Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 896/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :

SSA Małgorzata Wołczańska

Sędziowie :

SA Ewa Jastrzębska

SA Joanna Naczyńska (spr.)

Protokolant :

Anna Wieczorek

po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2016 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego InSecura w W.

przeciwko J. S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 30 czerwca 2015 r., sygn. akt II C 544/14

1)  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 o tyle, że określa, iż zasądzone nim odsetki są odsetkami ustawowymi za opóźnienie;

2)  oddala apelację w pozostałej części;

3)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 2700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

4)  przyznaje od Skarbu Państwa–Sądu Okręgowego w Katowicach na rzecz adwokata J. Ż. wynagrodzenie w kwocie 3 321 (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden) złotych, w tym podatek od towarów i usług w wysokości 621 (sześćset dwadzieścia jeden) złotych, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Joanna Naczyńska

SSA Małgorzata Wołczańska

SSA Ewa Jastrzębska

Sygn. akt I ACa 896/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 30 czerwca 2015r. Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od pozwanego J. S. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego InSecura w W. 107.951,14zł z ustawowymi odsetkami od 25. czerwca 2014r. z tytułu niespłaconego kredytu i 9.017zł z tytułu kosztów procesu oraz przyznał od Skarbu Państwa koszty nieopłaconej pomocy prawnej.

Rozstrzygnięcie to Sąd Okręgowy podjął po ustaleniu, iż 5 marca 2007r. pozwany zawarł z (...) Oddział w Polsce umowę o kredyt „(...)”, na mocy której otrzymał 79.180,90zł. Pozwany zobowiązał się do spłaty kredytu w 84 ratach, z których pierwsza miała zostać zapłacona 27 marca 2007r., a ostatnia - 27 lutego 2014r. 30.listopada 2009r. (...) Oddział w Polsce wystawił przeciwko pozwanemu bankowy tytuł egzekucyjny, obejmujący wymagalną wierzytelność wynikającą z umowy o kredyt „na miarę z 5. marca 2007r., w tym 65.875,74zł niespłaconego kredytu, 4.297,88zł odsetek umownych oraz 145zł. naliczonych opłat. Sąd Rejonowy w B., postanowieniem z 12 maja 2010r., sygn akt I.1.Co 15/10, nadał klauzulę wykonalności temu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Na jego podstawie prowadzone było postępowanie egzekucyjne przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w B. K. M. (sygn. akt KM 3396/10), a także przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w B. R. H. (sygn. akt KM 3750/10). 31 grudnia 2012r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w B. R. H. umorzył postępowanie egzekucyjne wobec bezskuteczności egzekucji.

29 sierpnia 2011r. Komisja Nadzoru Finansowego - na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy Prawo bankowe - zezwoliła na przekształcenie (...), będącego oddziałem instytucji kredytowej działającej na terytorium RP w bank krajowy, tj. (...) SA, na który przeszły uprawnienia (...). 14 listopada 2012r. doszło do przejęcia (...) SA przez (...) Bank (...) SA w W.. 23 grudnia 2013r. (...) Bank (...) SA w W. zbył na rzecz powoda wierzytelność przysługującą mu względem pozwanego wynikającą z umowy kredytu na miarę z 5 marca 2007r. W umowie cesji oznaczono wierzytelność, wskazano imię i nazwisko, PESEL dłużnika, kwotę kapitału wedle stanu na dzień 19 grudnia 2013r. - 61.892,44zł oraz cenę sprzedaży. Pismem z 7 lutego 2014r. (...) poinformował pozwanego o cesji wierzytelności z tytułu umowy o kredyt na miarę i o konieczności spłaty zadłużenia na rachunek bankowy powoda. W oświadczeniu, datowanym na 16 maja 2014r. (...) oraz Fundusz oświadczyły, że na podstawie umowy cesji przeniesiono na powoda wierzytelności wymienione w załączniku nr 3, dodatkowo bank potwierdził otrzymanie od powoda ceny sprzedaży wynikającej z umowy cesji.

Poddając powyższe ustalenia ocenie prawnej, Sąd Okręgowy za bezzasadny uznał podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczeń objętych pozwem. Powołując się na art. 123 § 1 pkt. 1 k.c. stwierdził, iż bieg przedawnienia tych roszczeń został przerwany 12 maja 2010r. na skutek nadania przez Sąd klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu wystawionemu przeciwko pozwanemu, obejmującemu wierzytelność z tytułu umowy o kredyt na miarę, a następnie termin przedawnienia nie biegł w czasie prowadzenia przeciwko pozwanemu postępowania egzekucyjnego, tj. do dnia 31 grudnia 2012r. Sąd Okręgowy, stosownie do art. 124 § 1 k.c. przyjął, iż termin przedawnienia roszczeń pozwu zaczął biec na nowo po 31 grudnia 2012r. i skoro nie upłynął przed dniem wniesienia pozwu (24. czerwca 2014r.) powództwo nie jest przedawnione.

Sąd Okręgowy odnosząc się do żądania zobowiązania pełnomocnika powoda do przedłożenia w oryginale wszystkich dokumentów dołączonych do pozwu odwołał się do regulacji art. 129 k.p.c., który stanowi, wprawdzie iż strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie przeciwnika złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą (§ (...)), niemniej stanowi też, iż zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (§(...)). Nadto stanowiło, iż zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa ma charakter dokumentu urzędowego (§ (...)). Przy czym jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd, na wniosek strony albo z urzędu, zażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § (...), przedłożenia oryginału tego dokumentu (§ (...)). Podkreślił, iż umowa o kredyt na miarę z 5 marca 2007r. została złożona w oryginale, postanowienie z 12 maja 2010r. w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności - w odpisie poświadczonym za zgodność przez pracownika sekretariatu Sądu Rejonowego w B.; a pozostałe dokumenty, a to umowa cesji z 23 grudnia 2013r. wraz z wyciągiem z wykazu wierzytelności, aneks nr (...) do tej umowy i oświadczenie z 16 maja 2014r. o przeniesieniu praw – w odpisach poświadczonych za zgodność z oryginałem przez notariusza. Sąd Okręgowy po przeprowadzeniu dowodu z tych dokumentów uznał, iż nie zachodzą żadne szczególne okoliczności nakazujące poddać w wątpliwość te dokumenty. Podkreślił, iż miarodajnym dla czynienia ustaleń faktycznych w zakresie następstwa prawnego był też komunikat z posiedzenia Komisji Nadzoru Finansowego z 29 sierpnia 2011r., publikacje urzędowe w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz odpis z (...) Bank (...) SA, które wykazywały, iż cedent jest następcą prawnym (...) Oddziału w Polsce, z którym pozwany zawarł umowę o kredyt na miarę.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż zgodnie z art. 509§1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby
się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania oraz, że wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Przyjął, iż skoro powód nabył wierzytelność wynikającą z umowy o kredyt z 5 marca 2007r., to jest on legitymowany czynnie do występowania w sprawie, a jego żądanie jest prawnie usprawiedliwione. Stwierdził, iż powód w ramach pretensji głównej domagał się 61.892,44zł, w skład której wchodziły odsetki umowne w kwocie 4.297,88zł i koszty w kwocie 145zł, objęte bankowym tytułem egzekucyjnym oraz naliczonych przez poprzednika prawnego (od dnia 11 maja 2009r.) odsetek ustawowych od kapitału, tj. 37.603,83zł. Roszczenia te Sąd Okręgowy uznał za zasadne. O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od pozwanego na rzecz powoda koszty procesu i orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu. Uwzględnione przez Sąd Okręgowy koszty zastępstwa prawnego nie przekraczały stawki minimalnej przewidzianej w§6 ust. 1 pkt 6 oraz §2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 461 ze zm.).

Wyrok zaskarżył pozwany, domagając się jego zmiany przez oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje, z uwzględnieniem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu. Zarzucił, iż Sąd Okręgowy poczynił sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym ustalenia faktyczne i bezpodstawnie przyjął, iż pozwany posiada dług w zasądzonej wysokości oraz, iż powód nabył wierzytelność wobec pozwanego, a także, iż (...) SA był następcą prawnym (...) S.A. Nadto zarzucił naruszenie art. 129 § 2 k.p.c. przez uznanie, iż strona może złożyć zamiast oryginału dokumentu kserokopię odpisu dokumentu potwierdzoną za zgodność z oryginałem, a także naruszenie art. 129§ 4 k.p.c. przez zaniechanie zażądania od strony powodowej oryginału umowy cesji wraz z aneksem i załącznikami, w sytuacji, gdy powód przedłożył nieczytelne i fragmentaryczne kserokopie, co miało wpływ na treść orzeczenia, ponieważ uniemożliwiło prawidłową ocenę tych dokumentów. Pozwany w apelacji ponowił wniosek o zażądanie oryginałów tychże dokumentów. Ponadto zarzucił naruszenie art. 244 w zw. z art. 227 k.p.c. przez ich niezastosowanie i przeprowadzenie dowodu z kserokopii dokumentów, podczas gdy prawidłowe zastosowanie tych przepisów prowadzi do wniosku, iż kserokopia nie może stanowić dowodu, a jedynie twierdzenie procesowe. W uzasadnieniu apelacji wywodził, iż udzielona pozwanemu pożyczka miała charakter kredytu liniowego, a powód nie wykazał w jakiej rzeczywiście kwocie pozwany się zadłużył. Nadto wywodził, iż umowa cesji jest dla niego co najmniej nieczytelna. Podniósł też, iż wyrokiem z 15 marca 2011r. P 7/09 Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 95 ust. 1 Prawo bankowe w zw. z art. 244 i 252 k.p.c. w części w jakiej nadawały one moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym w stosunku do konsumenta, wywodząc iż w tej sytuacji wszystkie pisma banku dołączone do pozwu nie mają mocy dowodowej. Uzupełniając apelację pełnomocnik pozwanego podniósł, iż roszczenie powoda jest przedawnione, ponieważ zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż stało się ono wymagalne najpóźniej 30 listopada 2009r.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego. Wywodził, iż zarzuty apelacji są bezzasadne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Z art. 3 k.p.c. wynika, iż strony obowiązane są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Od obowiązku tego pozwany się uchylił. Mianowicie nie odniósł się w żaden sposób do okoliczności sprawy i nie przejawił inicjatywy dowodowej. Osobiście oświadczył jedynie, iż jest osobą głuchoniemą, niewidzącą na jedno oko i słabowidzącą na drugie oko oraz, że nie ma żadnego majątku, w związku z czym wniósł o ustanowienie dlań pełnomocnika z urzędu, który wniósł o oddalenie powództwa, negując wartość dowodową wszelkich dokumentów przedłożonych przez powoda dla wykazania zasadności żądań pozwu. Naruszenie przez pozwanego obowiązku lojalnego zachowania w procesie, spowodowało, iż postępowanie dowodowe koncentrowało się na ocenie mocy dowodowej dokumentów przedłożonych przez powoda. Dokumenty te - wbrew wywodom apelacji - wykazują fakt zawarcia przez pozwanego umowy o kredyt na miarę, wysokość wynikających z tej umowy zobowiązań pozwanego, następstwo prawne powoda po pierwotnym wierzycielu, w tym cesję wierzytelności. Ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy, Sąd Apelacyjny w pełni podzielił i przyjął za własne.

(...) SA niewątpliwie był następcą prawnym (...) S.A. Okoliczność ta jest Sądowi Apelacyjnemu znana nie tylko w ramach notorii sądowej, ale i notorii powszechnej, a nadto dokumentował ją Komunikat ze 135. posiedzenia Komisji Nadzoru Finansowego z 29 sierpnia 2011r. i wzmianki w przywołanych przez powoda obwieszczeniach opublikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (np. nr (...) – poz.(...)). Z kolei z odpisu pełnego z Rejestru Przedsiębiorców KRS nr (...), który ma moc dokumentu urzędowego, wynikało, iż (...) Bank (...) SA połączył się z (...) SA w trybie art. 492§1 pkt. 1 k.s.h., tj. poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej przez spółkę przejmującą. W wyniku tego przejęcia (...) stał się następcą prawnym w stosunku kredytowym jaki łączył pierwotnego wierzyciela (...) i pozwanego. Powód wykazał też, iż (...) zbył wierzytelność z tego stosunku na rzecz powoda. Fakt ten dokumentował sporządzony przez notariusza wyciąg z umowy przelewu wierzytelności z 23 grudnia 2013r. zawartej pomiędzy Raiffeisen Bankiem a powodem wraz z poświadczonym za zgodność z oryginałem przez notariusza wyciągiem z aneksu nr (...) zawartego 11 czerwca 2014r., w którym została skonkretyzowana wierzytelność wobec pozwanego przez wskazanie imienia, nazwiska i numeru PESEL dłużnika oraz numeru umowy o kredyt i wysokość poszczególnych składników zbywanej wierzytelności. Zakreślenie fragmentów, czy też sporządzenie wyciągów z umowy cesji i aneksu (zmierzające do utajnienia danych osobowych innych dłużników) nie pozbawiało tej umowy, jak i aneksu przymiotu dokumentu. Nadto, (...), poinformował pisemnie pozwanego o zbyciu wierzytelności (k.28). O cesji tej pozwanego zawiadomił także powód, działając przez Kancelarię (...) (k.27). Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko powoda i Sądu Okręgowego, iż dokumenty te, mimo że nie przedłożone w oryginale, były wystarczające dla przyjęcia - w oparciu o art. 509 §1 k.c. - legitymacji czynnej powoda, jako że przeniesieniu wierzytelności nie sprzeciwiała się ani ustawa, ani zastrzeżenie umowne (przeciwnie pozwany w § 9 ust. 1 umowy o kredyt na miarę wyraził zgodę na przelew wierzytelności, w tym na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego), ani też właściwość zobowiązania.

Trafnie też Sąd Okręgowy ustalił istnienie i wysokość zobowiązań kredytowych pozwanego. Umowa o kredyt na miarę, przedłożona w oryginale, stanowiła dowód tego, że (...) oddał do dyspozycji pozwanego 79.180,90zł, przy czym przyznany pozwanemu kredyt wynosił 79.900zł, a całkowity jego koszt, łącznie z odsetkami i opłatami miał wynieść 31.702,93zł. Spłatę rozłożono na 84 raty po 1.320,04zł. Pozwany nie twierdził, iż nie otrzymał umówionej kwoty, podniósł jedynie, że powód nie wykazał, że pozwany wykorzystał całą przyznaną mu sumę kredytu. Odnosząc się do tego zarzutu, nie może ujść uwagi Sądu, iż skoro powód wykazał, iż jego poprzednik prawny oddał pozwanemu do dyspozycji 79.180,90zł, a pozwany kwotą tą zadysponował przez oświadczenie konsolidacyjne i polecenie przelewu ((...) umowy), to ciężar wykazania, że dyspozycję swą pozwany zmienił, obciążał – stosownie do art. 6 k.c. – pozwanego. Pozwany nie kwestionował faktu podpisania umowy o kredyt, ani złożenia oświadczenia konsolidacyjnego, czy przelewu przywołanych w umowie o kredyt na miarę. W zakresie wysokości pozostałego do spłaty zobowiązania kredytowego nie bez znaczenia, oprócz treści umowy o kredyt, pozostaje też treść bankowego tytułu egzekucyjnego, wystawionego przez pierwotnego wierzyciela, z którego wynikało, iż na dzień 30 listopada 2009r. pozwanemu pozostawała do spłaty kwota 65.875,74zł należności głównej, 4.297,88zł z tytułu odsetek umownych i 145zł z tytułu opłat, jak i, że od sumy tychże kwot należne są odsetki ustawowe, od dnia wypowiedzenia umowy, tj. od 11 maja 2009r. Zasadnie pozwany podnosił, iż bankowy tytuł egzekucyjny nie ma przymiotu dokumentu urzędowego, niemniej jego moc dowodowa jest taka sama jak moc innych dokumentów prywatnych. Nadto, wynikało z niego, iż zobowiązanie kredytowe pozwanego na dzień jego wystawienia zostało spłacone co do kwoty 13.305,16zł kapitału (79.180,90zł – 65.875,74zł), natomiast z umowy cesji wynikało, iż saldo zadłużenia pozwanego na dzień dokonania tej cesji, tj. na 19 grudnia 2013r. - wynosiło 61.892,44zł. Dokumenty te wykazywały zatem sukcesywną spłatę zobowiązań przez pozwanego, zaś rzeczą pozwanego było wykazanie, że kredyt ten został spłacony w szerszym zakresie. Na tę okoliczność pozwany nie zaoferował żadnych dowodów, ani nawet nie złożył w tej materii żadnego oświadczenia. W tej sytuacji, Sąd Okręgowy miał podstawy, by przyjąć, iż do spłaty pozostaje należność główna w kwocie 61.892,44zł, odsetki umowne naliczone przez pierwotnego wierzyciela w kwocie 4.297,88zł, opłaty wynikające z umowy w kwocie 145zł, odsetki naliczone przez poprzednika prawnego powoda w wysokości 37.603,83zł i skapitalizowane odsetki naliczone przez powoda od samego kapitału (61.892,44zł) za okres od 24 grudnia 2013r. do daty wniesienia pozwu) zwłaszcza że pozwany nie domagał się weryfikacji prawidłowości ich wyliczenia.

Wbrew zarzutom apelacji, Sąd Okręgowy, prawidłowo również uznał, iż roszczenie powoda nie jest przedawnione. Z oświadczenia (...) wynikało, iż wierzytelność z umowy o kredyt stała się wymagalna z dniem 11 maja 2009r., tj. z datą rozwiązania umowy o kredyt (k.341). Rację ma apelujący, iż termin przedawnienia roszczeń z umów kredytowych wynosi 3 lata, od dnia wymagalności kredytu. Rację też ma wywodząc, iż następstwo prawne po banku nie uprawnia powoda, jako podmiotu nie będącego bankiem do prowadzenia postępowania egzekucyjnego w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny. Niemniej cesja wierzytelności dokonana przez bank na podmiot nie będący bankiem nie zniweczyła skutku materialnoprawnego, jakim było przerwanie biegu przedawnienia roszczeń przysługujących poprzednikowi prawnemu powoda. Nadanie sądowej klauzuli wykonalności jest czynnością, podjętą przed sądem w rozumieniu art. 123 §1 pkt. 1 k.c. przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia. Nadto, tak jak to zasadnie stwierdził Sąd Okręgowy, przedawnienie nie biegło w czasie prowadzenia przeciwko pozwanemu egzekucji wierzytelności objętych bankowym tytułem egzekucyjnym. Skutkiem materialnoprawnym tych zdarzeń jest, iż termin przedawnienia zaczął biec na nowo dopiero po 31 grudnia 2012r., to zaś oznacza, iż zarzut przedawnienia roszczeń nie mógł odnieść skutku.

Z tych to też przyczyn, Sąd Apelacyjny uznał, iż zarzuty apelacji nie są w stanie wzruszyć trafności zaskarżonego wyroku. Biorąc jednakże pod uwagę stan prawny istniejący w dacie wyrokowania i fakt wprowadzenia z dniem 1 stycznia 2016r. instytucji odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie, Sąd Apelacyjny -w ramach zaskarżenia – na podstawie art. 386§1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok o tyle, że określił, iż zasądzone nim w oparciu o art. 481 § 2 k.c. odsetki ustawowe są odsetkami za opóźnienie, a w pozostałym zakresie apelację oddalił w oparciu o art. 385 k.p.c., jako bezzasadną. O kosztach postępowania apelacyjnego, orzekł tak, jak i Sąd Okręgowy na zasadzie odpowiedzialności za wynik sporu, zasądzając - w oparciu o art. 98 §1 i 3 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. - od powoda na rzecz pozwanego 2.700zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanej w postępowaniu apelacyjnym, nieprzekraczającego stawki minimalnej, określonej w § 6 pkt. 6 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 461 ze zm.). Nieopłacone koszty zastępstwa procesowego w takiej też stawce, tyle że powiększonej o podatek od towarów i usług, Sąd Apelacyjny – stosownie do art. 29 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o adwokaturze przyznał pełnomocnikowi powoda za udzielenie pomocy prawnej powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Joanna Naczyńska SSA Małgorzata Wołczańska SSA Ewa Jastrzębska