Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Adrianna Mongiałło

Protokolant: star. sekr. sądowy Klaudia Treter

po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku J. R. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

przy udziale osób zainteresowanych: K. B. (1), U. K. (1), A. P., K. J., Ż. B., E. K. (1), A. K., K. K., M. D., E. D., W. L., K. M., A. S., G. K., S. K., K. P. (1), M. S. (1), M. K. (1), A. L., K. S. (1), A. D., M. S. (2), N. K., L. Z., M. K. (2), B. P. (1), A. W., I. L., B. J., P. T., M. C., Ż. S., B. P. (2), J. R. (2), E. Ł., M. A., B. Z., K. P. (2), K. S. (2), D. R.

o ustalenie płatnika składek na ubezpieczenia społeczne

na skutek odwołania J. R. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 21 września 2015 roku

o numerach:

(...), (...), (...),(...),

(...), (...),(...), (...),

(...), (...),(...),(...),

(...), (...), (...), (...),

(...), (...),(...), (...),

(...), (...), (...), (...),

(...), (...), (...), (...),

(...), (...),(...), (...),

(...), (...),(...), (...),

(...), (...), (...),(...).

I.  oddala odwołania,

II.  zasądza od wnioskodawcy J. R. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. kwotę 7200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 1131/15

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 21 września 2015 r. kolejno o numerach:(...), (...),(...), (...), (...) (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...),(...), (...), (...), (...), (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że zainteresowani: K. B. (1), K. J., Ż. B., E. K. (2), A. K., K. K., M. D., E. D., W. L., K. M., A. S., G. K., S. K., K. P. (1), M. S. (1), M. K. (1), A. L., K. S. (1), A. D., M. S. (2), N. K., L. Z., M. K. (2), B. P. (2), A. P., P. T., Ż. S. i B. P. (1) podlegają jako pracownicy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu w okresach wskazanych w decyzji u płatnika składek J. R. (1) NIP: (...).

Decyzjami z dnia 21 września 2015 r. kolejno o numerach: od (...) do (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że zainteresowane: J. R. (2), E. Ł., M. A., B. Z., K. P. (2), K. S. (2) i D. R. podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i dobrowolnie chorobowemu w okresach wskazanych w decyzji u płatnika składek J. R. (1) NIP: (...) jako osoby wykonujące umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy.

Decyzjami z dnia 21 września 2015 r. kolejno o numerach: (...), (...), (...), (...), (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że osoby zainteresowane: U. K. (2), A. W., I. L., B. J. i M. C. podlegają jako pracownicy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu w okresach wskazanych w decyzji u płatnika składek J. R. (1) NIP: (...) oraz podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i dobrowolnie chorobowemu w okresach wskazanych w decyzji u płatnika składek J. R. (1) NIP: (...) jako osoby wykonujące umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy.

W uzasadnieniach powyższych decyzji organ rentowy wskazał, że w marcu 2015r. płatnik składek J. R. (1), jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, dokonał wyrejestrowania osób zatrudnianych na podstawie umów o pracę lub umów cywilnoprawnych z ubezpieczeń społecznych z okresem wstecznym, a jednocześnie placówki prowadzone przez J. R. (1): (...) Przedszkole w L., (...) Przedszkole w G. i Poradnia(...) w L. - po nadaniu im odrębnych numerów NIP - zgłosiły się jako odrębni płatnicy dla poszczególnych zainteresowanych za wsteczne okresy objęte korektą złożoną przez J. R. (1), jako osobę fizyczną. Powołując się na przepis art. 4 pkt 2 lit. a oraz art. 8 ust. 6 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych organ rentowy stwierdził, że płatnikiem składek jest J. R. (1) jako osoba prowadząca wyżej wymienione niepubliczne przedszkola i placówkę oświatową, a nie te placówki.

Odwołania od powyższych decyzji złożył J. R. (1), zarzucając:

1.  błędną interpretację art. 8 ust. 6 pkt 5 ustawy systemowej, poprzez uznanie, że z przepisu tego wynika, że osobę prowadzącą niepubliczną jednostkę oświatową należy uznać za pracodawcę zatrudnionych w tej jednostce osób;

2.  niewłaściwe zastosowanie art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej, poprzez uznanie, że J. R. (1) jako osoba prowadząca niepubliczną jednostce oświatową jest pracodawcą dla zatrudnianych w tej jednostce osób;

3.  niezastosowanie art. 3 Kodeksu pracy i tym samym uznanie, że jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej nie może zostać uznana za pracodawcę;

4.  naruszenie przepisu art. 107 § 1 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy systemowej, poprzez nie zawarcie w decyzji uzasadnienia prawnego.

Uzasadniając te zarzuty płatnik podniósł, że założone przez niego przedszkola i poradnia są jednostkami na tyle wyodrębnionymi pod względem organizacyjnym, że stały się samodzielne, występują w obrocie odrębnie, mają osobne rachunki bankowe, korzystają z odrębnych dotacji oświatowych i korzystają z wpłat gotówkowych rodziców uiszczonych w ich osobnych kasach. Działalnością przedszkoli kieruje dyrektor i kadra pedagogiczna, a umowy o pracę podpisywane są przez osoby upoważnione przez dyrektora. To, zdaniem odwołującego powoduje, że założone przez niego placówki są jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej i spełniają kryteria definicji pracodawcy w rozumieniu art. 3 k.p. Pracodawca natomiast jest płatnikiem składek w myśl art. 4 pkt 2 lit a ustawy systemowej.

Odwołujący wniósł o uchylenie zaskarżonych decyzji w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz od organu rentowego kosztów postępowania.

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o ich oddalenie, podtrzymując argumentacje zawartą w uzasadnieniach zaskarżonych decyzji dodając, że art. 4 pkt 2 lit. a za pracodawcę uznaje także osobę fizyczną pozostającą z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi. Zgodnie z powyższym - zdaniem ZUS-osoba fizyczna prowadząca niepubliczne przedszkole z tego rodzaju działalności podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu na zasadach właściwych dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Jeżeli w związku z tą działalnością osoba fizyczna zatrudnia pracowników jest zobowiązana zgłosić się do ZUS jako płatnik składek na ich ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. R. (1) od 15 grudnia 2003r. figuruje w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, pod nr NIP (...), REGON nr (...). Od września 2010r. wnioskodawca prowadzi działalności gospodarczą w zakresie wychowania przedszkolnego. Wykonuje ją w ramach trzech założonych palcówek oświatowych wpisanych do Rejestru Szkół i Placówek Oświatowych ( (...)):

- (...) Przedszkole (...) w L., ul. (...), pod numerem NIP (...), nadanym 28 stycznia 2015r. i numerem REGON (...), nadanym dnia 28 września 2012r.;

- (...) Przedszkole (...) w G., ul. (...), pod numerem NIP (...), nadanym 4 lutego 2015r. i numerem REGON (...), nadanym dnia 8 grudnia 2014r.;

- Poradnia(...) w L., ul. (...), pod numerem NIP (...), nadanym 28 stycznia 2015 r. i numerem REGON (...), nadanym dnia 9 kwietnia 2014r.

Z tytułu prowadzenia wyżej wskazanej działalności wnioskodawca podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym jako osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą w związku z prowadzeniem niepublicznych przedszkoli i placówki oświatowej.

Zgodnie ze statutem placówki (...) Przedszkole (...) w L., organem prowadzącym jest osoba fizyczna J. R. (1), a organem spełniającym nadzór pedagogiczny jest właściwe Kuratorium Oświaty. Organami przedszkola są: organ prowadzący-właściciel przedszkola, Dyrektor i Dyrektor administracyjny. Do zdań organu prowadzącego należy:

a)  właściwe utrzymanie obiektu przedszkola oraz zapewnienie warunków działania przedszkola, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;

b)  zapewnienie funduszy i wykonywanie remontów oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie;

c)  zapewnienie funduszy i wyposażenie placówki w pomoce dydaktyczne, sprzęt niezbędny do realizacji podstawy programowej i wykonywania zadań statutowych przedszkola;

d)  zapewnienie obsługi administracyjnej ,finansowej i organizacyjnej przedszkola;

e)  nadzór, koordynacja zgodności realizowanych przez przedszkole celów z założeniami Statutu Przedszkola;

f)  zapoznawanie się z dokumentacją okresowych kontroli budynków i urządzeń przedszkolnych; w razie potrzeby zapewnienie środków finansowych na realizację potrzeb remontowych;

g)  rozpatrywanie zastrzeżeń do protokołu powypadkowego;

h) zatrudnianie i zwalnianie Dyrektora Przedszkola i pozostałych pracowników przedszkola;

i) stały kontakt z Dyrektorem Przedszkola;

j) dokonywanie oceny pracy Dyrektora;

k) rozpatrywanie przedstawianych przez dyrektora wniosków dotyczących ilości stanowisk i etatów, ilości zajęć dodatkowych organizowanych w przedszkolu z czesnego i zatwierdzanie ilości etatów na dany rok szkolny;

l) opracowywanie regulaminu pracy i regulaminu wynagradzania pracowników placówki.

W statucie tym zastrzeżono, że Dyrektor działa w imieniu pracodawcy, kieruje bieżącą działalnością przedszkola i reprezentuje je na zewnątrz oraz jest bezpośrednim przełożonym wszystkich pracowników. Zgodnie z § 12 ust. 5 statutu Dyrektor współpracuje z organem prowadzącym i nadzorującym w zakresie określonym ustawą i aktami wykonawczymi do ustawy.

Wśród zadań Dyrektora administracyjnego wymieniono w statucie m.in. nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy z nauczycielami i innymi pracownikami przedszkola w porozumieniu z Dyrektorem, dokonywanie oceny pracy nauczycieli i innych pracowników i przyznawanie nagród, nadto przyznawanie wynagrodzeń i premii po uzyskaniu akceptacji przez organ prowadzący.

Na powyższych zasadach w terminach objętych zaskarżonymi decyzjami wnioskodawca zatrudniał na stanowiskach nauczycieli, kucharzy-intendentów i pomocników nauczycieli w (...)Przedszkolu w L. na podstawie umowy o pracę następujące osoby zainteresowane: K. B. (1), K. J., Ż. B., E. K. (2), A. K., K. K., M. D., E. D., W. L., K. M., A. S., G. K., S. K., K. P. (1), M. S. (1), M. K. (1), A. L., K. S. (1), A. D., M. S. (2), N. K., L. Z., M. K. (2), B. P. (2) oraz B. P. (1).

Z zainteresowanymi A. W., I. L., B. J.
i M. C. wnioskodawca zawierał umowy o pracę oraz umowy zlecenia, dotyczące pracy w (...) Przedszkole(...) w L., w okresach objętych zaskarżonymi decyzjami dotyczących tych zainteresowanych.

Na wykonanie usług porządkowych w w.w. przedszkolu z zainteresowanymi: J. R. (2), E. Ł., M. A., B. Z., K. P. (2), K. S. (2) i D. R., płatnik zawierał umowy zlecenia, dotyczące czynności porządkowych oraz opiekuńczo-wychowawczych.

Do końca lutego 2015 r. w.w. zainteresowani z tytułu zawartych umów o pracę
i umów zlecenia byli zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek J. R. (1) jako osobę fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. W marcu 2015r. wnioskodawca wyrejestrował w.w. zainteresowanych ze swojego konta ubezpieczeniowego, za wszystkie wsteczne okresy ubezpieczeń zainteresowanych. Jednocześnie zgłoszenia tych pracowników i zleceniobiorców dokonało za te same wsteczne okresy (...) Przedszkole (...) w L. jako nowy płatnik. Wyjątkiem była sytuacja zainteresowanej B. P. (1), gdyż została ona zgłoszona jako pracownik u nowego płatnika – Poradnię (...) w L..

Statut Poradni (...) w L. przewiduje, iż jej organem prowadzącym jest osoba fizyczna J. R. (1). Statut nie zawiera postanowień określających zakres obowiązków i praw organu prowadzącego. Stanowi natomiast, iż organami poradni są Dyrektor, Zespół Wczesnego Wspomagania powoływany przez Dyrektora oraz Dyrektor administracyjny (§ 9 statutu). Do kompetencji Dyrektora statut ten zalicza m. in. (§ 12): kierowanie działalnością poradni, jej reprezentacja, dysponowanie środkami finansowymi poradni, z zastrzeżeniem, że ponosi od odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie. W § 12 ust. 3 statutu wskazano, iż Dyrektor poradni w wykonaniu swoich zadań współpracuje z właścicielem poradni. Do zadań Dyrektora administracyjnego należy kierowanie zakładem pracy dla zatrudnionych w nim pracowników, decydowanie w sprawach zatrudnienia i zwalniania pracowników, sposobu ich zatrudnienia, wynagradzania i szczegółowego zakresu obowiązków pracowniczych.

Statut placówki (...) Przedszkole (...) w G. posiada treść tożsamą ze statutem (...) w L..

Wnioskodawca na jego podstawie, na takich samych zasadach, jak wyżej wymienione osoby zatrudnione w przedszkolu w L., zatrudniał do pracy w przedszkolu w G. następujących zainteresowanych: A. P., P. T., Ż. S. - na umowę o pracę oraz U. K. (2) na podstawie umowy o pracę, a jednocześnie w czerwcu 2015 r. na podstawie umowy zlecenia.

Z tytułu zawartych umów byli oni zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych do końca lutego 2015 r. przez wnioskodawcę jako osobę fizyczna prowadzącą pozarolnicza działalność gospodarczą w ramach prowadzonego przedszkola niepublicznego. Od marca 2015 r. w ramach dokonanej przez wnioskodawcę korekty dokumentów rozliczeniowych dokonał wykreślenia zainteresowanych z ubezpieczeń, a jednocześnie zgłoszenia ich dokonało (...)Przedszkole w G. jako płatnik.

Przedszkole w L. mieści się w budynku stanowiącym własność J. R. (1). Budynek w G. przy ul (...) wynajmowany jest przez J. R. (1) od Urzędu Miasta w G. na działalność przedszkolną, zaś budynek na potrzeby Poradni (...)w L. J. R. (1) wynajmuje od firmy (...). Stroną obu umów najmu jest J. R. (1). Wszystkich płatności związanych z działalnością placówek oświatowych dokonuje wnioskodawca. Decyduje o finansach placówek, zakupach, kwotach zakupów i ich zasadności, podwyżkach wynagrodzeń, ewentualnych premiach dla pracowników, trybie rozwiązywania umów w sytuacjach nietypowych lub problematycznych, zmniejszeniu lub odstąpieniu od opłaty czesnego, podpisuje dokumenty pracownicze. Wnioskodawca pełni funkcję dyrektora administracyjnego we wszystkich placówkach. Dyrektorem wszystkich placówek jest K. M.. Sprawuje ona nadzór pedagogiczny, kieruje na bieżąco pracą placówek, dokonuje za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy wobec pracowników, podpisuje bieżące dokumenty związane z działalnością placówek, w tym również dokumenty pracownicze, składa wnioskodawcy zamówienia materiałowe, proponuje stan zatrudnienia, ewentualne premie dla pracowników i ich wysokość, wysokość wynagrodzeń pracowników.

d owód: - akta ubezpieczenio we ZUS ;

- kopie umów o pracę i umó w zlecenia dołączone do akt sprawy ;

- akta osobowe dołączone do akt sprawy ;

- statut przedszkola (...) w L., k. 251-268;

- statut przedszkola (...)w G., k. 269-286;

- statut Poradni (...), k. 287-294;

- potwierdzenia nadania numeru NIP, k. 295-297;

- zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON, k. 298-300;

- przesłuchanie wnioskodawcy, e-protokół z 28.04.2016r.,00:06:24-01:55:09;

Dnia 24 kwietnia 2015r. wnioskodawca wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. o przeksięgowanie składek opłaconych za okres od września 2010r. do stycznia 2015r. z tytułu ubezpieczenia osób zainteresowanych, na konta płatników składek: (...) Przedszkola w L., (...) Przedszkola w G. oraz Poradni (...). Powołał się na dokonanie korekt dotyczących wyrejestrowania ubezpieczonych pracowników z własnego konta ubezpieczeniowego, jako osoby fizycznej prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą i zgłoszenie trzech odrębnych płatków- założonych przez niego przedszkoli i placówki oświatowej.

Organ rentowy pismem z 19 maja 2015r. poinformował wnioskodawcę o braku możliwości dokonania przeksięgowania z przyczyn braków formalnych wniosku. Pismem z 20 lipca 2015r. i 7 sierpnia 2015r. organ rentowy uznał działania wnioskodawcy w zakresie odrębnego rozliczania każdej z prowadzonych przez niego placówek oświatowych jako nieprawidłowe.

Pismem z 2 września 2015r. wnioskodawca został poinformowany o wszczęciu postępowania w sprawie ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez zatrudnianych w założonych przez niego przedszkolach i Poradni (...) pracowników i zleceniobiorców. W wyniku tego postępowania ZUS wydał 21 września 2015r. decyzje dotyczące wszystkich zainteresowanych, zaskarżone w niniejszej sprawie.

d owód: - akta ubezpieczenio we ZUS;

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania J. R. (1) są niezasadne.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy na mocy obowiązujących przepisów, płatnikiem składek z tytułu zatrudnienia osób na umowy o pracę i umowy cywilnoprawne w placówkach oświatowych, takich jak przedszkola niepubliczne i poradnie oświatowe, jest J. R. (1) jako osoba fizyczna prowadząca te placówki w ramach prowadzonej w tym zakresie pozarolniczej działalności gospodarczej, czy też płatnikami są poszczególne placówki oświatowe.

Po analizie materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie Sąd uznał, że stanowisko organu rentowego jest prawidłowe.

Nie ma wątpliwości, że wnioskodawca jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych i z tego tytułu podlega regulacjom tej ustawy.

Art. 8 ust. 6 pkt. 5 ustawy systemowej stanowi bowiem, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty. Regulacja ta wyraża wolę ustawodawcy objęcia ubezpieczeniami społecznymi osób prowadzących niepubliczne szkoły lub placówki oświatowe - wbrew charakterowi prawnemu wykonywania działalności oświatowej, która nie jest działalnością gospodarczą. Na zasadach określonych w ustawie z 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.) może być bowiem podejmowana wyłącznie działalność oświatowa nieobejmująca prowadzenia szkoły, placówki lub zespołu albo innej formy wychowania przedszkolnego (art. 83a ust. 2 ustawy o systemie oświaty). Stosownie zaś do art. 83a ust. 1 tej ustawy, prowadzenie szkoły lub placówki, zespołu, w którym osoba fizyczna może połączyć prowadzone szkoły publiczne, szkoły niepubliczne lub placówki (art. 90a ust. 1 ustawy o systemie oświaty) oraz innej formy wychowania przedszkolnego, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 14a ust. 7, nie jest działalnością gospodarczą. Placówki te po ich utworzeniu podlegają wpisowi do ewidencji. Zapis art. 83 ust. 1 ustawy o systemie oświaty stanowi, że wpis do ewidencji podlega wykreśleniu w przypadku prawomocnego orzeczenia sądu zakazującego osobie fizycznej, prowadzącej szkołę lub placówkę, prowadzenia działalności oświatowej (pkt 2 ww. przepisu), czy też stwierdzenia, w trybie nadzoru pedagogicznego, że działalność szkoły lub placówki jest sprzeczna z przepisami ustawy lub statutem, a w szkole podstawowej lub gimnazjum są także niewypełniane zobowiązania, o których mowa w art. 82 ust. 2 pkt 6 - jeżeli osoba prowadząca szkołę lub placówkę w wyznaczonym terminie nie zastosowała się do poleceń organu sprawującego nadzór pedagogiczny (pkt 3). Powyższe jednoznacznie potwierdza, że sama placówka oświatowa nie jest w pełni samodzielnym podmiotem i nie może działać w oderwaniu od podmiotu, który ją założył.

Zgodnie natomiast z przepisem art. 4 pkt. 2 lit. a ustawy o systemie oświaty, płatnikiem jest pracodawca - w stosunku do pracowników i osób odbywających służbę zastępczą oraz jednostka organizacyjna lub osoba fizyczna pozostająca z inną osobą fizyczną w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi, w tym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym albo pobierania zasiłku macierzyńskiego, z wyłączeniem osób, którym zasiłek macierzyński wypłaca Zakład. Pracownikiem w rozumieniu tej ustawy- zgodnie z art. 8 ust. 1 i 2a uważa się osobę pozostająca w stosunku pracy, a także osobę wykonującą prace na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia

Pojęcie pracodawcy zawiera natomiast art. 3 kodeksu pracy, zgodnie z którym pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Oprócz osób prawnych i fizycznych, może być więc to również jednostka organizacyjna niewyposażona w osobowość prawną, ale dostatecznie wyodrębniona pod względem organizacyjnym, finansowym i majątkowym np. jednostka budżetowa, wyodrębniona jednostka w przedsiębiorstwie wielozakładowym, przy czym musi ona mieć zdolność do samodzielnego i we własnym imieniu zatrudniania pracowników. Oddzielić zatem należy pojęcie pracodawcy i zakładu pracy. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 22.08.2003r. ( I PK 284/02 ) pracodawcą jest przedsiębiorca, który jako osoba fizyczna prowadzi działalność na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, nie zaś prowadzone przez niego przedsiębiorstwo ( zakład pracy ) jako zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Zgodnie natomiast z art. 3 ¹ § 1 k.p. za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką lub inna wyznaczona do tego osoba. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do pracodawcy będącego osobą fizyczną, jeżeli nie dokonuje on osobiście czynności, o których mowa w tym przepisie. Za pracodawcę, wyrozumieniu art. 3 k.p., uważać można więc tylko taką jednostkę organizacyjną, która jest uprawniona do samodzielnego zatrudniania pracowników, a nie z upoważnienia podmiotu nadrzędnego. Istotnym aspektem określenia podmiotu będącego pracodawcą jest także niezależność finansowa. Generalnie pojęcie pracodawcy - ze względu na ciążący na nim główny obowiązek wypłaty wynagrodzenia pracownikowi - powinno być łączone z pojęciem właściciela zakładu pracy lub dysponenta zasobami finansowymi przeznaczonymi na wynagrodzenia.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości, że wnioskodawca jako osoba fizyczna prowadząca przedszkola niepubliczne i poradnię oświatową, był pracodawcą zainteresowanych. Wskazuje na to wprost treść statutów przedszkoli niepublicznych założonych przez wnioskodawcę, w której pełnił funkcję organu decyzyjnego w kwestiach zatrudniania i zwalniania pracowników. Do zadań organu prowadzącego - właściciela przedszkola należy bowiem zatrudnianie i zwalnianie Dyrektora Przedszkola i pozostałych pracowników ( Rozdział III § 11 lit. h Statutów Przedszkoli, k. 257, 275 ). Uprawnienie takie, jak również wszystkie uprawnienia w sprawach pracowniczych ma także Dyrektor administracyjny ( R. III § 12 pkt.3 lit. a, k. 258, 276 i § 12 pkt. 2, k. 292 - w stosunku do pracowników poradni). Jak podał wnioskodawca podczas przesłuchania, funkcję tą sprawuje on sam, o czym ustnie powiadomił dyrektorkę placówek. Jak wynika zresztą z dokumentów pracowniczych zatrudnionych u wnioskodawcy w różnych placówkach - dołączonych do akt sprawy, J. R. (1) dokonuje czynności pracodawcy związanych z zatrudnianiem i sprawami pracowniczymi wobec zatrudnionych w pracowników wykonujących pracę w prowadzonych przez niego placówkach. Przykładowo jako pracodawca wskazywany jest w umowach o pracę zawartych 28.08.2014r. z A. P., z 2.12.2014r. M. K. (2), 28.08.2014r. B. P. (1), 31.08.2010r. K. K.. Jako pracodawca - właściciel podpisywał informację dla pracownika o warunkach zatrudnienia ( np. E. K. (2), A. D. ), angaże płacowe ( E. K. (2), M. K. (1), K. K., K. P. (1), Ż. B., A. D., M. C. ), oświadczenia pracownika dotyczące przyjęcia odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie ( M. K. (1), K. P. (1), A. D. ), świadectwo pracy ( N. K., ), wyrażał zgodę na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron ( N. K. ), kartę szkolenia BHP
( K. B. (2) ), udzielił urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego ( A. D. ). Jako dyrektor administracyjny podpisał umowy zlecenia
z 31.03.2014r. i 30.06.2014r. z D. R., przyjął wypowiedzenie umowy o pracę przez M. K. (1). Wszystkie te czynności wykonane były w okresie, gdy dyrektorem placówek była już K. M.. Takie okoliczności wskazują na to, że K. M. jest jedynie osobą dokonującą w imieniu wnioskodawcy czynności w sprawach z zakresu prawa pracy na zasadzie art. 3 ^{( 1)} k.p.

Treść statutu obu przedszkoli, wyklucza również uznanie, że stanowiły one wyodrębnione majątkowo, samofinansujące się jednostki, skoro obowiązki w zakresie wyposażenia ciążyły na założycielu - tj. wnioskodawcy jako na osobie fizycznej. Jest on właścicielem budynku, w którym prowadzone jest przedszkole w L. i najemcą budynków, w których działa przedszkole w G. i (...) w L.. Do jego zadań należały też kwestie nadzoru formalnego nad działalnością przedszkoli, na nim też ciążyły obowiązki związane z prawidłowością prowadzenia placówek pod względem formalnym. Dokonywał i dokonuje również osobiście wszystkich płatności dotyczących placówek.
W zasadzie brak było spraw związanych z działalnością tych placówek, które byłyby w całości pozostawione do kompetencji innych organów przedszkoli - tj. dyrektora placówek.
W takiej sytuacji należy przyjąć, że placówki prowadzone przez wnioskodawcę nie mają samodzielności organizacyjnej i majątkowej oraz nie zatrudniają we własnym imieniu pracowników. Tym samym nie są pracodawcami zatrudnionych w nich osób. Pracodawcą jest bowiem zarówno w rozumieniu przepisów kodeksu pracy, jak i ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych J. R. (1) jako osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą ( por. wyrok SN z 14.06.2006r., I PK 231/05).

O innej ocenie kwalifikacji wnioskodawcy jako pracodawcy i tym samym płatnika składek, nie mogło przesądzać to, że założone przez niego placówki posiadały nadany numer NIP, gdyż prawidłowość jego nadania wydaje się być wątpliwa. Stosownie bowiem do treści art. 2 ust. 1 ustawy o NIP, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu. Zgodnie z art. 3 ust.1 ustawy o NIP, identyfikatorem podatkowym jest: numer PESEL - w przypadku podmiotów będących osobami fizycznymi objętymi rejestrami PESEL, nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, oraz NIP - w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2. W myśl art. 5 ust. 1 ustawy o NIP, podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 2a, są obowiązani do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego albo organu właściwego na podstawie odrębnych przepisów. Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, bez względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz liczbę prowadzonych przedsiębiorstw. Wnioskodawca zaś jako osoba fizyczna prowadząca działałność gospodarczą w ramach założoncyh placówek oświatowych, które nie stanowią odrębnych podmiotów, nie był zobowiązany do nadawania im odrębnych numerów NIP.

Również fakt uzyskania odrębnego numeru REGON nie przesądza o tym, że dany podmiot staje się odrębnym od osoby założyciela podatnikiem, czy odrębnym pracodawcą. Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej zawiera wpisy nie tylko osób prawnych, ułomnych osób prawnych oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, ale pod osobnymi numerami kataloguje również lokalne lub odrębne jednostki powyższych podmiotów, jaką może być przedszkole niepubliczne.

Te same kwestie związane z decyzyjnością wnioskodawcy jako organu prowadzącego oba przedszkola, decydować musiały o uznaniu go jednocześnie za zleceniodawcę, w przypadku zatrudnienia zainteresowanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Dla porządku należy też dodać, że także w przypadku Poradni (...), deklarowanej jako płatnik składek za zainteresowaną B. P. (1), należy wykluczyć samodzielność Dyrektora w zakresie zatrudniania pracowników. Z zapisu statutu ( § 12 pkt. 2, k. 292) wynika bowiem, że decyzyjność w zakresie spraw pracowniczych ma dyrektor administracyjny, a funkcję tą pełni wnioskodawca. W pozostałym zakresie dyrektor odpowiada przed właścicielem poradni, którym jest wnioskodawca, z którym nadto ma obowiązek współpracowania we wszystkich sprawach placówki.

Na marginesie dodać można, że wnioskodawca w przypadku tej placówki zgłosił do ubezpieczenia B. P. (1), której stosunek pracy zawarty z J. R. (1) na pracę w (...) Przedszkolu (...)w L. został wcześniej rozwiązany. Jednostronnie zmienił więc pracodawcę w umowie, która została już dawno zakończona.

Również treść statutów placówek wskazuje, że użyto szablonów powszechnie dostępnych. Niewątpliwie ich zapisy dotyczą placówek, które faktycznie są rozbudowane organizacyjnie. W przypadku wnioskodawcy taka odrębność jest jednak iluzoryczna, gdyż organem faktycznie decyzyjnym we wszystkich sprawach, w tym zatrudnienia, jest organ prowadzący i dyrektor administracyjny, a jest nim J. R. (1). Dyrektor placówek K. M. odpowiada natomiast za pracę pedagogiczną i bieżącą pracę placówek. Same formalne zapisy statutów nie stanowią zatem o samodzielności organizacyjnej palcówek, których właścicielem jest wnioskodawca. Jak podał zresztą J. R. (1) podczas przesłuchania, nadanie numerów NIP placówkom niczego nie zmieniło w pracy i organizacji placówek oraz w kompetencjach ich organów.

Zauważyć dodatkowo należy, że statut Przedszkola w G. nie zawiera daty wejścia w życie, zaś statut Poradni (...) ma niezmienioną nazwę placówki, z której został zaczerpnięty wzór statutu - tj. (...).

W ocenie Sądu wskazane powyżej wszystkie okoliczności świadczą dodatkowo o tym, że wszelkie ostateczne decyzje - w tym w sprawach formalnych i kadrowych należały do wnioskodawcy jako właściciela placówek.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania, Sąd nie znalazł podstaw do zmiany skarżonych decyzji, i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołania J. R. (1), jako niezasadne.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2015 r., zgodnie z wnioskiem pełnomocnika str. pozwanej ( 180 zł x 40 decyzji).