Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący	SSA Robert Kirejew (spr.)
Sędziowie	SSA Gwidon Jaworski SSA Grażyna Wilk
Protokolant	Oktawian Mikołajczyk

przy udziale Prokuratora Adama Rocha

po rozpoznaniu w dniu 29 lutego 2016 r. sprawy

1.  J. Ł. , s. P. i M., ur. (...) w I.,

oskarżonego z art. 273 kk w zw. z art. 271 § 1 i 3 kk oraz art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

2.  R. Ł. , s. P. i M., ur. (...) w I.,

oskarżonego z art. 273 kk w zw. z art. 271 § 1 i 3 kk oraz art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

3.  E. B. , c. J. i A., ur. (...) w I.,

oskarżonej z art. 273 kk w zw. z art. 271 § 1 i 3 kk oraz art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji obrońców

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku - Białej

z dnia 25 maja 2015 roku, sygn. akt III K 148/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonego J. Ł. w ten sposób że:

-

z opisu czynu przypisanego J. Ł. w punkcie 1 eliminuje:

•

działanie wspólnie i w porozumieniu z J. N., M. N. (1), G. K. oraz innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami;

•

działanie w zamiarze doprowadzenia Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Urząd Skarbowy w C., do niekorzystnego rozporządzenia mieniem;

•

sformułowanie: „którzy dane te za pośrednictwem J. N., M. N. (1) oraz osobiście przekazywali G. K. i uzyskaniu przez nich poświadczających nieprawdę faktur wystawionych przez G. K. oraz inne nieustalone osoby z firm (...) K. Z., (...) G. K., (...) sp. z o.o. z/s w K., (...) A. K. oraz (...) sp. z o.o. z/s w W.”;

•

zapis: „pod pozorem dokonania rozliczeń podatku od towarów i usług przed Urzędem Skarbowym w C., czym doprowadził do wyłudzenia mienia na szkodę Skarbu Państwa w kwocie kwocie 370.404,76 zł stanowiącej równowartość rzekomo naliczonego w tych fakturach podatku VAT” zastępuje sformułowaniem: „w rozliczeniach podatkowych z Urzędem Skarbowym w C.”;

-

przyjmuje, iż czyn przypisany J. Ł. w punkcie 1 wyczerpał znamiona występku z art. 273 k.k. i art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k., w podstawie wymiaru kary przepis art. 294 § 1 k.k. zastępuje przepisem art. 271 § 3 k.k., a orzeczoną karę pozbawienia wolności obniża do 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy;

-

na mocy art. 69 § 1 i 2 oraz art. 70 § 1 pkt 1) k.k. w brzmieniu sprzed dnia 1 lipca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesza wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec J. Ł. na okres próby wynoszący 5 (pięć) lat;

-

uchyla orzeczenia zawarte w punktach 2 i 3;

-

na mocy art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej wobec J. Ł. kary grzywny zalicza okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w dniach od 19 do 20 listopada 2012 r. uznając grzywnę za uiszczoną do wysokości czterech stawek dziennych;

2.  zmienia zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonego R. Ł. w ten sposób że:

-

z opisu czynu przypisanego R. Ł. w punkcie 5:

•

eliminuje działanie wspólnie i w porozumieniu z T. P., J. B., J. N., M. N. (1), G. K. oraz innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami;

•

eliminuje działanie w celu doprowadzenia Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Urząd Skarbowy w C., do niekorzystnego rozporządzenia mieniem;

•

użyty między słowami „po uprzednim uzgodnieniu” a (...) przyimek „z” zastępuje przyimkiem „między”;

•

usuwa słowo: „osobistym”;

•

eliminuje sformułowanie: „którzy dane te za pośrednictwem J. N., M. N. (1) oraz osobiście przekazywali G. K. w celu wystawienia przez niego lub inne osoby fikcyjnych faktur poświadczających nieprawdę wystawionych z firm (...) K. Z., (...) G. K., (...) sp. z o.o. z/s w K., (...) A. K. oraz (...) sp. z o.o. z/s w W. na rzecz (...) T. P.”;

•

zapis: „pod pozorem dokonania rozliczeń podatku od towarów i usług przed Urzędem Skarbowym w C., czym doprowadził Skarb Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 131.073,00 zł stanowiącej równowartość rzekomo naliczonego w tych fakturach podatku VAT” zastępuje sformułowaniem:
„w rozliczeniach podatkowych z Urzędem Skarbowym w C.”;

-

przyjmuje, iż czyn przypisany R. Ł. w punkcie 5 wyczerpał znamiona występku z art. 273 k.k. w zw. z art. 12 k.k., w podstawie wymiaru kary przepisy art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. zastępuje przepisem art. 273 k.k. a orzeczoną karę pozbawienia wolności obniża do 1 (jednego) roku;

-

uchyla rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 8;

3.  zmienia zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonej E. B. w ten sposób że:

-

z opisu czynu przypisanego E. B. w punkcie 14:

•

eliminuje działanie wspólnie i w porozumieniu z J. N., M. N. (1), G. K. oraz innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami;

•

eliminuje działanie w celu doprowadzenia Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Urząd Skarbowy w C., do niekorzystnego rozporządzenia mieniem;

•

eliminuje sformułowanie: „dane te za pośrednictwem J. N., M. N. (1) oraz osobiście przekazywali G. K., a po uzyskaniu faktur poświadczających nieprawdę wystawionych przez G. K. i inne nieustalone osoby z firm (...) K. Z., (...) G. K., (...) sp. z o.o. z/s w K., (...) A. K. oraz (...) sp. z o.o. z/s w W.”;

•

słowo „zrefakturowali” zastępuje słowem „zafakturowali”

•

zapis: „pod pozorem dokonania rozliczeń podatku od towarów i usług przed Urzędem Skarbowym w C., czym doprowadził do wyłudzenia mienia na szkodę Skarbu Państwa w łącznej kwocie 370.404,76 zł stanowiącej równowartość rzekomo naliczonego w tych fakturach podatku VAT” zastępuje sformułowaniem:
„w rozliczeniach podatkowych z Urzędem Skarbowym w C.”;

-

przyjmuje, iż czyn przypisany E. B. w punkcie 14 wyczerpał znamiona występku z art. 273 k.k. i art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k.,
w podstawie wymiaru kary przepis art. 294 § 1 k.k. zastępuje przepisem art. 271 § 3 k.k., a orzeczoną karę pozbawienia wolności obniża do 1 (jednego) roku;

4.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

5.  zasądza na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonego J. Ł. opłatę za obie instancje w kwocie 3.300,- (trzy tysiące trzysta) złotych, od oskarżonego R. Ł. opłatę za obie instancje w kwocie 2.180,- (dwa tysiące sto osiemdziesiąt) złotych i od oskarżonej E. B. opłatę za obie instancje w kwocie 580,- (pięćset osiemdziesiąt) złotych oraz od każdego z wymienionych oskarżonych wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie po 20,- (dwadzieścia) złotych.

SSA Gwidon Jaworski SSA Robert Kirejew SSA Grażyna Wilk

Sygn. akt II AKa 366/15

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej wyrokiem z dnia 25 maja 2015 r., sygn. akt III K 148/12, uznał oskarżonego J. Ł. za winnego tego, że w okresie od 20 czerwca 2005 r. do stycznia 2008 r., w I., U. i C. oraz B. i innych miejscowościach w woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z T. P., J. B., E. B., R. Ł., J. N., M. N. (1), G. K. oraz innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w krótkich odstępach czasu oraz w zamiarze doprowadzenia Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Urząd Skarbowy w C., do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, po uprzednim uzgodnieniu z E. B., R. Ł., T. P. oraz J. B. potrzeby pozyskania fikcyjnych faktur kosztowych oraz po ustaleniu mających się w nich znajdować kwot i treści, po przekazaniu tych informacji J. B. i T. P., którzy dane te za pośrednictwem J. N., M. N. (1) oraz osobiście przekazywali G. K. i uzyskaniu przez nich poświadczających nieprawdę faktur wystawionych przez G. K. oraz inne nieustalone osoby z firm (...) K. Z., (...) G. K., (...) sp. z o.o. z/s K. , (...) A. K. oraz (...) sp.z o.o. z/s w W., przyjął poświadczające nieprawdę dokumenty w postaci 41 faktur VAT wystawionych przez (...) T. P. z/s w U. na nie zrealizowane w rzeczywistości sprzedaż oraz usługi:

•

na rzecz PPUH (...) R. Ł. z/s w I.:

- nr(...) z 29.09.2005 r., o wartości netto 41200,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9.064,00 zł na „roboty budowlane związane z budową hali produkcyjnej”;

- nr (...) z 30.06.2006 r., o wartości netto 29150,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6.413 zł na „dechy modrzewiowe (10 kubików), bale jesionowe (27 kubików)”;

- nr (...) z 30.06.2006 r., o wartości netto 39440,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8.676,80 zł na „bale dębowe (17 kubików), drewno grabowe różnowymiarowe i różnej grubości (20 kubików)”;

- nr (...) z 28.10.2006 r., o wartości netto 48400,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 10.648 zł na „1.Bale świerkowe (30 kubików). 2.Prace ogólnobudowlane”, w ramach której nie zrealizowano usługi wymienionej w poz.2 „prace ogólnobudowlane” wartości netto 26500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 5830,00 zł;

- nr (...) 30.10.2006 r., o wartości netto 59290,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 13043,00 zł na „prace ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 25.01.2007 r., o wartości netto 31000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6820,00 zł na „usługi transportowe; roboty ślusarskie”, w ramach której nie zrealizowano usługi wymienionej w poz. 2 „roboty ślusarskie”, o wartości netto 12500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 2750,00 zł;

- nr (...) z 26.01.2007 r., o wartości netto 14000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 3080,00 zł na „usługi ogólnobudowlane;

- nr (...) z 28.02.2007 r., o wartości netto 37400,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8228,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.02.2007 r., o wartości netto 42600,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9372,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 31.03.2007 r., o wartości netto 20000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 4400,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.05.2007 r., o wartości netto 45000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9900,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.05.2007 r., o wartości netto 35000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7700,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 44050,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9691,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 38000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8360,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 43750,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9625,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 39200,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8624,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 72000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 15840,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 33000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7260,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.09.2007 r., o wartości netto 60000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 13200,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

•

na rzecz PPUH (...) Ł. J. z/s w I.:

-

nr (...) z 20.06.2005 r., o wartości netto 50900,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 11198,00 zł na „naprawę skrzyni biegów do (...) nr (...); założenie hydrauliki; naprawę zawieszenia przedniego i tylnego, wymianę oleju skrzyni biegów...; transport materiałów na budowę”;

-

nr (...) z 22.06.2005 r., o wartości netto 16500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 3630,00 zł na „naprawę kontenera M. (...), nr rej.(...)”;

-

nr (...) z 28.06.2005 r., o wartości netto 32500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7150,00 zł na „naprawę maszyny stolarskiej wieloczynnościowej, spawanie, wymianę łożyska, malowanie, ustawienie blatów stolarskich, regulację maszyny”;

-

nr(...) z 29.06.2005 r., o wartości netto 49600,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 10912,00 zł na „transport drewna bali, deski od 01.06.05 do 29.06.05”;

-

nr (...) z 05.07.2005 r., o wartości netto 27500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6050,00 zł na „Przygotowanie terenu pod zabudowę stałą miejscowość B. Z. K.. H.”;

-

nr (...) z 08.07.2005 r., o wartości netto 18300,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 4086,00 zł na „przygotowanie terenu pod zabudowę stałą miejscowość W. ul. (...)”;

-

nr (...) z 15.07.2005 r., o wartości netto 20930,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 4.604,60 zł na „Drewno grabowe (7 kubików)”;

-

nr (...) z 17.07.2005 r., o wartości netto 46200,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 10164,00 zł na „Wykonanie robót budowlanych w B.”;

-

nr (...)z 19.07.2005 r., o wartości netto 44900,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9878,00 zł na „Prace budowlane wykonane w Z. koło H.. Miejsce budowy K. H.”;

-

nr (...) z 22.07.2005 r., o wartości netto 39760,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8747,60 zł na „Wykonanie robót ogólnobudowlanych w B. P. sp.zo.o. Z. koło H. miejsce budowy K. H.”;

-

nr (...) z 25.07.2005 r., o wartości netto 37300,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8206,00 zł na „Wykonanie robót ogólnobudowlanych miejscowość W. ul.(...)”;

-

nr (...) z 26.06.2006 r., o wartości netto 150000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 33000,00 zł na „obrabiarkę do wybrań węgłowych (...)”;

-

nr (...) z 31.03.2007 r., o wartości netto 5000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7700,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

-

nr (...) z 31.03.2007 r., o wartości netto 30000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6600,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

•

na rzecz (...) Sp. z o.o. z/s w I. (...):

-

nr (...) z 27.04.2007 r., o wartości netto 43278,69 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9521,31 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku dla p. O.”;

-

nr (...) z 27.04.2007 r., o wartości netto 77049,18 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 16950,82 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku dla p.C.”;

-

nr (...) z 23.05.2007 r., o wartości netto 77459,02 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 17040,98 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku dla p. B.-P.”;

-

nr (...) z 24.05.2007 r., o wartości netto 57131,15 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 12568,85 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja restauracji dla (...)”;

-

nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 33606,56 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7393,44 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku restauracji dla firmy (...)” - podpisana przez nieustalona osobę;

-

nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 38393,44 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8446,56 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku restauracji dla firmy (...)” - podpisana przez nieustaloną osobę;

-

nr (...) z 31.12.2007 r., o wartości netto 29508,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6491,80 zł na „usługi budowlane – przygotowanie placu budowy” - podpisana przez J. B., który nie był upoważniony do wystawiania faktur VAT;

-

nr (...) z 31.12.2007 r., o wartości netto 22991,80 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 5058,00 zł na „usługi budowlane: transport dźwigu, roboty ogólnobudowlane”, podpisana przez J. B., który nie był upoważniony do wystawiania faktur VAT,

a następnie powyższe faktury E. B. – wykonująca powierzone jej czynności księgowe, wprowadziła do ewidencji księgowej wymienionych podmiotów, a R. Ł. działający w imieniu i na rzecz PPUH (...) R. Ł. z/s w I. oraz J. Ł. działający w imieniu i na rzecz PPUH (...) J. Ł. z/s w I. oraz w imieniu spółki z o.o. (...) z/s w I., posłużyli się nimi pod pozorem dokonania rozliczeń podatku od towarów i usług przed Urzędem Skarbowym w C., czym doprowadził do wyłudzenia mienia na szkodę Skarbu Państwa w kwocie kwocie 370.404,76 zł stanowiącej równowartość rzekomo naliczonego w tych fakturach podatku VAT,

czym wyczerpał znamiona występku z art. 273 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 2 i 3 k.k. skazał go na karę dwóch lat pozbawienia wolności oraz 300 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 złotych.

Ponadto na mocy art. 63 § 1 k.k. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu J. Ł. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 19 listopada 2012 roku do dnia 20 listopada 2012 roku, na mocy art. 45 § 1 k.k. orzekł względem oskarżonego J. Ł. przepadek części korzyści odniesionej z przestępstwa w kwocie 50.000,- złotych, a na mocy art. 41 § 1 k.k. orzekł względem niego zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie robót budowlanych oraz zasiadania w zarządach i radach nadzorczych, a także pełnienia funkcji prokurenta w spółkach prawa handlowego na okres 3 lat.

Tym samym wyrokiem Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej uznał oskarżonego R. Ł. za winnego tego, że w okresie od 29 września 2005 r. do października 2007 r., w I., U. i C. oraz B. i innych miejscowościach w woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z T. P., J. B., E. B., J. Ł., J. N., M. N. (1), G. K. oraz innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w krótkich odstępach czasu, oraz w celu doprowadzenia Skarbu Państwa re-prezentowanego przez Urząd Skarbowy w C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, jako przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PPUH (...) R. Ł. z/s w I., po uprzednim uzgodnieniu z E. B., J. Ł., T. P. oraz J. B. zestawienia danych w postaci treści faktury, kwot netto i wartości podatku VAT określających zapotrzebowanie na wystawienie i dostarczenie fikcyjnych faktur z przeznaczeniem do wprowadzenia ich do ewidencji księgowej podmiotów gospodarczych oraz po osobistym przekazaniu tych informacji J. B. i T. P., którzy dane te za pośrednictwem J. N., M. N. (1) oraz osobiście przekazywali G. K. w celu wystawienia przez niego lub inne osoby fikcyjnych faktur poświadczających nieprawdę wystawionych z firm (...) K. Z., (...) G. K., (...) sp. z o.o. z/s w K., (...) oraz (...) sp. z o.o. z/s w W. na rzecz (...) T. P., przyjął następnie poświadczające nieprawdę dokumenty w postaci 19 faktur VAT wystawionych przez (...) T. P. z/s w U. na nie zrealizowaną w rzeczywistości sprzedaż oraz usługi na rzecz PPUH (...) R. Ł. z/s w I., a to faktury:

- nr (...) z 29.09.2005 r., o wartości netto 41200,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9.064,00 zł na „roboty budowlane związane z budową hali produkcyjnej”;

- nr (...) z 30.06.2006 r., o wartości netto 29150,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6.413 zł na „dechy modrzewiowe (10 kubików); bale jesionowe (27 kubików)”;

- nr (...) z 30.06.2006 r., o wartości netto 39440,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8.676,80 zł na „bale dębowe (17 kubików); 2. drewno grabowe różnowymiarowe i różnej grubości (20 kubików)”;

- nr (...) z 28.10.2006 r., o wartości netto 48400,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 10.648 zł na „1.Bale świerkowe (30 kubików). 2.Prace ogólnobudowlane”, w ramach której nie zrealizowano usługi wymienionej w poz.2 „prace ogólnobudowlane” wartości netto 26500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 5830,00 zł;

- nr (...)z 30.10.2006 r., o wartości netto 59290,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 13043,00 zł na „prace ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 25.01.2007 r., o wartości netto 31000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6820,00 zł na „usługi transportowe; roboty ślusarskie”, w ramach której nie zrealizowano usługi wymienionej w poz. 2 „roboty ślusarskie”, o wartości netto 12500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 2750,00 zł;

- nr (...) z 26.01.2007 r., o wartości netto 14000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 3080,00 zł na „usługi ogólnobudowlane;

- nr (...) z 28.02.2007 r., o wartości netto 37400,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8228,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.02.2007 r., o wartości netto 42600,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9372,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 31.03.2007 r., o wartości netto 20000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 4400,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.05.2007 r., o wartości netto 45000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9900,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.05.2007 r., o wartości netto 35000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7700,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 44050,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9691,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 38000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8360,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 43750,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9625,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 39200,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8624,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 72000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 15840,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 33000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7260,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.09.2007 r., o wartości netto 60000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 13200,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”,

a następnie wskazane wyżej faktury E. B., wykonując powierzone jej czynności księgowe, wprowadziła do ewidencji księgowej firmy PPUH (...) R. Ł. z/s w I., a R. Ł. posłużył się nimi pod pozorem dokonania rozliczeń podatku od towarów i usług przed Urzędem Skarbowym w C., czym doprowadził Skarb Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 131.073,00 zł stanowiącej równowartość rzekomo naliczonego w tych fakturach podatku VAT,

czym wyczerpał znamiona występku z art. 273 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 2 i 3 k.k. skazał go na karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności oraz 200 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 złotych.

Ponadto Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonemu R. Ł. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 4 lata, na mocy art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył oskarżonemu R. Ł. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 19 listopada 2012 roku do dnia 20 listopada 2012 roku przyjmując, iż kara grzywny została wykonana w zakresie czterech stawek dziennych, na mocy art. 45 § 1 k.k. orzekł względem oskarżonego R. Ł. przepadek części korzyści odniesionej z przestępstwa w kwocie 30.000,- złotych, a na mocy art. 41 § 1 k.k. orzekł względem niego zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie robót budowlanych oraz zasiadania w zarządach i radach nadzorczych, a także pełnienia funkcji prokurenta w spółkach prawa handlowego na okres 2 lat.

Tymże wyrokiem Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej uznał E. B. za winną tego, że w okresie od 20 czerwca 2005 r. do stycznia 2008 r., w I., U. C., B. i innych miejscowościach w woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z T. P., J. B., J. Ł., R. Ł., J. N., M. N. (1), G. K. oraz innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz w krótkich odstępach czasu, działając w celu doprowadzenia Skarbu Państwa reprezentowanego przez Urząd Skarbowy w C. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, wykonując powierzone jej czynności księgowe w PPUH (...) R. Ł. z/s w I., PPUH (...) J. Ł. z/s w I. oraz (...) Sp. z o.o. z/s w I. obliczała, a następnie z J. Ł., R. Ł., T. P. oraz J. B. uzgadniała, zapotrzebowania na fikcyjne faktury wystawiane na nie zrealizowane faktycznie zakupy i usługi, w szczególności na kwoty, na jakie mają opiewać i tytuły transakcyjne, przekazywała te informacje J. B. i T. P., którzy dane te za pośrednictwem J. N., M. N. (1) oraz osobiście przekazywali G. K., a po uzyskaniu faktur poświadczających nieprawdę wystawionych przez G. K. i inne nieustalone osoby z firm (...) K. Z., (...) G. K., (...) sp. z o.o. z/s w K. , (...) A. K. oraz (...) sp. z o.o. z/s w W. zrefakturowali je wystawiając 41 faktur VAT wystawionych z (...) T. P. z/s w U. na nie zrealizowane w rzeczywistości sprzedaż oraz usługi, a to:

•

na rzecz PPUH (...) R. Ł. z/s w I.:

- nr (...) z 29.09.2005 r., o wartości netto 41200,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9.064,00 zł na „roboty budowlane związane z budową hali produkcyjnej”;

- nr (...) z 30.06.2006 r., o wartości netto 29150,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6.413 zł na „dechy modrzewiowe (10 kubików), bale jesionowe (27 kubików)”;

- nr (...) z 30.06.2006 r., o wartości netto 39440,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8.676,80 zł na „bale dębowe (17 kubików), drewno grabowe różnowymiarowe i różnej grubości (20 kubików)”;

- nr (...) z 28.10.2006 r., o wartości netto 48400,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 10.648 zł na „1.Bale świerkowe (30 kubików). 2.Prace ogólnobudowlane”, w ramach której nie zrealizowano usługi wymienionej w poz.2 „prace ogólnobudowlane” wartości netto 26500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 5830,00 zł;

- nr (...) z 30.10.2006 r., o wartości netto 59290,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 13043,00 zł na „prace ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 25.01.2007 r., o wartości netto 31000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6820,00 zł na „usługi transportowe; roboty ślusarskie”, w ramach której nie zrealizowano usługi wymienionej w poz. 2 „roboty ślusarskie”, o wartości netto 12500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 2750,00 zł;

- nr (...) z 26.01.2007 r., o wartości netto 14000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 3080,00 zł na „usługi ogólnobudowlane;

- nr (...) z 28.02.2007 r., o wartości netto 37400,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8228,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.02.2007 r., o wartości netto 42600,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9372,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 31.03.2007 r., o wartości netto 20000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 4400,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.05.2007 r., o wartości netto 45000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9900,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.05.2007 r., o wartości netto 35000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7700,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 44050,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9691,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 38000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8360,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 43750,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9625,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 39200,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8624,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 72000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 15840,00 zł na „usługi ogólnobudowlane” - podpisana przez nieustalona osobę;

- nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 33000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7260,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

- nr (...) z 28.09.2007 r., o wartości netto 60000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 13200,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

•

na rzecz PPUH (...) Ł. J. z/s w I.:

-

nr (...) z 20.06.2005 r., o wartości netto 50900,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 11198,00 zł na „naprawę skrzyni biegów do (...) nr (...); założenie hydrauliki; naprawę zawieszenia przedniego i tylnego, wymianę oleju skrzyni biegów...; transport materiałów na budowę”;

-

nr (...) z 22.06.2005 r., o wartości netto 16500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 3630,00 zł na „naprawę kontenera M. (...), nr rej.(...)”;

-

nr (...)z 28.06.2005 r., o wartości netto 32500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7150,00 zł na „naprawę maszyny stolarskiej wieloczynnościowej, spawanie, wymianę łożyska, malowanie, ustawienie blatów stolarskich, regulację maszyny”;

-

nr (...) z 29.06.2005 r., o wartości netto 49600,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 10912,00 zł na „transport drewna bali, deski od 01.06.05 do 29.06.05”;

-

nr (...) z 05.07.2005 r., o wartości netto 27500,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6050,00 zł na „Przygotowanie terenu pod zabudowę stałą miejscowość B. Z. K.. H.”;

-

nr (...) z 08.07.2005 r., o wartości netto 18300,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 4086,00 zł na „przygotowanie terenu pod zabudowę stałą miejscowość W. ul. (...)”;

-

nr(...)z 15.07.2005 r., o wartości netto 20930,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 4.604,60 zł na „Drewno grabowe (7 kubików)”;

-

nr (...) z 17.07.2005 r., o wartości netto 46200,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 10164,00 zł na „Wykonanie robót budowlanych w B.”;

-

nr (...) z 19.07.2005 r., o wartości netto 44900,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9878,00 zł na „Prace budowlane wykonane w Z. koło H.. Miejsce budowy K. H.”;

-

nr (...) z 22.07.2005 r., o wartości netto 39760,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8747,60 zł na „Wykonanie robót ogólnobudowlanych w B. P. sp.zo.o. Z. koło H. miejsce budowy K. H.”;

-

nr (...)z 25.07.2005 r., o wartości netto 37300,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8206,00 zł na „Wykonanie robót ogólnobudowlanych miejscowość W. ul.(...)”;

-

nr (...) z 26.06.2006 r., o wartości netto 150000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 33000,00 zł na „obrabiarkę do wybrań węgłowych (...)”;

-

nr (...) z 31.03.2007 r., o wartości netto 5000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7700,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

-

nr (...) z 31.03.2007 r., o wartości netto 30000,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6600,00 zł na „usługi ogólnobudowlane”;

•

na rzecz (...) Sp. z o.o. z/s w I. (...):

-

nr (...) z 27.04.2007 r., o wartości netto 43278,69 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 9521,31 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku dla p. O.”;

-

nr (...) z 27.04.2007 r., o wartości netto 77049,18 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 16950,82 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku dla p. Chmura”;

-

nr (...) z 23.05.2007 r., o wartości netto 77459,02 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 17040,98 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku dla p. B.-P.”;

-

nr (...) z 24.05.2007 r., o wartości netto 57131,15 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 12568,85 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja restauracji dla (...) K. i Wspólnicy”;

-

nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 33606,56 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 7393,44 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku restauracji dla firmy (...)” - podpisana przez nieustalona osobę;

-

nr (...) z 30.07.2007 r., o wartości netto 38393,44 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 8446,56 zł na „usługi ogólnobudowlane – realizacja budynku restauracji dla firmy (...)” - podpisana przez nieustaloną osobę;

-

nr (...) z 31.12.2007 r., o wartości netto 29508,00 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 6491,80 zł na „usługi budowlane – przygotowanie placu budowy” - podpisana przez J. B., który nie był upoważniony do wystawiania faktur VAT;

-

nr (...) z 31.12.2007 r., o wartości netto 22991,80 zł z naliczonym podatkiem VAT w kwocie 5058,00 zł na „usługi budowlane: transport dźwigu, roboty ogólnobudowlane”, podpisana przez J. B., który nie był upoważniony do wystawiania faktur VAT,

a następnie powyższe faktury E. B., wykonując powierzone jej czynności księgowe, wprowadziła do ewidencji księgowej wymienionych podmiotów, a R. Ł. działając w imieniu i na rzecz PPUH (...) R. Ł. z/s w I. oraz J. Ł. działający w imieniu i na rzecz PPUH (...) s/s w I. oraz (...) Sp. z o.o. z/s w I. posłużyli się nimi pod pozorem dokonania rozliczeń podatku od towarów i usług przed Urzędem Skarbowym w C., czym doprowadził do wyłudzenia mienia na szkodę Skarbu Państwa w łącznej kwocie 370.404,76zł stanowiącej równowartość rzekomo naliczonego w tych fakturach podatku VAT,

czym wyczerpała znamiona występku z art. 273 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za to na mocy art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 33 § 2 i 3 k.k. skazał ją na karę jednego roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności oraz 100 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 złotych.

Nadto Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. warunkowo zawiesił oskarżonej E. B. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na okres próby wynoszący 3 lata i na mocy art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary grzywny zaliczył jej okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 19 listopada 2012 roku do dnia 20 listopada 2012 roku przyjmując, iż kara grzywny została wykonana w zakresie czterech stawek dziennych.

Opisanym wyrokiem Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej uznał również oskarżonych R. B. i M. N. (1) za winnych zarzucanych im przestępstw.

Rozstrzygnięto również o kosztach sądowych za I instancję zasądzając od każdego z oskarżonych na rzecz Skarbu Państwa wydatki w kwotach po 100,- złotych, zwalniając ich od ponoszenia wydatków w pozostałym zakresie oraz zasądzając opłatę w wysokości: 3300,- złotych od J. Ł., 2300,- złotych od R. Ł. i 700,- złotych od E. B..

Apelacje od opisanego wyżej wyroku wnieśli obrońcy oskarżonych J. Ł., R. Ł. i E. B..

Obrońca oskarżonych J. Ł. i R. Ł. – adw. P. N. zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść obu tych oskarżonych i zarzucił:

I.  Błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść poprzez przyjęcie, że:

1.  oskarżony J. Ł. nakłaniał T. P. do wystawienia fikcyjnych faktur, za które uiszczał należności w formie gotówkowej i kontaktował się w zakresie ich wystawienia z pracownikami firmy (...), w sytuacji gdy z zebranego materiału dowodowego okoliczności te nie znajdują potwierdzenia,

2.  prace, które opisane były w wystawionych fakturach przez (...) T. P. nie były przez niego wykonywane, podczas gdy z zeznań świadków wynika, iż prace te wykonywały osoby podające się za pracowników tej firmy,

3.  przyjęta przez oskarżonego J. Ł. forma obrony stanowiła matactwo w sytuacji, gdy kontakty z nim usiłował nawiązać T. P. i dla zapewnienia pełnego obiektywizmu rzeczywistego stanowiska co do istotnych okoliczności w sprawie oskarżony jedynie dokumentował oświadczenia świadka T. P..

II.  mającą wpływ na treść wyroku obrazę przepisów prawa procesowego, art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. poprzez ocenę materiału dowodowego z naruszeniem zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, uwzględniając jedynie okoliczności świadczące na niekorzyść oskarżonych:

1.  poprzez niedanie wiary wyjaśnieniom oskarżonych w zakresie okoliczności świadczących o wykonywaniu prac budowlanych przez pracowników firm (...), nabywaniu od tej samej osoby jako przedsiębiorcy drzewa i innych ruchomości,

2.  pominięcie części zeznań świadków potwierdzających wersje oskarżonych co do faktycznego wykonywania operacji gospodarczych przez pracowników (...) T. P.,

3.  oparcie się na materiale dowodowym wyjaśnieniach T. P., które nie zostały przez niego złożone, a jedynie podpisał on wcześniej przygotowany protokół wyjaśnień,

III.  naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 273 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. poprzez bezpodstawne przyjęcie, iż oskarżeni wiedzieli o dokumentowaniu otrzymanymi przez nich fakturami fikcyjnych operacji gospodarczych i osiągali w ten sposób korzyść majątkową, gdy z zebranego materiału dowodowego okoliczności te nie wynikają, uniemożliwiając przypisanie im winy;

IV.  naruszenie art. 286 § 1 k.k. przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż oskarżeni doprowadzili do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przy braku wykazania sposobu i wymiaru przyjętej szkody.

Z ostrożności procesowej, w razie nie podzielenia powyższych zarzutów obrońca zarzucił naruszenie prawa materialnego, tj. art. 53 § 1 k.k. poprzez błędną wykładnię polegającą na nieuwzględnieniu okoliczności dotyczących dolegliwości stosowanej kary, celów zapobiegawczych i wychowawczych, jak też przyjęcie, iż forma obrony oskarżonego nie będąca wynikiem działań przestępczych jest okolicznością obciążającą.

Podnosząc te zarzuty obrońca wniósł o uniewinnienie oskarżonego, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, względnie zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat.

Obrońca oskarżonych J. Ł. i R. Ł. – adw. A. T. zaskarżył opisany wyrok w całości w zakresie dotyczącym tych oskarżonych i zarzucił:

1.  naruszenie prawa procesowego, a to w szczególności:

a.  zasady obiektywizmu wyrażonej w art. 4 k.p.k. – poprzez niewłaściwe zastosowanie cyt. przepisu, polegające w szczególności na pominięciu okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonych w przedmiotowej sprawie i w konsekwencji jednostronną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego;

b.  art. 5 § 2 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2015 roku poprzez rozstrzygnięcie nie dających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonych, zwłaszcza w zakresie ustalenia zaistnienia samego czynu przypisywanego oskarżonym;

c.  art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego w sposób sprzeczny z zasadami prawidłowego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego, w szczególności poprzez przyjęcie, że oskarżeni uczestniczyli w procederze obrotu nierzetelnymi czy też fikcyjnymi fakturami VAT, czym dopuścili się popełnienia zarzucanego im przestępstwa, podczas gdy z prawidłowej analizy zastanego stanu faktycznego bezsprzecznie wynika, że kwestionowane faktury VAT dokumentowały faktyczne wykonanie zleconych usług przez wykonawcę (...) T. P.;

d.  art. 170 § 1 i § 2 k.p.k. poprzez oddalenie wniosków dowodowych złożonych w sprawie przez obronę oraz samych oskarżonych mimo tego, że okoliczności, które miały zostać udowodnione miały znaczenie dla przedmiotowej sprawy, można było je przeprowadzić oraz były przydatne do stwierdzenia danej okoliczności wskazywanej we wniosku dowodowym, co doprowadziło do zebrania jedynie części materiału dowodowego potrzebnego do ustalenia prawidłowego stanu faktycznego w sprawie, a nadto do uniemożliwienia oskarżonym wykazania braku popełniania zarzucanych im czynów;

e.  art. 368 k.p.k. poprzez nierozstrzygnięcie o wszystkich złożonych w sprawie wnioskach dowodowych, a to w szczególności wniosku oskarżonego J. Ł. o dopuszczenie dowodu z akt spraw prowadzonych przez Urząd Skarbowy w C., co doprowadziło do braku zebrania materiału dowodowego w przedmiotowej sprawie i jego prawidłowej oceny, uchybiło prawidłowości przeprowadzenia postępowania w niniejszej sprawie, a nadto ograniczyło prawo oskarżonego do wykazywania zajmowanego stanowiska;

f.  art. 424 § 1 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2015 roku, który stanowił w szczególności, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać m.in. wskazanie, jakie fakty sąd uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, poprzez zaniechanie takiego działania, co doprowadziło, w uproszczeniu, do tego, że wyrok stał się niezrozumiały, nadto zaś niemożliwy do pełnej merytorycznej weryfikacji;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia przez przyjęcie m.in., że:

a.  prace objęte fakturami VAT kwestionowanymi w przedmiotowym postępowaniu nie zostały wykonane przez (...) T. P., podczas gdy z materiału dowodowego wynika, że to ww. podmiot wykonywał zlecone mu inwestycje, czy czynności na rzecz firm związanych z oskarżonymi objęte kwestionowanymi fakturami;

b.  J. Ł. wyraził zainteresowanie tzw. fakturami kosztowymi proponowanymi przez T. P. i w tym zakresie nawiązał z T. P. współpracę, w tym składał zamówienia na fikcyjne faktury, podczas gdy takie stanowisko nie wynika z zebranego materiału dowodowego, a nadto stoi w sprzeczności z przyjętą przez Sąd tezą o wykonaniu prac i usług objętych kwestionowanymi fakturami;

c.  zapotrzebowanie na faktury fikcyjne wysyłane było do T. P. lub jego księgowego drogą faksową, podczas gdy po pierwsze, takie zapotrzebowanie nie istniało, a po drugie, drogą faksową została wysłana prośba o wystawienie zaległej faktury w związku z wykonaną przez (...) T. P. usługą;

d.  fikcyjne faktury przekazywane były J. Ł. przez T. P. lub J. B., za które J. Ł. płacił w gotówce lub przelewami od 20% do 11-12% T. P., podczas gdy faktury dostarczane J. Ł. dokumentowały faktyczne czynności gospodarcze, i za które oskarżony płacił kwoty z nich wynikające, w tym za pomocą przelewów bankowych;

e.  R. Ł. miał przekazać T. P. pieniądze za fikcyjne faktury, podczas gdy jedyne rozliczenia między ww. dotyczyły faktycznie wykonanych przez firmę (...) robót;

f.  R. Ł. i J. Ł. wprowadzili swoim działaniem pracowników Urzędu Skarbowego w błąd i doprowadzili do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, podczas gdy składane deklaracje podatkowe były rzetelne, a ww. organ nie kwestionował wyliczeń w nich zawartych za lata 2005-2006, kontrole dotyczące późniejszego okresu zostały natomiast wszczęte w oparciu o wyjaśnienia T. P. złożone w postępowaniu karnym;

g.  prace czy sprzedaż objęte kwestionowanymi fakturami VAT nie były wykonywane przez (...) T. P., podczas gdy zeznania świadków oraz pozostały materiał dowodowy wskazuje na to, że to ww. podmiot był wykonawcą usług objętych fakturami;

h.  w okresie objętym aktem oskarżenia T. P. nie wykonywał działalności związanej z branżą budowlaną, podczas gdy wykazano, że był wtedy aktywnym uczestnikiem takiego obrotu gospodarczego;

i.  J. Ł. miał wymuszać na T. P. zmianę zeznań w przedmiotowym postępowaniu, podczas gdy wykazano, że to inne podmioty wpływały na T. P., co skutkowało zmianą zeznań w grudniu 2014 roku, a nadto, że droga, o którą trwał spór była przejezdna dużo wcześniej niż nastąpiła pierwsza zmiana stanowiska przez T. P. we wrześniu 2014 roku;

j.  kwestionowane faktury w żadnym zakresie nie dotyczą budowy karczmy w K., podczas gdy zeznania świadków, podany czasokres oraz tytuł części faktur wystawionych przez (...) T. P. na PPUH (...) R. Ł. wskazują, że właśnie ta budowa objęta była ww. fakturami, a prace faktycznie wykonane przez T. P.;

k.  brak jest motywu pomawiania oskarżonych przez T. P., gdy tymczasem T. P. składając zeznania znajdował się w sytuacji procesowej, która wymuszała na nim walkę o najłagodniejszy wymiar kary wszystkimi możliwymi sposobami;

l.  oskarżeni działali wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, podczas gdy osoby te nie były w większości oskarżonym znane i pierwszy raz zetknęli się z nimi na sali sądowej w przedmiotowym postępowaniu;

m.  J. Ł. dopuścił się matactwa procesowego, podczas gdy wykazano, że podejmował jedynie możliwość obrony, a przedstawiane przez niego dowody były wiarygodne i rzetelne;

3.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to w szczególności:

a.  art. 273 k.k. w zw. z art. 271 § 1 i 3 k.k. poprzez błędną wykładnię tudzież niewłaściwe zastosowanie, tj. poprzez przyjęcie, że oskarżeni posługiwali się fakturami niedokumentującymi faktycznych czynności gospodarczych, podczas gdy nie wykazano tak strony podmiotowej czynu objętego ww. przepisami, przede wszystkim wiedzy oskarżonych o posługiwaniu się takim dokumentem określonym w art. 271 k.k., zamiaru popełnienia zarzucanego czynu, jak i faktycznego posłużenia się takimi dokumentami przez oskarżonych i osiągnięcia przez nich korzyści majątkowej;

b.  art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w stosunku do oskarżonego J. Ł. poprzez błędną wykładnię tudzież niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przyjęcia, że oskarżony doprowadził Skarb Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości poprzez wprowadzenie go w błąd, podczas gdy nie wykazano, by jakiekolwiek działania oskarżonego zmierzały, czy doprowadziły do przypisywanego mu czynu, a nadto nie wykazano, w jaki sposób przyjęto rozmiar szkody, która jest powiązana z przypisywanym mu czynem;

c.  art. 286 § 1 k.k. w stosunku do oskarżonego R. Ł. poprzez błędną wykładnię tudzież niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przyjęcia, że oskarżony doprowadził Skarb Państwa do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wprowadzenie go w błąd, podczas gdy nie wykazano, by jakiekolwiek działania oskarżonego zmierzały, czy doprowadziły do przypisywanego mu czynu, a nadto nie wykazano, w jaki sposób przyjęto rozmiar szkody, która jest powiązana z przypisywanym mu czynem;

a z ostrożności procesowej:

4.  rażącą niewspółmierność kary oraz niesłuszność zastosowania środków karnych poprzez naruszenie w szczególności:

a.  art. 53 k.k. poprzez jego błędną wykładnię względnie niewłaściwe zastosowanie i nieuwzględnienie wytycznych dotyczących wymiaru zasądzanej kary, a co za tym idzie nie wzięcie pod uwagę przez Sąd okoliczności dotyczących dolegliwości stosowanej kary, postawy oskarżonych przed i po popełnieniu zarzucanych im czynów, celów zapobiegawczych i wychowawczych kary oraz innych okoliczności mających wpływ na jej wymiar;

b.  art. 56 k.k. w zw. z art. 53 k.k. poprzez jego błędną wykładnię względnie niewłaściwe zastosowanie i orzeczenie o środkach karnych zastosowanych wobec oskarżonych z naruszeniem przepisu zawierającego wytyczne dotyczące miarkowania przez Sąd dolegliwości i stosowania środków karnych;

c.  art. 58 k.k. w brzmieniu sprzed dnia 1 lipca 2015 roku poprzez zaniechanie zastosowania zasady prymatu kar wolnościowych w stosunku do oskarżonego J. Ł., mimo że inna kara niż kara pozbawienia wolności bez jej warunkowego zawieszenia spełniłaby w zupełności cele kary wynikające z przepisów prawa karnego.

W związku z tymi zarzutami obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez uniewinnienie oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów, względnie o uchylenie skarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Obrońca oskarżonego J. Ł. - radca prawny J. G. zaskarżył opisany wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na korzyść oskarżonego J. Ł. i zarzucił rażącą niewspółmierność orzeczonej kary dwóch lat pozbawienia wolności, polegającą na niedostatecznym uwzględnieniu okoliczności łagodzących, a przydaniu zbyt wielkiej wagi okolicznościom obciążającym, a tym samym wywiedzeniu błędnych wniosków co do prognozy kryminologicznej względem oskarżonego, podczas gdy zarówno okoliczności sprawy, jak i warunki i właściwości osobiste oskarżonego przemawiały za wymierzeniem kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze, a przede wszystkim za skorzystaniem z możliwości warunkowego zawieszenia jej wykonania. Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu w miejsce orzeczonej kary 2 lat pozbawienia wolności, kary 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby z oddaniem w okresie próby pod dozór kuratora.

Obrońca oskarżonej E. B. zaskarżył wymieniony wyżej wyrok w całości na korzyść oskarżonej zarzucając:

-

obrazę przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 271 § 1 i 3, art. 273 i art. 286 § 1 kodeksu karnego poprzez niesłuszne przyjęcie, że oskarżona swoim zachowaniem wyczerpała znamiona tychże przestępstw,

-

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść polegający na niesłusznym uznaniu, iż oskarżona działała z zamiarem popełnienia zarzuconego jej przestępstwa, podczas gdy materiał dowodowy sprawy wskazuje jedynie na fakt wypełniania przez nią powierzonych obowiązków służbowych zgodnie z zaleceniami przełożonych, a brak jest podstaw do uznania, iż była ona pomysłodawcą, czy inicjatorem zaistniałego przestępstwa, a także, że została poinformowana i wprowadzona w mechanizm jego popełnienia.

Podnosząc te zarzuty obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku wobec oskarżonej E. B. i uniewinnienie jej od zarzuconego przestępstwa.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacje okazały się częściowo zasadne, wobec czego zaszła konieczność zmiany zaskarżonego wyroku. Niezbędne stało się wyeliminowanie z opisu czynów przypisanych oskarżonym współdziałania przestępnego z osobami innymi niż współoskarżeni oraz T. P. i J. B.. Niemożliwe było również, w ocenie sądu odwoławczego, przypisanie oskarżonym odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. – a w przypadku J. Ł. i E. B. – z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., natomiast co do R. Ł. – także z art. 271 § 1 i 3 k.k., co oprócz wyeliminowania rzeczonych przepisów z podstaw skazania i wymiaru kary rodziło konieczność dokonania stosownych korekt w opisach czynów przypisanych oskarżonym, a także wywołało potrzebę obniżenia wymierzonych oskarżonym kar pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny uznał również, że w realiach rozpatrywanej sprawy nie można było orzec wobec oskarżonych przepadku części korzyści odniesionej z przestępstwa i dlatego zmienił wyrok sądu I instancji poprzez usunięcie rozstrzygnięć opartych na przepisie art. 45 § 1 k.k. Za zasadne uznano również zarzuty wskazujące na nadmierną surowość kary orzeczonej względem J. Ł. i zmieniono wyrok sądu I instancji także w ten sposób, że zastosowano wobec tego oskarżonego warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności na pięcioletni okres próby. W pozostałym zakresie wyrok Sądu Okręgowego utrzymano w mocy.

Sąd Apelacyjny uznał wniesione w tej sprawie apelacje adwokatów za niezasadne w ich podstawowych zrębach, tj. w częściach kwestionujących winę oskarżonych. Nietrafne były zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych, naruszeń przepisów postępowania, czy nawet obrazy przepisów prawa materialnego, które można sprowadzić do podnoszenia bezpodstawnego, według apelujących, przypisania oskarżonym świadomego udziału w przestępczym procederze polegającym na uzyskiwaniu i wykorzystywaniu w rozliczeniach podatkowych ze Skarbem Państwa nierzetelnych faktur, nie dokumentujących rzeczywistych zdarzeń gospodarczych, wystawionych na rzecz firm PPUH (...), PPUH (...) i (...) sp. z o.o. przez firmę (...) T. P.. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej w tym zakresie żadnego błędu nie popełnił, jak również nie dopuścił się obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na treść orzeczenia, a w szczególności przy dokonanej ocenie dowodów nie uchybił przepisom art. 4, 5 § 2 lub 7 k.p.k.

Sąd meriti był w pełni uprawniony do uznania za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonych i zdyskredytowania opartej na nich linii obrony. Z depozycji procesowych oskarżonych wynikało, że z ich strony nie doszło do wykorzystania fikcyjnych faktur VAT, a faktury objęte stawianymi zarzutami odnosiły się do usług oraz sprzedaży towarów faktycznie wykonanych przez firmę (...). Taka wersja wydarzeń jawiła się jednak z licznych powodów jako zupełnie niewiarygodna i to właśnie danie wiary takim wyjaśnieniom musiałoby zostać uznane za jaskrawo naruszające reguły swobodnej sędziowskiej oceny dowodów jako sprzeczne z zasadami logiki oraz wskazaniami doświadczenia życiowego.

Z tez lansowanych przez obronę, zawartych w apelacjach obrońców będących adwokatami, a także z wyjaśnień oskarżonych w ich ostatnim chronologicznie brzmieniu wynika, że w podmiotach gospodarczych prowadzonych przez oskarżonych prawidłowo uwzględniano w dokumentacji księgowej i rozliczeniach podatkowych faktury wystawione przez (...) T. P., o których mowa w akcie oskarżenia, gdyż w rzeczywistości firma ta dokonała sprzedaży towarów i wykonała usługi na rzecz firm oskarżonych, wyszczególnione w tych dokumentach. W przeważającej mierze faktury te obejmowały wykonanie prac, robót, czy usług ogólnobudowlanych, dotyczących realizacji inwestycji polegających na wznoszeniu domów z drewnianych bali w różnych miejscowościach naszego kraju na terenach wskazanych przez inwestorów. Jak przekonywali oskarżeni w swych wyjaśnieniach złożonych na rozprawie i jak argumentowali obrońcy w apelacjach, T. P. w tych inwestycjach pełnił faktycznie rolę podwykonawcy i z tego tytułu jego firma otrzymywała zapłatę i wystawiała faktury przekazywane firmom oskarżonych. Taki przebieg wypadków nie mógł zostać uznany za rzeczywisty lub choćby prawdopodobny. W okresie, z którego pochodzą przedmiotowe faktury, tj. od połowy 2005 do końca 2007 roku głównym przedmiotem działalności firm PPUH (...), PPUH (...) i (...) sp. z o.o. należących do J. i R. Ł. było właśnie wznoszenie domów z drewnianych bali. W tym zakresie firmy oskarżonych posiadały doświadczenie, wyrobioną markę i z tej dobrze zorganizowanej działalności, wykonywanej przy pomocy fachowych pracowników, czerpały dochody stanowiące źródło utrzymania oskarżonych i ich rodzin. W tym samym czasie Firma (...) należąca do T. P., sąsiadująca siedzibą w U. z nieruchomością wykorzystywaną przez firmę (...), zajmowała się według wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, eksponowanego przez sąd I instancji w pisemnych motywach wyroku, sprzedażą hurtową i detaliczną samochodów osobowych i furgonetek oraz sprzedażą hurtową części i akcesoriów do pojazdów samochodowych. Dopiero w późniejszym okresie, jak wynika z zeznań świadków (np. M. B. k. 3221) – tj. od około 2009 roku - firma (...) rozszerzyła przedmiot działalności o działalność deweloperską, zajmując się jednak wznoszeniem domów z cegły, a nie z drewnianych bali.

Kolejną istotną okolicznością przemawiającą przeciwko wersji zdarzeń przedstawianej przez obronę jest fakt, że od 24 kwietnia 2003 roku obowiązywał przepis art. 647 ¹ Kodeksu cywilnego, wprowadzony ustawą z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2003 r., nr 49, poz. 408), który w § 2 wymaga zgody inwestora na zawarcie przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą, natomiast w § 4 przewiduje dla zawarcia umowy z podwykonawcą formę pisemną pod rygorem nieważności. W rozpatrywanej sprawie nie istniały pisemne umowy firm oskarżonych z firmą (...) T. P. na podwykonawstwo robót budowlanych. Także z zeznań świadków reprezentujących inwestorów (np. K. W. k. 1900-1901) wynikało, że firma (...) była samodzielnym wykonawcą inwestycji polegającej na wzniesieniu drewnianego domu i w tym obszarze robót nie korzystano z podwykonawców. Żaden z inwestorów nie wspominał też, aby wyrażał firmie oskarżonych zgodę na zawarcie umów z podwykonawcami. Celnie również Sąd Okręgowy podkreślił, że w wielu przypadkach faktury dotyczące poszczególnych inwestycji wystawiane przez (...) posiadały daty wcześniejsze, aniżeli rzeczywiste rozpoczęcie robót przy danym obiekcie, a nie wskazywano w nich, że miały to być faktury częściowe lub zaliczkowe.

Trafnie sąd meriti ocenił jako nie mające istotniejszego znaczenia dla czynionych w tej sprawie ustaleń faktycznych zeznania świadków B. M. i Ł. B., którzy wypowiadali się o obecności osób, które miały być pracownikami mężczyzny o nazwisku P. na budowach karczmy w K., czy w okolicach S.. Jeśli w rzeczywistości jakieś osoby zatrudniane wcześniej lub w tym samym czasie przez T. P. pracowały przy tych budowach, to i tak nie było to podstawą do wystawienia faktury VAT, skoro nie zawarto ważnej (w formie pisemnej i zatwierdzonej przez inwestora) umowy podwykonawstwa i nie doszło do rzeczywistego wykonania i odbioru prac, za które odpowiedzialna byłaby firma (...). Nadto, jak słusznie wskazano w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, realizacja budowy w K. nie była, w przeciwieństwie do innych konkretnych inwestycji, wskazana na którejkolwiek z faktur VAT stanowiących przedmiot niniejszego postępowania.

Wszystko to świadczy o zupełnej niewiarygodności wersji przedstawianej przez oskarżonych. Aby w nią uwierzyć należałoby założyć, że oskarżeni prowadzący firmy zajmujące się z powodzeniem od wielu lat wznoszeniem domów z bali, nagle w okresie od połowy 2005 do 2007 roku zaczęli zlecać podwykonawstwo tych robót budowlanych firmie zajmującej się na co dzień handlem i naprawą samochodów ciężarowych, przy czym uczyniono to bez wymaganej przepisami prawa zgody inwestorów i bez dochowania formy pisemnej, czego skutkiem byłaby nieważność takich umów, jeśli byłyby w rzeczywistości zawarte, a nadto oskarżeni w żaden sposób nie zabezpieczyli przy tym własnych interesów – wszelkie usterki, czy reklamacje zgłaszane przez inwestora obciążałyby ich, a oni sami nie dysponowaliby żadnymi środkami prawnymi, aby wymóc np. naprawę usterek od rzekomego podwykonawcy. Taki obraz działania J. i R. Ł. musiał zostać oceniony jako całkowicie nieracjonalny i dlatego słusznie sąd I instancji w swych ustaleniach faktycznych oparł się na grupie dowodów przeciwnych wersji oskarżonych, w tym na większości wyjaśnień i zeznań T. P. przedstawiającego przebieg wypadków logicznie spójny oraz znajdujący racjonalne uzasadnienie.

Depozycje procesowe T. P. składane w postępowaniu przygotowawczym w formie wyjaśnień podejrzanego, a w toku postępowania jurysdykcyjnego w tej sprawie – jako zeznania świadka, prawidłowo ocenione zostały przez sąd I instancji jako wiarygodne, za wyjątkiem odmiennych zeznań złożonych na rozprawie w dniu 18 września 2014 r., z których T. P. w swych kolejnych zeznaniach się wycofał. Zeznania uznane za wiarygodne cechowały się dużą siłą przekonywania, prezentowały w sposób spójny i logiczny przebieg wypadków, a nadto wynikała z nich racjonalność działania wszystkich uczestników opisywanych wydarzeń, w tym oskarżonych, dążących poprzez uzyskanie fikcyjnych faktur do udokumentowania kosztów działalności swoich firm i uzyskania w ten sposób korzyści przy rozliczeniach podatkowych ze Skarbem Państwa. Nade wszystko jednak wersja przedstawiana przez T. P. znalazła potwierdzenie w innych, nader przekonujących dowodach.

Zaliczyć do nich należy wyjaśnienia E. B. złożone w toku śledztwa w dniu 20 listopada 2012 r., w których przyznała, że domyślała się, iż w firmach oskarżonych wykorzystywane są fikcyjne faktury generujące koszty działalności. Pojawiały się one niedługo po tym, jak podawała J. Ł., ile podatku VAT należałoby zapłacić na koniec poszczególnego miesiąca w firmach obu oskarżonych i budziły podejrzenia oskarżonej, gdyż wystawiane były na duże kwoty zawsze przez firmę (...) T. P.. Z tych wyjaśnień E. B. wycofywała się w trakcie dalszego postępowania, jednak sąd I instancji nie mógł ich pominąć przy ocenie całokształtu materiału dowodowego i trafnie uznał je za najbardziej przekonujące, jako dokładnie zazębiające się z innymi dowodami obciążającymi oskarżonych oraz nie zmierzające do uniknięcia odpowiedzialności karnej.

Kolejnym dowodem obciążającym, wskazującym w bardzo stanowczy sposób na istnienie procederu opisywanego przez T. P. oraz E. B. w jej wyjaśnieniach z 20 listopada 2012 r., był eksponowany przez sąd I instancji dowód z dokumentu – zachowanego pisma nadanego faksem w dniu 4 czerwca 2007 r. do firmy (...) o treści: „Proszę o wystawienie faktury na firmę (...) jeszcze za maj, na kwotę 45000 zł netto na usługę. B. E.”. W rzeczywistości wśród faktur objętych aktem oskarżenia w niniejszej sprawie znajduje się faktura VAT nr (...) z dnia 28 maja 2007 r. wystawiona przez (...) na rzecz (...) na kwotę 45.000 zł za „usługi ogólnobudowlane”. Dokument ten świadczy wprost o istnieniu praktyki uzyskiwania przez firmy oskarżonych J. i R. Ł., przy czynnym udziale E. B., nierzetelnych - poświadczających nieprawdę faktur VAT z firmy (...) T. P.. Wbrew próbie odmiennej argumentacji zawartej w zarzucie 2c apelacji adw. A. T. i uzasadnieniu tego zarzutu, nie ulega najmniejszej wątpliwości, że wystawienie faktury VAT z datą wsteczną było i jest niedopuszczalne w świetle przepisów prawa obowiązujących w datach czynów, jak i obecnie. Możliwości takiej nie przewidywały i nie przewidują szczegółowe, często modyfikowane przepisy art. 106-108 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r., Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), a także przepisy wykonawcze obowiązującego w dacie czynów rozdziału 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2005 r., Nr 95, poz. 978, z późn. zm.). Co więcej, opatrzenie faktury VAT datą wsteczną w stosunku do daty jej faktycznego wystawienia stanowi wprost poświadczenie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne w rozumieniu art. 271 § 1 k.k., gdyż z datą wystawienia faktury związane są ściśle określone konsekwencje w zakresie ewidencji i rachunkowości dokumentów księgowych, ale przede wszystkim data wystawienia faktury VAT rodzi określone ustawowo obowiązki podatkowe. Nie istnieje natomiast prawnie sankcjonowany termin „faktury zaległej”, mogącej być wystawioną w każdym czasie z datą wsteczną, którym posługuje się apelujący, zaś w przypadku nie wystawienia faktury w zgodnym z przepisami prawa terminie, można co najwyżej wystawić ją z datą późniejszą, przy czym wywoływać ona może tylko i wyłącznie skutki prawne od daty wystawienia.

Oprócz zgodności z wymienionymi dowodami, za wiarygodnością wyjaśnień i zeznań T. P. przemawiało także to, że potrafił dokładnie wskazać, które faktury lub części faktur dotyczyły rzeczywistych operacji gospodarczych między jego firmą a firmami oskarżonych, nie ukrywał też okoliczności dla siebie obciążających, jak pozyskiwanie faktur tzw. kosztowych w znacznych ilościach od G. K. oraz osób i podmiotów z nim związanych. Potrafił przy tym przyznać, że oskarżeni nie kontaktowali się w żaden sposób z G. K. i powiązanymi z nim osobami, a R. Ł. zasadniczo w ogóle nie uczestniczył w ustaleniach dotyczących pozyskiwania z (...) fikcyjnych faktur. To właśnie przez pryzmat tych okoliczności należy rozumieć stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu wyroku sądu I instancji, że u T. P. brak było motywu dla bezpodstawnego pomawiania oskarżonych o popełnienie przestępstw. Jest bowiem oczywiste, że dzięki przyznaniu się do winy oraz opisaniu w swych wyjaśnieniach i zeznaniach udziału innych osób w przestępczym procederze T. P. mógł liczyć na łagodniejszą reakcję karną w postępowaniu prowadzonym przeciwko niemu i w rzeczywistości skorzystał z nadzwyczajnego złagodzenia kary. Niemniej jednak do uzyskania takich procesowych profitów, w sytuacji gdy złożył wcześniej wyjaśnienia opisujące cały proceder i obciążające siebie oraz G. K., R. B., J. N., M. N. (1) oraz dalsze powiązane z nimi osoby, T. P. nie potrzebował dodatkowo pomawiać oskarżonych J. i R. Ł. oraz E. B., a jeśli pomawiałby bezzasadnie, to nie wiadomo dlaczego miałby przyznawać, że część z faktur wystawionych przez (...) na dostawę drewna oraz niektóre usługi dla firm oskarżonych była zgodna z rzeczywistością. Oceniając zatem sytuację T. P. w szerszym kontekście, sformułowanie o braku motywu dla bezzasadnego pomawiania akurat tych trojga oskarżonych o popełnienie przestępstw nie może być uznane za błędne.

Prawidłowo i przekonująco sąd I instancji ocenił zeznania świadków powiązanych z firmami oskarżonych, takich jak K. D., A. H., W. K., W. J., A. M., czy S. T., relacjonujących pojedyncze kontakty gospodarcze T. P. z firmami oskarżonych dochodząc do właściwego wniosku, że zeznania te, podobnie jak zeznania szeregu dalszych świadków wymienionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie dowodziły niczego, co podważałoby w istotny sposób wiarygodność zeznań i wyjaśnień T. P. złożonych w toku niniejszego postępowania. Nie były bowiem sporne i nie wpływały zasadniczo na rozstrzygnięcie tej sprawy fakty, że T. P. sporadycznie dostarczał drewno firmom oskarżonych, wykonywał w ich tartaku obróbki swojego drewna, rozbudowywał metodą gospodarczą pomieszczenie hali na swojej posesji, dokonał remontu niektórych pojazdów z firm oskarżonych, czy też nie wywiązywał się rzetelnie ze swych zobowiązań wobec innych osób. Wszystko to nie mogło jednak doprowadzić do skutecznego podważenia całości jego wypowiedzi procesowych, zwłaszcza w sytuacji ich zgodności z wczesnymi wyjaśnieniami E. B., treścią opisanego faksu, zeznaniami świadków – inwestorów oraz ogólną wymową całokształtu materiału dowodowego.

Nie popełnił również błędu Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej oceniając wiarygodność i powody zmiany linii zeznań przez T. P. na rozprawie w dniu 18 września 2014 r. Sąd meriti słusznie i przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach wydanego wyroku, dlaczego uznał za miarodajne późniejsze tłumaczenia T. P. (z rozprawy z dnia 5 grudnia 2014 r.) o przyczynach chwilowej zmiany składanych zeznań. Nie ulega wątpliwości, że wcześniej doszło do zablokowania przez J. Ł. dojazdu z drogi głównej do posesji T. P. oraz nieruchomości przyległych przy wykorzystaniu trójkątnego fragmentu nieruchomości należącej do żony oskarżonego, zachodzącego na fragment drogi dojazdowej. Było to działanie bez wątpienia nacechowane złą wolą, prowadzące do eskalacji konfliktu między tymi osobami i niosące poważne straty z uwagi na zakłócenia działalności gospodarczej prowadzonej na nieruchomości T. P. i nieruchomościach przyległych. Z późniejszych zeznań T. P. i zeznań świadka J. F. wynikało, że w tej sytuacji, po początkowych próbach siłowego rozwiązania konfliktu o drogę i składanych w związku z tym zawiadomieniach o przestępstwie, T. P. porozumiał się z J. Ł. i w zamian za udrożnienie przejazdu oraz bezproblemowe ustanowienie służebności drogi koniecznej zobowiązał się wobec oskarżonego do zmiany na jego korzyść zeznań w Sądzie oraz przed Urzędem Skarbowym w toczącym się tam odrębnym postępowaniu. To właśnie z okresu bliskiego zawarciu porozumienia i zeznań T. P. z dnia 18 września 2014 r. pochodziły nagrania przedstawiane w toku przewodu sądowego przez obronę, w których T. P. podawał wersję korzystną dla J. Ł., testował urządzenie do nagrywania i opowiadał o naciskach, jakie miały być na niego wywierane przez organy ścigania w związku ze zmianą zeznań korzystną dla oskarżonego. Jak słusznie stwierdził sąd I instancji analizując poszczególne dowody, nagrania te nie są bynajmniej dowodami świadczącymi przeciwko finalnej wersji zeznań T. P., w której wyjawiał rzeczywiste powody zmiany linii swych zeznań na korzyść oskarżonych. Sąd I instancji miał w tej sytuacji pełne podstawy do przeprowadzenia takiej oceny wiarygodności zeznań świadka T. P., jakiej dokonał i niczego przy tym nie zmienia podnoszona w apelacji adw. A. T. okoliczność, że droga dojazdowa została udrożniona jakiś czas przed zmianą zeznań przez T. P. na korzyść oskarżonych, skoro świadkowie P. i F. zeznawali, że umożliwienie przejazdu nastąpiło już po pierwszych korzystnych dla J. Ł. zeznaniach T. P. w Urzędzie Skarbowym w C., poprzedzających złożenie zeznań w Sądzie.

Wszystkie przedstawione powyżej wywody wskazują na bezzasadność głównych zarzutów podniesionych w apelacjach adwokatów – obrońców oskarżonych i odnoszą się odpowiednio do zarzutów ujętych w punktach I, II 1-2 i III apelacji autorstwa adw. P. N., w punktach 1. a-c, 2. a-e, g-k i m oraz 3. a apelacji wniesionej przez adw. A. T. oraz zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych i zarzutu obrazy prawa materialnego w zakresie art. 273 i 271 § 3 k.k. sformułowanych w apelacji obrońcy oskarżonej E. B..

Nie znajdował pokrycia w rzeczywistości zarzut sformułowany przez obrońcę oskarżonych J. i R. Ł. adw. P. N. wskazujący na oparcie się przez sąd meriti jako na materiale dowodowym na wyjaśnieniach T. P., które nie zostały przez niego złożone, a jedynie podpisał on wcześniej przygotowany protokół wyjaśnień. Twierdzenie takie obrońca oparł, jak wyjaśnił na rozprawie odwoławczej, na porównaniu godzin rozpoczęcia i zakończenia przesłuchań podejrzanego T. P. w postępowaniu przygotowawczym z obszernością poszczególnych protokołów przesłuchań. Sąd odwoławczy nie stwierdził jednak realnych symptomów wskazujących na takie niewłaściwe postępowanie. Jak odnotowano w najobszerniejszych z tych protokołów (z dnia 17 października 2012 r. - k. 2193-2207 i z dnia 23 października 2012 r. – k. 2277-2284), przesłuchanie T. P. trwało wtedy odpowiednio – dwie godziny i dziesięć minut oraz dwie i pół godziny. Niemniej jednak sporządzone i podpisane wówczas protokoły w lwich częściach składały się z obszernych wyszczególnień dokumentów okazywanych podejrzanemu, co do których przedstawiał on tylko względnie krótkie wypowiedzi. Możliwe było wcześniejsze przygotowanie przez przesłuchującego spisów okazywanych dokumentów i elektroniczne wklejenie ich do sporządzanych protokołów, co pozwalało na rzeczywiste przeprowadzenie i zaprotokołowanie czynności przesłuchania w odnotowanych w tych protokołach ramach czasowych.

Nieuprawnione były także sugestie zawarte w uzasadnieniu apelacji adw. P. N., jakoby naruszane było prawo do obrony oskarżonych z uwagi na tryb i sposób przesłuchiwania T. P. na rozprawach sądowych. T. P. był przesłuchiwany jako świadek przed Sądem Okręgowym w Bielsku-Białej z dochowaniem wszelkich wymogów proceduralnych, a po jego zeznaniach w dniu 5 grudnia 2014 r., kiedy to powrócił do wersji wydarzeń obciążających dla oskarżonych, długo i szczegółowo odpowiadał na pytania obrońców oskarżonych. Wskazywał wówczas m.in. na wiedzę tego adwokata o uzgodnieniach J. Ł. i T. P. w przedmiocie wcześniejszej zmiany linii zeznań świadka i utrwalania na potrzeby J. Ł. wypowiedzi T. P. obciążających prokuratora i organy ścigania. W oparciu o wszystkie zeznania T. P. na rozprawie oraz dołączone później nagrania i zapiski, sąd I instancji mógł dokonać właściwej oceny wiarygodności poszczególnych wersji wydarzeń przedstawianych przez T. P.. Trudno więc w tym zakresie doszukać się naruszenia prawa do obrony, które nie może być utożsamiane z uprawnieniem do żądania wielokrotnego przesłuchiwania tego samego świadka przed sądem odnośnie do tych samych okoliczności, co do których świadek nie posiada nowych informacji, ani zdania od ostatnich zeznań nie zmienił.

Sąd odwoławczy nie stwierdził również, aby doszło do obrazy przepisów art. 170 § 1 i 2 k.p.k. przy oddalaniu przez sąd I instancji wniosków dowodowych zgłaszanych w toku procesu przez obrońców oraz oskarżonych J. i R. Ł.. Postanowienia oddalające wnioski dowodowe, wydane na rozprawach w dniach 30 czerwca 2014 r., 18 września 2014 r., 3 listopada 2014 r., 5 marca 2015 r. i 13 kwietnia 2015 r. były prawidłowe, w ich uzasadnieniach dokładnie wskazano przyczyny leżące u podstaw nieuwzględnienia poszczególnych wniosków, które sąd odwoławczy w pełni podziela. Sformułowania wniosków dowodowych dotyczących przesłuchania świadków L., P., Z., G. i S. wskazywały, że zeznania tych świadków miałyby dotyczyć okoliczności nie mających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Fakty, że usługi i prace objęte kwestionowanymi fakturami zostały w rzeczywistości wykonane były wszakże bezsporne. Decydujące znaczenie w tej sprawie miała okoliczność, że to nie firma (...) wykonywała objęte nimi roboty budowlane, czy usługi, a zatem nie mogła wystawiać takich faktur wykorzystywanych następnie przez oskarżonych. O wykonaniu prac budowlanych w charakterze podwykonawcy robót przez firmę (...) świadczyć mogłyby jedynie umowy zawarte pod rygorem nieważności na piśmie, gdyż tylko takie umowy uprawniały do wystawiania faktur za podwykonawstwo, a nie wypowiedzi świadków – szeregowych pracowników, tudzież wypowiedzi o zatrudnianiu przez T. P. „na czarno” osób pochodzących zza wschodniej granicy kraju. Wielokrotne powtarzanie tożsamych lub podobnie brzmiących wniosków dowodziło natomiast tego, że zmierzały one w istocie do przedłużenia postępowania, podobnie jak wniosek o ponowne przesłuchanie świadka T. P., który złożył już przed sądem meriti szczegółowe zeznania w warunkach pełnej kontradyktoryjności.

Wyjaśnieniu okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nie przysłużyłyby się też wnioskowane przez obronę dowody z opinii biegłych z zakresu grafologii i fonoskopii. Okoliczności, że przedstawione i włączone do akt sprawy zapiski pochodziły od T. P., a nagrania przedstawiały sceny i wypowiedzi z jego udziałem, były niewątpliwe. Żaden biegły nie byłby jednak w stanie zaopiniować, czy mówił on i pisał wówczas prawdę. Do takiej oceny, dokonanej w oparciu o całokształt materiału dowodowego, uprawniony był tylko sąd I instancji i według sądu odwoławczego przeprowadził ją w sposób wnikliwy, logiczny oraz zgodny ze wskazaniami doświadczenia życiowego.

Zasadnie też został oddalony wniosek dowodowy o uzyskanie materiałów z postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Apelacyjną w Katowicach po złożeniu zawiadomienia o przestępstwie przez J. Ł., gdyż jak wskazano w postanowieniu oddalającym ten wniosek (k. 3938), mogłyby one dowodzić jedynie bezspornych faktów, że takie zawiadomienie zostało złożone i Prokuratura podjęła stosowne czynności, co o niczym nie przesądzało. Należy tu podkreślić, że zgodnie z brzmieniem przepisu art. 8 § 1 i 2 k.p.k. sąd rozpoznający sprawę karną samodzielnie rozstrzyga wszystkie kwestie niezbędne dla orzeczenia i nie jest związany orzeczeniami sądów i innych organów, poza orzeczeniami kształtującymi prawo oraz stosunki prawne. Z tego względu występowanie o jakiekolwiek akta prokuratorskie nie było niezbędne dla prawidłowego wyrokowania w tej sprawie.

Podobnie rzecz miała się z wystąpieniem o akta postępowania toczącego się przed Urzędem Skarbowym w C., o co wnosił J. Ł. w piśmie z dnia 14 października 2014 r. (k. 3698). Jak sam wnioskodawca wskazał, w postępowaniu tym nie zapadły jeszcze żadne rozstrzygnięcia i podlega ono ponownemu rozpoznaniu w I instancji. Ponadto poszczególne dokumenty z tych akt były wykorzystywane w niniejszym postępowaniu (np. zawiadomienia o przestępstwie i protokoły pokontrolne z k. 1455-1502 akt sprawy, czy włączone do akt sprawy protokoły przesłuchania T. P. i B. M. jako punkt odniesienia do zeznań składanych przez tych świadków w niniejszej sprawie). Co prawda ten wniosek dowodowy nie został rozpoznany przez sąd I instancji i jak słusznie podnosił w apelacji obrońca oskarżonych adw. A. T. - doszło w ten sposób do obrazy przepisu art. 368 k.p.k., jednakże gdyby wniosek był rozpoznawany, to winien zostać z przedstawionych powyżej powodów oddalony i dlatego nie sposób stwierdzić, że to uchybienie mogło mieć wpływ na treść wyroku zapadłego w tej sprawie w I instancji.

Nie można zgodzić się natomiast z zarzutem naruszenia przepisu art. 424 § 1 k.p.k. w brzmieniu sprzed 1 lipca 2014 r. (tylko przepisy w takim brzmieniu stosowane były przez sąd I instancji), ponieważ sąd meriti w sporządzonym wyroku przejrzyście opisał, jakie fakty uznał za udowodnione, dokonał wystarczająco szczegółowej oceny dowodów i wskazał, na których z nich oparł swe ustalenia faktyczne, a którym odmówił wiary, bądź uznał za nieistotne i dlaczego. Przeciwne twierdzenia apelującego są jedynie wyrazem subiektywnych odczuć obrońcy. W oparciu o sporządzone pisemne motywy wyroku możliwa była całościowa weryfikacja wydanego orzeczenia, której dokonuje wszakże sąd wyższej instancji, a nie strona postępowania lub jej przedstawiciel procesowy.

Pomimo prawidłowej i zasługującej na pełną akceptację oceny dowodów przeprowadzonej w tej sprawie przez Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej należy zauważyć, że nie wszystkie wnioski wypływające z dowodów uznanych za wiarygodne znalazły odzwierciedlenie w ustalonym stanie faktycznym oraz wydanym w tej sprawie wyroku. Stwierdzić należy, że sąd meriti całkowicie bezkrytycznie i częściowo w oderwaniu od rezultatów postępowania dowodowego zaakceptował opisy czynów oskarżonych oraz ich kwalifikację prawną zaproponowane w akcie oskarżenia przez prokuratora.

Z uznanych przez sąd I instancji za wiarygodne części zeznań i wyjaśnień T. P. wynikało wyraźnie, że J. Ł. chcąc uzyskać fikcyjne faktury tzw. kosztowe jednocześnie nie chciał kontaktować się i otrzymywać jakichkolwiek dokumentów od G. K. i osób oraz podmiotów z nim związanych, których nie znał i którym nie ufał. Dlatego między J. Ł. i T. P. doszło do ustaleń, że to firma (...) T. P. będzie wystawcą fikcyjnych, bądź częściowo fikcyjnych faktur dla firm (...) i jego brata R., w oparciu o zapotrzebowanie i dane do faktur przekazywane przez J. Ł. przy świadomym udziale E. B. zajmującej się u niego księgowością (czego dowodzi np. opisywany wyżej dokument nadany faksem z dnia 4.06.2007 r.). W gestii samego T. P., nie objętej uzgodnieniami z J. Ł., pozostawało natomiast uzyskiwanie przez niego równie fikcyjnych faktur od G. K. i powiązanych z nim podmiotów, pokrywających się z fakturami wystawionymi przez (...) na rzecz firm (...), (...) sp. z o.o. i (...), tak aby (...) nie musiał odprowadzać podatku VAT i uiszczać znacząco wyższego podatku dochodowego z tytułu faktur wystawionych dla oskarżonych. Z tego wszystkiego należało wyprowadzić wniosek, że brak było podstaw do przyjęcia, że oskarżeni obejmowali porozumieniem przestępczym współdziałanie z G. K., J. N., M. N. (1) oraz innymi ustalonymi i nieustalonymi osobami. Dlatego uwzględniając zarzuty zawarte w apelacjach dotyczące nadmiernie szerokiego kręgu osób działających wspólnie i w porozumieniu, sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok, eliminując z opisów czynów przypisanych oskarżonym działanie wspólnie i w porozumieniu z wymienionymi wyżej osobami oraz zapisy dotyczące wystawiania faktur przez G. K. i związane z nim podmioty.

Z tych samych, pozytywnie ocenionych przez sąd meriti wyjaśnień i zeznań T. P. wynikało, że R. Ł. w ogóle nie uczestniczył w uzgodnieniach i działaniach dotyczących wystawiania fikcyjnych faktur przez (...), a jedynie jako właściciel firmy (...) takie faktury przyjmował, wprowadzał do swej dokumentacji księgowej i wykorzystywał w rozliczeniach podatkowych ze Skarbem Państwa mając świadomość, że w rzeczywistości firma (...) nie wykonywała prac na rzecz PPUH (...) ujętych w rzeczonych fakturach. Zatem w realiach tej sprawy R. Ł. można było przypisać jedynie wyczerpanie znamion występku z art. 273 k.k. popełnionego czynem ciągłym. Dlatego sąd odwoławczy dokonał stosownych zmian w opisie czynu przypisanego oskarżonemu R. Ł. oraz w podstawie skazania i wymiaru kary orzeczonej względem tego oskarżonego.

Aktywny udział J. Ł. i E. B. w procesie wystawiania fikcyjnych faktur przez (...) poprzez przekazywanie danych niezbędnych do wystawienia poszczególnej faktury sprawiał, że oprócz znamion występku z art. 273 k.k., należało ich czyny zakwalifikować także jako współsprawstwo do wystawiania dokumentów poświadczających nieprawdę w rozumieniu art. 271 k.k., dokonane czynem ciągłym. Właściwa przy tym była kwalifikacja prawna ich działań z art. 271 § 3 k.k. zamiast 271 § 1 i 3, gdyż występek z art. 271 § 3 odsyła tylko do znamion z § 1 tego przepisu w całości je do siebie inkorporując, dodając jednocześnie znamiona kwalifikujące – w przypadku oskarżonych J. Ł. i E. B. było to działanie w ewidentnym celu przysporzenia korzyści majątkowych firmom PPUH (...), PPUH (...) i (...) sp. z o.o. poprzez zaniżanie zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa dzięki wykorzystaniu rzeczonych faktur w rozliczeniach podatkowych.

Sąd Apelacyjny stwierdził także wbrew nieprecyzyjnym i niejasnym w tym zakresie wywodom sadu I instancji, że oskarżonym nie można przypisać wyczerpania znamion przestępstwa oszustwa na szkodę Skarbu Państwa – z art. 286 § 1 k.k. (co do osk. J. Ł. i E. B. – także w zw. z art. 294 § 1 k.k.), jednakże nie ze względów podnoszonych w apelacjach adwokatów M. N. (2)i A. T. w zarzutach odnoszących się do obrazy przepisu art. 286 § 1 k.k. tj. braku wykazania sposobu i wyliczenia przyjętej przy tym występku szkody, czy też błędnych ustaleń faktycznych co do wprowadzania Skarbu Państwa w błąd. Jak słusznie zwrócił uwagę w swej apelacji obrońca oskarżonej E. B., do realizacji znamion przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. przez oskarżonych nie doszło, gdyż brak było niezbędnego elementu oszustwa w postaci rozporządzenia mieniem przez oszukiwany podmiot (w tym wypadku Skarb Państwa reprezentowany przez Urząd Skarbowy w C.). Dokumenty zgromadzone w aktach sprawy i załącznikach do nich nie wskazują, aby firmy oskarżonych uzyskiwały od Skarbu Państwa kiedykolwiek zwrot nadpłaconego podatku VAT, a wykorzystanie faktur objętych niniejszym postępowaniem posłużyło jedynie do obniżenia zobowiązań podatkowych tych firm względem Skarbu Państwa z tytułu podatku VAT i podatku dochodowego. W takiej sytuacji, gdy wykorzystywana była procedura samoobliczenia podatku, nie może być mowy o rozporządzaniu mieniem przez organ podatkowy, co potwierdził Sąd Najwyższy w zasługującym na aprobatę postanowieniu z dnia 24 czerwca 2015 r. (sygn. I KZP 2/15). Świadome zaniżanie swych zobowiązań podatkowych poprzez wprowadzanie w błąd organów podatkowych przy samoobliczaniu podatku może być rozpatrywane jako przestępstwo skarbowe z art. 56 k.k.s., jednakże zarzut popełnienia takiego przestępstwa skarbowego nie był oskarżonym stawiany w niniejszym postępowaniu, a sąd odwoławczy nie mógł nawet rozważać, czy w granicach czynów opisanych w akcie oskarżenia istniała możliwość przypisania oraz skazania oskarżonych za takie przestępstwo skarbowe, skoro nie zostali za nie skazani w I instancji, a wniesiono środki odwoławcze tylko na korzyść oskarżonych. Z tego względu sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok i wyeliminował z opisów czynów przypisanych oskarżonym fragmenty odnoszące się do przestępstwa oszustwa, a podstaw skazania i wymiaru kary usunął przepisy art. 286 § 1 k.k. oraz art. 294 § 1 k.k.

Ponieważ przyjęcie, że oskarżeni nie zrealizowali swoimi czynami znamion przestępstw oszustwa, a w odniesieniu do J. Ł. i E. B. – oszustwa w stosunku do mienia znacznej wartości, w istotny sposób obniżyło kryminalną zawartość czynów, za które odpowiedzialność karną ponoszą oskarżeni, niezbędne stało się również obniżenie wymierzonych im kar pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny uznał za adekwatne do wszystkich okoliczności, jakie należało uwzględniać przy wymiarze kar w odniesieniu do przestępstw popełnionych przez poszczególnych oskarżonych, a nadto uwzględniające stopień społecznej szkodliwości ich czynów oraz odmienne role w przestępczym procederze i różnice w odniesionych z niego korzyści – kary: 1 roku i 6 miesięcy względem J. Ł. oraz po 1 roku pozbawienia wolności w stosunku do R. Ł. i E. B.. Do takich właśnie kar obniżono kary pozbawienia wolności zmieniając w tym zakresie zaskarżony wyrok, jednakże z uwagi na działanie sprawców w celu osiągnięcia przez firmy oskarżonych korzyści majątkowych i głównie finansowy wydźwięk procederu, w którym oskarżeni uczestniczyli, uznano za stosowne pozostawić na poziomie niezmienionym względnie niskie kary grzywny orzeczone przez sąd I instancji obok kar pozbawienia wolności.

Sąd odwoławczy uznał, że nie były bezpodstawne zarzuty podniesione w apelacjach obrońców oskarżonego J. Ł., zwłaszcza radcy prawnego J. G., wskazujące na nadmierną surowość kary wymierzonej temu oskarżonemu poprzez orzeczenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności. W istocie sąd I instancji, być może nazbyt emocjonalnie oceniając negatywną postawę tego oskarżonego w toku niniejszego postępowania, nadmierną wagę przypisał do okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego J. Ł., nie uwzględniając w należytym stopniu okoliczności łagodzących i nie bacząc na ogólną sprawiedliwość represji karnych, które spotkały wszystkich uczestników całego rozpatrywanego procederu przestępczego. Należało wziąć pod uwagę przy wymiarze kary rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa przypisanego J. Ł., które dotyczyło 41 nierzetelnych faktur VAT obejmujących łącznie kwotę tego podatku w wysokości nieco przekraczającej 370 tysięcy złotych, co w porównaniu z czynami przypisywanymi innym uczestnikom całego procederu, tj. T. P., J. S. z d. N., G. K., M. N. (1), J. B., a także w zestawieniu z innymi sprawami rozpatrywanymi w sądach dotyczącymi korzystania z tzw. pustych faktur i oszustw podatkowych, nie może być uznane za ilości wyjątkowo znaczące. Spośród wszystkich osób uwikłanych w ten proceder jedynie J. S. wymierzono karę o porównywalnej surowości, a potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa wskazują na zasadność kształtowania represji karnej wobec różnych osób zaangażowanych w ten sam proceder w sposób uwzględniający rolę, wkład, odniesione korzyści i rozmiar przestępczej działalności poszczególnych osób tak, aby rozstrzygnięcia o karach postrzegane były jako wyważone i sprawiedliwe. Poza postawą oskarżonego J. Ł. w trakcie trwania postępowania, którą określić można jako wynikającą z jego charakteru zawziętość procesową, wobec jego osoby przeważały okoliczności mające łagodzący wpływ na wymiar kary. Oskarżony nie był wcześniej karany za przestępstwo, prowadził i prowadzi ustabilizowany tryb życia, z dokumentów złożonych do akt sprawy (k. 3707-3713) wynika, że jest on pozytywnie postrzegany w społeczności lokalnej i angażował się w działalność społeczną oraz charytatywną. Wszystko to przemawia za stwierdzeniem, że pomimo niewykonania kary pozbawienia wolności, mając także na względzie nauczkę, jaką niosło ze sobą postępowanie w tej sprawie, oskarżony J. Ł. nie popełni w przyszłości przestępstwa, co pozwala na sformułowanie wobec niego pozytywnej prognozy kryminologiczno-społecznej. Dlatego sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok i stosując przepisy art. 69 § 1 i 2 oraz art. 70 § 1 pkt 1) k.k. w brzmieniu sprzed 1 lipca 2015 r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec J. Ł. kary pozbawienia wolności, co w połączeniu z zastosowaniem maksymalnego, pięcioletniego okresu próby oraz orzeczonymi względem tego oskarżonego grzywną i środkiem karnym w postaci zakazu opartego na przepisie art. 41 § 1 k.k. sprawia, że zrealizowane zostaną wszystkie funkcje kary za popełnione przestępstwo w odniesieniu do oskarżonego J. Ł..

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok także w ten sposób, że uchylił rozstrzygnięcia o przepadku części korzyści odniesionych z przestępstwa wydane w oparciu o przepis art. 45 § 1 k.k., albowiem jak wynika z ostatniego zdania tegoż przepisu przepadku nie orzeka się, jeżeli korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi. W tej sprawie korzyści uzyskane z przypisanych oskarżonym J. i R. Ł. przestępstw należy utożsamić z kwotą podatków bezzasadnie zaniżonych poprzez wykorzystanie faktur objętych niniejszym postępowaniem. Zatem takie kwoty podlegają zwrotowi pokrzywdzonemu Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez właściwego naczelnika Urzędu Skarbowego i postępowanie w tym zakresie zostało wszczęte i jest prowadzone przed Urzędem Skarbowym w C.. Pozostawienie rozstrzygnięć wydanych na podstawie art. 45 § 1 k.k. w zaskarżonym wyroku mogłoby spowodować podwójne obciążenie oskarżonych obowiązkiem zwrotu tych samych kwot.

Z wszystkich przedstawionych względów sąd odwoławczy w opisanych częściach zmienił zaskarżony wyrok na korzyść oskarżonych, utrzymując go w mocy w pozostałym zakresie.

O kosztach sądowych postępowania odwoławczego orzeczono w oparciu o przepisy art. 634 i 636 k.p.k. wymierzając oskarżonym opłaty za obie instancje stosownie do przepisu art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (j.t. – Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223).

SSA Gwidon Jaworski SSA Robert Kirejew SSA Grażyna Wilk