Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 marca 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. Tomasz Kalsztein

Protokolant: Kamil Kowalik

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku H. K.,

z udziałem Skarbu Państwa – Prezydent Miasta Ł., A. K. (1), Z. G. (1), B. F. (1) i M. K. (1)

o zasiedzenie

postanawia:

1.  oddalić wniosek;

2.  umorzyć postępowanie w części dotyczącej działki nr (...);

3.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

4.  przejąć nieuiszczone koszty sądowe na rzecz Skarbu Państwa.

Sygn. akt I Ns 475/10

UZASADNIENIE

W dniu 16 kwietnia 2010 r. wnioskodawczyni H. K., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego J. F., wniosła o stwierdzenie, że H. K. nabyła własność nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) stanowiącej część działki (...) uregulowanej w księdze wieczystej nr (...) o powierzchni 0,3804 ha z dniem 9 marca 2008 r.

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawczyni wskazała, iż jej rodzice – małżonkowie T. – objęli w posiadanie działkę nr (...) z planu parcelacyjnego majątku W.. Na przedmiotowej działce wybudowali budynki w których zamieszkali oni, a także wnioskodawczyni i jej syn. Od chwili objęcia działki w posiadanie małżonkowie T. sprawowali władztwo nad działką jak właściciele. W dniu 9 marca 1978 r. wnioskodawczyni – będąca spadkobierczynią małżonków T. – wraz z mężem zakupili od Skarbu Państwa działkę znajdującą się pod przedmiotowymi budynkami. Nieuregulowana została sytuacja pozostałej części działki nr (...), jednakże małżonkowie K. sprawowali nad tą nieruchomością posiadanie samoistne.

/wniosek k. 2 – 8/

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2010 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział I Cywilny, zwolnił wnioskodawczynię od kosztów sądowych w części, a mianowicie od opłaty sądowej od wniosku w zakresie kwoty 1.400 zł, zaś w pozostałym zakresie oddalił wniosek.

/postanowienie k. 81 – 82/

W odpowiedzi z dnia 10 sierpnia 2010 r. uczestnik Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) w Ł., wniósł o oddalenie wniosku w całości i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pisma uczestnik wskazał, iż nie kwestionuje prawa własności wnioskodawczyni odnośnie działki nr (...), jednakże wywody odnoszące się do działki (...) nie są prawdziwe, albowiem nieruchomość ta stanowi działkę przyzagrodową wydzielaną przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne do korzystania przez tych członków z zasobów stanowiących własność obecnie Spółdzielni, a poprzednio Skarbu Państwa. Spółdzielnia opłaca z tego tytułu podatki. Korzystanie z działki przyzagrodowej jest posiadaniem zależnym i odbywa się z udziałem Spółdzielni, która ją uprawia wykonując obowiązki statutowe.

/pismo przygotowawcze z dn. 10.08.2010 r. k. 94 i verte/

W odpowiedzi na wniosek z dnia 19 sierpnia 2010 r. uczestnik Skarb Państwa – Prezydent Miasta Ł., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o oddalenie wniosku i zasądzenie na rzecz uczestnika kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu pisma uczestnik wskazał, iż wnioskodawczyni nie udowodniła przesłanek koniecznych do nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości wynikających z przepisu art. 172 k.c. tj. samoistnego posiadania przez okres przewidziany prawem.

/odpowiedź na wniosek z dn. 19.08.2010 r. k. 121/

W piśmie przygotowawczym z dnia 21 września 2010 r. pełnomocnik wnioskodawczyni sprecyzował, iż wnosi o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości działki oznaczonej jako 70/17 stanowiącej część działki (...) z dniem 19 marca 2008 r. bądź alternatywnie z dniem 8 grudnia 2001 r. Wnioskodawczyni podniosła, iż wskazywane przez uczestników okoliczności nie świadczą o przekazaniu działki nr (...) poprzednikowi wnioskodawczyni jako działki przyzagrodowej.

/pismo przygotowawcze k. 150 – 154/

Uczestnik Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) w Ł. był w toku postępowania reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego.

/protokół rozprawy z dn. 19.10.2010 r. k. 178 – 179/

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2011 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział I Cywilny, na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. zawiesił postępowanie w sprawie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie II C 180/10 o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym obejmującym część działki oznaczonej numerem (...).

/postanowienie z dn. 30.11.2011 r. k. 258/

W piśmie przygotowawczym z dnia 25 lipca 2013 r. pełnomocnik wnioskodawczyni sprecyzował, iż w związku z nowym oznaczeniem nieruchomości stanowiącej przedmiot postępowania, wnosi o stwierdzenie, że H. K. nabyła własność nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) stanowiącą część dawnej działki nr (...) uregulowanej w księdze wieczystej nr (...) o pow. 0, (...) z dniem 9 marca 2008 r. przez zasiedzenie. Jednocześnie pełnomocnik wnioskodawczyni cofnął wniosek w zakresie dotyczącym działki nr (...) stanowiącej część dawnej działki (...) uregulowanej w księdze wieczystej nr (...) o pow. 0,0478 ha.

/pismo przygotowawcze z dn. 25.7.2013 r. k. 290 – 291/

Postanowieniem z dnia 15 lipca 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział I Cywilny, na podstawie art. 510 § 2 k.p.c. wezwał A. K. (2), Z. G. (1), B. F. (1) i M. K. (1) do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania oraz zwolnił z udziału w sprawie jako uczestnika Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną (...) w Ł..

/postanowienie z dn. 15.07.2014 r. k. 390/

W odpowiedzi na wniosek z dnia 12 sierpnia 2014 r. złożonej przez A. K. (2), Z. G. (1), B. F. (1) i M. K. (1), reprezentowanych przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, uczestnicy wnieśli o oddalenie wniosku w całości oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestników A. K. (2), Z. G. (1), B. F. (1) oraz M. K. (1) kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pisma pełnomocnik uczestników wskazał, iż Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) przekazała rodzicom wnioskodawczyni działkę przyzagrodową do użytkowania, co przesądza o braku posiadania samoistnego. Działka nr (...) została na mocy orzeczenia przyznana jako działka zamienna nowo wezwanym uczestnikom za wniesione do Spółdzielni grunty tytułem wkładu gruntowego A. K. (3).

/odpowiedź na wniosek z dn. 12.08.2014 r. k. 401/

Na rozprawie w dniu 25 marca 2015 r. pełnomocnik wnioskodawczyni zakwestionował, aby Spółdzielnia mogła skutecznie przyznać H. T. działkę przyzagrodową, albowiem działka aż do roku 1986 stanowiła własność Skarbu Państwa, zaś przydzielano grunty, które do Spółdzielni należały na podstawie umowy o użytkowanie przekazanie tych gruntów w ramach członkowstwa. Pełnomocnik wnioskodawczyni wskazał zaś, iż na przyznanej działce przyzagrodowej powstał dom i ta działka została przez wnioskodawczynię wykupiona.

/protokół rozprawy z dn. 25.03.2015 r. k. 485 – 489/

Na rozprawie w dniu 7 marca 2016 r. pełnomocnik uczestników oświadczył, iż nie sprzeciwia się cofnięciu wniosku przez wnioskodawczynię w części do działki nr (...). Pełnomocnicy wnioskodawczyni i uczestników (poza pełnomocnikiem uczestnika Skarbu Państwa) wnieśli o zasądzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotnej stawki minimalnej.

/protokół rozprawy z dn. 7.3.2016 r. k. 572 – 576/

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczas zajęte stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Działki ewidencyjne nr (...) o pow. 0,5174 ha i 70/17 o pow. 0,3804 ha w obrębie ewidencyjnym G-55 w starej ewidencji gruntów były częściami działki ewidencyjnej nr (...) o pow. 6,88 ha we wsi W. gmina B.. W rejestrze gruntów z 1968 r. jako osoba władająca gruntem wpisany był Rolniczy Zespół Spółdzielczy im. 8 – go Marca W.. Od stycznia 1988 r. z chwilą włączenia wsi W. w granice administracyjne miasta Ł. nadano jej nr obrębu G-55, działka zachowała nr (...) natomiast powierzchnia została przeliczona do metra kwadratowego i wynosiła 6,3605 ha. W protokole ogłoszenia stanu władania z 1992 roku jako władającego wpisano Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w W..

/zaświadczenie (...), Wydział Geodezji, Katastru i Inwentaryzacji k. 122, rejestr gruntów obrębu W. Gm. B. k. 123 – 127, protokół ogłoszenia stanu władania z odnowienia ewidencji k. 128/

W roku 1956 S. i H. małżonkowie T. objęli w posiadanie działkę nr (...) z planu parcelacyjnego majątku W..

/bezsporne/

Na podstawie decyzji z dnia 8 maja 1958 r. wydanej przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ł. S. i H. małżonkowie T. wybudowali budynek mieszkalny parterowy murowany częściowo podpiwniczony na działce nr (...) we wsi W..

/pozwolenie na budowę z dn. 8.05.1958 r. k. 15 – 19/

S. i H. T. przystąpili do Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) i wnieśli do niej wkłady gruntowe.

/bezsporne/

Rodzice wnioskodawczyni wnieśli do spółdzielni wkład gruntowy o powierzchni ok. 6 ha. W zamian otrzymali działkę przyzagrodową o powierzchni 0,6 ha w innym miejscu niż ziemie, które wnieśli tytułem wkładu.

/bezsporne, rejestr członków, ich rodzin i wkładów k. 406 – 412, pismo Rolniczego Zespołu Spółdzielni (...) k. 160, i E. B. protokół rozprawy z dn. 18.11.2015 r. k. 564 – 568/

Stosownie do treści § 16 (ust. 1 – 3) statutu Rolniczego Zespołu Spółdzielczego (...) członek obowiązany jest wnieść jako wkład do Spółdzielni wszystkie posiadane grunty niezwłocznie po przystąpieniu do spółdzielni. Spółdzielnia włącza wniesione przez członka grunty do zespołowego zmianowania po zbiorach, w ciągu jednego roku od dnia przystąpienia członka. W osobistym użytkowaniu członka i jego rodziny pozostaje zagroda oraz działka przyzagrodowa o obszarze nie większym niż 0,6 ha.

W § 18 statutu postanowiono, iż spółdzielnia ma prawo użytkować grunty wniesione przez członków jako wkłady, tj. uprawiać je i pobierać z nich pożytki, a także zmieniać ich przeznaczenie stosownie do potrzeb gospodarstwa zespołowego.

Stosownie do postanowień zawartych w § 21 ust. 1 członek może wycofać swój wkład gruntowy dopiero po ustaniu stosunku członkowstwa.

/statut Rolniczego Zespołu Spółdzielczego z 1950 r. k. 504 – 506/

S. T. obowiązany był do opłacania składek za obowiązkowe ubezpieczenie nieruchomości i gospodarstwa położonego w miejscowości W. w latach 1959 – 1971.

/wezwania płatnicze k. 21 – 36/

W latach 1956 – 1967 S. T. opłacał podatek od nieruchomości i funduszu miejskiego. Od roku 1988 do 2002 czyniła to wnioskodawczyni.

/nakazy płatnicze na podatek gruntowy k. 37 – 68/

Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) opłacała podatek rolny od osób prawnych i państwowych jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej położonych na terenie gminy w latach 1996 – 2001, 2007, 2008.

/deklaracje w sprawach podatku rolnego k. 95 – 112/

S. T. zmarł dnia 2 czerwca 1963 r. H. T. zmarła dnia 4 grudnia 1978 r.

Spadek po S. T. na podstawie ustawy nabyły jego dzieci H. K., J. K. (1), J. Ć., M. D. i C. T. po 3/20 oraz żona H. T. w 5/20 częściach z wyłączeniem udziału spadkodawczyni w majątku dorobkowym, udział ten dziedziczą dzieci: H. K., J. K. (1), J. Ć., M. D. i C. T. po 1/5 części z tym, że wchodzący w skład spadku udział w gospodarstwie rolnym położonym w W. nabyła w całości córka H. K..

Spadek po H. T. na podstawie ustawy nabyły dzieci: H. K., J. K. (1), J. Ć., M. D. i C. T. po 1/5 części z tym, że wchodzący w kład spadku udział w gospodarstwie rolnym położonym w W. nabyła w całości córka H. K..

/postanowienie S.R. w P. z dn. 30.06.1979 r. k. 68/

H. i K. małżonkowie K. dnia 9 marca 1978 r. nabyli od Skarbu Państwa własność działki położonej w W., gmina B., o nr 561/1, oznaczonej w repertorium Kw nr (...) oznaczonej na mapie nr 561 o obszarze 11 arów 28 metrów kwadratowych, na której posadowione były dom mieszkalny oraz budynek gospodarczy należący do H. T..

/umowa sprzedaży, akt notarialny rep. A nr I – (...) k. 69 – 71, wydruk z CI ksiąg wieczystych k. 72 – 73, wypis z rejestru gruntów k. 76/

Właścicielem działki nr (...) położonej w W. przy ul. (...) jest Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...).

/wypis z rejestru gruntów k. 77/

H. K., córka H. i S., jest zameldowana w Ł. przy ul. (...) od dnia 6 października 1959 r.

/zaświadczenie zameldowania na pobyt stały k. 20/

Z. K., syn H. i K., jest zameldowany pod adresem Ł., ul. (...) od dnia 10 października 1958 r.

/zaświadczenie zameldowania k. 19/

W dniu 8 grudnia 1986 r. działkę użytkowaną przez małżonków K. nabyła od Skarbu Państwa Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...).

/bezsporne/

Działka nr (...) położona w obrębie G-55 przy ul. (...) w Ł. (poprzednio w miejscowości W.) stanowi podłużny pas ziemi o powierzchni 0,3326 ha bezpośrednio przylegający do działki nr (...), położony z tyłu przedmiotowej nieruchomości.

/mapa do zasiedzenia nr ewidencyjny (...) k. 292/

Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) wcześniej funkcjonowała pod nazwą Rolniczy Zespół Spółdzielczy w W..

/informacja z KRS k. 204 – 205/

Małżonkowie T. byli członkami Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...). Następnie – od 1970 r. – członkinią tejże Spółdzielni była wnioskodawczyni.

/bezsporne/

Mieszkańcy osiedla (...) wnosili wkłady gruntowe do spółdzielni, w zamian otrzymywali działki po 1.100 m ² i działki przyzagrodowe. Mieszkańcy mieli przydzielane poszczególne domy w drodze losowania.

Istniała możliwość wykupienia działek, na których znajdują się siedliska, z której to możliwości skorzystała część mieszkańców. Za siedliskami poszczególnych członków spółdzielni są położone ziemie orne, które są obrabiane przez właścicieli tych siedlisk. Istniała możliwość wykupienia przez właścicieli siedlisk również przylegających z tyłu działek.

Działki o powierzchni około 60 arów przylegające do siedlisk były przekazane członkom Spółdzielni przez Spółdzielnię w użytkowanie nie będące własnością w zamian za wniesienie gruntów do spółdzielni. Ziemia ta była przekazywana członkom Spółdzielni na własne potrzeby – pod uprawę warzyw i inne zasiewy. Po ustaniu członkowstwa w spółdzielni działki znajdujące się za domostwami podlegały zwrotowi do spółdzielni. Każdy z użytkujących płacił podatek za użytkowaną przez siebie działkę. Na działkach oddanych w użytkowanie członkom spółdzielni Spółdzielnia wykonywała na zlecenie i odpłatnie określone czynności – m.in. wymagające użycia maszyn lub też wypożyczała członkom Spółdzielni sprzęt potrzebny do wykonania robót. Pozostałe prace wykonywali gospodarze.

Mieszkańcy osiedla (...) mają ogrodzone działki obejmujące siedlisko. Ziemie położone z tyłu nie są ogrodzone.

Wnioskodawczyni i jej rodzicom od chwili przystąpienia do spółdzielni przysługiwała tylko jedna działka uprawna, przylegająca do siedliska.

/zeznania świadków S. N., J. K. (2), W. O., K. S., protokół rozprawy z dn. 6.10.2011 r. k. 229 – 236, zeznania świadka G. F., protokół rozprawy z dn. 13.07.2015 r. k. 536 – 539, zeznania świadka Z. K., H. S. oraz B. W., protokół rozprawy z dn. 18.11.2015 r. k. 564 – 568, dowód z przesłuchania uczestniczki Z. G. (1), A. K. (2), B. F. (2) w charakterze strony, protokół rozprawy z dn. 7.3.2016 r. k. 572 – 576/

Działka wnioskodawczyni w części obejmującej dom i budynek gospodarczy jest ogrodzona siatką. Teren położony za domem wnioskodawczyni, o powierzchni około pół hektara, nie jest ogrodzony. Wcześniej tę działkę obrabiali rodzice wnioskodawczyni. Na działce na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych zasadzone zostały drzewa owocowe, a między nimi zasadzone ziemniaki i zboże. Wnioskodawczyni, a wcześniej jej rodzice, stale wykonywali prace na przedmiotowej działce – sadzili rośliny, pielili, wykonywali prace gospodarcze. Na części działki znajdującej się za domem wnioskodawczyni uprawiała ziemniaki, truskawki, buraki. Na drugiej części siane było zboże. Przy obrabianiu pola wnioskodawczyni korzystała z usług Spółdzielni, za które – podobnie jak inni członkowie Spółdzielni – płaciła. Plony z działki nr (...) były zbierane przez wnioskodawczynię, zaś obecnie są zbierane przez Spółdzielnię.

/zeznania świadków S. N., J. K. (2), W. O., K. S., protokół rozprawy z dn. 6.10.2011 r. k. 229 – 236, dowód z przesłuchania wnioskodawczyni, protokół rozprawy z dn. 7.3.2016 r. k. 572 – 576 potwierdzający wyjaśnienia podane na rozprawie w dn. 6.10.2011 r. k. 229 – 236/

Sposób gospodarowania działką położoną za siedliskiem był dowolny. Sami małżonkowie T., a następnie małżonkowie K. podejmowali decyzje co do rodzaju upraw.

/zeznania świadka E. K., Z. K., A. B. , protokół rozprawy z dn. 18.11.2015 r. k. 564 – 568, dowód z przesłuchania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dn. 7.3.2016 r. k. 572 – 576 potwierdzający wyjaśnienia podane na rozprawie w dn. 6.10.2011 r. k. 229 – 236/

Poza znajdującą się bezpośrednio za siedliskiem działką wnioskodawczyni ani jej rodzice nie mieli w posiadaniu innych działek.

/zeznania świadka E. Ć., protokół rozprawy z dn. 13.07.2015 r. k. 536 – 539/

(...) znajdujące się na tyłach poszczególnych domów były uważane za działki przyzagrodowe mieszkańców siedlisk w W..

/zeznania świadka S. K., protokół rozprawy z dn. 25.03.2015 r. k. 485 – 489/

Spółdzielnia nie występowała o zwrot działki wnioskodawczyni.

/zeznania świadka S. K., protokół rozprawy z dn. 25.03.2015 r. k. 485 – 489/

Gdy spółdzielnia siała zboże to wnioskodawczyni kupowała zboże ze Spółdzielni lub z GS – u. Spółdzielnia dawała wnioskodawczyni środki chemiczne na opryski.

/dowód z przesłuchania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dn. 7.3.2016 r. k. 572 – 576 potwierdzający wyjaśnienia podane na rozprawie w dn. 6.10.2011 r. k. 229 – 236/

Wnioskodawczyni pracuje na spornej działce od śmierci ojca w 1963 r. – najpierw wraz z matką, a po przejściu matki na emeryturę samodzielnie. Od 1970 r. do 1998 r. wnioskodawczyni była członkiem Spółdzielni. C. w spółdzielni było konieczne w związku z dziedziczeniem wkładu gruntowego. Wnioskodawczyni miała świadomość, że prawo do korzystania ze spornej działki związane było z członkowstwem w spółdzielni.

Wnioskodawczyni opłacała podatki od działki aż do przejścia na emeryturę. Po ustaniu obowiązku płacenia podatku wnioskodawczyni nadal uprawiała ziemię. W 2010 roku zwrócono wnioskodawczyni wkłady ziemi, które zostały wniesione przez jej rodziców.

/dowód z przesłuchania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dn. 7.3.2016 r. k. 572 – 576 potwierdzający wyjaśnienia podane na rozprawie w dn. 6.10.2011 r. k. 229 – 236/

Osoby nie będące członkami Spółdzielni nie otrzymywały działek przyzagrodowych.

/dowód z przesłuchania wnioskodawczyni protokół rozprawy z dn. 7.3.2016 r. k. 572 – 576 potwierdzający wyjaśnienia podane na rozprawie w dn. 6.10.2011 r. k. 229 – 236/

Przed Sądem Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział II Cywilny, toczyło się postępowanie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Żądanie pozwu w tej sprawie obejmowało część działki oznaczonej numerem (...), która jest była objęta wnioskiem w niniejszej sprawie. Powodowie A. K. (2), Z. G. (1), B. F. (1) i M. K. (1) pozwem przeciwko Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w Ł. wnieśli o uzgodnienie treści księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z rzeczywistym stanem prawnym, poprzez stwierdzenie w dziale II tejże księgi, iż nieruchomości będące działkami nr (...), oraz części działek (...) stanowią współwłasność powodów A. K. w 1/6 części, Z. G. w 1/6 części, B. F. w 3/6 części i M. K. w 1/6 części oraz wpisanie do księgi nr (...) powodów jako współwłaścicieli powyżej opisanych działek.

Wyrokiem z dnia 22 lutego 2012 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział II Cywilny przychylił się do żądanie pozwu i nakazał usunięcie niezgodności z rzeczywistym stanem prawnym ujawnionej w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi XVI Wydział Ksiąg Wieczystych o numerze (...) prowadzonej dla nieruchomości położónej w Ł. przy ul. (...) w ten sposób, że w dziale I-O „oznaczenie nieruchomości”:

1.  wykreślić działki nr (...);

2.  wpisać działki nr (...) oznaczone na mapie sytuacyjnej dla celów prawnych sporządzonej przez biegłego sądowego z zakresu geodezji i kartografii K. A. w dniu 11 września 2011 r. i zarejestrowanej w dniu 6 października 2011 r. pod numerem ewidencyjnym (...).

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż spór w sprawie koncentrował się wobec ustalenia, czy Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) dokonała zakupu w dobrej czy złej wierze, a zatem czy korzysta z domniemania zawartego w art. 3 u.k.w.h. czy też rękojmia wiary ksiąg wieczystych nie dotyczy umowy sprzedaży z dnia 8 grudnia 1986 r. Sąd wskazał, że w opisanym stanie faktycznym oczywistym jest, że Skarb Państwa bezprawnie uzyskał własność ówczesnej działki (...) oznaczonej nr 70/13, 70/14, 70/15, 70/16, 70/17, 70/18 i 70/19. W ocenie Sądu Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna (...) w Ł. działała w przedmiotowej sprawie w złej wierze. A. K. (3), poprzednik prawny powodów nabył własność spornych działek w 1945 r. i nigdy własność ich nie przeszła na inne osoby, stąd ujawniony w księdze wieczystej nr (...) stan prawny w odniesieniu do działek nr (...) oraz części działek (...) jest niezgodny ze stanem prawnym rzeczywistym.

/wyrok k. I C 180/10/

Wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział II Cywilny, nakazał zwrot powodom A. K. (1), Z. G. (1), B. F. (1) i M. K. (1):

1.  działek gruntu, objętych repertorium hipotecznym numer 19 (...) prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, oznaczonych numerami:

a.  364/5l

b.  70/49;

c.  70/13, 70/14, 70/15, 70/50, 70/53, 70/55 i 70/57, opisanych na mapie sytuacyjnej dla celów prawnych sporządzonej przez K. A. w dniu 11 września 2011 r. i zarejestrowanej w Miejskim Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Ł. w dniu 6 października 2011 roku za numerem (...).

2.  działek gruntu oznaczonych numerami: 70/51, 70/52, 70/54 i 70/56 dla których Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi prowadzi księgę wieczystą numer (...).

/ wyrok akta sprawy II C 242/06/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego przedstawionego przez strony, w tym przede wszystkim dowody z dokumentów, zeznań świadków oraz z przesłuchania wnioskodawczyni w charakterze strony. Wiarygodność przedmiotowych dowodów nie budziła wątpliwości, układają się one bowiem w spójną całość, na podstawie której Sąd dokonał wiążących ustaleń w sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie wnioskodawczyni wniosła o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości obejmującej działki nr (...) oraz działki nr (...) znajdujące się na nieruchomości położonej przy ul. (...) w Ł. (poprzednio w miejscowości W.) w drodze zasiedzenia. Poprzednio działki te oznaczone były jako działka nr (...). Wobec następczego cofnięcia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia działki nr (...), ocenie podlegała dopuszczalność cofnięcia wniosku w części oraz zbadanie zaistnienia w postępowaniu przesłanek zasiedzenia względem działki nr (...).

W sprawie w zasadzie bezspornym jest, iż poprzednicy prawni wnioskodawczyni objęli w posiadanie działkę siedliskową oraz działkę znajdującą się na jej tyłach w 1956 r. Potwierdzenie przedmiotowej okoliczności znajduje się w fakcie, iż S. T. opłacał od 1956 r. podatki od przedmiotowych nieruchomości, zaś już w 1958 r. została wydana decyzja zezwalająca na budowę domu na działce. Początek biegu terminu zasiedzenia własności działki nr (...) miał miejsce w czasie obowiązywania przepisów Dekretu z dnia 11 października 1946 r. Prawo rzeczowe, który w swym art. 50 § 1 wprowadza możliwość nabycia własności nieruchomości wskutek jej posiadania przez lat 20 w dobrej wierze, zaś przez lat 30 w złej wierze (§ 2). Należy mieć jednak na uwadze, że powołany przepis został uchylony z dniem 1 stycznia 1965 r. przez art. III pkt 3 Ustawy Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16, poz. 94). Ustawa ta jednocześnie stanowiła w art. XLI, że (§ 1) do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu, zaś (§ 2) jeżeli termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia kodeksu w życie; jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Przekładając powyższe przepisy na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż niezależnie od przyjęcia dobrej bądź złej wiary poprzedników prawnych wnioskodawczyni z uwagi na objęcie w posiadanie działki nr (...) w 1956 r. bieg terminu przedawnienia skończyłby się wcześniej przy przyjęciu terminów przewidzianych w kodeksie cywilnym, a zatem stosownie do art. XLI przepisów wprowadzających do zasiedzenia znajdowały zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego. Na uwagę zasługuje również fakt, iż z uwagi ówczesne brzmienie art. 177 k.c. w okresie od 1 stycznia 1965 r. do dnia 1 października 1990 r. zasiedzenie nieruchomości należącej do Skarbu Państwa było niemożliwe.

W doktrynie i orzecznictwie istnieje ugruntowany pogląd, iż zasiedzenie polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa przez czas oznaczony w ustawie. Celem zasiedzenia jest eliminacja długotrwałej rozbieżności między faktycznym wykonywaniem uprawnień właścicielskich, a formalnoprawnym stanem własności, co przyczynia się do ustabilizowania i uporządkowania stosunków społecznych pod względem prawnym. Właśnie cel instytucji zasiedzenia przemawia za tym, iż jakkolwiek odbywa się ona na szkodę dotychczasowego właściciela, któremu przysługuje konstytucyjne prawo do ochrony własności, to jednak ma miejsce na skutek jego zaniedbania, przejawiającego się długotrwałym tolerowaniem cudzego posiadania. Zatem w kontekście ogólnego interesu społeczno – gospodarczego upada idea trwałej ochrony prawa własności, uzyskuje zaś przewagę tendencja ciągłego porządkowania stosunków własnościowych. Zadaniem ustawodawcy jest jednak właściwe wyważenie proporcji poprzez nadające się do aprobaty ukształtowanie przesłanek zasiedzenia (Gniewek E., Komentarz do art.172 Kodeksu cywilnego [w:] Gniewek E., Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz., Zakamycze 2001).

Stosownie do aktualnego brzmienia przepisu art. 172 k.c., którego zasadnicza treść – z wyjątkiem okresu zasiedzenia – nie uległa zmianie od daty wejścia w życie kodeksy cywilnego, posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny w dobrej wierze, a po upływie lat trzydziestu choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Nabycie własności przez zasiedzenie następuje więc ex lege na skutek kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek: samoistnego posiadania przedmiotu zasiedzenia przez podmiot niebędący jego właścicielem i upływu wskazanego w ustawie czasu. Długość tego terminu zależy od dobrej lub złej wiary w chwili nabycia posiadania.

Dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy kluczowe znaczenie ma szczegółowa ocena pierwszej z wymienionych przesłanek – samoistnego posiadania działki nr (...).

Stosownie do ugruntowanego w doktrynie i orzecznictwie poglądu, posiadanie jest stanem faktycznym przejawiającym się w spełnieniu kumulatywnie dwóch przesłanek: władztwie nad rzeczą (corpus possesionis) oraz woli władania rzeczą dla siebie (animus rem sibi habendi). Istnienie pierwszego z elementów następuje wówczas, gdy podmiot znajduje się w sytuacji pozwalającej jej na korzystanie z rzeczy w taki sposób, w jaki mogą to czynić osoby, którym przysługuje do rzeczy określone prawo. Nie jest jednocześnie wymagane efektywne korzystanie z rzeczy, albowiem za wystarczającą uznaje się samą możliwość z niej korzystania o której można mówić wówczas, jeżeli władający może używać rzeczy, pobierać z niej pożytki, przekształcać, a nawet ją zniszczyć. O posiadaniu można mówić jedynie w przypadku, gdy władanie nie napotyka skutecznego oporu osób trzecich, prowadzącego do trwałej utraty władania rzeczą. Drugi czynnik w postaci woli władania dla siebie ( animus rem sibi habendi) przejawia się w podejmowaniu wielu czynności wskazujących na to, że posiadacz traktuje rzecz jako własną, nieograniczoną sferę działalności. Przeważa przy tym obiektywne ujmowanie elementu animi, w którym o władaniu rzeczą jak właściciel albo inny uprawniony decyduje ocena otoczenia posiadającego. Nie można jednak pominąć w tej ocenie rzeczywistej woli władającego.

Prowadzące do nabycia własności przez zasiedzenie posiadanie musi być posiadaniem samoistnym. Stosownie do treści art. 336 k.c. istotą posiadania samoistnego jest faktyczne władztwo nad rzeczą, wykonywane w takich granicach, w jakich uprawniony jest czynić to jej właściciel, a które wyznacza art. 140 k.c. Do przejawów posiadania o charakterze właścicielskim należą używanie rzeczy, czerpanie z niej pożytków, a także dysponowanie nią. Ustalenie czy posiadanie w danej sprawie ma charakter samoistny czy zależny następuje poprzez ocenę manifestowanych przez posiadacza i widocznych na zewnątrz przejawów władania rzeczą. Dokonywana ocena zawsze musi następować z uwzględnieniem szczegółowo ustalonych okoliczności konkretnego przypadku. Jako przejawy samoistnego posiadania nieruchomości wymienia się przykładowo ogrodzenie działki gruntu, jej zabudowanie lub zagospodarowanie w inny sposób, dbanie o jej utrzymanie w stanie niepogorszonym, czynienie innego rodzaju nakładów, pobieranie pożytków czy uiszczanie należnych od nieruchomości danin publicznych (por. postanowienie SN z dnia 12 lutego 2014 r., IV CSK 271/13, LEX nr 1444459). Nadto wskazać należy, iż posiadanie samoistne zachodzi nie tylko wtedy, gdy posiadacz jest przekonany, że przysługuje mu prawo własności, ale także wówczas, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale posiada rzecz i włada nią tak, jakby był jej właścicielem (por. postanowienie SN z dnia 30 stycznia 2014 r., III CSK 133/13, LEX nr 1463868).

Dla oceny charakteru posiadania przez wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych działki nr (...) niezbędnym jest ustalenie jaki był charakter przedmiotowej nieruchomości. Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych w sprawie wynika w sposób jednoznaczny, iż działka nr (...) której posiadaczem byli najpierw małżonkowie T., a następnie wnioskodawczyni była działką przyzagrodową w rozumieniu prawa spółdzielczego. Stosownie do art. 98 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz.U. 1961 Nr 12, poz. 61 ze zm.) statut rolniczej spółdzielni produkcyjnej może zastrzegać, że członkom przysługuje prawo zatrzymania części gruntów dla potrzeb ich gospodarstwa osobistego jako działek przyzagrodowych, zaś w takim przypadku statut powinien określać wielkość działek i sposób ich wydzielania. Przepisy przejściowe przedmiotowej ustawy przewidywały, iż organizacje spółdzielcze, istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, dokonują zmian swoich statutów stosownie do jej wymagań i w trybie przez nią przewidzianym, dokonują zgłoszeń statutów do rejestrów, zaś do czasu zarejestrowania nowych statutów postanowienia dotychczasowych pozostają w mocy (art. 187). Statut Rolniczego Zespołu Spółdzielczego (...) z 1950 r. pozostawał w zgodności z obowiązującą na mocy ustawy z 1961 r. możliwością przyznania członkom spółdzielni działki przyzagrodowej. W treści § 16 statutu przewidziano bowiem, iż członek spółdzielni obowiązany był do wniesienia jako wkładu do Spółdzielni wszystkich posiadanych przez siebie gruntów, które następnie były włączane do zespołowego zmianowania po zbiorach, w ciągu jednego roku od dnia przystąpienia członka. W osobistym użytkowaniu członka i jego rodziny pozostawała zagroda oraz działka przyzagrodowa o obszarze nie większym niż 0,6 ha.

Ze zgromadzonych w sprawie dokumentów oraz zeznań świadków i wnioskodawczyni wynika, iż poprzednicy prawni wnioskodawczyni użytkowali tylko i wyłącznie dwie działki: działkę na której znajdował się dom, stanowiącą siedlisko, która została następnie kupiona przez H. i K. K. (2) oraz działkę poprzednio oznaczoną nr 70/17, której część stanowi objęta wnioskiem działka nr (...). Jednocześnie zarówno wnioskodawczyni jak i jej rodzice byli członkami Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) i wnieśli wszystkie swoje grunty do spółdzielni. Ani wnioskodawczyni ani też jej rodzice od 1956 r., tj. od przystąpienia do spółdzielni i objęcia w posiadanie przedmiotowych działek nie posiadali innych nieruchomości, żadnych działek położonych w innym miejscu. Również w ocenie sąsiadów i innych mieszkańców W. (obecnie ul. (...)) działka nr (...) stanowiła część działki przyzagrodowej należącej do wnioskodawczyni, albowiem prawie każde gospodarstwo członków spółdzielni posiadało za siedliskiem taką właśnie działkę przyzagrodową. Za uznaniem przedmiotowej działki za działkę przyzagrodową przemawia również jej powierzchnia, albowiem ze statutu wprost wynika, iż wielkość przyznanej działki przyzagrodowej nie może przekraczać 0,6 ha, którą to normę wypełniają działki nr (...) łącznie (poprzednio 70/17). Podobnie okolicznością przemawiającą za zakwalifikowaniem działki nr (...) jako spełniającej normę działki przyzagrodowej przemawia jej przeznaczenie – celem przyznania spółdzielcom działek przyzagrodowych było bowiem umożliwienie im zasiewów, upraw i hodowli na własne, indywidualne potrzeby. Z zeznań zaś bowiem samej wnioskodawczyni wynika, że na działce ona i jej rodzice prowadzili drobne uprawy i sadownictwo, które zaspokajać miały potrzeby ich gospodarstwa domowego. Celowi takiemu służy również jej umiejscowienie – tj. bezpośrednie przyleganie działki do siedliska. Wobec powyższego Sąd doszedł do przekonania, iż będąca przedmiotem niniejszego wniosku działka jest działką przyzagrodową w rozumieniu art. 98 § 1 i 2 ustawy z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach.

Po oczyszczeniu przedpola rozważań w postaci poczynienia ustalenia, iż działka nr (...) stanowiła działkę przyzagrodową, dokonać należy oceny charakteru posiadania przedmiotowej działki przez poprzedników prawnych wnioskodawczyni i ją samą.

W ocenie Sądu wykonywanie przez wnioskodawczynię i jej rodziców posiadania na działce nr (...) nosiło charakter posiadania zależnego, albowiem wynikało ze stosunku spółdzielczego. Wnioskodawczyni, a wcześniej jej poprzednicy prawni byli bezspornie członkami rolniczej spółdzielni produkcyjnej. Uchwała walnego zgromadzenia spółdzielni, w tym również statut tą uchwałą wprowadzony, ma charakter umowy cywilnoprawnej. Podmiot przystępujący do spółdzielni akceptuje statut i obowiązany jest stosować się do jego postanowień. W przedmiotowej sprawie kluczowym zobowiązaniem spółdzielni i jej członków było z jednej strony niezwłoczne wniesienie przez członków jako wkładu wszystkich posiadanych gruntów – tj. dobrowolne ograniczenie atrybutu własności gruntów na rzecz spółdzielni, zaś z drugiej strony częściowe przekazanie członkowi spółdzielni działki przyzagrodowej czy to na części gruntów wniesionych czy też na innych gruntach pozostających we władaniu spółdzielni do użytkowania. Ze statutu Rolniczego Zespołu Spółdzielczego (...) (§ 16 ust. 3) wynika natomiast wprost, iż zagroda oraz działka przyzagrodowa przysługiwały członkom spółdzielni do użytkowania. Posiadanie wnioskodawczyni oraz jej rodziców wywodziło się zatem ze stosunku prawnego, który dał posiadaczom pewne, ściśle określone, uprawnienia do rzeczy – w tym przypadku prawo do użytkowania działki nr (...), zaś korzystanie z nieruchomości w sposób, do którego wnioskodawczyni była uprawniona na podstawie stosunku spółdzielczego nie może prowadzić do zasiedzenia. Okoliczność, iż wnioskodawczyni i jej poprzednicy prawni wykonywali szereg czynności, które ze swej natury stanowią przejawy uprawnień właściciela względem jego własności w tym przypadku nie świadczy o posiadaniu samoistnym. Z istoty bowiem samego stosunku spółdzielczego, na podstawie którego oddano działki przyzagrodowe właścicielom do użytkowania wynika bowiem, iż mieli oni mieć zapewnione na tych właśnie działkach maksimum swobody w dysponowaniu ich przeznaczeniem. Umożliwienie zatem podejmowania wnioskodawczyni i jej rodzicom czynności takich jak samodzielne decydowanie o dokonywanych uprawach, zasiewach, zbiorach, obsadzeniu działki drzewami czy też ich usunięciu stanowi jedynie wyraz zakresu dyspozycji oddanej członkowi spółdzielni względem przekazanej mu od spółdzielni działki przyzagrodowej. Stanowisko o niemożności nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości na podstawie wykonywania czynności, do których podmiot jest uprawniony z umowy potwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 stycznia 2015 r. (III CSK 104/14, L.), które – jakkolwiek zapadło na podstawie odmiennego stanu faktycznego, to jednak znajduje zastosowanie na gruncie niniejszej sprawy w którym stwierdził, iż osoba, która by wykonywała swoje uprawnienia i obowiązki ze stosunku najmu, użyczenia, czy innej zbliżonej umowy, tworzącej po jej stronie tytuł do korzystania z cudzego gruntu, także na potrzeby utrzymywania na nim urządzeń przesyłowych, nie może w związku z działaniami podjętymi w wykonaniu tej umowy i ze względu na nie, nabyć przez zasiedzenie służebności gruntowej.

Co więcej wskazać należy, iż czynności podejmowane przez wnioskodawczynię i jej rodziców nie miały w pełni charakteru samoistnego, nawet abstrahując od zakresu posiadania zależnego opartego na stosunku spółdzielczym. O zależności posiadania działki przyzagrodowej świadczy bowiem choćby sam fakt nie ogrodzenia działki czy też pobierania ze spółdzielni nawozów służących do użyźnienia działki.

Sama wnioskodawczyni pozostawała w świadomości, iż przedmiotowa działka przyzagrodowa została przydzielona jej rodzicom w związku z członkowstwem w spółdzielni. Z zeznań samej wnioskodawczyni wynika, iż została członkiem spółdzielni aby utrzymać posiadaną działkę. Również pozostali członkowie okolicznej społeczności posiadali świadomość zależności posiadania działek przyzagrodowych zarówno w sensie ogólnym, jak i w odniesieniu do działki nr (...). Powszechnie znaną informacją w społeczności dawnej wsi W. było to, iż członkowie spółdzielni w zamian za wniesienie wkładu do spółdzielni otrzymywali od spółdzielni położone na tyłach domostw działki, na których mogli swobodnie gospodarować na własne potrzeby. Jednocześnie mieszkańcy W. wiedzieli, iż w razie ustania stosunku członkowstwa spółdzielni działka przyzagrodowa podlegała zwrotowi, a zatem że nie była własnością właścicieli poszczególnych siedlisk. Również konkretnie w odniesieniu do wnioskodawczyni i jej poprzedników sąsiedzi wiedzieli, że działka obecnie oznaczona nr 70/58 stanowiła działkę przyzagrodową, w istocie nie będącą własnością wnioskodawczyni ani jej rodziców.

Innymi słowy zarówno wnioskodawczyni, jej poprzednicy prawni, jak i wszyscy inni członkowie spółdzielni posiadali świadomość, iż posiadanie działki przyzagrodowej było zależnym od nawiązania stosunku członkowstwa w spółdzielni.

Jednocześnie, odnosząc się do podnoszonej przez wnioskodawczynię kwestii, iż zarówno ona jak i jej poprzednicy opłacali podatek od przedmiotowej nieruchomości, wskazać należy, iż nie jest to okoliczność samodzielnie decydująca o jej samoistnym posiadaniu, a jedynie mogąca stanowić podparcie dla innych okoliczności.

Wskazać należy, iż w polskim prawie nie obowiązuje zasada nemo sibi ipse causa possessionis mutare potest, a zatem zasadniczo dopuszczalne jest samodzielne przekształcenie posiadania samoistnego na zależne i odwrotnie. Jednakże ciężar dowodu, że posiadacz zmienił tytuł posiadania na bardziej korzystny dla siebie spoczywa na posiadaczu (post. SN z 15.10.2008 r., I CSK 116/08, L.; postanowienie SN z dnia 16.10.2015 r., I CSK 885/14, L. ).

W ocenie Sądu, powziętej po rozważeniu materiału dowodowego w sprawie, wnioskodawczyni nie zdołała wykazać, aby zmieniła tytuł posiadania na bardziej korzystny dla siebie, a zatem na tytuł własności. Z podniesionych powyżej względów, jakkolwiek bez wątpienia pozostaje, iż wnioskodawczyni i jej poprzednicy prawni wykonywali szereg czynności, które swą treścią wypełniają uprawnienia właścicielskie, wnioskodawczyni nie zdołała udźwignąć ciężaru dowodu mogącego wykazać, iż dokonała przekształcenia tegoż posiadania zależnego w posiadanie samoistne, a tym bardziej chwili tego przekształcenia. Ze zgromadzonych w sprawie dowodów nie wynika bowiem, aby wnioskodawczyni bądź też jej poprzednicy prawni podjęli jakąś szczególną czynność mogącą stanowić przejaw manifestacji względem otoczenia zamiaru przekształcenia posiadania na postawie stosunku spółdzielczego – a więc o szerokim zakresie, lecz zależnego, w posiadanie stricte samoistne.

Powyższe okoliczności prowadzą do wniosku, iż charakter wykonywanego przez wnioskodawczynię i jej poprzedników prawnych posiadania był zależny. Stosownie do reguł wskazanych w art. 172 k.c. posiadanie zależne nie prowadzi do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie. W konsekwencji wniosek o stwierdzenia zasiedzenia działki nr (...) podlegał oddaleniu.

Dopuszczalność cofnięcia wniosku w postępowaniu nieprocesowym reguluje art. 512 § 1 k.p.c. przewidujący, iż po rozpoczęciu posiedzenia albo po złożeniu przez któregokolwiek z uczestników oświadczenia na piśmie cofnięcie wniosku jest skuteczne tylko wtedy, gdy inni uczestnicy nie sprzeciwili się temu w terminie wyznaczonym. Z uwagi na cofnięcie wniosku w zakresie działki nr (...) już w toku postępowania, po rozpoczęciu posiedzenia i złożeniu oświadczeń na piśmie przez strony, dla jego skuteczności konieczny był brak sprzeciwu pozostałych uczestników. Przedmiotowe oświadczenie w przedmiocie braku sprzeciwu wobec cofnięcia wniosku w części pełnomocnik uczestników złożył podczas rozprawy w dniu 7 marca 2016 r. Z uwagi na powyższe cofnięcie przez H. K. wniosku o stwierdzenie zasiedzenia działki nr (...) należało uznać za skuteczne i w konsekwencji na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. umorzyć postępowanie w tej części.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zapadło w oparciu o ogólną regułę rządzącą kosztami postępowania w toku postępowania procesowego, tj. na podstawie przepisu art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Stosownie zaś do przepisu art. 520 § 2 k.p.c. jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. Przedmiotowa regulacja dotyczy również zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników. Co więcej, w przypadku sprzeczności interesów uczestników postępowania, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (§ 3). W postępowaniu nieprocesowym ciężar ponoszenia kosztów jest uregulowany odmiennie niż w procesie, w którym przegranie sprawy z reguły wywołuje skutek w postaci obowiązku zwrotu kosztów, co wynika z zawartego w art. 520 § 2 i 3 k.p.c. wyrażenia "sąd może". W postępowaniu nieprocesowym zadaniem Sądu rozstrzygającego jest dokonanie oceny, czy rodzaj sprawy, jej okoliczności, wątpliwość występujących w niej zagadnień prawnych czyniły i w jakim zakresie nietrafność lub nawet oczywistą niesłuszność stanowiska któregoś z uczestników w tym sensie "przegrywającego sprawę" i w konsekwencji zasądzenie zwrotu kosztów bądź też oddalenie wniosku.

Sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od ogólnej reguły w tym zakresie i zastosowania § 2 bądź § 3 komentowanego przepisu. Rozstrzygając sprawę o zasiedzenie sąd opiera się o obiektywne przesłanki, których spełnienie bądź niespełnienie nastąpiło w przeszłości. Rzeczą sądu jest jedynie dokonanie oceny ustalonego stanu faktycznego w świetle obowiązujących przepisów. Jakkolwiek nie sposób zaprzeczyć, iż uczestnicy postępowania są zainteresowani odmiennym rozstrzygnięciem, to podobne stwierdzenie można wywieść względem niemal wszystkich postępowań, również tych nieprocesowych. Nadmiernie swobodne odstępowanie od ogólnej reguły rządzącej kosztami postępowania nieprocesowego prowadziłoby do jej deprecjacji i stałoby w opozycji do intencji ustawodawcy.

Na marginesie wskazać również należy, iż Sąd nie znalazł również podstaw do zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w potrójnej stawce na rzecz któregokolwiek z pełnomocników reprezentujących strony, albowiem rozpoznawana sprawa miała charakter stosunkowo typowej sprawy o zasiedzenie. Żaden z pełnomocników nie podjął nadto żadnych szczególnych, wykraczających poza zwyczajny tok, czynności wykazujących wkład pracy pełnomocników w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy.

O nieuiszczonych kosztach postępowania orzeczono a contrario na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167 poz. 1398 ze zm.) przejmując je na rachunek Skarbu Państwa, wobec braku podstaw do obciążenia obowiązkiem ich ponoszenia któregokolwiek z uczestników postępowania.