Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 sierpnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku J. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania J. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 15 października 2015 r.

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1303/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 15 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. odmówił J. Z. prawa do emerytury górniczej.

W odwołaniu z dnia 13 listopada 2015 roku pełnomocnik J. Z. wniósł o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury górniczej po zaliczeniu do pracy górniczej okresu od dnia 4 października 1983 roku do dnia 23 października 1984r., od 14 listopada 1986 roku do 30 września 1992r., od 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r. w wymiarze półtorakrotnym oraz okresu od 1 grudnia 2005r. do 14 stycznia 2007r. w wymiarze jednokrotnym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

J. Z. urodził się w dniu (...).
W dniu 10 lipca 2015 roku wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, nadal pracuje w (...) S.A Oddział (...) w B..

(dowód: wniosek o emeryturę k.2-5 akt emerytalnych)

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do pracy górniczej ogółem 19 lat, 7 miesięcy i 10 dni.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy sporne okresy pracy od dnia 4 października 1983 roku do dnia 23 października 1984r. na stanowisku ślusarza remontowego oraz od 14 listopada 1986 roku do 30 września 1992r. i od 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r. na stanowisku operatora przenośników taśmowych w wymiarze pojedynczym;

Do stażu pracy górniczej organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy spornego okresu pracy od dnia 1 grudnia 2005r. do dnia 16 listopada 2006r. na stanowisku spawacza, ponieważ stanowisko to nie figuruje w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 1994r. oraz okresu od dnia 17 listopada 2006r. do 14 stycznia 2007r. na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej, gdyż pomimo zmiany nazewnictwa stanowiska skarżący wykonywał te same czynności co na stanowisku spawacza.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 15 października 2015 roku k. 35 akt emerytalnych, pismo organu rentowego z dnia 3 czerwca 2016r. – k. 32 akt, pismo z 18.08.2016r. – k. 47 akt)

J. Z. nieprzerwanie od 4 października 1983 roku jest zatrudniony w (...) z siedzibą w R. (wcześniej (...) w B.).

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej- akta osobowe, umowa o pracę z dnia 4.10 1983 roku, k. 4 akt osobowych)

W okresie od dnia 4 października 1983 roku do dnia 23 października 1984r. wnioskodawca pracował w oddziale (...) tj. oddziale zwałowania na stanowisku ślusarza remontowego, z tym że do dnia 4 stycznia 1984r. jako stażysta.

(dowód: umowa o pracę z dnia 4.10 1983 roku, k. 4 akt osobowych, karta obiegowa zmiany– k. 5 odwrót akt osobowych, zawiadomienie o rozwiązaniu stosunku pracy – k. 8 akt osobowych)

W dniu 21 grudnia 1983r. wnioskodawca uzyskał kwalifikacje taśmowego konserwatora tras.

( dowód: zaświadczenie –k. 5 akt osobowych)

W dniu 22 marca 1984r. wnioskodawca ukończył kurs operatora przenośników taśmowych.

( dowód: zaświadczenie – k. 7 akt osobowych)

W okresie od 24 października 1984r. do dnia 17 października 1986r. wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową, a od dnia 18 października 1986r. do dnia 13 listopada 1986r. korzystał z urlopu bezpłatnego.

Wnioskodawca po odbyciu służby wojskowej wrócił do pracy z dniem 14 listopada 1986r. na Oddział (...) na stanowisko operatora przenośników taśm, gdzie pracował do 30 września 1992r.

(dowód; karta obiegowa – k.16 akt osobowych, umowa o pracę z dnia 14.11.1986r. – k. 17 akt osobowych, angaże – k. 18, 19,21-24 akt osobowych, zaświadczenie pracy z 25.09.2003r. – akta osobowe)

Z dniem 1 października 1992r. wnioskodawca został przeniesiony na oddział (...), gdzie pracował na stanowisku robotnika robót melioracyjnych i rekultywacyjnych do 28 lutego 1983r..

(dowód: angaż z dnia 1.10. 1992r. – k. 24 akt osobowych)

Z dniem 1 marca 1993r. wnioskodawca został ponownie przeniesiony na oddział (...) jako operator przenośnika. Pracował tam do dnia 30 listopada 1993r.

( pismo z dnia 25 lutego 1993r. – k. 26 akt osobowych)

Z dniem 1 grudnia 1993r. wnioskodawca został przeniesiony na oddział (...) (...) na stanowisko pomocnika przy produkcji filtrów żwirowych. Pracował tam do 31 maja 1995r. Wnioskodawca nie pracował wówczas na odkrywce, a w hali warsztatowej.

(dowód: angaż z 8.12.1993r. – k. 28 akt osobowych, angaż – k. 30 i 33 akt osobowych, charakterystyka na stanowisku pracownik do produkcji filtrów- k. 4 odwrót akt)

Z dniem 30 marca 1995r. wnioskodawca ukończył kurs spawania elektrycznego.

(dowód: książeczka spawacza – k. 31 akt osobowych, zaświadczenie – k. 34 akt osobowych)

Z dniem 1 czerwca 1995r. pracodawca powierzył wnioskodawcy stanowisko spawacza na oddziale (...) (...). Na tym stanowisku wnioskodawca pracował do dnia 16 listopada 2006r. Z tym, że do dnia 30 listopada 2005r. wnioskodawca pracował w hali warsztatowej produkcji filtrów, a od dnia 1 grudnia 2005r. na odkrywce.

(dowód: angaż z dnia 7.06.1995r. – k. 33 akt osobowych, angaże – k.35,36, 40, 41, 42, 43, 44,45, 56, 58 akt osobowych, wniosek o nadanie stopnia górniczego – k. 37 akt osobowych, zaświadczenie pracy z dnia 25 września 2003r. – akta osobowe, wniosek o zmianę stanowiska pracy – k. 65 akt osobowych, charakterystyka stanowiska pracy – k. 5 )

Angażem z dnia 29 grudnia 2006r. z dniem 17 listopada 2006r. zmieniono wnioskodawcy nazwę stanowiska pracy ze spawacza na mechanika maszyn i urządzeń górniczych w przodku. Warunki pracy i płacy pozostały bez zmian.

(dowód: angaż z dnia 29.12 2006r. – k. 67 akt osobowych)

Z dniem 15 stycznia 2007r. pracodawca ponownie zmienił nazwę zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska na górnika kopalni odkrywkowej. Z tym, że w angażu z dnia 22 czerwca 2007r. stwierdzono, że w związku z ponowną decyzją Dyrekcji Generalnej nazwa stanowiska pracy skarżącego zmienia się już z dniem 17 listopada 2007r. na górnika kopalni odkrywkowej.

(dowód: zgłoszenie zmiany z 10.01.2007r. , angaż – k. 70 akt osobowych)

Z dniem 1 marca 2012r. wnioskodawca został przeniesiony z oddziału (...) na oddział (...) i objął stanowisko górnika na odkrywce. Z dniem 1 kwietnia 2012r. pracodawca zmienił nazwę zajmowanego przez niego stanowiska na górnika kopalni odkrywkowej. Na tym oddziale pracuje do chwili obecnej.

(dowód: angaż– k. 102 i 104 akt osobowych)

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 15 października 2010 roku ustaliła, że J. Z. w okresie od dnia 4 października 1984 roku do dnia 30 września 1992r. oraz od 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, pomimo zatrudnienia na stanowisku ślusarza remontowego, operatora przenośników taśmowych, robotnika robót melioracyjnych i rekultywacyjnych, prace w wymiarze półtorakrotnym na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku. Natomiast w okresie od 1 października 1992r. do 28 lutego 1993r. wykonywał prace jako górnik na odkrywce wymienione w załączniku nr 2 poz.1 na stanowisku górnika na odkrywce.

(dowód: protokół z posiedzenia k. 9 - 11 akt emerytalnych)

W dniu 30 czerwca 2015 roku (...) z siedzibą w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym wskazała, że w okresie zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą:

- od dnia 1 października 1983 roku do 30 września 1992r. na stanowisku górnik kopalni odkrywkowej wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku;

- od dnia 1 października 1992r. do 28 lutego 1993r. na stanowisku górnik na odkrywce wymienionym w Załączniku nr 2, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku;

-od dnia 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r. na stanowisku górnik kopalni odkrywkowej wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku;

-od dnia 1 grudnia 2005r. do dnia 29 lutego 2012r. na stanowisku górnik kopalni odkrywkowej wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku;

- od dnia 1 marca 2012r. do dnia 31 marca 2012r. na stanowisku górnik na odkrywce wymienionym w Załączniku nr 2, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku;

- od dnia 1 kwietnia 2012r. do nadal na stanowisku górnik kopalni odkrywkowej wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku;

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej k. 8 akt emerytalnych)

Wnioskodawca na stanowisku ślusarza remontowego w oddziale (...) (odział zwałowania zewnętrznego) w okresie od dnia 4 października 1983r. do dnia 23 października 1984r. pracował na odkrywce wykonując prace obchodowego tras przenośników. Do jego obowiązków należało sprawdzenie podczas obchodu czy trasy przenośników prawidłowo funkcjonują, czy nie nastąpiła jakaś awaria. Jak były jakieś drobne awarie przenośników taśmowych to skarżący je usuwał.

(dowód: zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 11 sierpnia 2016r. od minuty 7:00 do minuty 14:03, charakterystyka stanowiska pracy – k. 28 akt)

Po zdobyciu uprawnień operatora przenośników taśmowych tj. od 14 listopada 1986r. do 30 września 1992r. oraz od dnia 1 marca 1993r. do dnia 30 listopada 1993r. wnioskodawca pracował jako operator przenośników taśmowych na oddziale Z2. Przenośniki znajdowały się na odkrywce pomiędzy koparką wielonaczyniową i zwałowarką. Przenośnik składał się ze stacji napędowej, członów powtarzalnych przenośnika oraz ze stacji zwrotnej. Wnioskodawca obsługiwał przenośniki taśmowe służące do transportu nadkładu o długości od 300 metrów do 1000metrów. Wnioskodawca był odpowiedzialny za utrzymanie przenośnika taśmowego w ruchu. Do stałych obowiązków skarżącego należał nadzór i zapewnienie bezawaryjnej pracy przenośników. Wnioskodawca wykonując te obowiązki zajmował się obsługą stacji napędowej i zwrotnej oraz przenośników pomiędzy stacją zwrotną i napędową ( zatrzymywanie i uruchamianie przenośników w razie takiej potrzeby), sprawdzaniem czy przenośnik jest wyczyszczony i nie ma zagrożeń, czyszczeniem przenośników taśmowych w obrębie 150 metrów od stacji napędowej i zwrotnej co polegało na odgarnięciu nadkładu łopatą z konstrukcji przenośnika, dokonywanie obchodów tras przenośników celem sprawdzenia, czy nie ma usterek. Raz w roku na odkrywce były przeprowadzane prace transportowe przenośnika z jednego miejsca na odkrywce w inne miejsce tzw. przesuwka. Wówczas do obowiązków wnioskodawcy należały takie czynności jak demontaż przenośników wielkogabarytowych i ich montaż w nowym miejscu. Prace te trwały 2-3 dni. Gdy była awaria przenośnika wnioskodawca pracował przy naprawie przenośników w brygadzie remontowej.

Wnioskodawca po przybyciu na stanowisko pracy przejmował przenośnik od pracownika, który wykonywał obowiązki na zmianie wcześniejszej. Otrzymywał dodatek za podmianę na stanowisku pracy ( dodatek stykowy) tj. za rozpoczęcie pracy 15 minut wcześniej i zakończenie 15 minut później.

Zadania dla operatorów przenośników rozdzielał sztygar oddziałowy.

Do jego obowiązków należało:

- sterowanie pracą przenośnika z kabiny operatora;

- prace konserwacyjno-remontowe na stacji napędowej, stacji zwrotnej, wymiana zestawów krążników, gum osłonowych, skrobaczy, uszczelnień;

- prace konserwacyjno-remontowe na trasie przenośnika;

- prace związane z przesuwaniem przenośników

( dowód: zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 11 sierpnia 2016r. od minuty 7:00 do minuty 18:15, charakterystyka stanowiska pracy – k. 4 akt, zeznania świadka S. F. – protokół rozprawy z dnia 12 maja 2016r. od minuty 7:09 do minuty 27:25, zeznania świadka A. P. - protokół rozprawy z dnia 12 maja 2016r. od minuty 48:09 do minuty 58:16 )

W okresie od dnia 1 grudnia 2005r. do 28 lutego 2012r. wnioskodawca pracował na odkrywce na oddziale odwodnieniowym - (...). Oddział zajmował się wierceniem studni głębinowych o głębokości ok. 40m. Do stałych obowiązków wnioskodawcy zarówno gdy pracował na stanowisku spawacza ( od 1 grudnia 2005r. do 16 listopada 2016r. ) jak i na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej ( od 17 listopada 2006r. do 28 lutego 2012r.) należało wykonywanie obowiązków pomocnika wiertacza studni głębinowych polegających na:

- spawaniu rur stalowych przy nadbudowie studni i piezometrów

-ucinaniu kolumn rurowych;

-budowie rurociągów odprowadzających wodę ze studni;

- ręcznych pracach ziemnych;

- montażu armatury studziennej;

- pracach pomocniczych przy czyszczeniu i regeneracji studni;

Wnioskodawca nie otrzymywał wówczas dodatku stykowego.

( dowód: charakterystyka stanowisk pracy – k. 30, 31 akt, zeznania świadka Z. K. – protokół rozprawy z dnia 12 maja 2016r. od minuty 27:25 do minuty 40:37, zeznania świadka W. M. - protokół rozprawy z dnia 12 maja 2016r. od minuty 40:38 do minuty 48:08, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 11 sierpnia 2016r. od minuty 20:11 do minuty 24:58 )

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2015r., poz. 748 ze zm.).

Zgodnie z art. 50 a ust 1 i 2 ustawy emerytura górnicza przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej
co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej
20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym
co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Zgodnie z art. art. 50b w/w ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca
ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.

Z kolei zgodnie z art. 50 c ust. 1 pkt 4 za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Stosownie natomiast do art. 50d ust 1 ustawy przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego: w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych (pkt 1) oraz w drużynach ratowniczych (pkt 2).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 25-letni okres pracy górniczej. Organ rentowy zakwestionował bowiem, aby w okresie zatrudnienia w (...)w B. (obecnie w (...) z siedzibą w R.) od dnia 4 października 1983 roku do dnia 23 października 1984r., od 14 listopada 1986 roku do 30 września 1992r., od 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r. wnioskodawca wykonywał pracę górniczą w wymiarze półtorakrotnym, a w okresie od 1 grudnia 2005r. do 14 stycznia 2007r. pracę górniczą.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy sporne okresy: od dnia 4 października 1983 roku do dnia 23 października 1984r., od 14 listopada 1986 roku do 30 września 1992r., od 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r.do pracy górniczej jedynie w wymiarze jednokrotnym jako pracę wymienioną w art. 50c ustęp 1 pkt 4 ustawy. Uznał, że w ww. okresach wnioskodawca wykonywał pracę górniczą, która figuruje w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty . Pełnomocnik wnioskodawcy podnosił natomiast, że w tym okresie wnioskodawca tak jak wynika z wystawionego mu przez (...) z siedzibą w R. świadectwa pracy górniczej wykonywał pracę górnika kopalni odkrywkowej wymienioną w rozporządzeniu MP i PS z dnia 23 grudnia 1994 roku w zał. Nr 3, Dział III poz. 1, a zatem pracę odpowiadającą treści art. 50d ust 1 ustawy.

Wnioskodawca dysponował świadectwem z dnia 30 czerwca 2015r. wystawionym przez (...) z siedzibą w R. potwierdzającym fakt wykonywania pracy górniczej w spornych okresach zatrudnienia do nadal stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej wymienionym w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w okresach: od dnia 1 października 1983 roku do 30 września 1992r., od dnia 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r., od dnia 1 grudnia 2005r. do dnia 29 lutego 2012r., od dnia 1 kwietnia 2012r. do nadal oraz górnika na odkrywce wymienionym w Załączniku nr 2, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w okresie: od dnia 1 października 1992r. do 28 lutego 1993r. , od dnia 1 marca 2012r. do dnia 31 marca 2012r.

Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a li tylko dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia.

Organ rentowy zakwestionował powyższe świadectwo, podnosząc że z angaży z lat 1983- 2006 wynika, że wnioskodawca w spornym okresie nie pracował na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej oraz górnika na odkrywce, ale na stanowisku ślusarza remontowego, operatora przenośników taśmowych, robotnika robót melioracyjnych i rekultywacyjnych, spawacza, które nie są wymienione w załączniku nr 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 1994 roku. Stanowisko pracy skarżącego ze spawacza na górnika kopalni odkrywkowej zmieniło się dopiero z dniem 17 listopada 2006r. Nie mniej organ rentowy odmówił zaliczenia do pracy górniczej także okresu od 17 listopada 2006r. do 14 stycznia 2007r., gdyż pomimo zmiany nazwy stanowiska pracy, wnioskodawca wykonywał takie same prace jak w okresie od 1 grudnia 2005r. do 16 listopada 2006r., gdy pracował na stanowisku spawacza.

Ponieważ organ rentowy zaprzeczał prawdziwości świadectwa co do charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornym okresie (spór dotyczył dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca), ciężar wykazania prawdziwości tego dokumentu prywatnego w myśl art. 253 zd. 2 k.p.c. spoczywał na wnioskodawcy jako osobie, która chce z tego dokumentu skorzystać.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie zaliczane jest do pracy górniczej oraz wykonywanej w przodkach uwzględnianej w rozmiarze półtorakrotnym, powinno ustalić rozporządzenie wydane na podstawie delegacji ustawowej z art. 50d ust. 3. Ponieważ rozporządzenie takie nie zostało wydane, obowiązuje nadal (z mocy art. 194 wskazanej ustawy) wykaz stanowisk zawarty w załączniku nr 2 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 roku Nr 2, poz. 8), wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 5 ust. 5 i art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 1 lutego 1983 roku o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 1995 roku, Nr 30, poz. 154). Wykaz ten obowiązuje jednak jedynie w takim zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. A zatem zakładowe wykazy stanowisk, na których wykonywana jest praca górnicza, muszą być zgodne z wykazem nr 2 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą lub wykazem nr 3 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym. Jednakże dokonana przez pracodawcę kwalifikacja zajmowanego przez konkretnego pracownika stanowiska, jak i ewentualna zmiana tej kwalifikacji na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej, nie przesądza jeszcze o zaliczeniu zatrudnienia na tym stanowisku do pracy górniczej. O uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu omawianych przepisów nie decyduje bowiem treść wymienionych dokumentów, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999, nr 6, poz. 213, z dnia 22 marca 2001r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002, nr 22, poz. 553 oraz z dnia 2 czerwca 2010r., I UK 25/10, LEX nr 621137). Rozporządzenie wykonawcze nie może zatem przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca. Tym samym, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowić muszą zawsze punkt wyjścia do oceny zasadności roszczeń emerytalnych wnioskodawcy.

Stwierdzenie zatem przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy górniczej, iż skarżący zajmował stanowisko wymienione w załączniku nr 3 do rozporządzenia dział III pkt 1 tj. górnika kopalni odkrywkowej, nie jest jeszcze równoznaczne z wykonywaniem przez niego pracy, o której mowa w art. 50d ustęp 1 pkt 1 ustawy, jak chce skarżący. Zwłaszcza, że jak wynika z akt osobowych pracodawca w spornych okresach: od 4 października 1983r. do 23 października 1984r., od 14 listopada 1986r. do 30 września 1992r. i od 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r. , od 1 grudnia 2005r. do 16 listopada 2006r. nie powierzył skarżącemu stanowiska górnika kopalni odkrywkowej, ale zajmował on stanowiska: ślusarze remontowego, robotnika robót melioracyjnych i rekultywacyjnych, operatora przenośników taśmowych oraz spawacza. Stanowisko górnika kopalni odkrywkowej wnioskodawca zajmował dopiero od dnia 17 listopada 2006r. Należy podkreślić, że zmiana nazewnictwa zajmowanego stanowiska przy niezmienionych obowiązkach w całym spornym okresie, co potwierdza skarżący oraz świadkowie, nie może doprowadzić do zmiany charakteru wykonywanej pracy.

Skarżący domagając się zaliczenia spornego okresu do emerytury w wymiarze półtorakrotnym winien wykazać, że na zajmowanym stanowisku wykonywał prace wymienione w art. 50 d ustęp 1 pkt 1 ustawy emerytalnej tj. prace bezpośrednio związane z robotami prowadzonymi w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz inne prace przodkowe, a zatem takie, które należy wiązać z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin. Dotyczy to wyłącznie czynności stanowiących element ciągu technologicznego bezpośrednio związany z procesem wydobycia węgla. Wykaz stanowisk pracy, określony pomocniczo w załączniku nr 3 do rozporządzenia odnosi się zatem wyłącznie do wykonywanych zadań górnika, jeżeli spełniają one kryterium miejsca wykonywania pracy i jej charakteru określonego w przepisie art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2015 roku, I UK 293/14,LEX: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2012 roku, I UK 295/11, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 roku, I UK 236/09; z dnia 22 kwietnia 2011 roku, I UK 360/10; z dnia 16 czerwca 2011 roku, IUK 381/10; 4 kwietnia 2012 roku, I UK 440/11; z dnia 28 kwietnia 2010 roku, I UK 339/09; opubl LEX; z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis i wskazane w nich orzecznictwo).

Pracodawca w świadectwie wykonywania pracy górniczej zaznaczył, że w spornych okresach skarżący pracował na stanowisku wymienionym w załączniku nr 3 dziale III pod poz. 1 tj. górnika kopalni odkrywkowej. W świadectwie wykonywania pracy górniczej pracodawca nie wskazał jednak na czym polegały prace wykonywane przez skarżącego. Tymczasem przepis art. 50 d ustawy o emeryturach i rentach z FUS do prac górniczych zaliczanych w wymiarze półtorakrotnym do emerytury zalicza jedynie prace bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Ponadto stosownie do treści art. 50d ustawy, aby w/w prace były zaliczane w wymiarze półtorakrotnym muszą być wykonywane na odkrywce w przodku. Oznacza to, że przodek jest pojęciem węższym od pojęcia odkrywki. Przepisy nie definiują pojęcia przodka i prac przodkowych. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że pojęcie przodka musi być wykładane w sposób ścisły i powinno się ograniczać wyłącznie do miejsca pracy koparek wielonaczyniowych albo jej bezpośredniego sąsiedztwa, w którym wydobywa się urobek. Sąd Najwyższy zanegował bowiem przyjęcie tezy, że przodkiem w kopalni węgla brunatnego jest każde miejsce prowadzenia robót górniczych związanych z odwadnianiem, udostępnianiem i eksploatacją złoża kopaliny, jej transportem i transportem nadkładu, a nadto zwałowaniem nadkładu (tj. związane z pracą koparek, spycharek, ładowarek, zwałowarek) (tak por. wyrok SA w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014 roku, IIIAUa 1121/13, LEX). W orzecznictwie SN kwestionuje się również zasadność rozszerzania pojęcia przodka wydobywczego, zauważając, że nie do zaakceptowania jest zapatrywanie, żeby miejsce przodka rozciągać na całą linię taśmociągów transportujących urobek, gdyż pojęcie przodka straciłoby swe znaczenie i tym sposobem nie można zaakceptować definicji "przodka", która wynika z opinii naukowo-technicznej i obejmuje wszystkie czynności związane z transportem kopaliny, realizowane w ramach ruchu zakładu górniczego (wyr. SN z 5 maja 2011 roku, I UK 395/10, Legalis).

Pod określeniem "inne prace przodkowe" należy zaś rozumieć inne prace górnicze w przodku, jednakże rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy art. 50d ust. 1 pkt 1.

Stąd różnego rodzaju inne prace górnicze związane z eksploatacją, konserwacją i remontami urządzeń będących częścią składową układu technologicznego: koparka, taśmociąg, zwałowarka węgla nie mieszczą się w definicji pracy w przodkach z art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy. ( tak por. SA w Katowicach w wyroku z dnia 22 listopada 2012 roku, IIIAUa 437/12, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis).

W charakterystyce stanowiska pracy za okres od 4 października 1983. do 23 października 1984r. pracodawca zaznaczył, że wnioskodawca wykonywał prace w przodku na urządzeniach tj. zwałowarki i przenośniki taśmowe, zlokalizowanych na odkrywce jako obchodowy tras przenośników, prace konserwacyjno-remontowe na zwałowarce, na stacji napędowej, stacji zwrotnej i trasie przenośników, prace związane z przesuwaniem przenośników, remont podtorza szynowego, budowa, demontaż, przebudowa przenośników taśmowych, obsługa i kontrola wózków zrzutowych, wozów kablowych, prace remontowe przy wymianie zestawów kranikowych, krążników, fartuchów skrobaczy (k. 4 i 28 akt). Nie z zeznań wnioskodawcy wynika, że sporządzona charakterystyka stanowiska pracy odbiega od faktycznie wykonywanych przez niego obowiązków. Z wykazanych w charakterystyce obowiązków skarżący wykonywał bowiem jedynie obowiązki obchodowego tras przenośników celem ustalenia czy przenośniki działają prawidłowo i usuwała jedyne drobne awarie przenośników. Wnioskodawca pracował na odkrywce, ale nie pracował w przodku w rozumieniu art. 50d ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Przenośniki taśmowe, których prace skarżący kontrolował zlokalizowane są na terenie całej odkrywki i biegną od koparki do zwałowarki. Obchodowy nadzorując trasy przenośników przemierza zatem teren całej odkrywki oprócz przodka. Teren bowiem, na którym usytuowane są przenośniki wielkogabarytowe znajduje się poza przodkiem wydobywczym (czyli miejscem urabiania kopaliny, gdzie pracują wyłącznie koparki wielonaczyniowe). Nie sposób zrozumieć motywów, które kierowały pracodawcą skarżącego przy zmianie nazwy stanowiska skarżącego ze ślusarze remontowego, które w tym czasie zajmował, na górnika kopalni odkrywkowej. Wnioskodawca bowiem w spornym okresie nie wykonywał pracy górnika kopalni odkrywkowej i nie pracował w przodku wydobywczym. Co więcej skarżący w w/w okresie nie wykonywał nawet pracy górniczej wymienionej w art. 50c ustęp 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Prace obchodowego tras przenośników nie są objęte zakresem art. 50c ustęp 1 pkt 4 ustawy. Nie sposób w/w pracy zaliczyć do pracy przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych. Skarżący usuwał bieżące awarie przenośników nie stale, ale tylko wówczas, gdy była taka potrzeba i tylko drobne awarie. Do stałych zaś jego obowiązków należało obejście tras przenośników i sprawdzenie czy prawidłowo działają. Brak zatem było podstaw do zaliczenia przez organ rentowy skarżącemu do pracy górniczej nawet w wymiarze pojedynczym okresu od 4 października 1983r. do 23 października 1984r.

Prace górnicze wnioskodawca zaczął wykonywać dopiero na stanowisku operatora przenośników taśmowych, co nastąpiło po powrocie z wojska, a mianowicie w okresie od 14 listopada 1986r. do 30 września 1992r. i od 1 marca 1993r. do 30 listopada 1993r.

Do stałych obowiązków skarżącego w spornym okresie należała bowiem - jak zeznali świadkowie: S. F. i A. P. oraz skarżący - obsługa stacji napędowej i zwrotnej oraz przenośników pomiędzy stacją zwrotną i napędową, sprawdzanie czy przenośnik jest wyczyszczony i nie ma zagrożeń, czyszczenie przenośników taśmowych w obrębie 150 metrów od stacji napędowej i zwrotnej, dokonywanie obchodów tras przenośników celem sprawdzenia, czy nie ma usterek. Do jego zadań należało zatem utrzymanie w ruchu przenośników taśmowych, którymi był transportowany nadkład z miejsca pracy koparki wielonaczyniowej na zwałowisko (miejsce pracy zwałowarki). Skarżący zajmował się obsługą taśmociągów odbierających i dostarczających nadkład od i do urządzeń podstawowych układu (...), jakim są koparki i zwałowarki. Nie wykonywał jednak pracy bezpośrednio na koparkach, ale poza tymi urządzeniami, na taśmociągach zlokalizowanych na terenie całej odkrywki, w oddaleniu od maszyny podstawowej-koparki. Wnioskodawca pracował na oddziale zwałowania. A zatem w spornym okresie nie wykonywał pracy w przodku bezpośrednio w procesie urabiania, jak to wynika z charakterystyki stanowiska pracy. Tylko zaś wykonywanie takiej pracy uprawniałoby go do zakwalifikowania jego pracy jako górnika kopalni odkrywkowej. Z wykładni językowej wynika, że górnikiem jest pracownik pracujący w kopalni przy urabianiu kopaliny, a z całokształtu materiału dowodowego wynika, że taki rodzaj zadań, nie był stawiany przed pracownikami, zajmującymi takie samo stanowisko, jak ubezpieczony. Skoro zatem skarżący w spornym okresie wykonywał pracę operatora przenośników taśmowych to niedopuszczalne było kwalifikowanie jego zatrudnienia, jako pracy na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej w świadectwie pracy górniczej przez pracodawcę. Operator przenośników taśmowych i górnik kopalni odkrywkowej to dwa odrębne pojęcia, którymi posłużono się w odrębnych pozycjach załącznika nr 2 i nr 3 cytowanego rozporządzenia (...). Wnioskodawca nie zajmował się także montażem, likwidacją i transportem maszyn urabiających, ładujących i transportujących , a jedynie obsługą przenośników usytuowanych poza przodkiem. Praca przy obsłudze przenośników taśmowych nie jest także inną pracą przodkową w rozumieniu art. 50d ustęp 1 ustawy, gdyż nie ma bezpośredniego związku z procesem urabiania kopaliny. Skarżący wprawdzie pracował cały czas na odkrywce węgla brunatnego, ale nie wykonywał prac przodkowych związanych bezpośrednio z urabianiem i ładowaniem urobku. Skarżący pracował poza przodkiem.

Dysponowanie przez skarżącego świadectwem wykonywania pracy górniczej, w której pracodawca zaświadczył, że stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w spornym okresie wykonywał pracę górniczą na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wymienioną w Załączniku nr 3, Dział III, pozycja 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku, nie ma wpływu na ocenę charakteru jego pracy. Świadectwo wykonywania pracy górniczej jest dokumentem prywatnym, a zatem stanowi jedynie dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Nie korzysta natomiast tak jak dokumenty urzędowe z domniemania prawdziwości tego co zostało w nim zaświadczone. Mimo zatem posiadania takiego świadectwa, na wnioskodawcy, wobec zakwestionowania prawdziwości tego dokumentu przez organ rentowy spoczywał ciężar wykazania jego prawdziwości, czemu skarżący nie sprostał. To samo odnosi się do protokołu z posiedzenia Komisji weryfikacyjnej. Należy przypomnieć, że ani rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty , ani tym bardziej wewnętrzne zarządzenia pracodawcy, nie mogą przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień, niż uczynił to ustawodawca w art. 50 d ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zaś wykładnia przepisów powołanego rozporządzenia nie może zmieniać, ani rozszerzać ustawowej definicji pracy górniczej. Innymi słowy, analiza w ocenie pracy górniczej, zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym, powinna się koncentrować na jej ustawowych warunkach (pojęciu tej pracy), a nie na samej nazwie stanowiska (vide: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2011 r., sygn. I UK 382/10). Zatem ustalenie, że w spornym okresie praca górnicza ubezpieczonego miała kwalifikowany charakter, winno znaleźć oparcie w wynikach postępowania dowodowego.

Także pobieranie przez skarżącego w spornym okresie dodatku stykowego nie zmienia oceny co do charakteru wykonywanej przez niego pracy. Dodatek stykowy przysługiwał pracownikom pracującym na odkrywce za wydłużony o pół godziny czas pracy w związku z koniecznością zachowania ruchu ciągłego maszyn w obrębie pracy układu (...) czyli koparka – taśmociąg- zwałowarka. Pracownicy otrzymujący dodatek stykowy rozpoczynali pracę 15 minut wcześniej i 15 minut później kończyli pracę, co wiązało się z podmianą na stanowisku pracy. Otrzymywanie dodatku stykowego nie zawsze zatem było równoznaczne z wykonywaniem przez pracowników pracy przodkowej z art. 50d ustawy.

Ponieważ postępowanie dowodowe wykazało w sposób nie budzący wątpliwości, że praca odwołującego w w/w spornym okresie nie była pracą w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych, zatem nie może być zaliczona do emerytury w wymiarze półtorakrotnym.

W ostatnim spornym okresie od dnia 1 grudnia 2005r. do 14 stycznia 2007r. skarżący pracował w oddziale odwodnieniowym - (...) jako pomocnik wiertacza studni głębinowych, formalnie do dnia 16 listopada 2006r. na stanowisku spawacza, a następnie na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej. Oddział zajmował się wierceniem studni głębinowych o głębokości ok. 40m. Do stałych obowiązków wnioskodawcy zarówno gdy pracował na stanowisku spawacza ( od 1 grudnia 2005r. do 16 listopada 2016r. ) jak i na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej ( od 17 listopada 2006r. do 28 lutego 2012r.) należało: spawanie rur stalowych przy nadbudowie studni i piezometrów, ucinanie kolumn rurowych, budowa rurociągów odprowadzających wodę ze studni, ręczne prace ziemne, montaż armatury studziennej, prace pomocnicze przy czyszczeniu i regeneracji studni. Prace wykonywane przez wnioskodawcę nie są pracami wymienionymi w art. 50c ustęp 1 pkt 4 ustawy ani art. 50d ustawy. Na marginesie należy dodać, że nawet gdyby w/w okres został zaliczony skarżącemu do stażu górniczego, to pozostaje bez wpływu na ocenę zaskarżonej decyzji, gdyż nie daje skarżącemu wymaganego 25 letniego okresu pracy górniczej.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako nieuzasadnione.