Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 marca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim V Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

po rozpoznaniu w dniu 4 marca 2016 r., w G.

na rozprawie

sprawy z wniosku

K. W. (1)

z udziałem

M. W. (1)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika M. W. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Międzyrzeczu

z dnia 23 października 2015 r. sygn. akt I Ns 107/14

postanawia:

1. oddalić apelację;

2. zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów za postępowanie apelacyjne.

SSO Tomasz Korzeń SSO Jolanta Sojka-Kardas SSO Barbara Janiak

Sygnatura akt V Ca 37/15

UZASADNIENIE

Złożonym wnioskiem K. W. (1) domagała się podziału majątku dorobkowego z M. W. (1) wywodząc, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi lokal mieszkalny nr (...) o powierzchni użytkowej 31,30 m ², położony w J. w budynku nr (...), dla którego Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu prowadzi księgę wieczystą (...), z którym związany jest udział w wysokości 17/100 części w prawie współwłasności nieruchomości wspólnej oraz części budynku i urządzenia nie służące do wyłącznego użytku właścicieli lokali objęty księgą wieczystą (...) o wartości 30.000,00 zł oraz samochód osobowy R. (...) rok produkcji 1994 o wartości 2.500,00 zł i wnosząc o dokonanie jego podziału przez przyznanie wnioskodawczyni na wyłączną własność lokalu mieszkalnego, uczestnikowi zaś samochodu osobowego i stosownej spłaty jego udziału. Dodatkowo wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że z majątku osobistego poniosła wydatki na majątek wspólny i ich rozliczenie, jak też o nakazanie uczestnikowi, aby opuścił i opróżnił objęty wnioskiem lokal mieszkalny w terminie 7 dni od daty otrzymania spłaty.

Ostatecznie wnioskodawczyni nie domagała się ustalenia i rozliczenia wydatków na majątek wspólny (k. 202v) oraz nakazania uczestnikowi, aby opuścił i opróżnił objęty wnioskiem lokal mieszkalny (k. 216).

Uczestnik postępowania M. W. (1) zakwestionował wartość lokalu podając ją na 60.000 zł, wniósł też o objęcie podziałem majątku dorobkowego ruchomości w postaci : pralki automatycznej o wartości 700,00 zł, kuchenki gazowej o wartości 400,00 zł, mebli kuchennych o wartości 500,00 zł, lodówki o wartości 500,00 zł, szafy zabudowanej z lustrami o wartości 500,00 zł oraz komputera stacjonarnego o wartości 500,00 zł wnosząc jednocześnie o przyznanie mu na wyłączną własność wszystkich składników majątku dorobkowego stron ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni. Uczestnik wniósł dodatkowo (k. 74v) o rozliczenie nakładów jakie poczynił z majątku odrębnego na majątek dorobkowy stron tj. na zakup lokalu mieszkalnego w kwocie 9.000 zł pochodzącej z uczynionych na jego rzecz darowizn - przez matkę w kwocie 3.000 zł i przez dziadka J. R. w kwocie 6.000 zł.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 23 października 2015 roku Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu ustalił skład majątku wspólnego M. W. (1) oraz K. W. (1) oraz dokonał podziału tego majątku. (k. 218).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2012r. wydanym w sprawie I C ⁶ 571/11 Sąd Okręgowy w Gorzowie W.. rozwiązał przez rozwód związek małżeński stron zawarty w dniu 16 sierpnia 1997r. wyrok uprawomocnił się z dniem 25.04.2012r. W wyroku rozwodowym wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron - M. W. (2) ur. w (...)r., S. W. ur. w (...)r.3 A. W. (1) ur. w (...)r. i K. W. (2) ur. w (...)r. Sąd powierzył wnioskodawczyni uprawniając uczestnika do informowania się o stanie zdrowia dzieci, postępach w nauce i współdecydowaniu o istotnych sprawach dzieci i zobowiązując go do łożenia na rzecz małoletnich renty alimentacyjnej w łącznej kwocie 500,00 zł miesięcznie.

W czasie trwania małżeństwa aktem notarialnym z dnia 1 lipca 1998r. strony nabyły z majątku dorobkowego lokal nr (...) o powierzchni użytkowej 31,30 m ², położony w J. w budynku nr (...), dla którego Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu prowadzi księgę wieczystą (...), z którym związany jest udział w wysokości 17/100 części w prawie współwłasności nieruchomości wspólnej oraz części budynku i urządzenia nie służące do wyłącznego użytku właścicieli lokali objęty księgą wieczystą (...) za kwotę 8.000 zł. Środki na zakup lokalu strony uzyskały od matki wnioskodawczyni oraz dziadka uczestnika, który zaciągnął pożyczkę i przekazał ją stronom, a którą częściowo z majątku dorobkowego strony spłaciły. W związku z zaleganiem z resztą ceny zakupu przeciwko stronom toczyła się egzekucja komornicza.

Wartość lokalu wg stanu na datę ustania wspólności majątkowej stron i aktualnych cen to kwota 37.100 zł.

Na datę ustania wspólności majątkowej małżeńskiej strony podsiadały nieruchomości w postaci: szopy drewnianej o wartości 3.700,00 zł.; pralki automatycznej E. o wartości 313,10 zł, kuchenki gazowej G. o wartości 147,47 zł, mebli kuchennych (szafka pod zlewem, 1 szafka stojąca, 3 szafki wiszące, stół, dwa krzesła) o wartości 344,74 zł, lodówki W. o wartości 152,26 zł, szafy zabudowanej z 3 lustrami o wartości 252,00 zł, środków zgromadzonych na rachunku bankowym wnioskodawczyni w Banku (...) S. A. w W. w wysokości 447,01 zł. oraz samochodu osobowego R. (...) nr rej. (...). Samochód osobowy został zezłomowany przez uczestnika, za co ten uzyskał kwotę 500,00 zł.

W czasie trwania małżeństwa stron w dniu 7.05.1998r. zmarł ojciec uczestnika H. W., zaś spadek po nim nabyli jego żona Z. W. (1) oraz jego synowie M. W. (1) i D. W. po 1/3 części każdy z nich. W związku ze śmiercią ojca zasiłek pogrzebowy w kwocie 2365,54 zł pobrał uczestnik. Z tytułu spadkobrania i działu spadku uczestnik otrzymał od pozostałych spadkobierców kwotę 4.500 zł oraz na mocy ugody sądowej zawartej w dniu 22 maja 2001r. kwotę 1.500 zł.

Po śmierci ojca w dniu 16.05.1998r. uczestnik nabył samochód osobowy F. (...) za kwotę 800,00 zł.

Ruchomości stanowiące majątek dorobkowy stron znajdują się w lokalu stron. Lokal ten strony zamieszkiwały wspólnie przez ok. rok po orzeczeniu rozwodu po czym uczestnik z lokalu wyprowadził się i zamieszkał u swojej matki Z. W. (1). W lokalu pozostała wnioskodawczyni wraz z dziećmi stron, to wnioskodawczyni ponosiła koszty związane z utrzymaniem lokalu stron. Wnioskodawczyni nie ma uprawnienia do innego lokalu. Utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w wysokości ok. 2.300 zł miesięcznie do wypłaty. Wnioskodawczyni spłaca kredyt, który zaciągnęła w kwocie 10.000 zł na okres 5 lat. Miesięczna rata kredytu to kwota 293,00 zł. Dzieci stron mieszkające z wnioskodawczynią mają ustalone od uczestnika alimenty w kwotach po 275,00 zł. Uczestnik alimentów dobrowolnie nie płaci, ma zadłużenie alimentacyjne w wysokości ok. 35.000 zł.

Uczestnik M. W. (1) jest rencistą, jest zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Ma przyznaną rentę w wysokości 700,00 zł z tym, że po potrąceniach komorniczych dostaje 400,00 zł. Uczestnik od 10 lat sezonowo pracuje na terenie Niemiec - od marca do lipca każdego roku przy zbiorze szparagów zarabiając średnio za taki okres 10.000-12.000 zł. Matka uczestnika ma emeryturę w wysokości 1.000 zł. Poza zadłużeniem alimentacyjnym innych zadłużeń uczestnik nie posiada.

Aktualnie między stronami pozostaje w toku zawisła w 2014r. przed Sądem Rejonowym w Międzyrzeczu sprawa z wniosku uczestnika o powierzenie mu władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron ( I. N. 253/14). W sprawie Sąd zasięgał opinii Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno- Konsultacyjnego w G. W..

Sąd rejonowy zważył, że kwestie podziału majątku regulują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz odpowiednio stosowane przepisy kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 43 § 1 kro oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. W sprawach nieunormowanych od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku, tj. art. 1035 i nast. kc oraz przepisy o współwłasności art. 195 i nast. kc. W myśl art. 45 § 1 kro w sprawie o podział majątku winno nastąpić rozliczenie nakładów, gdyż każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód; może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Rozliczeniu podlegają wydatki i nakłady poniesione w drodze czynności prawnych jak i działań faktycznych. Małżonek, który dokonał nakładów jest uprawniony do zwrotu odpowiedniej części poniesionych wydatków. Zaspokojenie długu wspólnego z majątku osobistego taktowane jest jako nakład na majątek wspólny podlegający rozliczeniu. Pod względem procesowym kwestie podziału majątku uregulowane są w kodeksie postępowania cywilnego. Art. 567 § l k.p.c. stanowi, że w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku (art. 680 i nast. k.p.c.) oraz o zniesieniu współwłasności (art. 617 i nast. k.p.c). Po ustaniu wspólności zamiast trzech majątków, wspólnego i osobistego każdego z małżonków pozostają wyłącznie majątki osobiste, za to wyodrębnia się udział w majątku wspólnym. Podział majątku może nastąpić w każdym czasie, a nie jest ograniczony żadnym terminem. W postępowaniu o podział majątku sąd ustala skład i wartość majątku podlegającego podziałowi. Wartość składników podlegających podziałowi ustala się według stanu na dzień ustania wspólności i według cen obowiązujących w chwili zamknięcia rozprawy. W postanowieniu o podziale majątku wspólnego sąd powinien wymienić wszystkie przedmioty wchodzące w skład majątku podlegającego podziałowi i wskazać komu one przypadają. Podziałowi podlegają tylko te składniki, które istnieją w czasie orzekania o podziale, z tymże podziałowi podlegają tylko aktywa majątkowe, a nie dokonuje się podziału długów. Do rozstrzygnięć istotne znaczenie mają okoliczności istniejące w chwili podziału majątku, dlatego przy wyborze sposobu podziału należy brać pod uwagę interes każdego z małżonków, uwzględnić dobro małoletnich dzieci oraz rozważyć sytuację osobistą i majątkową stron. Sąd samodzielnie określa skład i wartość majątku wspólnego, a bierze pod uwagę ceny z okresu orzekania - miarodajnymi są wartości rynkowe.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należało, że strony ostatecznie nie pozostawały w sporze co do składu i wartości majątku dorobkowego (uczestnik przyznał, że komputer stacjonarny stanowi własność córki stron), którą to wartość sąd ustalił zgodnie z opinią powołanego w sprawie biegłego, a której wnioski jako rzetelne i miarodajne podzielił. Zasadniczy spór stron sprowadzał się do kwestii komu winien przypaść na wyłączną własność dorobkowy lokal mieszkalny wraz z wyposażeniem, jak też kwestia rozliczenia ewentualnych nakładów z majątku odrębnego uczestnika na majątek wspólny - zakup lokalu, którym to nakładom wnioskodawczyni przeczyła.

Domagając się rozliczenia nakładów na zakup lokalu uczestnik wskazywał, że wyłącznie z jego osobistych środków pochodziła kwota 9.000 zł (przy wskazywanej cenie zakupu 16.000 zł), z czego 3.000 zł w darowiźnie od matki Z. W. (1) i 6.000 zł w darowiźnie od dziadka J. R., jednakże argumentacja ta nie zasługiwała zdaniem sądu na uwzględnienie. Niewystarczającą pozostawała przy tym argumentacja wnioskodawczyni, że nabywając lokal strony zgodnie oświadczyły, że nabycie następuje z majątku dorobkowego , bowiem jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 marca 2012r. (III CSK 363/11) „ o zaliczeniu poszczególnych przedmiotów majątkowych do majątku wspólnego lub majątku osobistego (odrębnego) małżonków nie decydują złożone przez nich oświadczenia, że nabywany przedmiot wchodzi w skład określonej masy majątkowej, gdyż samo takie oświadczenie - w razie pozostawania małżonków w ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej- nie może stanowczo wyłączać skutków wynikających z przepisów art. 31-34 k.r.o. Przynależności konkretnego przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego albo osobistego nie może zatem przesądzać ocena przez sąd przesłanek sposobu wyrażania woli osoby dokonującej czynności prawnej , ani przesłanek tłumaczenia oświadczeń woli oraz badania zgodnego zamiaru stron i celu umowy". Uznając argumentację uczestnika za niewystarczającą do uwzględnienia jego wniosku ustalenia nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w pierwszej kolejności wskazać należy, że uczestnik nie wykazał, aby objęty wnioskiem lokal strony w istocie nabyły za cenę wyższą niż wskazana w akcie notarialnym (wnioskodawczyni okoliczności tej zaprzeczyła). Sam przy tym uczestnik przyznał, że środki na zakup lokalu w wysokości 6.000 zł pochodziły z darowizny poczynionej na rzecz stron przez matkę wnioskodawczyni, co koresponduje z zeznaniami K. W. (1) i Z. D. (1). Odnośnie zaś kwoty przekazanej przez J. R. to tej nie sposób kwalifikować jako darowizny do majątku odrębnego uczestnika, albowiem jak wynika tak z zeznań stron, jak też świadków Z. D., Z. W. R. w istocie na rzecz stron zaciągnął na własne nazwisko kredyt, który przekazał stronom i który te miały z własnych środków spłacać, co też do pewnego momentu czyniły (zeznania stron, zeznania Z. W.). Nie zasługują przy tym na wiarę odmienne zeznania świadka A. W., albowiem nie znajdują poparcia w zeznaniach samych stron. Zdaniem sądu kwota ta weszła więc do majątku wspólnego stron, a tym samym i majątek na nabycie, którego została przeznaczona. W ustalonych okolicznościach sprawy nie sposób także uwzględnić deklarowanej przez uczestnika darowizny , jaką miała na jego rzecz dokonać Z. W. (1) jako nakładu uczestnika na nabycie wspólnego lokalu stron. Jakkolwiek Z. W. (1) w istocie wskazała, że przekazała synowi określone kwoty z przeznaczeniem na zakup lokalu, to okoliczność ta wykazana nie została. W istocie nie można kwestionować ( co wynika też z akt I Ns 42/01, w szczególności z odpowiedzi na wniosek i protokołu rozprawy), że z tytułu spadkobrania po ojcu otrzymał czy to pieniądze, czy określone ruchomości, jednakże brak do ustalenia aby tak pozyskane środki przeznaczył na zakup lokalu w J. skoro strony dysponowały już środkami od matki wnioskodawczyni i z zaciągniętego przez dziadka uczestnika. Nadto , w ocenie sądu, gdyby Z. faktycznie dokonała na rzecz syna darowizny środków pieniężnych z przeznaczeniem na zakup lokalu okoliczność tę bez wątpienia podniosłaby w odpowiedzi na wniosek o dział spadku, czego jednak nie uczyniła. Uprawnia to do wniosku, że w istocie matka uczestnika żadnych kwot z przeznaczeniem na zakup lokalu stron uczestnikowi nie darowała, zaś jej obecne twierdzenia ukierunkowane były jedynie na uzyskanie przez M. W. korzystnego rozstrzygnięcia, natomiast środki pozyskane przez uczestnika ze spadkobrania spożytkowane zostały przez niego zdaniem sądu w inny sposób- czy to na zaspokojenie jego potrzeb własnych, czy też innych potrzeb tworzonej wówczas przez strony rodziny.

W tym stanie rzeczy i na podstawie przytoczonych na wstępie przepisów sąd ustalił, że w skład majątku dorobkowego stron wchodzą: stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr (...) położony w (...) o powierzchni użytkowej 31,30m2, dla którego Sąd Rejonowy w Międzyrzeczu prowadzi księgę wieczystą (...)// (...) wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali w wysokości 17/100 części objętym księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Międzyrzeczu nr (...) o wartości 37.100 zł, szopa drewniana o wartości 3.700,00 zł.; pralka automatyczna E. o wartości 313,10 zł, kuchenka gazowa G. o wartości 147,47 zł, meble kuchenne ( szalka pod zlewem, 1 szafka stojąca, 3 szafki wiszące, stół, dwa krzesła) o wartości 344,74 zł, lodówka W. o wartości 152,26 zł, szafa zabudowana z 3 lustrami o wartości 252,00 zł, środki zgromadzone na rachunku bankowym wnioskodawczyni w Banku (...) S. A. w W. w wysokości 447,01 zł, środki pieniężne w kwocie 500,00 zł uzyskane za zezłomowanie samochodu osobowego R. (...) nr rej. (...) tj. majątek o łącznej wartości 42.956,58 zł i dokonał jego podziału w ten sposób, że lokal mieszkalny wraz z wyposażeniem, szopą i środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym przyznał na wyłączną własność wnioskodawczyni K. W. (1), uczestnikowi przyznając środki uzyskane za zezłomowany samochód stron w kwocie 500,00 zł. Orzekając jak wyżej Sąd miał na uwadze, że uczestnik ma zabezpieczone potrzeby mieszkaniowe. Co prawda mieszka wraz z matką, jednakże sam ze wspólnego miejsca zamieszkania stron wyprowadził się około rok po rozwodzie. Objęty wnioskiem lokal zamieszkuje wnioskodawczyni wraz z dziećmi stron, to wyłącznie wnioskodawczyni od daty opuszczenia lokalu przez uczestnika ponosi koszty związane z jego utrzymaniem, tak ona jak i dzieci nie mają uprawnienia do innego lokalu. Na datę orzekania to uczestniczce przysługiwała pełna władza rodzicielska nad małoletnimi dziećmi, władza uczestnika pozostawała ograniczona. Wnioskodawczyni pracuje i ma stałe dochody, ma więc możliwość spłaty uczestnika. Uczestnik utrzymuje się z renty, ma znaczne zadłużenia alimentacyjne, których nie spłaca ( nie płaci też bieżących alimentów) mimo uzyskiwania dodatkowych deklarowanych dochodów w wysokości 10.000-12.000 zł rocznie.

Mając na uwadze, że wartość majątku dorobkowego stron, wartość majątku przyznanego każdej ze stron wnioskodawczyni winna spłacić uczestnika kwotą 20978,29 zł i taką kwotę sąd od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika zasądził na podstawie art. 212§3 k. c. rozkładając należność na 52 miesięczne raty. Takie rozstrzygnięcie leży w ocenie sądu w możliwościach zarobkowych i majątkowych wnioskodawczyni i nie obciąża jej ponad miarę, realizuje też usprawiedliwione interesy uczestnika. Orzekając jak wyżej Sąd miał na uwadze, że wnioskodawczyni przypadły składniki majątku znacznej wartości, zgodnie z jej wnioskiem, zaś jej sytuacja pozwala na udźwignięcie takiego dodatkowego obciążenia.

W pozostałym zakresie sąd wniosek jako bezzasadny oddalił.

O kosztach postępowania sąd orzekł na podstawie art. 520 k. p. c. i kosztami obciążył strony w zakresie przez nie poniesionym, w pozostałym zakresie kosztami postępowania obciążając Skarb Państwa.

Apelację wniósł uczestnik M. W. (1). Zaskarżył postanowienie w całości. Wniósł o zmianę orzeczenia i dokonanie podziału majątku w sposób zaproponowany przez uczestnika, a mianowicie zmianę zaskarżonego postanowienia i dokonanie podziału majątku wspólnego M. W. (1) i K. W. (1) w ten sposób, że:

a. składniki majątkowe wskazane w pkt I zaskarżonego postanowienia, tj. majątek o łącznej wartości 42.956,58 złotych przyznać na wyłączną własność M. W. (1);

b. ustalić, że M. W. (1) dokonał z majątku osobistego na majątek wspólny uczestników postępowania dokonał nakładów w kwocie 3.000,00 złotych, tj. w postaci środków przekazanych mu przez Z. W. (1)

c. zasądzić od M. W. (1) na rzecz K. W. (1) kwotę 19.978,29 złotych tytułem spłaty jej udziału w majątku wspólnym, płatne w dwóch ratach: pierwsza w kwocie 9.989,14 złotych płatna w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, druga w kwocie 9.989,15 złotych płatna w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności oraz nakazanie wnioskodawczyni wydania składników majątku;

Z ostrożności procesowej uczestnik wniósł o:

zmianę zaskarżonego postanowienia i dokonanie podziału majątku wspólnego M. W. (1) i K. W. (1) w ten sposób, że składniki majątkowe wskazane w pkt I zaskarżonego postanowienia, tj. majątek o łącznej wartości 42.956,58 złotych przyznać na wyłączną własność M. W. (1) i zasądzić od niego na rzecz K. W. (1) kwotę 21.478,29 złotych tytułem spłaty jej udziału w majątku wspólnym, płatne w dwóch ratach: pierwsza w kwocie 10.739,14 złotych płatna w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, druga w kwocie 10.739,15 złotych płatna w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności oraz nakazanie Wnioskodawczyni wydania składników majątku. Względnie, z dalszej ostrożności wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie, że M. W. (1) dokonał z majątku osobistego nakładów na majątek wspólny stron w kwocie 3.000,00 złotych, a następnie uwzględnienie ww. okoliczności przy dokonaniu wzajemnych rozliczeń stron z tytułu podziału majątku wspólnego oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje, w tym również każdorazowych kosztów stawiennictwa pełnomocnika na czynności w Sądzie Okręgowym w Gorzowie W.. w kwocie 83,58 złotych (100 km x 0,8358 zł/km).

Orzeczeniu zarzucił :

1.  Sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, polegająca na przyjęciu, że okoliczności sprawy przemawiają za przyznaniem nieruchomości na wyłączną własność Wnioskodawczyni, w szczególności w zakresie stwierdzenia, iż Wnioskodawczyni ma możliwości spłaty Uczestnika, podczas gdy uzyskuje ona dochody w kwocie 2.000,00 złotych miesięczne, ma dług w postaci kredytu, a także z dochodów tych utrzymuje czwórkę dzieci, wobec czego nie daje ona gwarancji dokonywania spłat na rzecz Uczestnika;

2.  Sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych ze zgromadzonym materiałem dowodowym, polegająca na przyjęciu, iż wnioskodawczyni uzyskuje dochody w kwocie 2.300,00 złotych miesięcznie, podczas gdy zgodnie z jej oświadczeniem złożonym przed sądem w dniu 16.07.2015 r. dochody te wynoszą 2.000,00 złotych;

3.  Sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegająca na nieprawidłowym ustaleniu, że cena nabytej w trakcie małżeństwa stron nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) wynosiła 8.000,00 złotych, przy jednoczesnym ustaleniu, że strony uzyskały środki za zakup lokalu od matki wnioskodawczyni oraz dziadka uczestnika, który zaciągnął pożyczkę i przekazał ją stronom, a którą częściowo z majątku dorobkowego strony spłaciły, podczas gdy w świetle materiału dowodowego bezsprzeczne jest, że w związku z brakiem realizacji obowiązku zapłaty części ceny nabycia nieruchomości przeciwko stronom toczyło się postępowanie egzekucyjne, co wskazuję na przyjęcie za wiarygodnej i udowodnionej okoliczności, że małżonkowie W. w chwili zadłużenia nie dysponowali środkami pozwalającymi na zapłatę całości ceny nabycia nieruchomości, mimo że uznał, że na skutek darowizn od matki wnioskodawczyni oraz dziadka uczestnika strony posiadały 12.000,00 złotych;

4.  Naruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 k.p.c. przez błędną i dowolną ocenę dowód w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia w sprawie podziału majątku wspólnego, w wynikającej z:

a. Braku rozważenia w sposób wszechstronny zebranego mat dowodowego, skutkujące pominięciem przy rozstrzyganiu, któremu z uczestników postępowania ma przypaść majątek, w szczególności w postaci nieruchomości, na wyłączną własność, istotnej okoliczności jaką są możliwości dokonania stosownej spłaty, a która to okoliczność przemawia za stwierdzeniem, iż M. W. (1) daje lepszą gwarancję spłaty aniżeli K. W. (1), gdyż regularnie wyjeżdża on za granicę, uzyskuje tamże wysokie dochody i spłaty mógłby dokonać w dwóch ratach;

b. Odmowy uwzględnienia, że Uczestnik przeznaczył na wspólny stron składniki swego majątku osobistego, tj. środków pieniężnych przekazanych mu przez Z. W. (1), pomimo, że okoliczności te znajdują potwierdzenie w zebranym dowodowym;

5. Naruszenie prawa materialnego w związku z naruszeniem prawa procesowego, tj. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 212 § 2 k.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie i naruszenie dyrektywy nakazującej uwzględniać wszelkie okoliczności sprawy przy ocenie komu winny przypaść na wyłączną własność składniki majątku wspólnego, a także art. 688 k.p.c; uchybienie to dokonane zostało na skutek przyznania składników majątku wspólnego Wnioskodawczyni, mimo że w przeciwieństwie do Uczestnika nie daje ona gwarancji dokonania stosownej spłaty z tytułu wzajemnych rozliczeń;

Uczestnik wniósł o dopuszczenie dowodu z dokumentu załączonego do niniejszej apelacji, tj. oświadczenia sporządzonego przez Z. W. (1) - na okoliczność nakazania, iż po zakończeniu niniejszego postępowania Uczestnik nie będzie miał żadnego miejsca zamieszkania, albowiem matka nakazała mu się wyprowadzić; z ostrożności procesowej wnoszę o dopuszczenie dowodu z uzupełniającego przesłuchania w charakterze świadka Z. W. (1), zam. ul. (...), (...)-(...) M. na okoliczności podane wyżej nakazania przez nią wyprowadzki M. W. (1).

W uzasadnieniu apelacji uczestnik przedstawił szczegółową argumentację przemawiającą w jego ocenie za zasadnością podsinionych zarzutów.

W odpowiedzi na apelację uczestniczka wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego a tym kosztów zastępstwa prawnego za II instancję według złożonego zestawienia tych kosztów, a w przypadku braku zestawienia według norm przepisanych.

Sąd okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja powoda okazała się bezzasadna.

Sąd okręgowy podziela zarówno ustalenia faktyczne jak i rozważania prawne sądu pierwszej instancji przyjmując je za własne bez potrzeby ich powtarzania.

Sąd okręgowy oddalił zgłoszone wnioski dowodowe jako spóźnione, albowiem uczestnik miał możliwość powołania tych dowodów w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji i nie wykazał, że potrzeba ich powołania wynikła później.

Odnosząc się szczegółowo do zarzutów apelacji wskazać należy, że sąd rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, ponadto wszechstronnie i właściwie ocenił materiał dowodowy. Sąd określił w uzasadnieniu, na których dowodach oparł swe ustalenia i dlaczego uznał je za wiarygodne, a którym nie dał wiary, uczynił to w sposób bezstronny i racjonalny. Omówienie zeznań świadków i stron jest wnikliwe, a analiza szczegółowa, stąd też wyciągnięto logiczne wnioski, zgodne z doświadczeniem życiowym. Prawidłowe jest ustalenie sądu, że wchodzący w skład majątku wspólnego lokal mieszkalny strony zakupiły ze środków pochodzących od matki wnioskodawczyni oraz od dziadka uczestnika postępowania J. R., który właśnie w tym celu zaciągnął kredyt spłacony częściowo następnie przez strony ze środków pochodzących z majątku dorobkowego.

Należy podkreślić, że wersja wydarzeń przedstawiona w trakcie postępowania przez uczestnika i podtrzymywana przez niego w apelacji przeczy zebranemu materiałowi dowodowemu – nie tylko zeznaniom świadków, ale również dokumentom stanowiącym materiał dowodowy w sprawie. Tymczasem zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, wynikający z art. 233 § 1 k.p.c. obowiązek wyprowadzania przez sąd wniosków logicznie prawidłowych z zebranego materiału dowodowego - nie będzie przestrzegany, jeżeli wnioski wyprowadzone przez sąd przy ocenie dowodów nie układają się w logiczną całość zgodną z doświadczeniem życiowym, pozostając ze sobą w sprzeczności (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2009 r., sygn. IV CSK 290/09).W orzecznictwie podkreśla się również, że kwestionowanie dokonanej przez sąd oceny dowodów nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, zadowalających dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (tak: postanowienie SN z 10 stycznia 2002 r. sygn. II CKN 572/99, Lex nr 53136). Jeśli tylko z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne. Jedynie wówczas, gdy brak jest logiki w wysnuwaniu wniosków ze zgromadzonego materiału dowodowego lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza reguły logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok SN z 27 września 2002 r. sygn. II CKN 817/00, Lex nr 56906; (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 lutego 2011 r., sygn. I ACa 21/11). Podkreślenia wymaga fakt, że w sprawie niniejszej skarżący zarzucając sądowi przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, nie wykazał które jego wnioski są nielogiczne i sprzeczne z doświadczeniem życiowym.

W ocenie sądu uczestnik nie sprostał obowiązkowi z art. 6 k.c. i nie udowodnił na co zresztą słusznie zwrócił uwagę sąd pierwszej instancji, że sporny lokal został nabyty za cenę wyższą niż wskazana w akcie notarialnym kwota 8000 zł. W tym zakresie poza gołosłownymi twierdzeniami uczestnik nie przedstawił żadnych skutecznych dowodów przeciwnych.

Zdaniem sądu niewykazane okazały się twierdzenia uczestnika odnośnie tego, że środki na zakup lokalu pochodziły jedynie z jego osobistych środków, a mianowicie 3000 zł z tytułu darowizny od matki Z. W. (1), a 6000 zł z tytułu darowizny od dziadka J. R.. Zdaniem sądu gdyby faktycznie było tak jak twierdzi uczestnik to z pewnością Z. W. (1) zgłosiłaby okoliczność podarowania tej kwoty w postępowaniu o dział spadku w sprawie I Ns 42/01 już na etapie składnia odpowiedzi na wniosek.

Sąd okręgowy podziela stanowisko sądu rejonowego, że okoliczność przekazanie przez Z. W. (1) kwoty 3000 zł nie została wykazana. Co więcej gołosłownym twierdzeniom uczestnika powoływanym w apelacji przeczą zeznania stron i świadków Z. D. i Z. W., którzy potwierdzili okoliczność zaciągnięcia kredytu przez J. R., który to kredyt miał być spłacany przez strony wspólnie. Nadto należy podkreślić, że sam uczestnik przyznał, że środki na zakup lokalu w kwocie 6000 zł pochodziły z darowizny poczynionej przez matkę wnioskodawczyni. (zeznania uczestnika na rozprawie z dnia 16.07.2015 r. k.3). Zatem z uwagi na niekonsekwencję i niespójność wstępującą w wyjaśnieniach samego uczestnika nie sposób uznać, że sąd rejonowy dopuścił się uchybia w postaci dokonania sprzecznych ustaleń faktycznych odnośnie kwoty, która została podarowana na zakup lokalu przez matkę wnioskodawczyni.

Należy również podzielić stanowisko sądu pierwszej instancji co do tego, że to wnioskodawczyni powinna w pierwszej kolejności mieć zagwarantowane zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych w zaistniałej sytuacji zwłaszcza, że przy matce zostało ustalone miejsce pobytu czworga małoletnich dzieci stron. Zdaniem sądu dokonując oceny komu należało przyznać sporny lokal należało mieć na uwadze dobro wspólnych dzieci stron. Uczestnik jest osobą dorosłą i poza zobowiązaniem alimentacyjnym nie ma żadnych dodatkowych zobowiązań, zatem jest on w stanie sobie samodzielnie poradzić i zapewnić warunki mieszkaniowe. Tym bardziej, że jak podnosił w apelacji podejmuje on pracę w Niemczech i osiąga dochody pozwalające mu na wynajęcie mieszkania, bądź nawet zakup na kredyt lokalu dla siebie.

W ocenie sądu wbrew twierdzeniom skarżącego nie sposób uznać, że wnioskodawczyni z racji niskich zarobków nie jest w stanie dokonywać spłat w ratach z tytułu wzajemnych rozliczeń stron. W tym zakresie zasadnie wskazywał sąd rejonowy, że K. W. (1) ma stałą pracę i osiąga regularne dochody. Dodatkowo wnioskodawczyni otrzymuje alimenty na dzieci z funduszu alimentacyjnego zatem po zsumowanie wszystkich dochodów środki jakimi dysponuje powalają na przyjęcie, że jest ona w stanie dokonać spłaty uczestnika w kwocie po 400 zł miesięcznie. Tym bardziej, że od czasu rozstania stron to wnioskodawczyni została w spornym lokalu i ponosiła wszystkie ciężary związane z jego utrzymaniem, natomiast uczestnik wyprowadził się do matki i tam partycypował w kosztach.

W ocenie sądu wbrew twierdzeniom uczestnika to sytuacja uczestnika budzi wątpliwości jeśli chodzi gwarancję spłaty, albowiem przyjęta postawa życiowa, w szczególności to, że nie spłaca na bieżąco alimentów na rzecz swoich małoletnich dzieci posiadając zadłużenie alimentacyjne w kwocie około 35000 zł pozostawia pod znakiem zapytania możliwość ewentualnych spłat ze strony skarżącego na rzecz wnioskodawczyni. Ponadto na marginesie należy stwierdzić, że uczestnik powoływał się na niezadowalający stan zdrowia, co w konsekwencji podaje pod wątpliwość czy i jakie ostatecznie dochody uczestnik będzie w przyszłości osiągał z tytułu dalszych wyjazdów do pracy za granicę do Niemiec.

Reasumując z powyższych względów stwierdzić trzeba, że apelacja nie dała podstaw do zakwestionowania nie tylko prawidłowo poczynionych przez sąd pierwszej instancji ustaleń, ale również wniosków w sferze rozważań prawnych odnośnie dokonanego podziału majątku wspólnego uczestników po ustaniu wspólności majątkowej.

Mając powyższe na uwadze w ocenie sądu okręgowego apelacja była niezasadna i jako taka została oddalona w całości o czym sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego sąd okręgowy orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. W sprawach o podział majątku wspólnego nie występuje sprzeczność interesów, o której mowa w art. 520 § 2 i 3 k.p.c., niezależnie od stanowiska stron i zgłaszanych przez nie twierdzeń i wniosków w przedmiocie składu, wartości i sposobu podziału majątku wspólnego. W związku z apelacją uczestnika sad zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów za postępowanie apelacyjne ( § 7.1. pkt 10 w zw. z § 13 ust. 1 pkt.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. jedn. Dz.U. z 2013 poz.461).

SSO Barbara Janiak SSO Jolanta Sojka – Kardas SSO Tomasz Korzeń