Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku E. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania E. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 8 maja 2015 r. sygn. (...)

zmienia zaskarżonę decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy E. S. prawo do emerytury od dnia 1 kwietnia 2015 roku.

Sygn. akt VU 675/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 marca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił E. S. prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu decyzji z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy zaliczył do stażu pracy wnioskodawcy okres zatrudnienia w łącznym rozmiarze 25 lat, w tym 14 lat, 8 miesięcy i 19 dni stażu pracy w warunkach szczególnych. Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył okresów zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) od dnia 28 sierpnia 1973 roku do dnia 27 listopada 1978 roku oraz od dnia 21 czerwca 1982 roku do dnia 31 marca 1984 roku, ponieważ na podstawie przedłożonych dokumentów nie można stwierdzić, że prace wykonywane były na wysokości zgodnie z wykazem A dział V poz 5 pkt 1 Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku. Organ rentowy nie zaliczył również do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pobierania zasiłków chorobowych w okresie zatrudnienia w (...) w wymiarze 1 rok, 3 miesiące i 29 dni.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 28 maja 2015 roku E. S. wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury. Wnioskodawca kwestionował brak zaliczenia przez organ rentowy do okresu stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca E. S., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 15 kwietnia 2015 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca był członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. W dniu 24 lutego 2015 roku złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4, k. 51 akt emerytalnych)

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymuje się okresem ubezpieczenia w wymiarze 25 lat, w tym staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat, 8 miesięcy i 19 dni.

Do stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy zaliczył okres zatrudnienia w warunkach szczególnych w okresie:

- od dnia 28 listopada 1978 roku do dnia 12 sierpnia 1980 roku, od dnia 24 sierpnia 1980 roku do dnia 26 lipca 1981 roku, od dnia 16 sierpnia 1981 roku do dnia 23 grudnia 1981 roku, od dnia 1 stycznia 1982 roku do dnia 20 czerwca 1982 roku na stanowisku spawacza w (...).

- od dnia 20 czerwca 1986 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku ( pomniejszony o okres zwolnień zasiłków chorobowych 1 rok, 3 miesiące i 29 dni) na stanowisku monter kotłów – spawacz w (...).

Organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) od dnia 28 sierpnia 1973 roku do dnia 27 listopada 1978 roku oraz od dnia 21 czerwca 1982 roku do dnia 31 marca 1984 roku, ponieważ na podstawie przedłożonych dokumentów nie można stwierdzić, że prace wykonywane były na wysokości zgodnie z wykazem A dział V poz 5 pkt 1 Zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 roku.

(dowód: decyzja- k.56 akt emerytalnych; odpowiedź na odwołanie k. 4; zaświadczenie o zatrudnieniu – zestawienie okresów zasiłkowych k. 13 akt rentowych).

E. S. został zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) od dnia 21 marca 1973 roku na podstawie umowy przedwstępnej na stanowisku montera konstrukcji stalowych na staż.

Lekarz stwierdził zdolność wnioskodawcy do pracy na wysokości.

Od dnia 23 października 1974 roku do dnia 10 października 1976 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową.

W dniu 11 października 1976 roku po powrocie z wojska wnioskodawca został skierowany na badania lekarskie celem stwierdzenia zdolności do pracy na stanowisku monter konstrukcji stalowych na wysokości.

W dniu 28 października 1976 roku wnioskodawca zawarł z pracodawcą umowę o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisko - montera konstrukcji metalowych.

W podaniach z dnia 6 lipca 1977 roku i 9 sierpnia 1978 roku wnioskodawca wnosił o przeszeregowanie z uwagi na ukończony kurs spawacza i pracy na stanowisku spawacza od lipca 1977 roku.

Od dnia 28 listopada 1978 roku wnioskodawcy zostało powierzone stanowisko spawacza.

W dniu 31 marca 1984 roku stosunek pracy uległ rozwiązaniu na skutek porozumienia stron. W karcie obiegowej wskazano zajmowane stanowisko pracy wnioskodawcy – spawacz.

W trakcie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) wnioskodawcy ukończył kurs spawania łukowego I stopnia w 1978 roku, kurs spawania łukowego II stopnia w 1980 roku.

(dowód: umowa przedwstępna k.30 akt osobowych; zaświadczenie k. 29 – załącznik; karta powołania k. 26 akt osobowych; karta obiegowa k. 25 akt osobowych; skierowanie k. 23 akt osobowych; podanie k. 22 akt osobowych; karta obiegowa zmiany k. 21 akt osobowych; umowa o pracę z dnia 28.10.1976 roku k. 20 akt osobowych; protokół egzaminacyjny i zaświadczenie kwalifikacyjne k. 19, k. 18, k. 9 akt osobowych; angaż k. 17, k.12, k.10, k. akt osobowych; karta obiegowa zmian k. 2 akt osobowych; świadectwo pracy k.1 akt osobowych)

Wnioskodawca w trakcie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) wykonywał prace spawacza – spawał konstrukcje stalowe:

- od dnia 12 maja 1977 roku do dnia 13 lutego 1978 roku w Hucie (...) w G.;

- od dnia 14 lutego 1978 roku do dnia 3 marca 1978 roku w Zakładach (...) w Ł.;

- od dnia 4 marca 1978 roku do dnia 20 czerwca 1979 roku w F. Ł.;

- od dnia 20 czerwca 1979 roku do dnia 18 marca 1980 roku w R. S.;

- od dnia 18 marca 1980 roku do dnia 31 marca 1984 roku przy Budowie (...)

(dowód: odpis książeczki spawacza k. 15-16 akt emerytalnych)

(...) Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się budową konstrukcji stalowych. Wnioskodawca pracował w Kierownictwie (...) w Ł. przy budowie (...).

Wnioskodawca pracował przy budowie konstrukcji metalowych na kominach i na przesypowniach. Słupy były stawiane przez pracowników innej firmy. Wnioskodawca montował poprzez skręcanie lub spawanie konstrukcje metalowe do słupów na wysokości 54-100 metrów. Skręcanie konstrukcji zdarzało się sporadycznie. Wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy i stale spawał konstrukcje metalowe na wysokości.

(dowód; zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 27 stycznia 2016 roku k. 17-17v nagranie od minuty 00.01.06 do minuty 00.10.48 oraz od minuty 00.12.53 do minuty 00.13.35)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat.

Stało się tak dlatego, że organ rentowy odliczył skarżącemu od uznanego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, a przypadającego w okresie zatrudnienia od dnia 20 czerwca 1986 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w (...), gdzie wnioskodawca wykonywał prace na stanowisku spawacza, tj. pracę wymienioną w wykazie A dział XIV poz. 12 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów (prace przy spawaniu), okresy w których przebywał on na zwolnieniach lekarskich i pobierał zasiłki chorobowe w łącznym wymiarze 1 rok, 3 miesiące i 29 dni. Ponadto organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia wnioskodawcy w (...) Przedsiębiorstwie (...) od dnia 28 sierpnia 1973 roku do dnia 27 listopada 1978 roku oraz od dnia 21 czerwca 1982 roku do dnia 31 marca 1984 roku.

W pierwszej kolejności należało odnieść się do kwestii odliczenia od uznanego stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zwolnień lekarskich i pobierania zasiłków chorobowych. Z uwagi bowiem na brak do wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych okresu około 4 miesięcy, zaliczenie do tego okresu okresów zwolnień lekarskich i pobierania zasiłków chorobowych w łącznym rozmiarze 1 rok, 3 miesiące i 29 dni będzie wystarczające do spełnienia przez wnioskodawcę warunku posiadania wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych i to znacznie ponad 15 lat ( 14 lat, 8 miesięcy i 19 dni + 1 rok, 3 miesiące i 29 dni = 17 lat, 18 dni )

Stanowisko organu rentowego było błędne.

Podstawą prawną przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury jest art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym ubezpieczonemu przysługuje prawo do emerytury pod warunkiem spełnienia przesłanek do jej nabycia, za wyjątkiem wieku emerytalnego, w dniu 1 stycznia 1999 roku. Oznacza to, że do obliczenia stażu pracy w warunkach szczególnych stosuje się przepisy obowiązujące w dacie 1 stycznia 1999 roku, co wprost wynika z treści art. 184 ustęp 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W myśl bowiem tego przepisu ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999 roku osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn. O tym jakie okresy pracy zalicza się do pracy w szczególnych warunkach stanowi art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Brzmienie tego przepisu zmieniło się w dniu 1 lipca 2004r. Wówczas do art. 32 ustawy został dodany ustęp 1a, zgodnie z którym przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się:

- okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 roku wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,

- okresów, w których na mocy szczególnych przepisów pracownik został zwolniony ze świadczenia pracy, z wyjątkiem okresu urlopu wypoczynkowego.

Zmiana brzmienia art. 32 ustawy z dnia 1 lipca 2004 roku nie dotyczy jednak sposobu obliczania stażu pracy osób ubiegających się o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy.
W stosunku bowiem do tych osób staż pracy w szczególnych warunkach ustala się na dzień 1 stycznia 1999 roku według przepisów dotychczasowych, a zatem w ich brzmieniu w dniu 1 stycznia 1999 roku. W tej dacie art. 32 ustawy nie zawierał zapisu o nie uwzględnianiu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 roku wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Z tych względów okresy niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego przypadające w trakcie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub charakterze, podlegają zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych ubezpieczonym ubiegającym się o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy także, gdy przypadają one po dniu 14 listopada 1991 roku.

Przepis art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych został do tej ustawy dodany od dnia 1 lipca 2004 roku. Ustawodawca, wprowadzając zmiany pojęcia "zatrudnienia w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze", nie uchwalił jednakże przepisów międzyczasowych, w związku z czym zakres stosowania art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych był przedmiotem skargi konstytucyjnej opartej na zarzucie jego niezgodności z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 lipca 2008 roku, w sprawie K 33/06 (OTK-A 2008 Nr 6, poz. 106), uznawszy za właściwą dla oceny konstytucyjności omawianego przepisu chwilę powstania prawa podmiotowego, w tym wypadku prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, oddalił zarzut, że zmiana warunków emerytalnych prowadzi do naruszenia praw nabytych. Stwierdził, że oceniana zmiana może mieć zastosowanie wyłącznie na przyszłość. Wypada też zauważyć, że kwestia zastosowania art. 32 ust. 1a ustawy o emerytach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu okresów pracy w warunkach szczególnych wymaganych przez art. 184 tej ustawy była wielokrotnie przedmiotem oceny Sądu Najwyższego. Z jednoznacznego i ugruntowanego orzecznictwa w tym zakresie, które Sąd Okręgowy w pełni akceptuje, wynika, że co prawda przepis art. 32 ust. 1a ustawy obowiązuje od dnia 1 lipca 2004 roku i odnosi skutek również względem stanów prawnych i faktycznych istniejących przed dniem jego wejścia w życie, jednakże jak wielokrotnie wyjaśniał Sąd Najwyższy (między innymi w wyrokach z dnia 23 kwietnia 2010 roku, II UK 313/09, LEX nr 604217; z dnia 7 lutego 2006 roku, I UK 154/05, LEX nr 15405 oraz z dnia 13 lipca 2011 roku, I UK 12/11, LEX nr 989126 i powołanych tam orzeczeniach), osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 roku okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (w tym m.in. 15 lat pracy w warunkach szczególnych) wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 roku. Zatem przy założeniu, zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawcy, że uzyskał on wymagany na podstawie obowiązujących do dnia 1 stycznia 1999 roku. przepisów okres zatrudnienia w szczególnych warunkach przed wskazaną wyżej datą należy przyjąć, że przedmiotowy przepis nie znajduje zastosowania przy ustalaniu jej okresu pracy w warunkach szczególnych, co wyklucza możliwość odliczenia od tego okresu-okresu pobierania zasiłku chorobowego. Wzajemny stosunek art. 184 i 32 ust 1 a ustawy o emeryturach i rentach z FUS był również wielokrotnie badany przez Sąd Najwyższy, który orzekł, że wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 roku okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach określonego w art. 184 ustawy wyklucza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a ustawy. Sąd Najwyższy uznał, że sytuacja osób wymienionych w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS opisywana w doktrynie jako ekspektatywa prawa podmiotowego, polega właśnie na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe. Uwzględniając, że ochrona ekspektatywy może wynikać z jej istoty, lecz także zyskiwać wzmocnienie w prawie, Sąd Najwyższy stwierdził, że funkcję takiego wzmocnienia spełnił art. 184 ustawy wobec pozostających w toku stosunków nabywania prawa do emerytury z tytułu wykonywania zatrudnienia w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999roku.
W przepisie tym ustawodawca utrwalił sytuację osób, które w dniu wejścia w życie ustawy wypełniły warunki stażu szczególnego i ogólnego i zadeklarował ich przyszłe prawo do emerytury w wieku wcześniejszym; przez wydanie tego przepisu nastąpił stan związania, tj. zobowiązania się przez Państwo do powstrzymania się od jakiejkolwiek ingerencji w istniejące prawo tymczasowe. Wobec tego przewidziana w ustawie ekspektatywa prawa do emerytury nie mogła wygasnąć na skutek nowej regulacji ustalania stażu zatrudnienia. Gwarancji przyszłego prawa do emerytury złożonej wobec osób, o których mowa w art. 184 ustawy, ustawodawca nie mógł już naruszyć przez ustalenie innego sposobu wyliczenia ich stażu ubezpieczenia. Stąd ocena, że wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 roku określonego w art. 184 ustawy okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004 roku. Pogląd ten – zdaniem Sądu Najwyższego - wzmacnia treść art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, odsyłająca w zakresie warunków emerytalnych do przepisów dotychczasowych (obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1999 roku.) (tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 roku, II UK 313/09, OSNP 2011, nr 19-20 poz. 260, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 roku, I UK 12/11, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2012 roku, I UK 367/11).

W świetle art. 184 ustawy okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania stosunku pracy, przypadające po dniu 14 listopada 1991 roku, wlicza się zatem do okresu pracy w szczególnych warunkach.

W świetle powyższych rozważań brak było podstaw do nie uwzględnienia przy obliczaniu szczególnego stażu pracy przez organ rentowy okresów niewykonywania przez skarżącego pracy w okresie od dnia 20 czerwca 1986 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku na stanowisku monter kotłów – spawacz za które otrzymał on wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a przypadających w okresie wykonywania pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A dział XIV poz. 12 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów (prace przy spawaniu) w (...). ( w rozmiarze 1 rok, 3 miesiące i 29 dni).

Podkreślić należy, że już samo zaliczenie przypadających po 14 listopada 1991 roku okresów niewykonywania pracy ( w rozmiarze 1 rok, 3 miesiące i 29 dni) do uwzględnionego już przez organ rentowy stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 8 miesięcy i 19 dni, skutkowało tym, że wnioskodawca spełnił przesłankę 15 – letniego stażu pracy w szczególnych warunkach.

Niezależnie od powyższego należało również uznać, iż wnioskodawca udowodnił, iż w spornym okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) od dnia 28 sierpnia 1973 roku do dnia 27 listopada 1978 roku oraz od dnia 21 czerwca 1982 roku do dnia 31 marca 1984 roku wykonywał on prace montera konstrukcji metalowych na wysokości, zaś przynajmniej od maja 1977 roku wykonywał również prace spawacza.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie w Przedsiębiorstwie (...) był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tych wymienionych okresach tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi.

Sąd poczynił ustalenia faktyczne w tym zakresie w oparciu o dokumenty i zeznania wnioskodawcy. W szczególności wynikało z nich jednoznacznie, że brak było jakichkolwiek podstaw do ograniczenia zaliczonego okresu pracy wnioskodawcy jako spawacza do okresu od dnia 28 listopada 1978 roku, jak to uczynił organ rentowy. Z akt osobowych wynikało bowiem, iż wnioskodawca już w lipcu 1977 roku z uwagi na ukończenie kursu spawacza pracował jako spawacz i domagał się z tego względu stosownego przeszeregowania. Pracodawca uwzględnił ten wniosek potwierdzając, że wnioskodawca pracował jako spawacz. Potwierdzenie zeznań wnioskodawcy w tym zakresie znalazło się również w adnotacjach w książeczce spawacza. Dokumenty z akt osobowych i książeczki spawacza w swej treści są spójne i wzajemnie się uzupełniają. Potwierdzają też zeznania wnioskodawcy. Oznaczało to, że wnioskodawca już od maja 1977 roku pracował jako spawacz. Skoro tak, to do zaliczonego okresu stażu pracy w warunkach szczególnych należało doliczyć okres co najmniej 1 roku i 7 miesięcy. Również niczym nie uzasadnione było ograniczenie okresu zaliczonego przez organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych jako spawacza do dnia 20 czerwca 1982 roku, skoro zarówno z książeczki spawacza, karty obiegowej z 31 marca 1984 roku wynikało, że do końca zatrudnienia wnioskodawca pracował jako spawacz. ( tj. dodatkowo 1 rok, 9 miesięcy i 11 dni) Łącznie dawało to staż pracy w warunkach szczególnych wnioskodawcy znacznie przekraczający 15 lat.

Z treści dokumentów z akt osobowych wynikało jednocześnie, iż od 28 sierpnia 1973 roku do wojska i po wojsku wnioskodawca był monterem konstrukcji stalowych na wysokości. Wynikało to jednoznacznie z pism pracodawcy, zaświadczeń lekarskich, angaży. Czynności spawacza wnioskodawca wykonywał zatem na wysokości.

Zatrudnienie przy pracach przy montażu konstrukcji stalowych na wysokości zostało wymienione wykazie A, Dziale V, poz. 5 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i podlega uwzględnieniu jako praca w warunkach szczególnych na cele emerytalno – rentowe.

Również wykonując prace spawacza, wnioskodawca wykonywał prace odpowiadające definicji zawartej w wykazie A, Dział XIV, pkt 12 – prace różne, prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym, stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z pierwszym dniem miesiąca, w którym wnioskodawca złożył ponowny wniosek o emeryturę, tj. od dnia 1 kwietnia 2015 roku.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.