Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 maja 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA Ewa Stefańska (spr.)

Sędziowie: SA Marcin Strobel

SO del. Marian Kociołek

Protokolant: Katarzyna Łopacińska

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki jawnej W. M. (1), W. M. (2) w G.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 20 stycznia 2015 r.

sygn. akt XVII AmE 33/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w całości, w ten sposób, że:

1.  w punkcie pierwszym – uchyla decyzję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nr (...) z dnia 31grudnia 2013 roku;

2.  w punkcie drugim – zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) spółki jawnej W. M. (1), W. M. (2) w G. kwotę 460 zł (czterysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  zasądza od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz (...) spółki jawnej W. M. (1), W. M. (2) w G. kwotę 370 zł (trzysta siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt VI ACa 536/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 grudnia 2013 r. nr (...), wydaną na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12, art. 56 ust. 2 pkt 1 w związku z art. 56 ust. 3 i 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 ze zm., zwanej dalej „ustawą - Prawo energetyczne”), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki orzekł, że przedsiębiorca W. M. (1), W. M. (2) (...) sp. j. z siedzibą w G. naruszył warunki 2.1.1 oraz 2.2.1 koncesji na obrót paliwami ciekłymi w ten sposób, że prowadząc działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi na stacji paliw zlokalizowanej w G. przy ul. (...) dokonywał sprzedaży paliw ciekłych (benzyn silnikowych i olejów napędowych) przy wykorzystaniu zbiorników naziemnych, co było niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa i za działanie to wymierzył mu karę pieniężną w wysokości 50.000 zł, odpowiadającą 0,145% przychodu z działalności koncesjonowanej osiągniętego przez przedsiębiorcę w 2012 r.

Powód W. M. (1), W. M. (2) (...) sp. j. z siedzibą w G. złożył odwołanie, zaskarżając decyzję w całości i wnosząc o jej uchylenie i umorzenie postępowania, ewentualnie o jej zmianę poprzez obniżenie kary pieniężnej do kwoty 10.000 zł. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie: art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne poprzez uznanie, że nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z koncesji obejmuje przypadek naruszenia zamieszczonej w koncesji klauzuli zobowiązującej koncesjonariusza do przestrzegania obowiązujących przepisów prawa, w związku z art. 6 k.p.a. poprzez nałożenie kary pieniężnej z tytułu nieprzestrzegania obowiązków, które nie wynikają z koncesji, a także art. 56 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie wyrażające się w nieuwzględnieniu przy określaniu wysokości kary pieniężnej dotychczasowego zachowania przedsiębiorcy i ustaleniu jego możliwości finansowych jedynie w oparciu o wysokość przychodów, w sytuacji, gdy wysokość przychodów stanowi jedynie czynnik limitujący górną granicę kary i może stanowić jeden z elementów, jakie należy uwzględnić przy dokonywaniu oceny możliwości finansowych koncesjonariusza.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wnosił o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 20 stycznia 2015 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił odwołanie.

Wyrok Sądu Okręgowego został wydany w oparciu o poniższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Stacja paliw położona w G. przy ul. (...) została przejęta przez powoda od (...) spółki z o.o. z siedzibą w W.. Decyzją z dnia 31 marca 1992 r. Urząd Wojewódzki w S. pozytywnie zaopiniował lokalizację stacji, wskazując na konieczność zastosowania środków technicznych uniemożliwiających migrację paliw do środowiska, umożliwiających odzyskanie ropopochodnych, które w przypadkach awaryjnych mogłyby znaleźć się w podłożu i umożliwiających kontrolę stanu środowiska. Zgodnie z projektem technicznym stacji do przechowywania i dystrybucji wszystkich rodzajów paliw przyjęto kontenery składające się z metalowego zbiornika w kształcie cylindra otoczonego płaszczem termicznym, urządzeń pompujących i ssących. W decyzji Burmistrza Miasta i Gminy G. z dnia 2 lipca 1992 r. o ustaleniu lokalizacji inwestycji wskazano, że do przechowywania i dystrybucji wszystkich rodzajów paliw będą wykorzystywane kontenery o łącznej pojemności 78 m ³. Postanowieniem z dnia 3 lipca 1992 r. Powiatowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w S. pozytywnie zaopiniował dokumentację inwestycji. Decyzją z dnia 8 lipca 1992 r. Urząd Rejonowy w G. wydał pozwolenie na budowę stacji paliw. Pismem z dnia 29 października 1992 r. (...) spółka z o.o. poinformowała organ administracji o zakończeniu budowy, zaś pismem z dnia 28 marca 1993 r. Urząd Rejonowy w G. zawiadomił inwestora o przyjęciu stacji paliw do użytkowania.

Następnie powód jako właściciel wystąpił o pozwolenie na rozbudowę stacji. Decyzją z dnia 10 kwietnia 2002 r. Starostwo Powiatowe w G. zatwierdziło projekt budowlany i wydało pozwolenie na budowę wiaty myjni samochodowej samoobsługowej dla samochodów osobowych oraz przyłączy: wodociągowego, energetycznego, kanalizacji technologicznej i deszczowej.

Decyzją z dnia 9 sierpnia 2002 r., zmienioną decyzją z dnia 11 października 2004 r. i decyzją z dnia 19 czerwca 2008 r., Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił przedsiębiorcy koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres do dnia 20 sierpnia 2012 r. Na tej podstawie W. M. (1), W. M. (2) (...) sp. j. z siedzibą w G. prowadzi działalność koncesjonowaną polegającą na obrocie paliwami ciekłymi w stacji paliw położonej w G. przy ul. (...), wyposażonej w trzy zbiorniki naziemne dwupłaszczowe na paliwa płynne o pojemnościach 25 m ³ każdy oraz dwa zbiorniki naziemne na gaz płynny o pojemnościach 3 m ³ każdy, posadowione na stałe na płycie betonowej. Istnienie tych zbiorników ujawniła Państwowa Straż Pożarna w dniu 5 października 2011 r. podczas czynności kontrolno-rozpoznawczych.

Pismem z dnia 8 lutego 2012 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia mu kary pieniężnej w związku z ujawnieniem okoliczności wskazujących na możliwość naruszenia warunków 2.1.1 oraz 2.2.1 koncesji na obrót paliwami. W piśmie z dnia 27 lutego 2012 r. powód wskazał, że należąca do niego stacja paliw spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej, które były wymagane prawem w dniu przekazania jej do użytkowania. Twierdził, że zainstalowane zbiorniki naziemne nie są zbiornikami z tworzyw sztucznych i są trwale związane z podłożem, więc stacja nie może być zakwalifikowana jako stacja kontenerowa.

Do kolejnego pisma z dnia 6 kwietnia 2012 r. powód załączył ekspertyzę techniczną dotyczącą zgodności wykonania stacji paliw z projektem i decyzją o dopuszczeniu jej do użytkowania, z której wynika, że na terenie stacji paliw znajdują się trzy zbiorniki nadziemne dwupłaszczyznowe na paliwa płynne posadowione na stałe na fundamentach płytowo-żelbetowych oraz dwa zbiorniki nadziemne na gaz płynny. Natomiast do pisma z dnia 14 września 2012 r. powód załączył decyzję Burmistrza Miasta i Gminy G. z dnia 6 października 2009 r. dotyczącą świadczeń rzeczowych wykonywanych w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, w której przeznaczono znajdujące się na terenie stacji dystrybutory do używania przez Komendę Powiatową Policji w G.. Zdaniem powoda treść tej decyzji świadczy o spełnianiu przez stację wymogów określonych prawem, w związku z przeznaczeniem jej do wykonywania świadczeń rzeczowych na rzecz obrony.

Decyzją z dnia 17 września 2012 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił powodowi koncesji na obrót paliwami ciekłymi, z wyłączeniem działalności przy wykorzystaniu stacji paliw położonej w G. przy ul. (...). Decyzją z dnia 26 listopada 2012 r. Starosta (...) zatwierdził projekt budowlany i udzielił powodowi pozwolenia na budowę ścianek oporowych i nasypanie gruntu wokół istniejących zbiorników na przedmiotowej stacji paliw. Pismem z dnia 8 lutego 2013 r. powód zawiadomił Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego o zakończeniu budowy. Następnie decyzją z dnia 24 kwietnia 2013 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zmienił decyzję z dnia 17 września 2012 r. poprzez rozszerzenie zakresu koncesji o stację paliw położoną w G. przy ul. (...).

W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z treścią art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Kara pieniężna nakładana na podstawie tego przepisu ma charakter obligatoryjny, zaś powołany przepis stanowi samodzielną podstawę jej wymierzenia. Zaś z uwagi na obiektywny charakter odpowiedzialności administracyjnej, do jej zastosowania nie jest konieczne wykazanie winy przedsiębiorcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2011 r., sygn. III SK 10/11, Lex nr 1101332 ).

Sąd Okręgowy podkreślił, że akceptując warunki 2.1.1 oraz 2.2.1 koncesji, powód zgodził się przestrzegać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, a także utrzymywać stan techniczny i wyposażać użytkowane obiekty, instalacje i urządzenia związane z prowadzeniem działalności objętej koncesją zgodnie z obowiązującymi przepisami określającymi warunki techniczne. Tymczasem prowadził działalność w zakresie sprzedaży olejów napędowych i benzyn silnikowych przy pomocy stacji paliw położonej w G. przy ul. (...), złożonej ze zbiorników naziemnych określanych jako kontenery w kształcie cylindra, pomimo, że obowiązujące przepisy prawa wyłączają taką możliwość.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że warunki techniczne, jakim powinna odpowiadać stacja paliw jako obiekt budowlany, zostały określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243, poz. 2063 ze zm.), które weszło w życie z dniem 1 stycznia 2006 r. Zgodnie z § 99 ust. 1 powołanego rozporządzenia dopuszcza się użytkowanie stacji kontenerowych wyłącznie jako tymczasowych obiektów budowlanych przeznaczonych do zaopatrzenia w produkty naftowe Sił Zbrojnych oraz w celu realizacji inwestycji o znaczeniu krajowym, a także do zaopatrzenia jednostek pływających żeglugi morskiej i śródlądowej, kolejnictwa oraz statków powietrznych lotnictwa cywilnego.

Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska powoda, że należąca do niego stacja paliw nie jest stacją kontenerową, albowiem zbiorniki na paliwa są trwale związane z podłożem. Podkreślił, że zarówno w projekcie technicznym, jak i decyzji o lokalizacji inwestycji, zbiorniki te zostały opisane jako kontenery w kształcie cylindra. Natomiast nie wiadomo, kiedy zbiorniki na paliwo zostały na stałe połączone z podłożem i czy istnieje możliwość ich odłączenia. Ponadto według Sądu pierwszej instancji przedmiotowa stacja paliw nie spełnia przesłanek określonych w § 99 ust. 1 powołanego rozporządzenia, albowiem generalnie służy do sprzedaży detalicznej paliwa i faktu tego nie zmienia przeznaczenie dystrybutorów do tankowania samochodów należących do Komendy Powiatowej Policji w G. w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Stacja powoda nie służy bowiem do zaopatrzenia w produkty naftowe Sił Zbrojnych oraz w celu realizacji inwestycji o znaczeniu krajowym, ani do zaopatrzenia jednostek pływających żeglugi morskiej i śródlądowej, kolejnictwa oraz statków powietrznych lotnictwa cywilnego.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że § 177 powołanego rozporządzenia przewidywał okres przejściowy na wyposażenie stacji paliw w urządzenia do pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych oraz do sygnalizacji wycieku produktów naftowych do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych. Jednakże przepis ten nie dotyczył wymiany zbiorników nadziemnych na podziemne. Dlatego od dnia wejścia w życie powyższego rozporządzenia, tj. od dnia 1 stycznia 2006 r., powód powinien prowadzić działalność koncesjonowaną zgodnie z obowiązującymi przepisami, mając na uwadze, że stacja paliw płynnych powinna składać się z podziemnych zbiorników magazynowych.

Wskazał również, że powód nie został zaskoczony wprowadzeniem powyższej regulacji prawnej. Zgodnie bowiem z treścią § 237 ust. 1 rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 sierpnia 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 122, poz. 576) kontenerowe stacje paliw płynnych oraz stacje gazu płynnego powinny być dostosowane w terminie sześciu lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia do warunków technicznych dla stałych stacji paliw płynnych. Rozporządzenie to zostało zastąpione rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 98, poz. 1067), które do magazynowania paliw płynnych nie przewidywało naziemnych zbiorników, a jedynie zbiorniki podziemne. Rozporządzenie to w § 236 ust. 1 nakazywało dostosować stacje kontenerowe oraz stacje gazu płynnego do warunków technicznych dla stałych stacji paliw, w terminie do dnia 16 stycznia 2003 r. Tymczasem stacja powoda nie została do tych wymogów dostosowana.

Zdaniem Sądu Okręgowego powód prowadził działalność gospodarczą niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, tj. z § 99 ust. 1 i § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243, poz. 2063 ze zm.), począwszy od dnia 1 stycznia 2006 r. Jego działanie stanowiło zatem naruszenie warunków 2.1.1 oraz 2.2.1 udzielonej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi, co uzasadniało nałożenie na powoda kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne.

Sąd pierwszej instancji uznał wysokość nałożonej na powoda kary pieniężnej za prawidłową. Wskazał, że stosownie do treści art. 56 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne, ustalając wysokość kary pieniężnej Prezes Urzędu Regulacji Energetyki uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie przedsiębiorcy i jego możliwości finansowe.

Według Sądu Okręgowego stopień szkodliwości czynu powoda był znaczny, skoro dokonywał on obrotu benzynami silnikowymi i olejem napędowym przy pomocy infrastruktury nieprzeznaczonej do tego celu, a więc nie stosując przewidzianych przepisami prawa standardów tej działalności. Wprawdzie ostatecznie powód wykonał roboty budowlane polegające na osypaniu zbiorników naziemnych gruntem w celu usytuowania ich pod ziemią, jednakże okoliczność ta nie uzasadniała odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 6a ustawy - Prawo energetyczne, z uwagi na brak przesłanki znikomej szkodliwości czynu.

Oceniając stopień zawinienia powoda, Sąd pierwszej instancji wskazał, że przedsiębiorca miał obowiązek zastosowania się do treści § 99 oraz § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r., a jego zaniechanie należy uznać za zawinione zaniechanie. Ponadto niedostosowanie stacji paliw do obowiązujących warunków technicznych świadczy o braku należytej staranności w prowadzeniu działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 355 § 2 k.c. Stopień zawinienia oceniony został więc jako znaczny.

Oceny możliwości finansowych powoda Sąd Okręgowy dokonał na podstawie bilansu oraz rachunku zysków i strat sporządzonych na koniec 2012 r. oraz formularza wyliczenia opłaty koncesyjnej za rok 2013, zgodnie z którymi koncesjonariusz odnotował na koniec 2012 r. przychód netto ze sprzedaży w wysokości 36.098.886,64 zł i zysk netto w wysokości 142.748,68 zł, w tym przychód z działalności objętej koncesją w wysokości 34.426.859 zł. Zdaniem Sądu pierwszej instancji dane te uzasadniały nałożenie na powoda kary pieniężnej w wysokości 50.000 zł, która nie wyeliminuje go z rynku i spowoduje jedynie niewielki spadek rentowności jego działalności.

Sąd pierwszej instancji podkreślił, że wymierzona powodowi kara pieniężna została ustalona z uwzględnieniem treści art. 56 ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne i stanowi zaledwie 0,145% przychodu powoda osiągniętego w 2012 r. z działalności objętej koncesją, podczas gdy organ regulacyjny mógł wymierzyć mu karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej 15% przychodu wynikającego z działalności koncesjonowanej osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Karę tę należy więc uznać za niewysoką w relacji do przychodów przedsiębiorcy. Tymczasem kara pieniężna ma wywołać skutki w zakresie prewencji szczególnej i ogólnej, a więc być odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu i wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość. Dlatego jej zmniejszenie pozostawałoby w sprzeczności z celami kary prewencyjnymi oraz represyjno-wychowawczymi.

Od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów apelację wniósł W. M. (1), W. M. (2) (...) sp. j. z siedzibą w G..

Apelacją powód zaskarżył wyrok w całości, wnosząc o jego zmianę poprzez zmianę decyzji i umorzenie postępowania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

1)  art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne poprzez uznanie, że nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z koncesji obejmuje przypadek naruszenia zamieszczonej w koncesji klauzuli zobowiązującej koncesjonariusza do przestrzegania obowiązujących przepisów prawa, w związku z art. 6 k.p.a. poprzez nałożenie kary pieniężnej z tytułu nieprzestrzegania obowiązków, które nie wynikają z koncesji, ponadto naruszenie art. 56 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie;

2)  art. 233 k.p.c. w związku z art. 245 k.p.c. poprzez pominiecie dowodu z ekspertyzy z dnia 21 marca 2012 r.

Pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne. Jednakże dokonana przez Sąd Okręgowy ocena prawna żądania odwołania jest wadliwa.

Apelacja powoda zawiera w istocie powtórzenie zarzutów podniesionych uprzednio w odwołaniu, które zostały ocenione przez Sąd Okręgowy nietrafnie. W ocenie Sądu Apelacyjnego ma rację powód twierdząc, że Prezes Urzędu Regulacji Energetyki naruszył art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne uznając, że nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z koncesji obejmuje przypadek naruszenia zamieszczonej w koncesji klauzuli zobowiązującej koncesjonariusza do przestrzegania obowiązujących przepisów prawa.

W licznych orzeczeniach Sąd Najwyższy wyjaśnił, że skoro podstawę do nałożenia kary pieniężnej z art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne stanowi nieprzestrzeganie obowiązków, które wynikają z koncesji, to decyzja o jej udzieleniu musi być autonomicznym źródłem przedmiotowych obowiązków. Natomiast nie można traktować jako wynikającego z koncesji obowiązku, którego bezpośrednim źródłem jest przepis obowiązującego prawa, określający dany obowiązek w sposób umożliwiający jego bezpośrednią realizację bez potrzeby dodatkowej konkretyzacji. Obowiązek taki nie wypływa z samej koncesji, lecz z przepisu ustawy lub aktu wykonawczego, odnoszącego się do działalności koncesjonowanej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2015 r., sygn. akt III SK 2/15, Lex nr 1808593, a także min. wyroki SN: z 6 października 2011 r., III SK 18/11, ZNSA 2012, nr 1, s. 100-102, z 19 listopada 2014 r., III SK 82/13, Lex nr 1551674, z 28 stycznia 2015 r., III SK 29/14, Lex nr 1653761, 18 sierpnia 2015 r., III SK 2/15, Lex nr 1808593).

W uzasadnieniu wyroku z dnia 18 sierpnia 2015 r. (sygn. akt III SK 2/15, Lex nr 1808593) Sąd Najwyższy podkreślił, że wąska wykładnia językowa art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne znajduje dodatkowe potwierdzenie w wykładni systemowej i funkcjonalnej tego przepisu. Przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne jest bowiem tylko jednym z wielu przepisów ustawy - Prawo energetyczne określających podstawowe elementy różnych czynów podlegających karze pieniężnej nakładanej przez organ regulacyjny. Wszystkie te przepisy, zawarte w art. 56 ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne, muszą być interpretowane wąsko, gdyż w przeciwnym wypadku każde z tych zachowań można byłoby kwalifikować jako „nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z koncesji”, której postanowienia zobowiązują koncesjonariusza do respektowania przepisów ustawy - Prawo energetyczne, bądź innych przepisów prawa obowiązujących w porządku prawnym Rzeczpospolitej.

Przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne uznaje za czyn podlegający karze pieniężnej zachowanie przedsiębiorstwa energetycznego polegające na nieprzestrzeganiu przez koncesjonariusza obowiązków wynikających z koncesji. Aby powód mógł być ukarany karą pieniężną, zarzucony mu czyn polegający na dokonywaniu sprzedaży paliw ciekłych w stacji paliw przy wykorzystaniu zbiorników naziemnych, powinien naruszać obowiązek konkretnie wskazany w warunkach koncesji, a nie wyłącznie przepis prawa powszechnie obowiązującego, do którego warunki koncesji w sposób ogólny odsyłają.

W zaskarżonej decyzji Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zarzucił powodowi naruszenie warunków 2.1.1 oraz 2.2.1 koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Z treści decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 9 sierpnia 2002 r. (zmienionej kolejnymi decyzjami) wynika, że:

- 2.1.1. Koncesjonariusz jest zobowiązany do spełniania określonych przepisami prawa warunków wykonywania działalności gospodarczej oraz do prowadzenia działalności objętej niniejszą koncesją na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów;

- 2.2.1. Koncesjonariusz jest zobowiązany do utrzymywania stanu technicznego oraz wyposażenia użytkowanych obiektów, instalacji i urządzeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej objętej niniejszą koncesją, zgodnego z obowiązującymi przepisami określającymi wymogi techniczne, w tym meteorologiczne, jakościowe i ochrony środowiska, zapewniającego w szczególności utrzymywanie wymaganej jakości paliw ciekłych będących przedmiotem obrotu oraz niezawodności zaopatrzenia odbiorców w paliwa, z uwzględnieniem racjonalnego poziomu kosztów (k. 32 i następne akt adm.).

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji nie wynika, na czym miałoby polegać naruszenie przez powoda wyżej powołanych warunków koncesji. Wskazano jedynie, że sposób wykonywania działalności koncesjonowanej przez powoda był niezgodny z przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 243, poz. 2063 ze zm.). Również w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy ograniczył się do wskazania na naruszenie przepisów powołanego rozporządzenia, nie wyjaśniając, na czym miałoby polegać naruszenie przez powoda wskazanych w decyzji warunków koncesji. Musi to prowadzić do wniosku, że w rzeczywistości kara pieniężna została nałożona na powoda w związku z naruszeniem przepisów powołanego rozporządzenia, a nie warunków koncesji, co przewiduje ustawodawca w art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne. W tej sytuacji ma rację apelujący twierdząc, że nałożenie kary pieniężnej nastąpiło z naruszeniem powołanego przepisu, a więc było bezprawne.

Nietrafny jest natomiast zarzut naruszenia art. 6 k.p.a., albowiem sądy nie stosują przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Wobec uchylenia zaskarżonej decyzji niecelowe jest zaś merytoryczne badanie zarzutu naruszenia art. 56 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne poprzez jego niezastosowanie.

Na uwzględnienie nie zasługuje podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 245 k.p.c. poprzez pominiecie dowodu z ekspertyzy z dnia 21 marca 2012 r. Wskazać należy, że do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. dochodzi wówczas, gdy sąd uchybi podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2005 r., sygn. III CK 314/05, Lex nr 172176). Tymczasem powód w apelacji nie wyjaśnił, jakie dowody miałyby zostać nieprawidłowo ocenione przez Sąd pierwszej instancji, ani na czym ta wadliwość oceny miałaby polegać. Zarzut ten odniósł natomiast do faktu pominięcia przez Sąd pierwszej instancji dowodu z dokumentu prywatnego, co nie mogło skutkować naruszeniem powołanych przepisów.

Podstawą orzeczenia Sądu Apelacyjnego był art. 386 § 1 k.p.c. O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c.