Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2016r. w S.

odwołania G. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 30 listopada 2015r. Nr I (...)

w sprawie G. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

I.  zmienia zaskarżoną decyzję i ustala G. C. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 01 grudnia 2015r. do 31 marca 2019r. ;

II.  w pozostałej części odwołanie oddala.

Sygn. akt IV U 13/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 listopada 2015 r. Nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustalił wnioskodawcy G. C. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od 1 grudnia 2015r. do 31 października 2017r., powołując się na orzeczenie Komisji Lekarskiej z dnia 23 listopada 2015r.

Odwołanie od w/w decyzji złożył ubezpieczony G. C., wnosząc o ustalenie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe (II grupa inwalidzka). W uzasadnieniu podniesiono, że w orzeczeniu o znacznym stopniu niepełnosprawności z dnia 24 lipca 2013r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w M. ustalono ubezpieczonemu znaczny stopień niepełnosprawności na stałe (I grupa inwalidzka), a także orzeczono o konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji z przyczyn psychiatrycznych. W ocenie wnioskodawcy, ustalenia te zupełnie przeczą wydanej przez ZUS decyzji o odmowie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy - II grupa inwalidzka (odwołanie, k. 1 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji i wskazując, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 23 listopada 2015r. w wyniku badania lekarskiego, stwierdziła, że wnioskodawca jest częściowo niezdolny do pracy okresowo do 31 października 2017r. (odpowiedź organu rentowego na odwołanie, k. 2-3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczony G. C., ur. (...), w dniu 22 września 2015r. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (wniosek, k. 440 a.r.). W chwili złożenia w/w wniosku ubezpieczony miał ustalone prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy do dnia 30 listopada 2015r. (decyzja z dnia 10.01.2013r., k. 358 a.r.).

Rozpoznając wniosek, organ rentowy skierował G. C. na badanie przez Lekarza Orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 22 października 2015r. stwierdził, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 31 października 2017r., a jednocześnie nie jest całkowicie niezdolny do pracy (k. 443 a.r.). Na skutek sprzeciwu od w/w orzeczenia złożonego przez wnioskodawcę sprawa została przekazana Komisji Lekarskiej Zakładu, która po przeprowadzeniu badania stwierdziła u ubezpieczonego: organiczne zaburzenia osobowości i zachowania, przebyte T. z ustępującym zespołem móżdżkowym, padaczkę oraz nadciśnienie tętnicze. Orzeczeniem z dnia 23 listopada 2015r. Komisja Lekarska ZUS uznała ubezpieczonego za częściowo niezdolnego do pracy do dnia 31 października 2017r. (k. 447 a.r.). Powołane orzeczenie stało się podstawą wydania zaskarżonej decyzji z dnia 30 listopada 2015r., przyznającej ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od 1 grudnia 2015r. do 31 października 2017r. (k. 451 a.r.).

Badając sporną okoliczność orzeczonego stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy neurologa, psychiatry i kardiologa, a także biegłego psychologa, którzy stwierdzili u wnioskodawcy: przebyte stłuczenie mózgu z trepanacją czaszki w 1977r., padaczkę, nadciśnienie tętnicze I-go stopnia, zespół psychoorganiczny o złożonej etiologii oraz ZZA. Biegli zwrócili uwagę, że już zmiany stwierdzone w badaniach diagnostycznych w 2009r. nie rokują poprawy. Rozpoznano wówczas rozlane zaniki korowo podkorowe w obu półkulach mózgu i móżdżku, zanikowe poszerzenie układu komorowego oraz zmiany zanikowe ciała modzelowatego, jak również objawy rozsianego, naczyniopochodnego uszkodzenia (...). Zmiany te korelują z objawami klinicznymi pod postacią zaburzeń w sferze emocjonalnej i intelektualnej. Wymagały one wieloletniego leczenia psychiatrycznego i neurologicznego, a całość obrazu klinicznego nie wskazuje na poprawę, ale na powolne, stopniowe pogarszanie się stanu zdrowia. W opinii biegłych psychiatry, psychologa i neurologa wnioskodawca jest nadal całkowicie niezdolny do pracy po dniu 30 listopada 2011r., a niezdolność ta trwa do 31 marca 2019r. Biegły lekarz kardiolog nie stwierdził niezdolności do pracy z przyczyn kardiologicznych (opinia, k. 11-11v a.s.).

Zgodnie z art. 12 ust. 1, 2 i 3 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 t.j.) niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Stosownie do treści art. 13 ust. 1 w/w ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Jak stanowi ust. 2 i 3 powołanego przepisu niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, przy czym jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu – niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat. Regułą jest zatem orzekanie niezdolności do pracy na okres nie dłuższy niż 5 lat, zaś brak rokowań odzyskania zdolności do pracy (według wiedzy medycznej) nie obliguje orzekania trwałej niezdolności do pracy, bowiem – wedle powołanej regulacji – można wówczas ustalić niezdolność na okres dłuższy niż 5 lat.

Rozstrzygnięcie o zasadności odwołania wnioskodawcy od decyzji organu rentowego wymagało ustalenia, czy u ubezpieczonego w dalszym ciągu po dniu 30 listopada 2015r. istnieje całkowita niezdolność do pracy i czy niezdolność ta ma charakter trwały, czy też okresowy.

W postępowaniu, którego przedmiotem jest przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, koniecznym jest ustalenie stanu zdrowia osoby ubezpieczonej, z którym to stanem związana jest przedmiotowa niezdolność do pracy. Bezsprzecznie jest to okoliczność, dla ustalenia której niezbędne są wiadomości specjalne, wymagające udziału w procesie biegłych lekarzy. Kluczowa dla tego rodzaju spraw okoliczność stanu zdrowia oraz związana z nią niezdolność do pracy – w przypadku sporu co do tej okoliczności - nie może być ustalana przez Sąd samodzielnie lub wyłącznie na podstawie innych dowodów zgłoszonych przez strony postępowania. Ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń osoby ubezpieczonej.

W niniejszej sprawie odnośnie warunku niezdolności do pracy Sąd oparł się na dowodzie z opinii biegłych psychiatry, psychologa i neurologa, sporządzonej po bezpośrednim badaniu ubezpieczonego i zapoznaniu się z dokumentacją medyczną. Biegli jednoznacznie wskazali, iż całość obrazu klinicznego nie wskazuje na poprawę stanu zdrowia wnioskodawcy, co uzasadnia ustalenie całkowitej niezdolności do pracy po dniu 30 listopada 2015r. Niemniej jednak brak było podstaw do orzeczenia trwałej całkowitej niezdolności do pracy. Zdaniem biegłych niezdolność ta jest okresowa i trwa do 31 marca 2019r.

Sąd doszedł do przekonania, że sporządzona opinia stanowi miarodajny dowód w sprawie, gdyż wydana zostały przez biegłych o specjalnościach odpowiadających schorzeniom ubezpieczonego, a ponadto poprzedzona została analizą dokumentacji medycznej oraz badaniem stanu zdrowia wnioskodawcy. Podkreślenia wymaga, że zespół biegłych sądowych w sporządzonej opinii szczegółowo uzasadnił swoje stanowisko oraz ocenił wpływ rozpoznanych u ubezpieczonego schorzeń na stopień orzeczonej niezdolności do pracy. Biegły lekarz psychiatra miał także na uwadze orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 24 lipca 2013r. zaliczające ubezpieczonego na stałe do znacznego stopnia niepełnosprawności z powodu choroby psychicznej (orzeczenie lekarskie biegłego sądowego, k. 10 a.s.).

Sąd nie przychylił się do zastrzeżeń organu rentowego (k. 23 a.s.), które stanowią jedynie polemikę z prawidłowym stanowiskiem biegłych. Podkreślenia ponadto wymaga, że w ocenie biegłych dokumentacja psychiatryczna z ostatniego okresu jest niespójna i nie oddaje rzetelnie stanu zdrowia ubezpieczonego. Zwrócono także uwagę, iż od stycznia 2015r. lekarz leczący wnioskodawcę stawia rozpoznanie „organiczne zaburzenia osobowości”, by w treści badania napisać „bez cech organicznego uszkodzenia mózgu”, co jest wewnętrznie sprzeczne.

Ubezpieczony kwestionował w/w opinię w zakresie, w jakim biegli pominęli kwestię trwałości niezdolności do pracy, orzekając, że niezdolność ma charakter okresowy. Wnioskodawca powoływał się przy tym na orzeczenie (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności, w którym ustalono u niego znaczny stopień niepełnosprawności na stałe.

Jak wskazuje się w orzecznictwie przy ocenie niezdolności do pracy określonej w art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie można pomijać stopnia niepełnosprawności ubezpieczonego ustalonego na podstawie art. 3, art. 4 i art. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 ze zm.). Na gruncie obowiązującego prawa brak jest jednak podstaw do utożsamiania pojęć prawnych „niezdolności do pracy” (art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) oraz „niepełnosprawności” (art. 1 i art. 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych), skoro każde z tych pojęć posiada odmienną definicję legalną, orzekanie w sprawie ustalenia stopnia „niezdolności do pracy” oraz w sprawie ustalenia stopnia „niepełnosprawności” należą do innych organów i stanowić mają konieczną przesłankę prawną dla ustalenia prawa do korzystania z różnego rodzaju świadczeń lub uprawnień. Z uwagi na to, że definicja prawna pojęcia „niepełnosprawności” w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ujęta została szerzej aniżeli definicja prawna pojęcia „niezdolności do pracy” w rozumieniu art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, stwierdzić należy, iż w konsekwencji każda osoba, która uzyskała orzeczenie „o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy” na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS jest uznawana równocześnie za „osobę niepełnosprawną” stosownie do treści art. 1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. W pełni zasadne jest przyjęcie, że stwierdzenie konkretnego stopnia niepełnosprawności nie jest tożsame ze stwierdzeniem niezdolności do pracy. Zgodnie bowiem z regulacją zawartą w art. 5 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych to orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o niezdolność do pracy jest taktowane na równi z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, a nie odwrotnie (por. wyrok SN z dnia 20 sierpnia 2003 r., II UK 386/02 - OSNP 2004 nr 12, poz. 213; wyrok SN z dnia 28 stycznia 2004 r., II UK 222/03 - OSNP 2004 nr 19, poz. 340; wyrok SN z dnia 11 lutego 2005r., I UK 177/04). Sąd Okręgowy w całości podziela zaprezentowane poglądy judykatury. Problematykę porównania pojęć niepełnosprawności i niezdolności do pracy poruszył także Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 czerwca 2015r. wydanym w sprawie o sygn. akt III AUa 309/15 prowadzonej na skutek apelacji G. C. od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 19 lutego 2015r. (sygn. akt IV U 513/14) o dodatek pielęgnacyjny (k. 434-437v a.r.). Skoro zatem „niepełnosprawność” i „niezdolność do pracy” nie są pojęciami tożsamymi, to niewątpliwie nic nie stoi na przeszkodzie, by biegli lekarze – dysponujący odpowiednią wiedzą medyczną - dokonując oceny całkowitej niezdolności do pracy określili, iż jest ona okresowa, pomimo że u ubezpieczonego ustalono znaczny stopień niepełnosprawności na stałe. Ponadto, jak już wcześniej wskazano, zgodnie z art. 13 ust. 2 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zasadą jest orzekanie niezdolności do pracy okresowej. Błędne było zatem przekonanie wnioskodawcy, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 24 lipca 2013r. zaliczające go do znacznego stopnia niepełnosprawności od dnia 9 marca 2010r. na stałe dowodzi, iż jest on osobą trwale całkowicie niezdolną do pracy. Wobec powyższego Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku ubezpieczonego o wezwanie biegłych na rozprawę celem złożenia ustnego wyjaśnienia.

Co za tym idzie, Sąd – za dowodem z opinii biegłych – uznał ubezpieczonego G. C. za nadal całkowicie niezdolnego do pracy po dniu 30 listopada 2015r., a niezdolność ta trwa do 31 marca 2019r. Wobec powyższego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od dnia 1 grudnia 2015r. do 31 marca 2019r. Odwołanie ubezpieczonego w zakresie żądania przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu.

Mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, orzeczono jak w sentencji wyroku.