Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił (...) J. W. wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne i Fundusz Pracy. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż na dzień 10 sierpnia 2015 r. wnioskodawca, dokonując bezzasadnego zmniejszenia podstawy wymiaru składek za okres od stycznia do czerwca 2013 r., zalega z opłatą składek za okres od stycznia do czerwca 2013 r. Podał, że decyzją organu rentowego z dnia 21 stycznia 20l3 r. odmówiono prawa do zasiłku chorobowego za okres od 28 grudnia 2012 r. do 9 stycznia 2013 r. oraz za cały okres nieprzerwanej niezdolności – zwolnienia lekarskie złożone za okres od 28 grudnia 2012 r. do 25 czerwca 2013 r. Wskazał, że wnioskodawca powinien złożyć korygujące deklaracje rozliczeniowe za okres od stycznia do czerwca 2013 r. rozliczając za wnioskodawcę prawidłowe kwoty składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy / decyzja - k. 10 – 10 odw. akt ZUS/

W dniu 15 września 2015 r. E. - (...) J. W. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i nakazanie organowi rentowemu wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych i Fundusz Pracy za sporne okresy. Odwołujący się zarzucił organowi rentowemu stosowanie przemocy jako instytucji społecznej, poczucie bezkarności i lekceważenie zasad współżycia społecznego, a także lekceważenie wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt XI U 53/13 obejmującego okres od 23 października 20l2 r. do 3 grudnia 2012 r., z którym wnioskodawca się nie zgadza, podając obszerną argumentację. Przykładowo zarzucił organowi rentowemu nieinformowanie o błędach przy wpłatach i wyczekiwanie na wystąpienie przez płatnika o wypłatę zasiłku celem jego wstrzymania/opóźnienia jego wypłaty, tworzenie sytuacji wirtualnych, brak pisemnych powiadomień w sprawie samowolnych potrąceń przez organ z zasiłków chorobowych, nieinformowanie na przelewach bankowych o okresach rozliczeniowych, działanie na szkodę płatnika poprzez bezpodstawne wstrzymywanie zasiłków chorobowych, działanie na szkodę Sądu poprzez zmuszenie płatników do kierowania spraw na drogę postępowania sądowego. Odwołujący podniósł nadto, że organ rentowy zalega z wypłatą zasiłków za sporne okresy / odwołanie - k. 2-6/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 15 października 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie, argumentując, iż w dniu wydania decyzji w (...) brak było poprawnych dokumentów rozliczeniowych za okres od stycznia do czerwca 2013 r., za który płatnik otrzymał decyzję Wydziału Zasiłków z dnia 21 stycznia 2013 r., mocą której odmówiono prawa do zasiłku chorobowego za okres od dnia 28 grudnia 2012 r. do 9 stycznia 2013 r. i za cały dalszy okres nieprzerwanej niezdolności (ostatecznie niezdolność trwała od 28 grudnia 2012 r. do 25 czerwca 2013 r.) ponieważ z danych zawartych w systemie (...) wynikało, że nie została opłacona składka za październik 2012 r. Od decyzji tej nie złożono odwołania i stała się prawomocna. W odpowiedzi na wniosek z dnia 4 maja 2015 r. organ rentowy poinformował wnioskodawcę o niewyrażeniu zgody na opłacenie po terminie składki za październik, listopad, grudzień 2012 r. (płatnik nie uregulował składek za okresy niezdolności do pracy, za które nie przysługiwało prawo do zasiłku chorobowego od 23 października 2012 r. do 3 grudnia 2012 r., opiekuńczego od 8 grudnia 2012 r. do 25 czerwca 2013 r). Jednocześnie zobowiązano płatnika do złożenia dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych potwierdzających fakt ustania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od 13 października 2012 r. do 30 czerwca 2013 r. Następnie w odpowiedzi na wniosek z dnia 22 czerwca 2015 r. organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko w sprawie niewyrażenia zgody na opłacenie po terminie składek za październik, listopad, grudzień 2012 r. / odpowiedź na odwołanie - k. 69/

W piśmie procesowym z dnia 30 maja 2016 r. wnioskodawca poparł odwołanie. Podniósł, że brak było konieczności korekty wysokości składek za okres od stycznia do czerwca 2013 r., wniósł o przywrócenie terminu do opłacenia składek za październik, listopad, grudzień 2012 r. /pismo – k. 76-77/

Na rozprawie w dniu 9 czerwca 2016 r. wnioskodawca poparł odwołanie. Oświadczył, że jego wniosek do ZUS o przywrócenie terminu do opłacenia składek za październik, listopad, grudzień 2012 r. został rozpatrzony odmownie. Wniosek w przedmiocie przywrócenia terminu uzasadnił swoją trudną sytuacją materialną. Oświadczył jednocześnie, że nie występował do organu o wydanie decyzji o podleganiu. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania. Oświadczył, że wnioskodawca dwukrotnie składał wniosek o przywrócenie terminu do opłacenia składek, w wyniku rozpoznania wniosku z dnia 4 maja 2015 r. ZUS nie wyraził zgody na przywrócenie terminu w dniu 22 maja 2015 r., informując o możliwości wystąpienia do ZUS o wydanie decyzji o podleganiu, natomiast w wyniku rozpoznania wniosku z dnia 24 czerwca 2015 r. decyzją z dnia 14 lipca 2015 r. ZUS podtrzymał dotychczasowe stanowisko /stanowiska procesowe 00 :00:30- 00:01:55, 00:03:31- 00:24:09, 00:37:12- 00:39:22- płyta CD k. 86/

W piśmie procesowym z dnia 14 czerwca 2016 r. organ rentowy podniósł, że wobec dwukrotnego rozpoznania wniosku wnioskodawcy o przywrócenie terminu do opłacenia składek za październik, listopad, grudzień 2012 r. brak podstaw do jego ponownego rozpoznania. Podał też, że płatnik składek przekazuje do ZUS imienne raporty miesięczne w terminie właściwym dla rozliczenia i opłacenia składek, odpowiada za prawidłowość danych w nich zawartych i w razie stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie bądź przez ZUS jest zobowiązany do dokonania ich korekty /pismo k. 88/

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

Prawomocną decyzją organu rentowego z dnia 21 stycznia 20l3 r. odmówiono wnioskodawcy prawa do zasiłku chorobowego za okres od 28 grudnia 2012 r. do 9 stycznia 2013 r. oraz za cały okres nieprzerwanej niezdolności (zwolnienia lekarskie złożone za okres od 28 grudnia 2012 r. do 25 czerwca 2013 r.) z uwagi na nieopłacenie składki na ubezpieczenia za październik 2012 r. /bezsporne, pismo ZUS – k. 1 akt ZUS/

W dniu 3 lipca 2015 roku (...) J. W. wystąpił z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej / wniosek - k. 9 – 9 odw. akt ZUS/

Decyzją z dnia 10 sierpnia 2015 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne i Fundusz Pracy / decyzja - k. 10 – 10 odw. akt ZUS/

Na dzień 10 sierpnia 2015 r. wnioskodawca dokonując zmniejszenia podstawy wymiaru składek za okres od stycznia do czerwca 2013 r., zalega z opłatą składek za okres od stycznia do czerwca 2013 r. /bezsporne, raport rozliczeń należności płatnika k. 6-8 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny niesporny w sprawie Sąd ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego w tym dokumentów ZUS.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

Na podstawie przepisów art. 6 ust. 1 pkt. 5 i art. 12 ust. 1 w zw. z art. 13 pkt. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 121, ze zm.) osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, z mocy art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegają dobrowolnie na swój wniosek. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony /art. 14 ust. 1/.

Na podstawie przepisów art. 33 i następne ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych prowadzi konta płatników składek, na których są ewidencjonowane dane konieczne do celów rozliczania należności z tytułu składek.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy obowiązkiem płatnika składek jest według zasad i w terminach wynikających z przepisów ustawy przesyłać odpowiednie dokumenty rozliczeniowe, obliczać, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność, stosownie do art. 18 ust. 8, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Zgodnie z ust. 9 art. 18 za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

W myśl ust. 10 art. 18 zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek, o których mowa w ust. 9, stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe, zgodnie z art. 20 ust. 1, stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Od nieopłaconych w terminie składek, w myśl art. 23 ust. 1, należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Do składek na Fundusz Pracy w zakresie m.in. ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę stosuje się – w myśl art. 32 - odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Z kolei przepis art. 123 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż w sprawach uregulowanych ustawą stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Na podstawie art. 217 ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 23, ze zm.) organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Zaświadczenie wydaje się, jeżeli: (1) urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa, (2) osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego. W tym drugim przypadku – w myśl art. 218 § 1 k.p.a. - organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające (§ 2 art. 218 k.p.a.).

Stan faktyczny rozpoznawanej sprawy jest bezsporny. Jest niesporne, że wnioskodawca za okres od stycznia do czerwca 2013 r. składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy wnioskodawca opłacił w niższej od należnej wysokości. Na dzień wydania zaskarżonej decyzji wnioskodawca zalegał z opłatą składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych oraz na Fundusz Pracy za ten okres.

Spór dotyczył kwestii prawnych. Wnioskodawca uważa, iż pomimo nie opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne i na Fundusz Pracy w należnej wysokości w przepisanym terminie, dwukrotnego odmownego rozpoznania jego wniosków o przywrócenie terminu do opłacenia składek za październik, listopad, grudzień 2012 r. i w konsekwencji odmowy przyznania mu zasiłku chorobowego za sporny okres winien mieć możliwość obniżenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. W ocenie odwołującego się ZUS powinien w toku swojego postępowania zadośćuczynić zasadom współżycia społecznego czego nie uczynił narażając go tym samym na szkodę.

Sąd Okręgowy argumentacji odwołującego się płatnika nie podzielił.

Analiza przepisów art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz 4 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. j. Dz. U. z 2010, Nr 77, poz. 512, ze zm.) wskazuje, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą może mieć prawo do zasiłku chorobowego wypłacanego przez ZUS tylko wtedy gdy zdecyduje się na opłacanie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Zgodnie z przywołanym przepisem art. 4 ust. 1 pkt. 2 prawo do otrzymania zasiłku chorobowego nabywa się dopiero po 90 dniach nieprzerwanego podlegania ubezpieczeniu. Przez „nieprzerwane podleganie ubezpieczeniu” należy rozumieć terminowe opłacanie składki. Zgodnie z przepisem art. 18 ust. 10 w zw. z ust. 9 ustawy systemowej za okres, za który przysługuje zasiłek chorobowy przedsiębiorca nie opłaca składek na ubezpieczenia społeczne, natomiast jeżeli prawo do zasiłku powstanie lub wygaśnie w trakcie miesiąca, wówczas najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, obowiązującą przedsiębiorcę za dany miesiąc zmniejsza się proporcjonalnie (dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni przypadających przed powstaniem niezdolności do pracy lub po ustaniu choroby). Zgodnie zatem z wolą ustawodawcy osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, która dokonała zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ma prawo do proporcjonalnego pomniejszenia składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku niezdolności do pracy wskutek choroby. Warunkami jednak skorzystania z tego przywileju jest: podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu przez wymagany okres, terminowe i w prawidłowej wysokości regulowanie należności z tytułu składek na to ubezpieczenie oraz przyznanie zasiłku za okres niezdolności. Tylko bowiem wypłata zasiłku chorobowego zwalnia taką osobę z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Dlatego też, jeżeli ubezpieczonemu (...) nie wypłaci zasiłku za czas choroby, winien on za te miesiące opłacić składki w pełnej wysokości.

Utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego przyjmuje, że art. 5 k.c. dotyczący zasad współżycia społecznego nie ma zastosowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych /por. wyrok z 19 czerwca 1986 r., II URN 96/86, Służba (...) 1987 nr 3; wyrok z 29 października 1997 r., II UKN 311/97, OSNAPiUS 1998 nr 15, poz. 465; wyrok z 26 maja 1999 r., II UKN 669/98, OSNAPiUS 2000 nr 15, poz. 597 - notka; wyrok z 12 stycznia 2000 r., II UKN 293/99, OSNAPiUS 2001 nr 9, poz. 321 - notka, postanowienie z 26 maja 1999 r., II UKN 670/98, niepublikowane/.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w świetle przytoczonych powyżej przepisów, twierdzenia odwołującego się o nieuwzględnieniu w postępowaniu przed organem, rentowym zasad współżycia społecznego, nie zasługują na poparcie. Celem zaspokojenia roszczeniu płatnika składek istotnym jest jedynie spełnienie przez niego przesłanek reglamentowanych powołanymi przepisami (tj. opłacanie należnej składki oraz spełnienie warunków do przyznania zasiłku chorobowego).

Reasumując, na koncie płatnika (...) J. W. istnieją zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy za okres od stycznia do czerwca 2013 r. W konsekwencji uznać należy, iż zaskarżona decyzja ZUS odmawiająca płatnikowi wydania zaświadczenia o żądanej treści była prawidłowa.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wnioskodawcy.

Zarządzenie : odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć wnioskodawcy.