Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2016 r. na rozprawie

sprawy A. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)w W.

o odsetki

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)w W.

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 28 września 2015 roku sygn. akt VII U 35/15

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) w W. na rzecz A. D. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej.

Dorota Szarek Danuta Badowska Izabella Wiśniewska

Sygn. akt XIII Ua 42/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 listopada 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) w W. na podstawie art.6 ust.1, art.64 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyństwa; art.85 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych uznał, że wypłata zasiłku chorobowego A. D. za okres od dnia 15 czerwca 2013 r. do dnia 10 września 2013 r. została dokonana w ustawowym terminie. Jednocześnie organ rentowy oraz odmówił ubezpieczonej prawa do odsetek ustawowych liczonych od wartości świadczeń z ubezpieczenia społecznego (zasiłków chorobowych) wskazując, iż wyrok Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie o sygn. VII U 326/13 był dla organu ostatnią okolicznością uzasadniającą uczynienie zadość żądaniu ubezpieczonej (akta rentowe).

A. D., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, odwołała się do Sądu Rejonowego od powyższej decyzji. W odwołaniu wniosła
o zamianę decyzji poprzez przyznanie jej odsetek ustawowych w kwocie 1.430,29 zł stanowiącej skapitalizowane odsetki za okresy od dnia wymagalności poszczególnych zasiłków do dnia ostatecznej wypłaty oraz przyznanie odsetek ustawowych liczonych od dnia złożenia odwołania (17 grudnia 2014 r.) do dnia zapłaty.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, twierdząc, że zaskarżona decyzja jest prawnie oraz faktycznie uzasadniona.

Wyrokiem z dnia 28 września 2015 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy
w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 7 listopada 2014 r. w ten sposób, że przyznał A. D. prawo do odsetek ustawowych liczonych od kwoty 8.743,12 zł stanowiącej wartość wypłaconego zasiłku chorobowego za okres od 15 czerwca 2013 r. do 10 września 2013 r. w wysokości 1.430,28 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od 8 marca 2015 r. do dnia zapłaty (pkt 1 sentencji), oddalił odwołanie w pozostałym zakresie (pkt 2 sentencji) i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz A. D. 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 3 sentencji).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. D. w trakcie 2013 roku była niezdolna do pracy i składała wnioski o przyznanie jej zasiłku chorobowego.

Organ rentowy decyzjami z: 30 lipca, 31 lipca, 2 sierpnia, 12 września, 26 września 2013 r. odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego uznając, że dokumentacja medyczna oraz badanie ubezpieczonej nie potwierdziły by była niezdolna do pracy.

A. D. zaskarżyła powyższe decyzje. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy prawomocnym wyrokiem z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie VII U 326/13 zmienił zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia 15 czerwca do dnia 30 września 2013 r.

Sąd Rejonowy ustalił, że A. D. od kilku lat leczy się z powodu skoliozy kręgosłupa piersiowo - lędźwiowego i choroby zwyrodnieniowej oraz ma ustalony z tego tytułu umiarkowany stopień niepełnosprawności. Sąd Rejonowy przeprowadził dowody z opinii biegłych: neurochirurga i ortopedy, ktorzy uznali, że stan zdrowia A. D. uzasadniał przyznanie zasiłku chorobowego za cały sporny okres. Biegły ortopeda stwierdził bowiem, że z punktu widzenia ortopedycznego stanowisko organu rentowego było wadliwe i nie uwzględniało znacznego ograniczenia ruchomości kręgosłupa i zmian zwyrodnieniowych powodujących wielopoziomowy ucisk na struktury nerwowe kręgosłupa. Biegły neurochirurg stwierdził, że u A. D. od początku 2013 roku nasiliły się dolegliwości związane z wymienionymi przypadłościami. Wykonany (...) odcinka szyjnego wskazywał obecność wielopoziomowej spondylozy odcinka C4-C7 z maksimum zmian zwyrodnieniowo - dyskopatycznych na poziomie C6-C7, gdzie widoczna jest wyraźna kompresja rdzenia kręgowego. W maju 2013 r. ubezpieczona została skierowana przez lekarzy specjalistów do leczenia operacyjnego . Organ rentowy nie wnosił uwag do powyższych opinii biegłych a jedynie wskazywał, iż badanie ubezpieczonej w ZUS musiało nastąpić w trakcie poprawy stanu jej zdrowia. Ostatecznie organ rentowy nie odwołał się od wyroku w sprawie VII U 326/13.

Sąd Rejonowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dokumentację dotyczącą ubezpieczonej, w tym z akt sprawy VII P 7326/13 oraz akt rentowych, których prawdziwość i zawartość merytoryczna nie była przez strony kwestionowana. Sąd Rejonowy uznał za pełnowartościowy materiał dowodowy w postaci dokumentów przedstawionych przez strony. Zaznaczył, iż nie ma przy tym znaczenia, że część z nich została złożona w kserokopiach, gdyż żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności oraz zgodności z oryginałami, natomiast Sąd nie znalazł podstaw, aby powziąć w tym zakresie wątpliwości z urzędu.

W ocenie Sądu i instancji odwołanie A. D. podlegało uwzględnieniu na podstawie art.85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku (Dz. U. Nr 11/2007, poz. 74, tekst jednolity z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli ZUS w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia - jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zdaniem Sądu Rejonowego, przepis ten, odnosząc jego rozumienie do okoliczności sprawy, winien być rozpatrywany łącznie z art.118 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji w rozumieniu, jakie nadało mu orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007 roku (P 11/07). Zgodnie z tym orzeczeniem art.118 ust.1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, rozumiany w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nieustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy, jest zgodny z art.32 ust.1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art.45 ust.1 Konstytucji.

Przekładając powyższe na grunt przedmiotowej sprawy Sąd Rejonowy uznał, iż lekarz orzecznik ZUS już w dniu badania ubezpieczonej w czerwcu 2013 r. dysponował dokumentacją medyczną (konsultacja neurochirurgiczna sygnalizująca konieczność leczenia operacyjnego i sanatoryjnego), która pozwalała na stwierdzenie, że A. D. była niezdolna do pracy w spornych okresach. Ponadto, z dokumentów dotyczących przebiegu badania wynika, że ubezpieczona w trakcie wywiadu sygnalizowała, że trwa leczenie bowiem przyjmuje zastrzyki takie jak: N., M., które przepisał lekarz prowadzący - dr K.. W oparciu o te dokumenty i informacje lekarz orzecznik stwierdził jednak, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

W ocenie Sądu Rejonowego, z uzasadnienia wyroku w sprawie VII P 7326/13 wynika, że w dacie badania przez lekarza orzecznika istniały obiektywne okoliczności, które winny być ocenione przez tego lekarza (zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej), jako kwalifikujące ubezpieczoną do przyznania zasiłku chorobowego. Świadczy o tym nie tylko możliwość zapoznania się z dokumentacją, wprost sygnalizującą jednoznaczne i wyraźne (na poziomie maksimum), zmiany zwyrodnieniowe oraz skoliozę, a też możliwość właściwego wnioskowania po prawidłowo przeprowadzonym wywiadzie (do przeprowadzenia którego lekarz orzecznik był obowiązany), w trakcie którego ubezpieczona podała jakie aktualnie stosuje leki (w tym zastrzyki), które mogły okresowo polepszyć jej funkcjonowanie poprzez uśmierzenie bólu, ale nie wpływały na stan zdrowia. Zatem, bez powodów (organ rentowy nie wskazał takowych w toku procesu) ZUS uznał, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy.

Wobec tego Sąd Rejonowy stwierdził, iż skoro organ rentowy już w dacie badania ubezpieczonej w czerwcu 2013 r. powziął wiadomości o okolicznościach uzasadniających przyznanie ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego za cały sporny okres i była to - w rozumieniu art.118 ust. 1 ustawy systemowej ostatnia okoliczność skutkująca koniecznością wydania pozytywnej decyzji, to ubezpieczonej należy się prawo do odsetek ustawowych. Odsetki te należy liczyć od kwoty wypłaconego świadczenia za poszczególne okresy determinowane wystawianymi zwolnieniami lekarskimi skapitalizowane na datę wypłaty zasiłku chorobowego po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie VII U 326/13 (co dało nie zakwestionowaną przez organ rentowy co do sposobu obliczenia kwotę 1.430,28 zł) - z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia złożenia odwołania (17 grudnia 2014 r.) do dnia zapłaty. Sąd I instancji oddalił wniosek ubezpieczonej w pozostałym zakresie (0,01 zł) z uwagi na nieprawidłowość samego matematycznego wyliczenia.

Powyższy wyrok Sąd Rejonowy wydał w oparciu o treść art.477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c.
a o kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na mocy § 12 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348, z późn. zm.) oraz art.98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Zaskarżając wyrok w całości organ rentowy wniósł o zmianę wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie odwołania w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

- przyjęcie, że w chwili składania wniosku o wypłatę zasiłku chorobowego istniały obiektywne okoliczności umożliwiające przyznanie odwołującej prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 23 lipca 2013 r. do dnia 30 września 2013 r., pomimo iż w ocenie lekarza orzecznika ZUS odwołująca nie była niezdolna do pracy. Apelujący podniósł, że organ rentowy nie dysponował pełną dokumentacją medyczną pozwalającą przyznać prawo do zasiłku, a dopiero dowodem stanowiącym podstawę do wypłaty zasiłku chorobowego stał się wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 lipca 2014 r. o sygn. akt VII U 326/13, który uprawomocnił się w dniu 28 października 2014 r. Zdaniem organu nie można mówić o opóźnieniu w wypłacie zasiłku chorobowego, gdyż zasiłek wypłacono w dniu 17 listopada 2014 r., tj. z zachowaniem terminu określonego w art.64 ust.1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r., poz. 159 ze zm.);

- niewyjaśnienie wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności, a mianowicie przyjęcie, że nastąpiło opóźnienie w wypłacie zasiłku chorobowego, a w związku z tym należne są odwołującej się odsetki, z pominięciem, że ostatnim dokumentem w sprawie był wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 29 lipca 2014 r., sygn. akt VII U 326/13,

W razie nie uwzględnienia powyższych zarzutów organ zarzucił również naruszenie art.233 § 1 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie okoliczności istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy, tj.terminu płatności odsetek od wypłaconych zasiłków, ponieważ zgodnie z art.64 ust.2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest do wypłaty odsetek od zasiłku, jeżeli nie wypłacił zasiłku w terminie 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłku. Organ wskazał, iż brak wypłaty zasiłku w terminie rodzi obowiązek wypłaty odsetek, a pierwszym dniem naliczania odsetek jest 31 dzień licząc od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień.

Organ zaskarżonemu wyrokowi zarzucił także naruszenia prawa materialnego, tj. - art.64 ust.1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, poprzez jego niezastosowanie, gdyż ostatnim dokumentem w sprawie jest wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 lipca 2014 r., sygn. akt VI U 326/13, a zatem jako, że ostatnim dokumentem istotnym do ustalenia prawa do zasiłku było ww. orzeczenie, to wypłata zasiłku powinna nastąpić w terminie 30 dni licząc od dnia uprawomocnienia się ww. wyroku. Dopiero uchybienie temu terminowi obciąża organ rentowy obowiązkiem zapłaty odsetek; - art.85 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.) poprzez uznanie winy organu rentowego w opóźnieniu wypłaty zasiłku, tymczasem wypłata zasiłku w dniu 17 listopada 2014 r. jest następstwem okoliczności, za które Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności, ponieważ wypłata zasiłku nastąpiła po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie o sygn. akt VI U 326/13.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy podniósł, że nie można przyjąć, iż
w chwili składania wniosku o wypłatę zasiłku istniały wszystkie niezbędne dokumenty, na podstawie których możliwe było przyznanie odwołującej prawa do zasiłku. Organ powziął wątpliwości co do stanu zdrowia odwołującej, w związku z tym Lekarz Orzecznik ZUS przeprowadził badanie odwołującej i stwierdził ostatecznie, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Na tej podstawie organ rentowy odmówił odwołującej prawa do zasiłku. W wyniku zaskarżenia decyzji ZUS wydanej w tym przedmiocie, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 29 lipca 2014 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia 27 czerwca 2013 r. do dnia 30 września 2013 r. Zdaniem apelującego, podstawę rozstrzygnięcia stanowiła dokumentacja medyczna zgromadzona w sprawie, w tym opinie biegłych sądowych lekarzy: neurochirurga i ortopedy. Apelujący podkreślił, iż ocena stanu zdrowia odwołującej nie była możliwa wyłącznie w oparciu o samą dokumentację medyczną jaką dysponował organ rentowy. Ustalenie, czy odwołująca faktycznie była niezdolna do pracy wymagało wiadomości specjalnych, w związku z czym Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych, którzy uznali, iż stan zdrowia odwołującej uzasadniał przyznanie zasiłku chorobowego za cały sporny okres. W tej sytuacji wypłata zasiłku możliwa była dopiero po uprzednim rozstrzygnięciu prawa do zasiłku przez Sąd. Tym samym, zdaniem apelującego, ostatnim dokumentem w sprawie umożliwiającym wypłatę zasiłku było orzeczenie Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie z dnia 29 lipca 2014 r. W konsekwencji, w okolicznościach sprawy opóźnienie w wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy
w Warszawie z dnia 29 lipca 2014 r. uprawomocnił się z dniem 28 października 2014 r. i na jego podstawie organ rentowy w dniu 17 listopada 2014 r. wypłacił odwołującej zasiłek chorobowy za okres od dnia 27 czerwca 2013 r. do dnia 30 września 2013 r.

Organ wskazał, iż zgodnie z art.64 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
i macierzyństwa Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest do wypłaty odsetek od zasiłku, jeżeli nie wypłacił zasiłku w terminie 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Skoro wypłata zasiłku nastąpiła w dniu 17 listopada 2014 r., to zachowany został 30 dniowy termin. W związku z tym, nie nastąpiło uchybienie ustawowemu terminowi do wypłaty zasiłku i nie może być mowy o należnych odwołującej odsetkach za opóźnienie.

Apelujący podkreślił, iż dopiero uchybienie terminowi określonemu w art. 64 ust. 1 ww. ustawy rodzi obowiązek zapłaty odsetek. Pierwszym dniem zapłaty odsetek jest pierwszy dzień po upływie 30 dni licząc od dnia uprawomocnienia się wyroku przyznającego prawo do zasiłku, tj. wyroku z dnia 29 lipca 2014 r. Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie, sygn. akt VII U 326/13.

W świetle powyższego, w ocenie apelującego błędne jest stanowisko Sądu I instancji, że organ rentowy wydając decyzję odmawiającą prawa do zasiłku posiadał wszelkie niezbędne dokumenty do jego przyznania, w konsekwencji zobowiązany jest do wypłaty odsetek od wypłaconego zasiłku chorobowego, zgodnie z terminami jego płatności.

Apelujący zaakcentował, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa i wypłacie świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem przyczyn niezależnych od ZUS. Jeżeli zmiana decyzji w postępowaniu odwoławczym jest uzasadniona ustaleniami co do takich okoliczności, które nie były i nie mogły być znane organowi rentowemu, to nie ma podstaw do uznania, iż opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi on odpowiedzialność. Wobec tego, zdaniem apelującego, wypłata zasiłku powinna nastąpić w terminie 30 dni licząc od dnia uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie, sygn. akt VII U 326/13, zgodnie z art. 64 ust.1 ustawy zasiłkowej, co też miało miejsce, a w związku z tym brak jest podstaw do przyznania prawa do zapłaty odsetek.

W odpowiedzi na apelację A. D. , reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej na podstawie art. 385 k.p.c. oraz o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania przed sądem drugiej instancji, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W ocenie odwołującej zaskarżony wyrok jest spójny, logiczny, zawiera obszerne uzasadnienie, w którym Sąd wyczerpująco wskazał ustalony stan faktyczny. Ubezpieczona wskazała, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem ,,(...) zarówno lekarz orzecznik, jak i główny lekarz orzecznik oddziału, działają w ramach organu rentowego. Jeśli zatem wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy byłoby następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie, dokonanej przez lekarza orzecznika lub głównego lekarza orzecznika oddziału, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego, powodujący jego odpowiedzialność na podstawie art.85 ust. 1 ustawy systemowej”.

Apelująca wskazała również na treść art.85 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i podkreśliła, że zawarte w tym przepisie określenie „nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania. Zatem w tym ostatnim wypadku chodzi o sytuacje, w których organ rentowy, odmawiając przyznania świadczenia, naruszył przepisy prawa materialnego określające przesłanki nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego. Przy czym, dla powstania obowiązku wypłaty odsetek konieczne jest stwierdzenie naruszenia prawa przez organ rentowy prawomocnym wyrokiem sądu zmieniającym decyzję organu rentowego i przyznającym prawo do tego świadczenia.

Odwołująca zaznaczyła, iż zgodnie z obowiązującą linią orzeczniczą „błąd w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa” jest popełniany wówczas, gdy na podstawie prawidłowo i kompletnie zebranego materiału dowodowego i po ustaleniu niezbędnych okoliczności organ rentowy wydaje decyzję odmawiającą ustalenia prawa, ponieważ błędnie dokonuje interpretacji obowiązujących regulacji w przedmiotowym stanie faktycznym. W takiej sytuacji sąd nie uzupełnia ustaleń faktycznych dokonanych przez organ rentowy. Jeżeli zatem, organ rentowy dokonał nieprawidłowej wykładni lub błędnego zastosowania prawa, to ubezpieczonemu należą się odsetki od kwoty świadczenia przyznanego wyrokiem sądu, liczone od upływu terminu, w którym organ rentowy powinien był wydać prawidłową decyzję uwzględniającą wniosek.

Skarżąca podzieliła argumentację Sądu I instancji, że lekarz orzecznik ZUS już w dniu badania ubezpieczonej w czerwcu 2013 r. dysponował dokumentacją medyczną w postaci m. in.: konsultacji neurochirurgicznej sygnalizującej konieczność leczenia operacyjnego i sanatoryjnego. Zdaniem odwołującej w pełni logiczna jest ocena Sądu Rejonowego, iż w dacie badania istniały obiektywne okoliczności, które winny być ocenione przez lekarza orzecznika (zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej) jako kwalifikujące ubezpieczoną do przyznania zasiłku chorobowego. Ponadto wskazała, iż obaj biegli uznali, że stan zdrowia ubezpieczonej uzasadniał przyznanie zasiłku chorobowego za cały sporny okres, a stanowisko organu rentowego było wadliwe.

A. D. zaznaczyła, iż organ rentowy, polegając na opinii lekarza orzecznika ZUS, którego czynności winny być rozpatrywane w ramach działania organu rentowego, błędnie odmówił ubezpieczonej przysługującego jej prawa do zasiłku chorobowego, a następnie nie wypłacił odsetek przysługujących z tytułu zwłoki w wypłacie świadczenia. Zatem, zgodnie z zasadami prawidłowej wykładni i utrwalonym orzecznictwem, przysługują jej odsetki liczone od upływu terminu, w którym organ obwiązany był do wydania decyzji o przyznaniu ubezpieczonej zasiłku. Wskazała również na to, iż zgodnie z zasadami współżycia społecznego oraz logiki odwołująca nie może ponosić negatywnych konsekwencji błędnego i zawinionego działania organu rentowego, który poprzez nienależyte zbadanie akt sprawy wydał niekorzystną dla ubezpieczonej decyzję.

Ubezpieczona podniosła, iż spójne i logiczne uzasadnienie wyroku i brak wskazania przez apelującego uchybień w ocenie wiarygodności zebranego materiału wykluczają naruszenie przepisów postępowania tj. art.233 § 1 k.p.c. Podniosła dodatkowo, iż przedstawione zasady wykładni art.85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a zwłaszcza reguła interpretacyjna co do zwrotu „nie ustalił prawa do świadczenia" stanowczo rozstrzygają, iż błędna ocena stanu zdrowia ubezpieczonej przez lekarza orzecznika ZUS nie może być uznana za okoliczność, za którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności i dlatego zarzut naruszenia prawa materialnego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski oraz ocenę prawną. Nie zachodzi w tej sytuacji potrzeba szczegółowego ich powtarzania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r. II UKN 61/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r.
I PKN 21/98). Poczynione przez Sąd I instancji rozważania w zakresie odpowiedzialności organu rentowego na podstawie art.85 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i art.118 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, poprzedzone zostały prawidłową oceną zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, toteż Sąd II instancji nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutu apelującego w tym względzie. Nie może też stanowić uzasadnionej podstawy apelacyjnej polemika skarżącego z wynikami postępowania dowodowego i ich oceną. Ocena ta – w przekonaniu Sądu Apelacyjnego – jest swobodna, ale nie dowolna i nie narusza granic zakreślonych treścią przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Wobec sformułowanych przez apelującego ocen co do wartości dowodów zebranych w sprawie, w szczególności zarzutu wadliwego przyjęcia, że w chwili składania wniosku o wypłatę zasiłku chorobowego istniały obiektywne okoliczności umożliwiające przyznanie odwołującej prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 23 lipca 2013 r. do dnia 30 września 2013 r., pomimo iż w ocenie lekarza orzecznika ZUS odwołująca nie była niezdolna do pracy, a zatem organ rentowy nie dysponował pełną dokumentacją medyczną pozwalającą przyznać prawo do zasiłku, a dopiero dowodem stanowiącym podstawę do wypłaty zasiłku chorobowego stał się wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 29 lipca 2014 r. oraz twierdzenia, że nie nastąpiło opóźnienie w wypłacie zasiłku chorobowego, a w związku z tym nie są należne odwołującej odsetki, bo ostatnim dokumentem w sprawie był wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 29 lipca 2014 r., sygn. akt VII U 326/13, stwierdzić należy całkowitą ich bezzasadność.

Wobec tego zarzutu wypada za Sądem I instancji powtórzyć, że w chwili składania przez A. D. wniosku o wypłatę zasiłku chorobowego istniały wszystkie niezbędne dowody, na podstawie których możliwe było przyznanie odwołującej prawa do zasiłku. Organ rentowy zarówno przed sądem I instancji jak i w apelacji nie wskazał dokumentów, którymi nie dysponował w czasie wydania decyzji o odmowie przyznania zasiłku, a którymi dysponował Sąd Rejonowy rozpoznając odwołania od decyzji ZUS w sprawie VII U 326/13. Konieczność powołania biegłych sądowych w tej sprawie przez Sąd Rejonowy w celu oceny stanu zdrowia ubezpieczonej wynikała z kategorycznego brzmienia art. 278 k.p.c. Stan zdrowia osoby ubezpieczonej jest okolicznością, dla której ustalenia, niezbędne są wiadomości specjalne w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c., wymagające udziału w procesie biegłych lekarzy sądowych. Sąd bowiem nie jest uprawniony do dokonania oceny stanu zdrowia bez zasięgnięcia opinii biegłych posiadających wiadomości specjalne (vide np. SN w wyroku z 24 czerwca 2015 r. w sprawie I UK 345/14).

Odmowa przez ZUS prawa do zasiłku chorobowego oparta na orzeczeniu Lekarza Orzecznika ZUS nie jest wystarczającą okolicznością do stwierdzenia braku odpowiedzialności ZUS za opóźnienie w wypłacie zasiłku. Podkreślenia wymaga, że lekarz orzecznik ZUS działa w ramach organu rentowego. Jeśli wydanie nieprawidłowej decyzji w sprawie o zasiłek z tytułu niezdolności do pracy jest następstwem niewłaściwej oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o to świadczenie dokonanej przez lekarza orzecznika ZUS, a więc następstwem niewłaściwych ustaleń faktycznych, to błąd taki należy uznać za błąd organu rentowego. Konsekwencją tego jest odpowiedzialność organu na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W sprawie VII U 326/13 zakończonej wydaniem wyroku przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w dniu 29 lipca 2014 r. ustalone zostało, że lekarz orzecznik ZUS błędnie ocenił stan zdrowia A. D. co doprowadziło do wydania przez ZUS kolejno wadliwych decyzji odmawiających jej prawa do zasiłków z ubezpieczenia chorobowego. Co więcej, biegli, którzy w sprawie VII U 326/13 wydali opinie dotyczące oceny stanu zdrowia A. D. opierali się wyłącznie na tych samych dokumentach, na podstawie których lekarz orzecznik ZUS stwierdził brak niezdolności do pracy odwołującej. Zatem, Sąd I instancji zasadnie uznał, że jeżeli organ rentowy wydaje decyzję odmawiającą ustalenia prawa, ponieważ błędnie dokonuje interpretacji kompletnie zebranego materiału dowodowego, to w takiej sytuacji nie można przyjąć, że Sąd uzupełnia ustalenia faktyczne dokonane przez organ rentowy. Wszystko to wskazuje, że Sąd I instancji trafnie uznał, że w chwili składania wniosku o wypłatę zasiłku chorobowego istniały obiektywne okoliczności umożliwiające organowi rentowemu przyznanie odwołującej prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 23 lipca 2013 r. do dnia 30 września 2013 r.

Nie kwestionując twierdzenia, że ostatecznie podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego A. D. był wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy
z dnia 29 lipca 2014 r. to jednak nie można uznać za trafne stanowisko apelującego, że nie nastąpiło opóźnienie w wypłacie tego zasiłku, a w związku z tym nie są należne odwołującej odsetki, bo ostatnim dokumentem w sprawie był powyższy wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 29 lipca 2014 r., w sprawie VII U 326/13.

Stosownie do treści art.85 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli ZUS - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Odsetki w sprawach świadczeń emerytalno - rentowych są naliczane w trybie określonym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 12, poz. 104). Przepis § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia stanowi, że odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5. Przepis § 3 ww. wskazuje natomiast, że ustalenie należnych do wypłaty odsetek oblicza się przez pomnożenie kwoty opóźnionego świadczenia przez liczbę dni opóźnienia i przez roczną stopę procentową odsetek oraz przez podzielenie tego iloczynu przez 365.

Termin przyznania świadczenia pieniężnego z ubezpieczeń społecznych określa art.118 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi, iż organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust.2 i 3 oraz art.120. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (art.118 ust.1a ustawy).

Przepis art.118 ust.1a otrzymał ostatecznie brzmienie po zmianie ustawy jaka nastąpiła po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007 r. (w sprawie P 11/07). W wyroku tym Trybunał stwierdził, że art.118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rozumiany w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nieustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy, jest zgodny z art.32 ust.1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art.45 ust.1 Konstytucji. W uzasadnieniu powyższego wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że należy zgodzić się z twierdzeniem, iż przez wyjaśnienie „ostatniej niezbędnej okoliczności" trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Zgodnie z brzmieniem art.85 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zasadą jest wypłata przez organ rentowy ustawowych odsetek określonych w przepisach prawa cywilnego, jeśli organ nie dokona tej wypłaty w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy jest zwolniony z obowiązku wypłaty odsetek, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia, w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 159/04).

Dzień doręczenia prawomocnego orzeczenia sądu, w razie gdy prawo do świadczenia zostało ustalone przez sąd, nie jest jedynym możliwym początkiem biegu terminu wydania przez organ rentowy decyzji w sprawie ustalenia prawa do świadczenia i wypłaty tego świadczenia. Początek biegu tego terminu można wskazać wcześniej - byłby to dzień, w którym organ rentowy mógł ustalić to prawo, gdyby działał prawidłowo.

Na gruncie dotychczasowych przepisów zasadą było, iż organ rentowy
w praktyce uznawał, że 30-dniowy termin wydania decyzji w sprawie świadczenia i jego wypłaty w razie, gdy prawo do świadczenia zostało ustalone przez sąd, biegnie zawsze od dnia doręczenia mu prawomocnego orzeczenia sądu, niezależnie od tego, co sprawiło, że to sąd, a nie organ rentowy, ustalił prawo.

Po rozstrzygnięciu Trybunału Konstytucyjnego termin ten powinien być liczony od dnia doręczenia wyroku sądu tylko wtedy, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (np. błędna interpretacja przepisów, zaniechanie podjęcia określonych działań z urzędu, błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy) termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy - gdyby działał prawidłowo - powinien był ustalić prawo do świadczenia.

Przez wyjaśnienie „ostatniej niezbędnej okoliczności" trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Wyjaśnienie okoliczności niezbędnej do wydania decyzji oznacza dokonanie czynności mającej na celu ustalenie stanu faktycznego, czyli przeprowadzenie dowodów i ich ocenę. Zawarte w art.85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określenie: „nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania (por. wyrok SN z dnia 15 października 2010 r., III UK 20/10; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 19 stycznia 2012 r., III AUa 1549/11).

Zatem, w stanie faktycznym niniejszej sprawy trafnie przyjął Sąd I instancji, że w dacie wydania decyzji z dnia: 30 lipca 2013 r., 31 lipca 2013 r., 2 sierpnia 2013 r., 12 września, 26 września 2013 r. o odmowie przyznania prawa do zasiłków chorobowych organ rentowy dysponował dokumentacją oraz wiedzą pozwalającą na wydanie rozstrzygnięcia zgodnego z prawem oraz stanem faktycznym. Wobec tego, za bezzasadny należy uznać zarzut apelującego, że nie nastąpiło opóźnienie w wypłacie spornego zasiłku, a w związku z tym nie są należne odwołującej odsetki, bo ostatnim dokumentem w sprawie był wyrok Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 29 lipca 2014 r., w sprawie VII U 326/13 i wypłata zasiłku powinna nastąpić w terminie 30 dni licząc od dnia uprawomocnienia się wyroku Sądu Rejonowego. Bezzasadny jest więc zarzut, że Sąd I instancji naruszył art.85 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Za bezzasadny uznać należy również zarzut naruszenia art.64 ust.2 ustawy
z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zgodnie z którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest do wypłaty odsetek od zasiłku, jeżeli nie wypłacił zasiłku w terminie 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.

W tym zakresie zaakcentować należy, że w trakcie postępowania przed Sądem I instancji pełnomocnik odwołującej sprecyzował roszczenia wynikające z wniesienia odwołania. Wskazał bowiem, że domaga się zasądzenia od ZUS na rzecz odwołującej skapitalizowanej kwoty odsetek czyli 1430,29 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia odwołania. Wymienił przy tym kwoty cząstkowe, które składają się na powyższą kwotę i sposób ich wyliczenia (w piśmie procesowym z dnia 3 sierpnia 2015 r. k.27). Organ rentowy nie zakwestionował kwoty i sposobu wyliczenia odsetek szczegółowo przedstawionego przez odwołującą. Wskazał wyłącznie na to, że założenie przyjęte przez ubezpieczoną co do należności odsetek liczonych od dnia złożenia odwołania jest sprzeczne z art. 64 ust.1 ww. ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, bo odsetki należy liczyć od dnia uznanego za dzień ostatniego dokumentu niezbędnego do ustalenia prawa do zasiłku chorobowego. Zdaniem organu, prawo należy ustalić w terminie 30 dni od daty uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego (vide: pismo ZUS z dnia 26 sierpnia 2015 r. k.32).

Wobec tego, że na etapie postępowania przed Sądem I instancji organ nie zakwestionował kwoty i sposobu wyliczenia odsetek szczegółowo przedstawionego przez odwołującą, to Sąd Rejonowy miał prawo uznać, że te wyliczenia nie budziły wątpliwości organu i nie są kwestionowane (vide str. 3 uzasadnienia zaskarżonego wyroku). Przy tym, organ nie podnosił zarzutu naruszenia art. 64 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.

W ocenie Sądu II instancji należy mieć na uwadze, że zgodnie z ogólnym przepisem - art.85 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS obowiązany jest do wypłaty odsetek od niewypłaconego w terminie świadczenia z tej - między innymi - przyczyny, że nie ustalono do niego prawa w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się, że nieustalenie prawa do świadczenia w rozumieniu tego przepisu oznacza zarówno wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia mimo spełnienia warunków do jego uzyskania, jak i niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie (por. np. wyrok z dnia 15 października 2010 r., III UK 20/10, LEX nr 694242 i orzeczenia w nim powołane).

Organ rentowy jest obowiązany - w razie zaistnienia okoliczności określonych
w art.85 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - do wypłaty odsetek od tego świadczenia od daty wydania decyzji, na co wskazał Sąd Najwyższy w uchwale
z dnia 7 kwietnia 2009 r., I UZP 2/09, OSNP 2009 nr 19-20, poz. 264. Sąd II instancji w pełni akceptuje to stanowisko Sądu Najwyższego. Mając na uwadze to, że wyliczenie kwoty skapitalizowanych odsetek nastąpiło poprzez sumowanie cząstkowych odsetek, które zostały obliczone od kwot stanowiących należne zasiłki chorobowe za poszczególne okresy każdorazowo od dnia, w którym organ rentowy wydał decyzje (odmowne), dotyczące danego okresu chorobowego (pismo pełnomocnika odwołującej z 3 sierpnia 2015 r.), to zasadne było zasądzenie skapitalizowanych odsetek od dnia wniesienia odwołania (vide str.3 uzasadnienia). W konsekwencji brak było podstaw do uznania za zasadny zarzut apelacji wadliwego ustalenia daty od której należy liczyć odsetki.

Nie ma przy tym wątpliwości, że odwołanie zostało wniesione w dniu 17 grudnia 2014 r. a Sąd zasądził skapitalizowane odsetki od dnia 8 marca 2015 r. Wobec treści art. 384 k.p.c. i braku apelacji A. D., Sąd II instancji nie mógł dokonać zmiany wyroku w tym zakresie.

Z powyższych względów apelacja organu rentowego jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w ten sposób, że zasądzono od organu rentowego na rzecz A. D. koszty zastępstwa adwokackiego za drugą instancję, zgodnie z wnioskiem pełnomocnika oraz treścią § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).

Sędziowie: Przewodniczący:

SO Dorota Szarek (spr.) SSO Danuta Badowska

SO Izabella Wiśniewska