Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

W dniu 3 listopada 2015 roku do lombardu (...), mieszczącego się w Szczecinie, przy ulicy (...), prowadzonego przez A. P., przyszedł E. S.. Pytał o dostępne w sprzedaży złoto i sygnety.

Dowód:

- zeznania świadka A. P. – k. 24-26 (zbiór C), 92-93 (zbiór A), 70-71

- tablica poglądowa – k. 90 (zbiór A)

Następnego dnia, 4 listopada 2015 roku, ponownie przyszedł do lombardu. W rozmowie z właścicielką punktu wyraził chęć nabycia dwóch niedrogich telefonów komórkowych. Po obejrzeniu zaprezentowanych egzemplarzy zapytał, czy w sprzedaży są również zestawy startowe. A. P. udała się do sąsiedniego pomieszczenia, niedostępnego dla klientów, z którego zamierzała przynieść zestaw marki P.. Zorientowała się wówczas, że stoi za nią E. S.. Mężczyzna złapał ją ręką za szyję i zaczął dusić, pytając przy tym o miejsce przechowywania pieniędzy i grożąc użyciem gazu. Po chwili spryskał jej twarz gazem obezwładniającym, nie pozbawiając jej możliwości widzenia. A. P. odczuwała jedynie pieczenie oczu.

Dowód:

- zeznania świadka M. K. – k. 5-6 (zbiór C)

- zeznania świadka R. N. – k. 8-9 (zbiór C)

- zeznania świadka A. P. – k. 24-26 (zbiór C), 92-93 (zbiór A), 70-71

- protokół oględzin miejsca – k. 20-21 (zbiór A)

- tablica poglądowa – k. 90 (zbiór A)

Następnie E. S., w dalszym ciągu trzymając A. P. za szyję, rzucił ją na stojącą obok sofę ratanową, ponownie pytając o pieniądze. Właścicielka lombardu poinformowała go, że nie ma żadnych pieniędzy, a nadto, że w lokalu są zainstalowane kamery. E. S. popchnął ją na ścianę, dostrzegając portfel wystający z torebki. Kiedy go wyciągnął, A. P. podjęła próbę ucieczki z miejsca zdarzenia. Napastnik chwycił ją za bluzę i przewrócił na biurko, rozlewając stojąca na nim kawę i przewracając drobne przedmioty. Kilkakrotnie kopnął w obie nogi, wzywająca pomocy A. P., po czym ponownie użył wobec niej gazu i opuścił lombard.

Dowód:

- zeznania świadka M. K. – k. 5-6 (zbiór C)

- zeznania świadka R. N. – k. 8-9 (zbiór C)

- zeznania świadka A. P. – k. 24-26 (zbiór C), 92-93 (zbiór A), 70-71

- zeznania świadka P. P. – k. 30-31 (zbiór C)

- protokół oględzin miejsca – k. 20-23 (zbiór A)

- tablica poglądowa – k. 90 (zbiór A)

- pismo KMP w Szczecinie z dnia 17 listopada 2015 roku wraz z płytą CD – k. 94-95 (zbiór A)

- tablice ze zdjęciami – k. 103-104 (zbiór A)

- protokół oględzin rzeczy – nagrań z monitoringu – k. 106-107 (zbiór A)

A. P. pobiegła do salonu fryzjerskiego znajdującego się obok prowadzonego przez nią punktu. Poinformowała znajomego fryzjera, S. P., i obecnego w zakładzie klienta, P. P., o napadzie. Ostatni z mężczyzn udał się w pościg za E. S.. W pobliżu ulicy (...) zobaczył mężczyznę odpowiadającego opisowi podanemu przez A. P.. Wezwał go do oddania portfela. E. S. z uwagi na utratę sił okazał portfel, a następnie odłożył go na masce pobliskiego samochodu. Trzymając w ręku gaz i niezidentyfikowany dla P. P. przedmiot, który okazał się paralizatorem, wołał do goniącego, aby go zostawił. Groził, że „zrobi mu krzywdę”. Ten jednak telefonicznie zawiadomił o zdarzeniu i o trwającym pościgu Policję. W okolicach Placu (...) zatrzymali nieumundurowani funkcjonariusze R. N., M. K. i R. S..

Dowód:

- zeznania świadka M. K. – k. 5-6 (zbiór C)

- zeznania świadka R. N. – k. 8-9 (zbiór C)

- zeznania świadka R. S. – k. 18-19 (zbiór C)

- zeznania świadka A. P. – k. 24-26 (zbiór C), 92-93 (zbiór A), 70-71

- zeznania świadka P. P. – k. 30-31 (zbiór C)

- protokół zatrzymania E. S. – k. 3 (zbiór A)

- tablica poglądowa – k. 90 (zbiór A)

- protokół zatrzymania rzeczy wraz z płytą CD – k. 98-100 (zbiór A)

- protokół oględzin rzeczy – nagrań z monitoringu – k. 106-107, 108 (zbiór A)

Jedna z interweniujących załóg Policji zabrała zatrzymanego, druga udała się z P. P. do lombardu. Funkcjonariusze wezwali pogotowie ratunkowe, którego pracownicy udzielili pomocy A. P.. Nie było potrzeby hospitalizacji. W wyniku zachowania E. S. doznała obrażeń w postaci okrągławego sińca w okolicy podżuchwowej lewej, otarcia naskórka grzbietowej powierzchni barku lewego przy pełnej ruchomości barku, sińców i otarć naskórka lewego przedramienia i na grzbiecie ręki prawej oraz sińców i otarć naskórka obu kończyn dolnych. Tym samym doszło do naruszenia funkcji narządów jej ciała, jakimi są kończyna górna lewa i obie kończyny dolne, na okres nieprzekraczający 7 dni.

Dowód:

- zeznania świadka R. N. – k. 8-9 (zbiór C)

- zeznania świadka A. P. – k. 24-26 (zbiór C), 70-71

- zeznania świadka P. P. – k. 30-31 (zbiór C)

- protokół oględzin lekarskich z dnia 5 listopada 2015 roku wraz z opinią – k. 83-87 (zbiór A)

Po zatrzymaniu E. S. został poddany przeszukaniu osoby, odzieży i podręcznych przedmiotów, w wyniku którego znaleziono u niego (...) oraz paralizator (...).

Dowód:

- protokół przeszukania osoby – k. 11-13 (zbiór A)

P. P. spotkał E. S. ponownie w dniu 4 listopada 2015 roku po złożeniu zeznań w sprawie rozboju dokonanego na osobie A. P.. P. P., zobaczywszy zatrzymanego, nazwał go bokserem, co wywołało agresywną reakcję. E. S. zerwał się ze swojego miejsca i ruszył w stronę świadka. Zanim obecni na miejscu funkcjonariusze Policji zdążyli zainterweniować, doszło do otarcia się obydwu mężczyzn. Groźby ze strony E. S. nie wzbudziły obaw u P. P..

Dowód:

- zeznania świadka M. K. – k. 5-6 (zbiór C)

- zeznania świadka R. N. – k. 8-9 (zbiór C)

- zeznania świadka P. P. – k. 35-36 (zbiór C)

- zeznania świadka R. S. – k. 18-19 (zbiór C)

Portfel marki G. skradziony przez E. S. był wykonany z materiału skóropodobnego. Znajdowały się w nim następujące przedmioty należące do A. P.:

- dowód osobisty A. P.;

- karta V. G. Polska;

- karta H&M;

- karta D.;

- karta C. C.;

- siedem sztuk wizytówek;

- dwa obrazki przedstawiające świętych;

- dwie karty wejściowe na (...);

- recepta imienna;

- paragon (...);

- dwie kartki z zapisami odręcznymi;

- fotografia dziecka;

- kupon rabatowy do sklepu (...);

- pięć monet o nominale 5 groszy;

- metalowy słonik.

Portfel wraz z zawartością był warty łącznie 200 zł. Wszystkie przedmioty zwrócono A. P..

Dowód:

- zeznania świadka A. P. – k. 24-26 (zbiór C), 70-71

- protokół okazania rzeczy – k. 51-52 (zbiór C)

- protokół zatrzymania rzeczy – k. 14-16 (zbiór A)

- protokół oględzin rzeczy – k. 48 (zbiór A)

W dniu 18 grudnia 2015 roku aspirant sztabowy M. M. udał się do Aresztu Śledczego w Szczecinie w celu przeprowadzenia czynności procesowych z udziałem tymczasowo aresztowanego E. S.. Po ogłoszeniu postanowienia o przedstawieniu zarzutu dokonania rozboju na osobie A. P., przesłuchał podejrzanego i przystąpił do pobrania od osadzonego odcisków palców. Podczas przesłuchania E. S. był spokojny. W trakcie przygotowywania arkusza do naniesienia odcisków palców M. M. stał w pobliżu osadzonego. W pewnej chwili E. S. wyprowadził w jego kierunku silny cios prawą pięścią. Funkcjonariusz Policji próbował sparować go oburącz. E. S. zadał kolejne uderzenie w oko M. M.. Następnie przycisnął go do ściany swoim przedramieniem i ponownie dwukrotnie uderzył go pięścią w oko. Policjant wyswobodził się i wybiegł na korytarz, wzywając pomocy. Osadzony zachowywał się już spokojnie. Podczas zdarzenia E. S. nie kierował wobec M. M. żadnych gróź ani też mu nie ubliżał.

Dowód:

- zeznania świadka M. M. – k. 115-117 (zbiór C), 71v-72v

- zeznania świadka K. P. – k. 132-133 (zbiór C)

- zeznania świadka M. S. – k. 135-137 (zbiór C)

- protokół oględzin miejsca – k. 130-131 (zbiór A)

Lekarz zatrudniony w Areszcie Śledczym w Szczecinie udzielił M. M. pierwszej pomocy. Funkcjonariusza poddano również badaniu na obecność alkoholu w wydychanym powietrzu z wynikiem negatywnym. W wyniku zdarzenia z dnia 18 grudnia 2015 roku doznał obrażeń w postaci sińca powieki dolnej oka lewego, okolicy jarzmowej lewej i okolicy przedskroniowej lewej. Doszło u niego do naruszenia funkcji narządów ciała, jakimi są powłoki miękkie twarzy i oko lewe, na okres nieprzekraczający 7 dni. E. S. nie doznał żadnych obrażeń.

Dowód:

- zeznania świadka M. M. – k. 115-117 (zbiór C), 71v-72v

- zeznania świadka K. P. – k. 132-133 (zbiór C)

- zeznania świadka M. S. – k. 135-137 (zbiór C)

- protokół użycia alkomatu – k. 119 (zbiór A)

- protokół oględzin lekarskich z dnia 28 grudnia 2015 roku wraz z opinią – k. 149-152 (zbiór A)

- kopia książeczki zdrowia E. S. – k. 175-176 (zbiór A)

E. S. od chwili przyjęcia do Aresztu Śledczego w Szczecinie przejawiał skłonności do zachowań agresywnych. Przebywał w celi monitorowanej. Został umieszczony na wewnętrznej liście osadzonych mogących stanowić zagrożenie dla porządku i bezpieczeństwa jednostki. W następstwie zdarzenia z dnia 18 grudnia 2015 roku zastosowano wobec niego środki przymusu bezpośredniego i umieszczono w celi zabezpieczającej.

Dowód:

- zeznania świadka J. K. – k. 125-127 (zbiór C)

- zeznania świadka K. P. – k. 132-133 (zbiór C)

- zeznania świadka M. S. – k. 135-137 (zbiór C)

- kserokopia wykazu osadzonych stanowiących potencjalne zagrożenie dla porządku i bezpieczeństwa Aresztu Śledczego w Szczecinie – k. 129 (zbiór A)

- pismo z dnia 21 grudnia 2015 roku do Sądu Okręgowego w Szczecinie – k. 138a (zbiór A)

- pismo z dnia 18 grudnia 2015 roku – k. 138b (zbiór A)

- pismo z dnia 21 grudnia 2015 roku do Prokuratury Rejonowej Szczecin- Śródmieście w Szczecinie – k. 138c (zbiór A)

- notatka służbowa z dnia 4 stycznia 2016 roku – k. 139 (zbiór A)

- notatka służbowa z dnia 5 stycznia 2016 roku – k. 147 (zbiór A)

E. S. został zatrzymany w dniu 4 listopada 2015 roku. Od tego czasu stosowano wobec niego nieprzerwanie środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Przed osadzeniem utrzymywał się z prac dorywczych, osiągając miesięczny dochód na poziomie 1.500 zł. Nie posiada żadnego majątku ani wyuczonego zawodu. Nie był dotychczas karany.

Dowód:

- protokół zatrzymania E. S. – k. 3 (zbiór A)

- wyjaśnienia oskarżonego E. S. – k. 56-56v (zbiór A)

- załącznik do protokołu przesłuchania oskarżonego E. S. – k. 57 (zbiór A)

- dane osobopoznawcze – k. 58 (zbiór A)

- postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 6 listopada 2015 roku (sygn. akt V Kp 1090/15) – k. 74 (zbiór A)

- dane o karalności – k. 105 (zbiór A), k. 30

- odpowiedź z bazy danych „Deklaracje” – k. 157-158 (zbiór A)

- postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 28 stycznia 2016 roku (sygn. akt IV K 19/16) – k. 16

- postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 7 kwietnia 2016 roku (sygn. akt IV K 19/16) – k. 72v-73

Podczas zdarzenia z dnia 4 listopada 2015 roku oraz 18 grudnia 2015 roku E. S. nie miał zniesionej ani ograniczonej poczytalności. Nie był również pod wpływem alkoholu. Rozpoznano u niego osobowość nieprawidłową z cechami osobowości dyssocjalnej.

Dowód:

- zeznania świadka A. P. – k. 24-26 (zbiór C)

- opinia sądowo-psychiatryczna z dnia 11 stycznia 2016 roku – k. 164-168 (zbiór A)

Podczas przesłuchania w dniu 5 listopada 2015 roku oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu kwalifikowanego z art. 280 § 1 kk. Odmówił składania wyjaśnień oraz udzielania odpowiedzi na zadawane pytania (k. 56v; zbiór A). Analogiczne stanowisko zaprezentował przesłuchiwany podczas posiedzenia w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania (k. 75; zbiór A).

E. S. ponownie został przesłuchany w dniu 7 stycznia 2016 roku. Nie przyznał się do drugiego z postawionych mu zarzutów. Nie wyraził również chęci składania wyjaśnień (k. 159-161; zbiór A).

W dniu 13 stycznia 2016 roku oskarżony nie odnosił się w trakcie przesłuchania do kwestii stawianych mu zarzutów. Oświadczył jedynie, że nie chce dobrowolnie poddać się karze (k. 171; zbiór A).

Podczas rozprawy głównej w dniu 7 kwietnia 2016 roku E. S. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko (k. 69v).

Sąd zważył, co następuje:

Z uwagi na postawę oskarżonego konsekwentnie prezentowaną podczas całego postępowania niemożliwe było dokonanie rekonstrukcji stanu faktycznego sprawy choćby częściowo w oparciu o jego wyjaśnienia. E. S. nie dostarczył bowiem żadnego materiału dowodowego, który mógłby zostać poddany ocenie.

Podstawę czynienia ustaleń faktycznych stanowiły zatem pozostałe dowody osobowe oraz dowody w postaci protokołów zatrzymania osoby i rzeczy, protokołów oględzin, okazania rzeczy, przeszukania, tablicy poglądowej i tablicy ze zdjęciami, protokołów oględzin lekarskich wraz z opiniami, protokołu użycia alkomatu, pokwitowania, opinii sądowo-psychiatrycznej, wymienionych notatek służbowych, wykazu osadzonych stanowiących potencjalne zagrożenie dla porządku i bezpieczeństwa Aresztu Śledczego w Szczecinie, kopii książeczki zdrowia osadzonego E. S., pism urzędowych, postanowień w przedmiocie tymczasowego aresztowania, danych osobopoznawczych, załącznika do protokołu przesłuchania oskarżonego, informacji z bazy danych „Deklaracje” oraz danych o karalności.

Żadne z wymienionych dowodów nie zostały zakwestionowane przez oskarżonego, a ich wiarygodność nie budziła również wątpliwości sądu. Należy odnotować, że wszystkie wymienione dowody korespondowały ze sobą, wzajemnie się uzupełniając. Uwagę zwraca również konsekwencja relacji o poszczególnych zdarzeniach składanych przez oboje pokrzywdzonych. Ich przekazy były każdorazowo jednakowe, niezależnie od tego, czy opisywali przebieg zdarzeń w trakcie czynności procesowych, czy też w rozmowach z osobami trzecimi.

Dowody z dokumentów ograniczają się do dokumentów urzędowych, które zostały sporządzone zgodnie z wymaganiami formalnymi dotyczącymi każdego z nich i przez uprawnione do tego osoby. Nie było zatem podstaw do podważania ich autentyczności i rzetelności. Przeprowadzając dowód ze wskazanych w podstawie faktycznych notatek urzędowych, sąd nie naruszył art. 174 kpk, bo te tylko uzupełniały zeznania świadków. Jako profesjonalne należało ocenić opinie biegłych z zakresu medycyny sądowej i psychiatrii przeprowadzone w toku postępowania.

W tym stanie rzeczy sąd uznał, że oskarżony dopuścił się popełnienia obu zarzucanych mu czynów, przy czym w przypadku zarzutu wskazanego w punkcie I aktu oskarżenia niezbędne okazało się uzupełnienie jego treści. W opisie przedmiotów znajdujących się w portfelu należącym do A. P. zabrakło bowiem wzmianki o karcie D., karcie C. C. oraz siedmiu sztukach wizytówek. Sąd w ramach postawionego zarzutu dokonał wobec tego modyfikacji we wskazanym zakresie.

Czyn popełniony przez oskarżonego w dniu 4 listopada 2015 roku został prawidłowo zakwalifikowany w akcie oskarżenia poprzez wskazanie, że wypełnił znamiona przestępstwa z art. 280 § 1 kk w zb. z art. 276 kk w zb. z art. 275 § 1 kk w zb. z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Zgodnie z treścią art. 280 § 1 kk kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Art. 276 kk stanowi, że kto niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznym, ukrywa lub usuwa dokument, którym nie ma prawa wyłącznie rozporządzać, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W myśl art. 275 § 1 kk kto posługuje się dokumentem stwierdzającym tożsamość innej osoby albo jej prawa majątkowe lub dokument taki kradnie lub go przywłaszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Z kolei zgodnie z treścią art. 157 § 2 kk kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Art. 11 § 2 kk ustanawia natomiast regułę, w myśl której jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.

W odniesieniu do pierwszego z typów przestępstw objętych kumulatywną kwalifikacją czynu przypisanego oskarżonemu należy zauważyć, że E. S. działał z użyciem gazu obezwładniającego. Przedmiot ten może w pewnych okolicznościach być traktowany jako niebezpieczny przedmiot tudzież środek obezwładniający, o którym mowa w art. 280 § 2 kk. Jak trafnie zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 listopada 2007 roku (sygn. akt III KK 217/07), znamię ,,niebezpieczności", zawarte w art. 280 § 2 kk, odnosi się również do środka obezwładniającego. W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 29 września 2015 roku (sygn. akt II AKa 208/15), w którym stwierdził, że „środek obezwładniający” – o jakim mowa w art. 280 § 2 kk – właśnie z uwagi na ustawowe związanie z poprzedzającym go pojęciem „innego podobnie (jak broń palna i nóż) niebezpiecznego przedmiotu”, jest odczytywany łącznie, a jego ocena jako znamienia kwalifikującego, dokonywana jest na podstawie kryterium „niebezpieczeństwa”, to jest zagrożenia dla życia lub zdrowia pokrzywdzonego.

Zgodnie z wykładnią zaprezentowaną w przytoczonych orzeczeniach uznanie, że sprawca wypełnił swoim zachowaniem znamiona przestępstwa określonego w art. 280 § 2 kk wymaga, aby sam środek obezwładniający był niebezpieczny, ewentualnie zyskał taką cechę przez sposób jego użycia w konkretnym przypadku. Przekładając te uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że kilkukrotne skierowanie gazu obezwładniającego w twarz A. P. nie powodowało dla niej realnego niebezpieczeństwa. Świadczy o tym chociażby brak bezpośrednich następstw użycia tego środka przez oskarżonego. Jak wynika bowiem z protokołu oględzin lekarskich pokrzywdzonej i wydanej na tej podstawie opinii biegłych, doznała ona trwalszych urazów jedynie na skutek mechanicznych oddziaływań sprawcy. Co więcej, A. P. nie wymagała pomocy medycznej bezpośrednio po zdarzeniu.

W konsekwencji przyjęcie, że E. S. dopuścił się wobec pokrzywdzonej czynu wypełniającego znamiona przestępstwa z art. 280 § 2 kk, byłoby zbyt daleko idące. Tym niemniej jego zachowanie odpowiada czynowi penalizowanemu przez art. 280 § 1 kk. Nie ulega wątpliwości, że łapanie za szyję, duszenie, spryskanie twarzy gazem obezwładniającym, rzucenie na sofę, popychanie na ścianę, rzucanie na biurko i kopanie po nogach mieści się w pojęciu przemocy. Wymienione działania zostały podjęte przez oskarżonego z zamiarem dokonania zaboru w celu przywłaszczenia mienia należącego do A. P., co okazało się skuteczne w odniesieniu do jej portfela wraz z zawartością. Wszystkie wskazane elementy łącznie stanowią znamiona przestępstwa z art. 280 § 1 kk. E. S. dopuścił się tego czynu, działając z zamiarem bezpośrednim i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Ograniczenie się do wskazania w kwalifikacji prawnej art. 280 § 1 kk nie oddaje w pełni kryminalnej zawartości popełnionego przestępstwa. Oskarżony, po zastosowaniu przemocy wobec A. P., zabrał jej portfel. Przeciętny człowiek ma świadomość, że w portfelu oprócz pieniędzy nosi się zazwyczaj dokumenty, karty płatnicze i tym podobne przedmioty. E. S. nie odbiega poziomem intelektualnym od tego abstrakcyjnego wzorca, w związku z czym sąd uznał, że w odniesieniu do czynów określonych w art. 275 § 1 kk i art. 276 kk działał co najmniej z zamiarem ewentualnym, godząc się na zabór również takich przedmiotów.

Należy przy tym zauważyć, że kradzież dokumentów penalizowana w art. 275 § 1 kk ogranicza się do dokumentów stwierdzających tożsamość danej osoby lub jej prawa majątkowe. Nie obejmuje zatem chociażby kart lojalnościowych, czy też recepty imiennej i innych dokumentów w rozumieniu art. 115 § 14 kpk, znajdujących się w portfelu A. P.. Zgodnie z powołaną normą dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. W konsekwencji poza wymienionymi dokumentem były również karty wejściowe do (...), paragonu (...) oraz kupon rabatowy do sklepu (...), bo mają one znaczenie prawne. W przypadku tego rodzaju przedmiotów konieczne było zatem posłużenie się kwalifikacją z art. 276 kk, mówiącego o usuwaniu dokumentów w szerszym znaczeniu. Pozostałe przedmioty stanowiły mienie pokrzywdzonej.

Zachowanie E. S. wobec A. P. w czasie rozboju nie pozostało bez wpływu na jej późniejszy stan zdrowia. Wprawdzie odniesione przez nią obrażenia naruszyły funkcje narządów jej ciała na okres poniżej 7 dni, jednakże stanowiły skutek działania oskarżonego. Z tego względu kumulatywna kwalifikacja popełnionego przez niego czynu wymagała uzupełnienia także o art. 157 § 2 kk.

E. S. dopuścił się czynu zabronionego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, mając świadomość jego bezprawności i obiektywnej nieprawidłowości własnego postępowania, co pozwala przypisać mu winę. Jest zdolny do jej ponoszenia także ze względu na osiągnięty wiek. Jednocześnie nie wystąpiły żadne okoliczności, które wyłączyłyby po jego stronie bezprawność lub zawinienie. Pomimo pojawiających się wątpliwości co do poczytalności oskarżonego, zostały one usunięte w drodze uznanego za w pełni wiarygodny dowodu z opinii sądowo-psychiatrycznej.

Stopień szkodliwości społecznej przestępstwa popełnionego na szkodę A. P. należy określić jako znaczny. Rozbój jest zaliczany do czynów zabronionych, które same w sobie niosą duży ładunek niebezpieczeństwa. Wskazuje na to relatywnie wysokie zagrożenie karą – od 2 do 12 lat pozbawienia wolności. E. S. dopuścił się tego przestępstwa w sposób zaplanowany. Dzień przed zdarzeniem dokonał bowiem rozeznania na miejscu. 4 listopada 2015 roku przyszedł ponownie do lombardu prowadzonego przez pokrzywdzoną i uśpił jej czujność, występując w roli potencjalnego klienta. Okoliczności te wskazują na zaplanowanie całego napadu, a tym samym na premedytację i kierunkowy zamiar sprawcy. Oskarżony skierował swoją agresję przeciwko kobiecie, dysponującą mniejszą siłą fizyczną i mniejszymi możliwościami odparcia ataku. Zastosował wobec niej różnorodzajową przemoc, wykorzystując przy tym środek obezwładniający w postaci gazu, co zwiększyło zagrożenie po stronie A. P., jednocześnie świadczyło o bezwzględności sprawy.

Jako okoliczności w pewnym stopniu niwelujące poziom szkodliwości społecznej omawianego czynu można wymienić niewielką wartość skradzionego mienia oraz umiarkowane konsekwencje rozboju dla zdrowia fizycznego pokrzywdzonej. Po liście oskarżonego z karty 109, bez daty, można ostrożnie wnioskować, że oskarżony zrozumiał swoje przestępcze zachowania i rozpoczął się proces resocjalizacji.

W świetle powyższych argumentów wymierzona za czyn I kara 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności jawi się jako adekwatna. Oprócz przedstawionych powyżej okoliczności wpływających również na stopień szkodliwości społecznej czynu, nie można pominąć zachowania E. S. po popełnieniu przestępstwa. Po tym jak uciekł z lombardu, zabrawszy portfel pokrzywdzonej, groził podczas pościgu P. P.. Chociaż jego słowa nie wywołały u ścigającego poczucia realnej obawy, to jednak kierowanie ich w stronę świadka niewątpliwie obciąża oskarżonego.

Nie bez znaczenia jest też fakt, że E. S., przebywając w areszcie tymczasowym w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia przestępstwa na szkodę A. P., dopuścił się kolejnego czynu zabronionego, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia. Wskazuje to jednoznacznie, że samo postępowanie karne nie jest wystarczające dla osiągnięcia w stosunku do oskarżonego pożądanych efektów resocjalizacyjnych, a zastosowana sankcja nie może być łagodna. W tym stanie rzeczy dotychczasowa niekaralność E. S. odgrywała marginalną rolę.

Przestępstwo popełnione przez oskarżonego opisane w punkcie II aktu oskarżenia zostało prawidłowo zakwalifikowane jako czyn z art. 222 § 1 kk w zb. z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Zgodnie z treścią art. 222 § 1 kk kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Brzmienie pozostałych dwóch przepisów zostało przytoczone we wcześniejszej części uzasadnienia.

M. M. jest funkcjonariuszem Policji, co mieści się w kategorii funkcjonariusza organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego, o którym mowa w art. 115 § 13 pkt 7 kk definiującego na gruncie Kodeksu karnego pojęcie funkcjonariusza publicznego. Przebywał w Areszcie Śledczym w Szczecinie służbowo, w celu przeprowadzenia czynności procesowych z udziałem E. S.. Oskarżony, zadając mu ciosy pięścią, naruszył jego nietykalność cielesną, powodując jednocześnie skutek w postaci naruszenia funkcji narządów ciała pokrzywdzonego na okres poniżej 7 dni. Wymienione okoliczności łącznie wypełniły znamiona przestępstw przywołanych w kwalifikacji prawnej drugiego czynu zarzuconego E. S. w akcie oskarżenia.

Sąd rozważał, czy zachowanie oskarżonego nie stanowiło jednocześnie przestępstwa określonego w art. 224 § 2 kk. W myśl tego przepisu kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Należy bowiem odnotować, iż E. S. dopuścił się agresji w stosunku do M. M. tuż przed pobraniem od osadzonego odcisków palców. Tym niemniej pełna analiza zaistniałej sytuacji prowadzi do wniosku, że oskarżony nie miał zamiaru udaremnienia tej czynności. W ocenie sądu wykorzystał dogodną sposobność na uzewnętrznienie swojej agresji, gdy funkcjonariusz znalazł się w jego pobliżu. Nie sposób jednak przypisać mu kierunkowego działania nastawionego na niedopuszczenie do odwzorowania jego linii papilarnych. Z tego względu kwalifikacja prawna drugiego z zarzucanych mu czynów nie została zmodyfikowana.

Również w odniesieniu do omawianego przestępstwa aktualne pozostają uwagi na temat bezprawności działania E. S. i możliwości przypisania mu winy opisane w zakresie pierwszego czynu, którego się dopuścił. W tym przypadku także nie zaszły okoliczności wyłączające bezprawność lub zawinienie.

Stopień szkodliwości społecznej przestępstwa popełnionego na osobie M. M. jest znaczny. Oskarżony działał w specyficznych warunkach aresztu śledczego, w którym obowiązują zaostrzone wymogi co do standardów zachowania przebywających w nim osadzonych. Agresja w stosunku do funkcjonariusza wykonującego swoje czynności służbowe nie była uzasadniona obiektywnymi czynnikami. Pokrzywdzony w żaden sposób nie sprowokował E. S.. Oskarżony nie miał podstaw, by odczuwać zagrożenie. Jego reakcja była nagła i wywołała zaskoczenie u M. M., utrudniając mu podjęcie obrony. W konsekwencji doprowadziło to do powstania skutku określonego w art. 157 § 2 kk.

Chociaż art. 222 § 1 kk, z uwagi na treść art. 11 § 3 kk stanowiącą podstawę wymiaru kary za to przestępstwo, przewiduje obok kary pozbawienia wolności do lat 3 sankcje w postaci grzywny i kary ograniczenia wolności, uzasadnione było zastosowanie kary rodzajowo najsurowszej w rozmiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności. Szczególne znaczenie przy tym miało miejsce popełnienia czynu i związane z jego charakterem szczególne oczekiwania wobec osadzonych oraz ograniczenia, którym są oni poddawani. Wśród okoliczności obciążających należy wymienić gwałtowność zachowania oskarżonego, znaczny stopień szkodliwości społecznej czynu oraz to, że dopuścił się agresji wobec funkcjonariusza Policji, będąc tymczasowo aresztowanym w związku z uzasadnionym podejrzeniem popełnienia innego przestępstwa z użyciem przemocy. Podobnie jak w przypadku pierwszego z przypisanych mu czynów, także i w tym wypadku dotychczasowa niekaralność E. S. nie miała decydującego znaczenia. Tym niemniej łącznie z relatywnie niewielkimi obrażeniami doznanymi przez pokrzywdzonego pozwoliła na orzeczenie kary oscylującej bliżej dolnej niż górnej granicy ustawowego zagrożenia. Analogicznie list oskarżonego z karty 109 pozwala uznać, że zaczyna rozumieć znaczenie popełnionych przestępstw, w tym na szkodę funkcjonariusza Policji.

Zgodnie z treścią art. 85 § 1 kk jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną. Z kolei granice kary łącznej zostały określone w art. 86 § 1 kk, zgodnie z którym sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 20 lat pozbawienia wolności; karę pozbawienia wolności wymierza się w miesiącach i latach.

Zdaniem sądu w rozpoznawanej sprawie adekwatne było zastosowanie przy orzekaniu o karze łącznej częściowej absorpcji. Przestępstwa popełnione przez E. S. były bowiem ze sobą powiązane – gdyby nie dokonał rozboju na A. P., nie zostałby osadzony w areszcie śledczym ani tez nie byłoby potrzeby przeprowadzania czynności procesowych z jego udziałem. Swoisty związek funkcjonalny pomiędzy obydwoma czynami uzasadniał rozpatrywanie ich w sposób globalny. Kara łączna pozbawienia wolności wynosząca 2 lata i 6 miesięcy winna spełnić wszelkie funkcje, szczególnie w zakresie prewencji szczególnej, ale także generalnej, ukazując dobitnie negatywne konsekwencje dla sprawców tego rodzaju przestępstw.

W pkt IV wyroku, pomimo bierności pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i oskarżycielki posiłkowej w tym zakresie, sąd z urzędu orzekł na jej rzecz tytułem częściowego zadośćuczynienia kwotę 5.000 zł. A. P. wskutek zachowania oskarżonego bez wątpienia doznała krzywdy wynikającej z dolegliwości bólowych po zadanych ciosach i użyciu gazu, ale też cierpień natury psychicznej, trwających do dnia przesłuchania w toku rozprawy, co sąd naocznie odnotował. Napad oskarżonego bowiem przeżywa do tej pory, a w obawie przed podobnymi aktami agresji nie funkcjonuje komfortowo, ciągle mając wrażenie, że nie jest bezpieczna. Uwzględniając jednak, że wniosku o naprawienie szkody nie złożyła, jak też nie złożył go jej pełnomocnik, a następnie nie naprowadzał na dowody w tym zakresie, sąd tylko pobocznie zajmował się tą kwestią. W ten sposób pewnie przyjął, że kwota 5.000 zł zrekompensuje poniesioną krzywdę. Takie ustalenie sądu karnego, nie zamyka więc oskarżycielce posiłkowej drogi do dochodzenia od oskarżonego dalszych roszczeń w procesie cywilnym. Należy bowiem przypomnieć, że zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2013 roku (sygn. akt V CSK 556/12), interpretującą art. 11 kpc, ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do wysokości szkody, wiążą sąd cywilny tylko wtedy, gdy sprawca został skazany za zagarnięcie konkretnej sumy pieniężnej. Wynika z tego, że jeżeli dokładne ustalenie szkody dla skazania sprawcy nie było konieczne i nie wynika to z ustaleń sądu, to wysokości podane w uzasadnieniu wyroku karnego nie pozbawiają uprawnienia do domagania się ścisłego ustalenia wysokości poniesionej szkody. Przy czym w sprawie oskarżonego S. sąd wyraźnie zaznaczył, że określa zadośćuczynienie w części.

Jak stanowi art. 44 § 2 kk, sąd może orzec, a w wypadkach wskazanych w ustawie orzeka, przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa. W toku niniejszego postępowania zabezpieczono gaz (...), którym posłużył się oskarżony. Wymieniona rzecz została wykorzystana do dokonania rozboju na szkodę A. P.. Zwrócenie jej E. S. mijałoby się z wychowawczymi celami procesu, wobec czego należało orzec jej przepadek.

Podczas przeszukania dokonanego bezpośrednio po zatrzymaniu u oskarżonego ujawniono dodatkowo paralizator, który jednak nie był użyty do popełnienia przypisanych przestępstw (vide k. 71). Posiadanie tego rodzaju przedmiotów nie jest zabronione, a zatem nie istniały przesłanki do orzeczenia przepadku również w tym zakresie. Faktem jest, że oskarżony trzymał go w ręku w czasie ucieczki, grożąc P. P., ale takie przestępstwa prokurator mu nie zarzucił. W tych okolicznościach urządzenie jako przedmiot zbędny w dalszym postępowaniu karnym należało zwrócić E. S., stosownie do dyspozycji art. 230 § 2 kpk. Zwrotowi podmiotowi uprawnionemu na tej samej podstawie prawnej podlegały ponadto cztery płyty CD znajdujące się w aktach sprawy na karcie 100 zawierające nagrania z monitoringu.

Z uwagi na to, że oskarżony został zatrzymany w dniu 4 listopada 2015 roku, a do dnia rozprawy stosowano wobec niego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania, sąd zaliczył na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności powyższy okres zgodnie z normą wyrażoną w art. 63 § 1 kk, pomijając czas odbywania kary za wykrocznie w sprawie VII W 1110/13 (vide k. 63).

W ocenie sądu tak wymierzona kara zrealizuje cele w zakresie prewencji indywidualnej i przede wszystkim generalnej. Sprzyjać będzie właściwemu kształtowaniu się świadomości prawnej społeczeństwa, wpływając na umocnienie przekonania, że przestępstwa tego rodzaju nie uchodzą bezkarnie i nie popłacają, a wręcz przeciwnie, spotykają się ze sprawiedliwą represją karną. Przede wszystkim umożliwi jednak próbę wychowania oskarżonego, wpojenia mu podstawowych norm społecznych, poszanowania innych osób i konieczności przestrzegania porządku prawnego.

Kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania sąd na podstawie art. 626 § 1 kpk oraz art. 627 kpk orzekł o kosztach procesu, w tym zasądzając od oskarżonego zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz. U z 1983 r., Nr 49, poz. 223) na rzecz Skarbu Państwa opłatę w kwocie 400 zł.