia 14-02-2012 r. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że pracodawcą powódki była pozwana Fundacja podczas, gdy przy prawidłowej wykładni tego przepisu Sąd powinien dojść do wniosku, że pracodawcą powódki był (...) w Ł.

d)  art. 3 k.p. w zw. z art. 65 k.c. w zw. z art. 300 k.p. i w zw. z § 1 ust. 1-3 uchwały nr 3/91 z dnia 17 grudnia 1991 r. o powołaniu (...) w Ł. poprzez błędną wykładnię i uznanie, że pracodawcą powódki była pozwana Fundacja podczas, gdy przy prawidłowej wykładni tego przepisu Sąd powinien dojść do wniosku, że pracodawcą powódki był (...) w Ł., gdyż był jednostką organizacyjną pozwanej posiadającą status jednostki samofinansującej się na pełnym wewnętrznym rozrachunku,

e)  art. 3 k.p. w zw. z art. 65 k.c. w zw. z art. 300 k.p. i w zw. z § 5 in fine oraz § 9 Statut Placówki Niepublicznej Ośrodka Doradztwa i (...) w Ł. poprzez ich nie zastosowanie i uznanie, że pracodawcą powódki była pozwana Fundacja podczas, gdy przy prawidłowej wykładni tego przepisu Sąd powinien dojść do wniosku, że pracodawcą powódki był (...) w Ł., zwłaszcza, że w treści tych przepisów wyraźnie mowa jest o pracownikach Ośrodka, a nie pracownikach Fundacji.

f)  art. 3 k.p. w zw. z art. 65 k.c. w zw. z art. 300 k.p. i w zw. z § 2 pkt 2) Regulaminu Pracy, który wszedł w życie na podstawie uchwały nr 1/2004 Zarządu Fundacji z 30- 08-2004r. poprzez ich jego nie zastosowanie i uznanie, że pracodawcą powódki była pozwana Fundacja podczas, gdy przy prawidłowej wykładni tego przepisu Sąd powinien dojść do wniosku, że pracodawcą powódki był (...) w Ł., zwłaszcza, że w treści tym przepisie wyraźnie mowa jest o tym, że Dyrektor Ośrodka jest pracodawcą.

2) naruszenie przepisów prawa procesowego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy tj.

- naruszenie art. 233 § 1 kpc, poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczeniem życiowym oceną materiału dowodowego w postaci zgromadzonych w sprawie dokumentów tj. pełnomocnictwa dla dyrektora (...), dokumentów zgłoszenia do ubezpieczeń, dokumentów rozliczeniowych ZUS, dokumentów podatkowych, oraz umów o pracę zawartych z powódką, i pozostałych dokumentów znajdujących się w aktach osobowych powódki, polegająca na błędnym ustaleniu, że pracodawcą powódki była pozwana Fundacja podczas, gdy przy prawidłowej ocenie materiału dowodowego a w szczególności treści pełnomocnictwa z dnia 14.02.2012 r. Sąd powinien dojść do wniosku, że pracodawcą powódki był (...) w Ł..

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy przez oddalenie powództwa w całości, oraz zasądzenie zwrotu kosztów procesu w postępowaniu przed Sądem I instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, ewentualnie zaś o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania - przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na powyższe pełnomocnik powódki wniósł o oddalenie apelacji pozwanej w całości, zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem orzeczenie Sądu Rejonowego jest prawidłowe i znajduje oparcie zarówno w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak i w obowiązujących przepisach prawa.

Sąd Okręgowy w pełni aprobuje ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je jako własne. Podziela również wywody prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie znajdując żadnych podstaw do jego zmiany bądź uchylenia.

Rozważania Sądu I instancji co do faktu posiadania przymiotu pracodawcy przez stronę pozwaną a nie jej jednostkę organizacyjną tj. Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł. są prawidłowe oraz zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Akceptacja powyższego sprawia zaś, iż w niespornych okolicznościach faktycznych wskazujących na zwolnienie powódki z pracy wyłącznie z przyczyn dotyczących pozwanego zakładu pracy jak i zatrudniania przez ww. podmiot co najmniej dwudziestu pracowników, czynią dochodzone przez powódkę roszczenie zapłaty odprawy pieniężnej uzasadnionym.

Nie sposób zgodzić się z argumentacją apelacji wskazującą na to, iż w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego de facto pozwana pracodawcą powódki nie była, a co za tym idzie jej roszczenia winny zostać przez Sąd Rejonowy oddalone. Zdaniem Sądu drugiej instancji ocena materiału dowodowego w tym zakresie przez Sąd Rejonowy nie narusza dyrektyw art. 233 § 1 kpc i stanowi podstawę legalnego rozstrzygnięcia.

Zgodnie z utrwaloną w polskim prawie pracy wykładnią pojęcia pracodawcy na gruncie art. 3 kp., pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Jednostka organizacyjna podmiotu może być zatem uznana za pracodawcę wówczas, gdy jej samodzielność obejmuje uprawnienie do zatrudniania pracowników. ( por odpowiednio wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2014 r. III PK 128/13 LEX nr 1486980)

W charakterze pracodawców występują jednostki organizacyjne stanowiące część - oddziały - osób prawnych, wchodzące w skład przedsiębiorstw wielozakładowych. Jednostki te mają zdolność do zawierania umów o pracę (lub nawiązywania w inny sposób stosunków pracy w charakterze pracodawców), jeśli z mocy przepisów normujących ich wewnętrzny status prawny mają kompetencję do samodzielnego zatrudniania pracowników (składania oświadczeń woli). Jeżeli natomiast wewnętrzna jednostka organizacyjna jest upoważniona do zawierania umów o pracę w imieniu kierownictwa podmiotu, w skład którego wchodzi (lub nawiązywania w inny sposób stosunków pracy), z osobami przyjmowanymi w niej do pracy, to sama nie jest pracodawcą, lecz zatrudnia pracowników w imieniu pracodawcy, którym jest wielozakładowy podmiot zatrudniający - pracodawca. Należy wskazać również, iż osoba wykonująca czynności z zakresu prawa pracy za pracodawcę, który jest jednostką organizacyjną, nie musi być objęta strukturą organizacyjną tej jednostki. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 grudnia 2012 r. III APa 25/12 LEX nr 1259682).

O możliwości uznania za pracodawcę jednostki będącej częścią większej struktury winno decydować spełnienie przez tę jednostkę dwóch podstawowych warunków, uregulowanych w przepisach wewnętrznych określających jej status: wyodrębnienie finansowo - organizacyjne oraz samodzielne zatrudnianie pracowników, przy czym drugi z tych warunków nie zostanie spełniony wówczas, gdy upoważnienie do zawierania i rozwiązywania umów o pracę będzie wynikało jedynie z oświadczenia woli kierownika wyższego szczebla. (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
z dnia 18 października 2011 r. III PK 19/11 opubl. Legalis. Numer 45349)

Pod pojęciem pracodawcy należy rozumieć jednostkę organizacyjną upoważnioną do samodzielnego zatrudniania pracowników, do nawiązywania i rozwiązywania z nimi stosunku pracy. Jeżeli spółka ma strukturę wielozakładową i prowadzi działalność gospodarczą poprzez swoje jednostki organizacyjne/oddziały, to sam fakt samodzielności organizacyjnej oddziału w zakresie gospodarki finansowej nie przesądza jeszcze o samodzielności w zakresie zatrudniania pracowników takiego podmiotu, najistotniejsze znaczenie ma fakt, gdy samodzielność taka obejmuje również uprawnienie do zatrudniania pracowników. (Wyrok
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Warszawie z dnia 12 grudnia 2006 r. III SA/Wa 1681/06 Legalis Numer 91464).

Innymi słowy część składowa określonego podmiotu prawnego może być uznana za pracodawcę, jeżeli uzyskała w przepisach wewnętrznych tego podmiotu wyodrębnienie finansowe i organizacyjne oraz uprawnienie do samodzielnego zatrudniania pracowników. Przy czym nie może zostać uznane za wystarczające upoważnienie (pełnomocnictwo) udzielone przez zarząd podmiotu do wykonywania w jego imieniu czynności z zakresu prawa pracy i zawierania oraz rozwiązywania umów o pracę.

W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew twierdzeniom apelacji, na gruncie rozpoznawanego przypadku w świetle aktów statutowych takie uprawnienie do autonomicznego zatrudniania pracowników (...) w Ł. nie przysługiwało. Przy czym niezaprzeczalnie był on jednostką pozwanej organizacyjnie wyodrębnioną posiadającą status jednostki samofinansującej się na pełnym wewnętrznym rozrachunku.

Co słusznie dostrzegł już Sąd I instancji, § 3 ust 2 i § 19 Statutu Fundacji ,,Spółdzielczy Fundusz (...) dawał uprawnienie jej zarządowi (jako organowi kierującemu jej działalnością i reprezentującemu ją na zewnątrz) do powoływania i znoszenia oddziałów, tworzenia i likwidowania jednostek organizacyjnych, w tym placówek oświatowych i zakładów prowadzących działalność gospodarczą, nadawania statutów i regulaminów organizacyjnych tym jednostkom oraz udzielania pełnomocnictw osobom zarządzającym jednostkami organizacyjnymi Fundacji.

Jednocześnie mocą uchwały nr 3/91 z dnia 17 grudnia 1991 r. powołującej Ośrodek Doradztwa i (...) w Ł., Ośrodkiem kierował Dyrektor w granicach udzielonego pełnomocnictwa. (§ 3 ust 2 przedmiotowej uchwały).

Z kolei z przedłożonego pełnomocnictwa udzielonemu Dyrektorowi (...) w Ł., wynikało iż obejmowało ono: zarząd i administrację Ośrodkiem, prowadzenie spraw związanych z ubieganiem się o zamówienia publiczne, składanie oświadczeń woli, zawieranie i rozwiązywanie umów, reprezentowanie Ośrodka na zewnątrz, reprezentowanie Ośrodka przed Sądem.

Nadto również zgodnie z statutem Ośrodka Doradztwa i (...) w Ł. Fundacji ,,Spółdzielczy Fundusz (...), Ośrodek prowadzić miała Fundacja a jego sprawami organizacyjnymi i pedagogicznymi zarządzać powołany przez Zarząd Fundacji (...), do którego zadań należał dobór kadry dydaktycznej oraz pracowników administracyjno-technicznych (§ 2, § 4, § 5 pkt 4 ww. statutu).

Tym samym, Ośrodek nie był odrębnym od Fundacji pracodawcą a jego Dyrektor działając na mocy udzielonego mu pełnomocnictwa działał w imieniu Fundacji i dokonywał wyłącznie czynności objętych zakresem umocowania w tym zawierał umowy o pracę także z powódką. Dyrektor (...) nie działał więc samodzielnie a możliwość zawierania przez niego umów o pracę wynikała wyłącznie z treści udzielonego mu przez Zarząd pełnomocnictwa.

W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew sugestiom apelacji, wskazana treść aktów statutowych nie pozwala na wyprowadzenie w tym zakresie wniosków przeciwnych. Fizyczne podpisywanie umów o pracę przez Dyrektora ośrodka i podejmowanie decyzji w kwestii zatrudniania poszczególnych pracowników, wobec treści wspomnianego pełnomocnictwa i aktów statutowych zarówno samej Fundacji jak i Ośrodka samo w sobie nie przesądza bowiem jeszcze jego autonomicznych uprawnień w tym zakresie.

Bez wpływu na powyższą ocenę pozostaje także treść § 9 Statut Placówki Niepublicznej Ośrodka Doradztwa i (...) w Ł. oraz § 2 pkt 2) Regulaminu Pracy, który wszedł w życie na podstawie uchwały nr 1/2004 Zarządu Fundacji z 30 sierpnia 2004 r. § 2 pkt 2), w których odpowiednio jest mowa o pracownikach Ośrodka, a nie pracownikach Fundacji, oraz jako pracodawcę wskazuje się Zarząd Fundacji i (...). Tego bowiem rodzaju nieścisłości wobec jednoznacznej treści statutu samej Fundacji i udzielonego Dyrektorowi pełnomocnictwa nie mogą być w sprawie rozstrzygające. Ponadto niewątpliwie Statut Ośrodka mógł dotyczyć wyłącznie osób w tym ośrodku zatrudnionych (wykonujących w nim pracę) a nie wszystkich pracowników Fundacji – sformułowania „pracownicy ośrodka” nie można więc uznać za podważające powyższe ustalenia.

Konkludując, w ocenie Sądu II instancji na gruncie rozpoznawanej sprawy brak dowodów na to by rzeczywiście (...) w Ł. cechowało łącznie zarówno organizacyjne i finansowe wyodrębnienie oraz autonomiczna zdolność do zatrudnienia pracowników. Ta ostatnio wymieniona z cech typowych pracodawcy nie znalazła ani formalnego uzewnętrznienia, ani w świetle zeznań świadka M. D. (...) nie była faktycznie realizowana. Z tych też względów zarzuty apelacji dotyczące zarówno naruszenia prawa procesowego jak i materialnego nie mogą prowadzić do spodziewanych przez skarżącego skutków instancyjnych.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U.2015.192 j.t.) odprawa pieniężna to jednorazowe świadczenie pieniężne stanowiące dla pracownika rekompensatę za niezawinioną utratę miejsca pracy. Przysługuje ono w razie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika zarówno w trybie zbiorowym, jak i indywidualnym w przypadku pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników (art. 8 w zw. z art.10 ust.1 i art. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników).

W myśl art. 10 ust. 1. tej ustawy przepisy art. 5 ust. 3-7 i art. 8 stosuje się odpowiednio w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 listopada 2010 r. (I PK 81/10, Lex nr 725012) wskazał, iż odprawa przysługuje, jeżeli przyczyny niedotyczące pracownika stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron. W przypadku zwolnień indywidualnych konieczne jest również ustalenie, czy pracownik nie współprzyczynił się do rozwiązania stosunku pracy.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy – co już podniesiono - fakt zwolnienia powódki wyłącznie w związku z likwidacją zakładu pracy, w którym wykonywała swe obowiązki nie był kwestionowany. Niespornym było również, iż w chwili wypowiedzenia umowy o pracę powódce, pozwana zatrudniała 20 pracowników. W procesie zgodnie z obowiązującymi przepisami prawidłowo rozstrzygnięto, iż pracodawcą powódki była pozwana Fundacja a nie likwidowany zakład pracy będący jej oddziałem. Wobec powyższego prawo powódki do dochodzonej od pozwanej Fundacji odprawy nie może być kwestionowane.

Zaskarżony wyrok odpowiada zatem prawu

Z tych też względów, Sąd Okręgowy zgodnie z treścią art. 385 k.p.c. oddalił apelację strony pozwanej jako bezzasadną.

Przewodniczący: Sędziowie: