Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Dorota Stańczyk

Protokolant – starszy sekretarz sąd. Alicja Machnio

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2016 roku w Lublinie

sprawy T. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania T. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 12 sierpnia 2015 roku znak (...)

I zmienia zaskarżoną decyzję i ustala T. N. prawo do emerytury od dnia (...)roku;

II zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. na rzecz T. N. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII U 1439/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 12 sierpnia 2015 roku odmówił T. N. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60-lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, na dzień 1 stycznia 1999 roku wykazał łączny staż ubezpieczeniowy 25 lat, miesiąc i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych, ale nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Do okresu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględnił zatrudnienia w (...) od 15 października 1973 roku do 31 grudnia 1998 roku, ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 11 maja 2001 roku opisany charakter pracy nie jest określony zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Ponadto stanowisko pracy (szlifierz narzędziowy, szlifierz narzędziowy brygadzista) nie odpowiada ściśle nazwie wymienionej w wykazie aktu resortowego (k.30 akt ZUS).

W dniu 25 sierpnia 2015 roku T. N. wniósł odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu od 15 października 1973 roku do 7 maja 2001 roku i ustalenie prawa do emerytury (k.2-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie uzasadniając jak w treści zaskarżonej decyzji (k. 6-7 a.s.).

Na rozprawie dniu 25 maja 2016 roku pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych (k. 36v a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

T. N. urodził się w dniu (...), a wniosek o emeryturę złożył dnia 3 sierpnia 2015 roku (k. 1-4 a.s.). Do wniosku dołączył świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawione przez (...) (...)w A. z dnia 11 maja 2001 roku, z którego wynika, że w okresie od 15 października 1973 roku do 7 maja 2001 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na szlifowaniu i ostrzeniu narzędzi metalowych wymienione w Wykazie A, Dziale III, poz. 78 na stanowiskach szlifierza narzędziowego, szlifierza narzędziowego brygadzisty wymienionych w Wykazie A, Dziale III, poz. 78 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku nr 7 w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (k.14 akt ZUS).

Sąd ustalił w niniejszym postępowaniu, że T. N. od 15 października 1973 roku został zatrudniony w Zakładach Produkcji (...) w A. (późniejszym (...) Spółce z o.o. w A.) na stanowisku szlifierza na czas nieokreślony (umowa o pracę, k. 3 cz. B akt osobowych). Tenże zakład pracy zajmował się produkcją zaworów kulowych, głowic, drukarek, tabletkarek. Wnioskodawca wykonywał pracę w Dziale Narzędziowni. Do jego obowiązków należało ostrzenie narzędzi kształtowych w postaci frezów, dłutownic, noży tokarskich. Czynności te wykonywał za pomocą szlifierek uniwersalnych, którymi szlifował wałki i otwory oraz szlifierek do płaszczyzn. Podczas jego pracy urządzenia, które obsługiwał emitowały hałas, a ze szlifowanych narzędzi wydzielał się pył. Wnioskodawca otrzymywał dodatek z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach szlifierzy nie byli podzieleni na brygady. Swoje obowiązki wnioskodawca wykonywał przez 8 godzin dzienne. Praca odbywała się w systemie dwuzmianowym (zeznania wnioskodawcy k. 17v-18, 36v. a.s., zeznania świadków: W. S. k. 35v .a.s., M. G. k.17v-18 a.s., H. I. k. 36 a.s.). Od 4 listopada 1974 roku do 8 października 1976 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową (bezsporne, kserokopia książeczki wojskowej k. 11-12 akt ZUS). Od dnia 8 listopada 1976 roku został ponownie zatrudniony u macierzystego pracodawcy w Dziale Narzędziowni na stanowisku szlifierza i wykonywał tożsame czynności, jak przed służbą wojskową (umowa o pracę k.10 cz. B akt osobowych, zeznania wnioskodawcy k. 17v-18, 36v. a.s., zeznania świadków W. S. k. 35v .a.s., M. G. k.17v-18 a.s., H. I. k. 36 a.s). Z dniem 1 lutego 1984 roku powierzono wnioskodawcy obowiązki szlifierza-brygadzisty. Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach szlifierzy nie byli podzieleni na brygady, a angaż na stanowisku brygadzisty miał na celu jedynie zwiększenie wynagrodzenia pracownika, które wzrosło o 10 % (k. 26 cz. B akt osobowych, zeznania wnioskodawcy k. 17v-18, 36 v a.s., zeznania świadków W. S. k. 35v .a.s., M. G. k.17v-18 a.s., H. I. k. 36 a.s. ). W okresie od 11 września 1984 roku do 10 grudnia 1984 roku wnioskodawca przyuczał inne osoby do pracy w zawodzie szlifierza. Jednak jego zakres obowiązków nie uległ wówczas zmianie, przyuczani pracownicy przede wszystkim przyglądali się, jak wnioskodawca szlifował narzędzia. Przez cały okres zatrudnienia wnioskodawca przyuczył jednego, albo dwóch pracowników. W 1978r. przeszkalał ucznia ze szkoły przyzakładowej, co polegało na tym, ze wnioskodawca wykonywał swoja pracę i tłumaczył co robi, zaś uczeń przyglądał się stojąc z boku. (k. 27 cz.B akt osobowych, zeznania wnioskodawcy k. 17v-18, 36v. a.s., zeznania świadków : W. S. k. 35v .a.s., M. G. k.17v-18 a.s., H. I. k. 36 a.s.). Z dniem 7 maja 2001 roku pracodawca rozwiązał ze skarżącym stosunek pracy (k.5 cz. C akt osobowych)

Sąd uznał za wiarygodne zeznania wnioskodawcy, uznając je za wewnętrznie spójne, logiczne i znajdujące potwierdzenie w zeznaniach świadków W. S., M. G. i H. I.. Świadek W. S. pracował Zakładach Produkcji (...) w A. na stanowisku szlifierz-ostrzarz w latach 1973-2001, a M. G. pracował jako kierownik komórki kadrowej w latach 1983 -2003. Z kolei świadek H. I. wykonywał obowiązki frezera w tym zakładzie w latach 1975-2003. W swoich zeznaniach potwierdzili, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się mechanicznym szlifowaniem wyrobów metalowych.

Z uwagi na wspólny wieloletni okres pracy z wnioskodawcą w tym samym zakładzie pracy, świadkowie mieli sposobność dokonania spostrzeżeń okoliczności, o których zeznawali, a ich stały i powtarzający się charakter utrwalił co do zasady ich przebieg na tyle, iż mimo upływu czasu przedstawili poszczególne zdarzenia w pełni rzetelnie i spójnie. Z racji wykonywanych obowiązków pracowniczych świadkowie znali podział organizacyjny zakładu pracy, w którym pozostawali w zatrudnieniu oraz z uwagi na wykonywane obowiązki mieli bezpośredni kontakt z wnioskodawcą. Dlatego też zeznania świadków jako logiczne i zbieżne z innymi dowodami Sad uznał za wiarygodne.

Sąd obdarzył także wiarą dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych i w aktach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ich treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron, nie budziły one również wątpliwości Sądu tak co do ich formy, jak i treści. W aktach osobowych wnioskodawcy znajdują się angaże, zaświadczenia, umowy o pracę, pisma wnioskodawcy i pisma pracodawcy, na podstawie których możliwe było ustalenie charakteru i okresów pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach. Dokonując oceny dowodów z dokumentów zawartych w aktach osobowych T. N. podnieść jednak należy, iż w zakresie, w jakim dokumenty te wskazywały, że wnioskodawca wykonywał pracę „szlifierza narzędziowego” i „szlifierza-brygadzisty” były nieadekwatne do faktycznego charakteru pracy wnioskodawcy, wynikającego z zeznań wnioskodawcy oraz świadków, którzy zgodnie wskazali, że wykonywał on cały czas obowiązki szlifierza. W świetle powyższego uznać należy, iż dokumenty te nie odzwierciedlały pełnego zakresu pracy wnioskodawcy, a wynikały z faktu organizacyjnego przyporządkowania w strukturze zakładu pracy.

Wskazać należy, że świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione przez (...) (...) w A. z dnia 11 maja 2001 roku zostało wystawione nierzetelnie, albowiem nie powołano w nim przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, ze wskazaniem rodzaju wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji, a ponadto stanowiska pracy w nim wskazane (szlifierze narzędziowy, szlifierz narzędziowy brygadzista) nie odpowiadają ściśle nazwie wymienionej w wykazie aktu resortowego. Jednak wadliwe wystawienie takiego świadectwa, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach nie jest, bowiem wyłącznym dowodem służącym do wykazania charakteru świadczonej pracy. A co za tym idzie jego brak nie wyklucza ustalenia, że świadczona praca była pracą w szczególnych warunkach. Wskazać również należy, iż wydanie świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, zawierających braki formalne lub brak takiego świadectwa nie ma decydującego znaczenia przy ocenie charakteru pracy. Nie stanowi ono dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 § l i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest ani organem państwowym, ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2004 roku, III UK 31/04 OSNP 2005/1/13).Należy zauważyć, iż w przeciwieństwie do postępowania przed organem rentowym, Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia faktów przed organami rentowymi. Zasadniczym celem postępowania przed Sądem jest, bowiem rozstrzygnięcie sprawy po dostatecznym, wszechstronnym wyjaśnieniu jej okoliczności spornych. Ułatwia to art. 473 k.p.c., który stanowi, iż w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Powyższe oznacza, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 roku, poz. 748 ), zwanej dalej ustawą FUS, mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęły okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27. Emerytura, taka przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według art . 32. ust. 2 cytowanego artykułu za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ustęp 4 cytowanej normy prawnej stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast
§ 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis art. 1 § 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Bezspornym jest, że wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego , ukończył 60 lat w dniu (...) roku i na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymował się co najmniej 25-letnim stażem pracy.

Stosownie do utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku, I PK 194/08, Lex nr 528152, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNP z 2002 roku, Nr 11, poz. 272).

W oparciu o analizę zeznań wnioskodawcy i świadków oraz danych wynikających z akt osobowych uznać należy, iż wnioskodawca był zatrudniony w szczególnych warunkach w Zakładach Produkcji (...) w A. (późniejszym (...) Spółce z o.o. w A.) od dnia 15 października 1973 roku do 3 listopada 1974 roku (rok i 12 dni) i od 8 listopada 1976 roku do 31 grudnia 1998 roku (22 lata, miesiąc i 24 dni), wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracę wymienioną w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, w wykazie A, dziale III „W hutnictwie i przemyśle metalowym””, pod poz. 78 - prace polegające na szlifowaniu lub ostrzeniu wyrobów i narzędzi metalowych oraz ich polerowaniu mechanicznym. W stosowanym pomocniczo zarządzeniu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku nr 7 w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 3 sierpnia 1987 roku, Nr 4 ) w wykazie A, dziale III, pod poz. 78 w pkt 1 wymieniono stanowisko „szlifierz”.

Nadto Sąd Okręgowy w pełni podziela ugruntowane stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone między innymi w wyrokach: z dnia 6 kwietnia 2006 roku (III UK 5/06 OSNP z 2007 roku, Nr 7-8, poz. 108), z dnia 9 marca 2010 roku (I UK 333/09 LEX 585739), z dnia 7 grudnia 2010 roku (I UK 203/10 LEX 786370) i z dnia 25 lutego 2010 roku (II UK 215/09 OSNP z 2011 roku, Nr 15-16, poz. 219), zgodnie z którym okres zasadniczej służby wojskowej podlega zaliczeniu do okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach jeśli przed i po odbyciu zasadniczej służby wojskowej wykonywana jest praca tego rodzaju a pracownik w ustawowym terminie (najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z zasadniczej służby wojskowej) zgłosi swój powrót do tego zatrudnienia.

Okres tej służby od dnia 4 listopada 1974 roku do 8 października 1976 roku (1 rok, 11 miesięcy i 5 dni) podlega zatem uwzględnieniu jako okres pracy w szczególnych warunkach, bowiem wnioskodawca, zarówno przed służbą, jak i po powrocie do zakładu, pracę tego rodzaju wykonywał.

Łącznie wnioskodawca legitymuje się więc stażem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w wymiarze 25 lat, miesiąc i 19 dni.

Podsumowując, T. N. spełnił przesłanki z art. 184 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, to jest:

1) ukończył 60 lat w dniu(...) roku,

2) udowodnił 25 lat zatrudnienia, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

3) nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi wskazaniami zmienił zaskarżoną decyzję ustalając wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia(...)roku, to jest od ukończenia wieku emerytalnego przez skarżącego.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w oparciu o art.98 kpc w zw. z §12 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz.461 ze zm.).

Mając powyższe na uwadze w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.