Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2016 roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący – Sędzia S.O. Zofia Kubalska

Protokolant – sekretarz sądowy Ewelina Parol

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016 roku w Lublinie

sprawy S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 15 kwietnia 2015 roku znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VIII U 54 /16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2015 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych w L. na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.) odmówił S. P. prawa do wcześniejszej emerytury, ponieważ według organu rentowego nie udowodnił, że co najmniej przez 15 lat wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, pracę w warunkach szczególnych. (k. 19 t. II a.e.).

S. P. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w całości i domagając się jej zmiany i przyznania mu wcześniejszej emerytury w związku z pracą w szczególnych warunkach. Decyzji zarzucił naruszenie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 1 ust. 1 i § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Podniósł, że w okresie od 1 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywał pracę w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D., na stanowisku kierowcy ciągnika kołowego – traktorzysty, w szczególnych warunkach. (k. 2-4 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o odrzucenie odwołania uzasadniając, że w sprawie odwołania od decyzji odmawiającej emerytury S. P. w dniu 27 września 2013 roku, Sąd Okręgowy w Lublinie w sprawie sygnatura akt VIII U 3304/12 wydał wyrok oddalający odwołanie, a Sąd Apelacyjny w Lublinie rozpoznając apelację wnioskodawcy w sprawie sygnatura akt III AUa 1306/13, w dniu 30 stycznia 2014 roku oddalił apelację. Ponadto, podniósł argumenty leżące u podstaw zaskarżonej decyzji. (k. 5 a.s.).

Na rozprawie w dniu 3 listopada 2015 roku pełnomocnik wnioskodawcy popierał odwołanie, jednocześnie wnosił o uwzględnienie wnioskodawcy okresu zatrudnienia od 1 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D. jako okresu pracy w szczególnych warunkach. Podniósł, że przed Sądem Rejonowym w Puławach w sprawie sygnatura akt IV P 252/14 o ustalenie, Sąd ustalił, że wnioskodawca był zatrudniony od 1 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D., na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy (k. 13v a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

S. P. urodził się w dniu (...).

W dniu 31 lipca 2012 roku wnioskodawca złożył wniosek o ustalenie prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach (k. 1-4 t.I a.e.).

Decyzją z dnia 28 sierpnia 2012 roku organ rentowy odmówił S. P. prawa do emerytury. Na podstawie przedłożonych dokumentów nie zaliczono do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 19 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D., ponieważ w tym okresie wnioskodawca nie był pracownikiem lecz był członkiem Spółdzielni. (decyzja k.58 t. I a.e.).

Sąd Okręgowy w Lublinie w sprawie sygnatura akt VIII U 3304/12 z dnia 27 września 2013 roku oddalił odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji, a Sąd Apelacyjny w Lublinie rozpoznając apelację wnioskodawcy w sprawie sygnatura akt III AUa 1306/13, w dniu 30 stycznia 2014 roku oddalił apelację. Jednocześnie Sad Okręgowy w Lublinie ustalił, że wnioskodawcę w okresie od 19 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku łączył z Rolniczą Spółdzielnią Produkcyjną (...) w D. stosunek członkowstwa i Sąd Apelacyjny w Lublinie podzielił te ustalenia ( wyrok k. 32 i 54, uzasadnienie k. 35-39 i 59v-60 akt VIII U 3304/12).

W dniu 26 marca 2015 roku wnioskodawca złożył kolejny wniosek o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach i domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach faktycznego okresu zatrudnienia od 19 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D. (wniosek k. 1-6, pismo k.6 t.II a.e.).

Do wniosku dołączył prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Puławach z dnia 23 lutego 2015 roku, sygnatura akt IV P 252/14, w którym po rozpoznaniu sprawy z powództwa S. P. przeciwko Syndykowi Masy Upadłości Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) o ustalenie istnienia stosunku pracy w pkt I ustalono, że powód był zatrudniony w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D. w okresie od 16 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca ciągnika kołowego- traktorzysta . ( wyrok k. 7 t.II a.e.).

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2015 roku organ rentowy odmówił S. P. prawa do emerytury (decyzja k.19 t. II a.e.).

W niniejszym postępowaniu wnioskodawca zeznał, iż w okresie od 16 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku był członkiem(...) w D. , a wynagrodzenie otrzymywał w postaci dniówek obrachunkowych, których wysokości ustalano na zebraniu członków(zeznania wnioskodawcy k. 59v-60 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów. Sąd nie znalazł podstaw by kwestionować ich wiarygodność. Zostały one sporządzane przez uprawnione osoby, nie noszą żadnych śladów ingerencji w ich treść.

Na wiarę zasługiwały zeznania skarżącego jako pełne, logiczne i spójne z dowodami w postaci dokumentów.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zasadniczą kwestią w niniejszym postępowaniu było ustalenie, czy ubezpieczony w okresie zatrudnienia od 19 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D., był członkiem tej Spółdzielni, czy swoje obowiązki wykonywał na podstawie stosunku pracy.

Okoliczność ta została jednak uprzednio prawomocnie przesądzona w odrębnie prowadzonej uprzednio sprawy zakończonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 27 września 2013 roku , sygn. akt VIII U 3304/12, a następnie, wskutek apelacji ubezpieczonego, wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 30 stycznia 2014 roku, akt III AUa 1306/13, oddalającym rzeczony środek zaskarżenia. W sprawach tych przesądzono, że ubezpieczonego w okresie od 19 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku łączył z Rolniczą Spółdzielnią Produkcyjną (...) w D. stosunek członkostwa.

Mając na uwadze wyżej powołane okoliczności, należało przyjąć, że w niniejszej sprawie zastosowanie znajduje regulacja wynikająca z przepisu art. 365 § 1 k.p.c, zgodnie z którym orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Sąd Okręgowy podziela ugruntowany w orzecznictwie pogląd prawny, iż moc wiążąca orzeczenia, określona w art. 365 § 1 k.p.c., oznacza, że dana kwestia brana pod uwagę w kolejnym postępowaniu nie podlega ponownemu badaniu. Związanie orzeczeniem oznacza niedopuszczalność nie tylko dokonywania ustaleń sprzecznych z nim, ale nawet przeprowadzania postępowania dowodowego w tym zakresie (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2011 r., sygn. akt I UK 239/10, LEX nr 738532, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2015 rok, sygn.. akt III UK 198/14, LEX nr 1790974 ). Nie można dokonywać odmiennych ustaleń faktycznych. Związanie innych sądów treścią prawomocnego orzeczenia oznacza też nakaz przyjmowania przez nie, że w objętej nim sytuacji stan prawny przedstawia się tak, jak to wynika z sentencji orzeczenia (zob. wyrok sądu Najwyższego z dnia 13 października 2010 r., sygn. akt II UK 105/10, LEX 687035). Inne sądy, organy państwowe oraz organy administracji publicznej, rozstrzygające w sprawach innych niż karne są bowiem związane prejudycjalnie, czyli nie mogą dokonać odmiennej oceny prawnej roszczenia niż zawarta w prejudykacie, ale także nie mogą dokonać odmiennych ustaleń faktycznych.

W związku z powyższym Sąd orzekający w niniejszej sprawie jest związany prawomocnymi wyrokami w sprawach: o sygn. akt VIII U 3304/12 i sygn. akt AUa 1306/13, i poczynionym przez te Sądy ustaleniem oraz oceną prawną przesadzającą, iż ubezpieczony był członkiem z Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D. w okresie od 19 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku. Co jest istotne w niniejszej sprawie, ubezpieczony również tego faktu nie negował.

Wskazać należy jedocześnie, że nie jest zasadne stanowisko skarżącego, iż Sąd rozpatrujący niniejsza sprawę jest związany wyrokiem Sądu Rejonowego w Puławach z dnia 23 lutego 2015 roku, sygn. akt IV P 252/14,w którym ustalono, że S. P. był zatrudniony w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D. w okresie od 19 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca ciągnika kołowego.

Mocy wiążącej prawomocnego wyroku w rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c. nie można rozpatrywać bowiem w oderwaniu od art. 366 k.p.c., który to przymiot powagi rzeczy osądzonej odnosi tylko "do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami". Związanie sądu prawomocnym orzeczeniem, zapadłym w innej sprawie, na podstawie art. 365 § 1 k.p.c., występuje w zasadzie przy tożsamości nie tylko przedmiotowej, ale i podmiotowej obu tych spraw.

Przenosząc powyższe rozważania na okoliczności niniejszej sprawy, mając jednocześnie w polu widzenia treść przywoływanego prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Puławach, stwierdzić należy, że Sąd rozpatrujący niniejszą nie związany tym wyrokiem, albowiem w niniejszym postępowaniu i postępowaniu przed Sądem Rejonowy w Puławach nie zachodzi tożsamość stron.

Mając na uwadze, iż okresie w od 19 marca 1977 roku do 15 września 1991 roku P. był członkiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej (...) w D., brak było podstaw do zaliczenia tego okresu do pracy w warunkach szczególnych.

Podkreślić należy, że przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w dotyczą tylko pracowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, o czym stanowi § 1 ust. 1 rozporządzenia, a nie stosunku członkostwa w spółdzielni. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy z 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze- (tekst jednolity: Dz.U. z 2003 r. nr 188, poz. 1848 ze . zm.) prawo i obowiązek świadczenia pracy przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej wynika ze stosunku członkostwa (art. 155 § 1 tej ustawy). Oznacza to, że członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej stanowi podstawę do świadczenia pracy, a do takich stosunków nie mają zastosowania przepisy powszechnego prawa pracy, jako że ich podłożem jest cywilnoprawny charakter stosunku członka ze spółdzielnią w zakresie świadczenia pracy. Prawo i obowiązek świadczenia pracy wynika ze stosunku członkostwa w spółdzielni, z którym wiąże się prawo do udziału w zarządzaniu spółdzielnią i inne rozwiązania instytucjonalne właściwe ruchowi spółdzielczemu, co ma określony wpływ na sposób organizacji pracy i podporządkowanie w procesie jej świadczenia. W zestawieniu ze stosunkiem pracy, stosunek członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, w ramach którego świadczona jest praca, wykazuje właściwości jakościowo różne i w związku z tym do pracy wykonywanej przez członków tych spółdzielni zastosowanie mają tylko nieliczne (ochronne) przepisy prawa pracy. Członek rolniczej spółdzielni produkcyjnej nie może świadczyć pracy na podstawie umowy o pracę. Uchwała walnego zgromadzenia spółdzielni nie może zmienić charakteru prawnego zatrudnienia członków spółdzielni poprzez deklarację, że "członkowie będą pracować na takich samych warunkach jak pracownicy". Status prawny członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej w zasadniczy sposób różni się od statusu pracownika zatrudnionego w tej samej spółdzielni, choćby ich wynagrodzenie, miejsce i czas pracy były identyczne(vide postanowienia Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2008 r., III UK 92/07, LEX nr 448929).

Wstąpienie do spółdzielni ma za cel prowadzenie wspólnej gospodarki na całym obszarze gruntów rolnych, włączonych do spółdzielni, przy czym praca na rzecz spółdzielni nie musi polegać wyłącznie na uprawie roli, lecz także na wykonywaniu szeregu innych czynności zapewniających prawidłowe funkcjonowanie spółdzielni (jak to miało miejsce w przypadku wnioskodawcy). Natomiast członkostwo w spółdzielni nie jest podyktowane zamiarem zarobkowego świadczenia pracy na rzecz określonego zakładu pracy. Brak jest zatem podstaw do przyjęcia, że wnioskodawca w spornym okresie zatrudniony był na podstawie umowy o pracę w spółdzielni.

Skoro zaś praca członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej nie odpowiada warunkom pracy określonym w kodeksie pracy, a status członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej różni się zasadniczo od statusu pracownika, nie można było zaliczyć tych lat do zatrudnienia pracowniczego, a co za tym idzie do okresu, od którego zależy nabycie prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy warunkach szczególnych (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2009 roku , I UK 186/09, OSNP 2011/13-14/189).

W konsekwencji uznać należało, iż z uwagi na jednoczesny status członka rolniczej spółdzielni wnioskodawca nie wykonywał w spornym okresie pracy w reżimie ściśle pracowniczym o jakim mowa w art. 22 k.p.

Sumując stwierdzić należy, że wnioskodawca nie spełnił wszystkich przesłanek z art. 184 ustawy o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych(Dz.U.2015, poz. 748) albowiem nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi ustaleniami uznał, ze zaskarżona decyzja jest prawidłowa, a odwołanie wnioskodawcy podlega oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz na mocy art. 47714 § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.