Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 42/15
POSTANOWIENIE
Dnia 24 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Frańczak
w sprawie z powództwa M.R.
przeciwko S. Spółce Akcyjnej z siedzibą wW.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 24 września 2015 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w B.
z dnia 9 października 2014 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 900 zł
(dziewięćset) tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 9 października 2014 r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w B. oddalił apelację powoda M. R. od wyroku Sądu
Rejonowego w B. z dnia 12 czerwca 2014 r., którym oddalono jego powództwo
przeciwko S. S.A. o zapłatę kwoty 49.646,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami od
dnia 1 września 2013 r. do dnia zapłaty tytułem dodatkowego świadczenia
pieniężnego określonego w § 13 ust. 2 aneksu do umowy o pracę z dnia 19
kwietnia 2012 r. W uzasadnieniach sądów meriti przyjęto, że świadczenia
przyznane powyższym aneksem do umowy o pracę były alternatywne i
2
przewidziane dla dwóch różnych grup pracowników: rekompensata z § 13 ust. 1
aneksu do umowy o pracę – dla pracowników, których stosunek pracy uległ
rozwiązaniu z przyczyn leżących po stronie pracodawcy w ciągu pierwszego roku
od daty zamknięcia transakcji spółki Ż. S.A. (przejętej przez S. S.A.), a świadczenie
pieniężne z § 13 ust. 2 tego aneksu – dla pracowników, którzy przez pierwszy rok
od powyższej daty pozostali w zatrudnieniu. Sądy obydwu instancji przyjęły
niezasadność powództwa, gdyż powód M. R. rozwiązał stosunek pracy z
pozwanym z inicjatywy pracodawcy za porozumieniem stron przed upływem roku
od daty zamknięcia transakcji spółki Ż. S.A. i została mu wypłacona z tego tytułu
rekompensata na podstawie § 13 ust. 1 aneksu do umowy o pracę.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając go w
całości oraz wnosząc o uchylenie wyroków sądów obydwu instancji i orzeczenie co
do istoty sprawy przez uwzględnienie powództwa w całości albo ewentualnie o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w B.
.do ponownego rozpoznania.
Skarga kasacyjna została oparta na podstawie naruszenia przepisów prawa
materialnego – art. 65 k.c. w związku z art. 300 k.p. oraz w związku z § 13 aneksu
retencyjnego przez przyjęcie, że o interpretacji oświadczenia woli decyduje wola
nadawcy oświadczenia woli, a nie jego adresata oraz poprzez dokonanie błędnych
wniosków z zastosowania kombinowanej metody wykładni, które doprowadziły do
tłumaczenia oświadczenia woli zawartego w powyższym aneksie wbrew jego
oczywistemu brzmieniu i intencji odbiorcy.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania został uzasadniony
występowaniem w sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz jej oczywistą
zasadnością.
Skarżący sformułował zagadnienie prawne wyrażające się w pytaniu:
„czy dopuszczalne jest na podstawie art. 65 k.c. interpretowanie postanowień o
pracę przyznających pracownikowi dodatkowe świadczenie pieniężne zgodnie z
wolą nadawcy takiego oświadczenia (pracodawcy) czy też powinna być
zapewniona ochrona odbiorcy oświadczenia woli (pracownika)?”.
Ponadto wskazał na oczywistą zasadność skargi, gdyż naruszenie
wskazanych w niej przepisów miało charakter kwalifikowany i polegało na błędnej
3
interpretacji oświadczenia woli, co spowodowało wydanie oczywiście
nieprawidłowego orzeczenia, dotkniętego brakami widocznymi bez potrzeby
dokonywania głębszej analizy prawnej, które chroni pracodawcę, jednocześnie
niezasadnie krzywdząc pracownika.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwany wniósł o wydanie
postanowienia w przedmiocie odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
a ewentualnie na wypadek jej przyjęcia o oddalenie skargi kasacyjnej oraz o
zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, jeżeli istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, jeżeli zachodzi nieważność
postępowania lub jeżeli skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
Powołanie się przez skarżącego na występowanie w sprawie istotnego
zagadnienia prawnego oraz oczywistą zasadność skargi kasacyjnej wymaga na
wstępie uwagi o charakterze porządkującym, gdyż przyjmuje się, że w ramach
naruszenia tych samych przepisów nie można podnosić występowania w sprawie
istotnego zagadnienia prawnego oraz oczywistej zasadności skargi. Działanie takie
jest błędem logicznym, bowiem w przypadku gdyby wchodziło w rachubę
zagadnienie prawne, to skarga kasacyjna nie może być oczywiście uzasadniona
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2014 r., I CSK 343/13,
LEX nr 1523355).
Odnosząc się jednak do przesłanki występowania w sprawie istotnego
zagadnienia prawnego stwierdzić należy, że dla jej skutecznego przedstawienia
konieczne byłoby sformułowanie problemu o charakterze abstrakcyjnym,
nierozstrzygniętego w dotychczasowym orzecznictwie i wymagającego pogłębionej
wykładni. Zagadnieniem prawnym jest bowiem zagadnienie, które wiąże się z
określonymi przepisami prawa materialnego lub procesowego, których wyjaśnienie
ma nie tylko znaczenie dla rozstrzygnięcia konkretnej sprawy, ale także dla
4
rozstrzygnięcia innych podobnych spraw. Wskazanie na zagadnienie prawne
uzasadniające wniosek o rozpoznanie skargi kasacyjnej powinno nastąpić przez
jego sformułowanie jako problemu prawnego wymagającego rozstrzygnięcia,
określenie przepisów prawa, w związku z którymi powstało i wskazanie
argumentów, które prowadzą do rozbieżnych ocen. Dopiero wówczas Sąd
Najwyższy ma podstawę do rozważenia, czy przedstawione zagadnienie jest
rzeczywiście zagadnieniem „prawnym” oraz czy jest to zagadnienie „istotne”
(por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2014 r., I CSK 729/13,
LEX nr 1532950, czy z dnia 2 grudnia 2014 r., II CSK 376/14, LEX nr 1622307).
Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że
nie istnieje istotne zagadnienie prawne w zakresie sformułowanym przez
skarżącego, gdyż w orzecznictwie Sądu Najwyższego rozstrzygnięto już, w jaki
sposób powinny być interpretowane oświadczenia woli. Przykładowo w wyroku z
dnia 9 października 2014 r., IV CSK 10/14 (LEX nr 1552150) Sąd Najwyższy
przyjął, że wątpliwości co do znaczenia oświadczeń zawartych w dokumencie
powinny być tłumaczone na niekorzyść jego autora, a analogiczne stanowisko
zostało także wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2014 r.,
I CSK 320/14 (LEX nr 1554575). Również w wyroku z dnia 5 lipca 2013 r., IV CSK
1/13 (LEX nr 1375459) Sąd Najwyższy zaprezentował stanowisko zgodnie z którym
wątpliwości interpretacyjne, które nie dają się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw
wykładni oświadczeń woli, powinny być rozstrzygnięte na niekorzyść strony, która
zredagowała tekst je wywołujący (in dubio contra proferentem). Ryzyko nie
dających się usunąć w drodze ogólnych dyrektyw oświadczeń woli niejasności
tekstu umowy powinna ponieść strona, która tekst redagowała.
Odnosząc się do drugiej z przesłanek przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania należy stwierdzić, że w judykaturze przyjmuje się, iż oczywista
zasadność skargi kasacyjnej, przewidziana w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c., zachodzi
wówczas, gdy z jej treści, bez potrzeby głębszej analizy oraz szczegółowych
rozważań, wynika, że doszło do kwalifikowanego naruszenia przepisów prawa
materialnego lub procesowego (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5
grudnia 2013 r., III SK 19/13, LEX nr 1402642 oraz z dnia 3 grudnia 2014 r., III PK
75/14, LEX nr 1621619), a przytoczone podstawy kasacyjne uzasadniają
5
uwzględnienie skargi (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 października
2007 r., III CSK 216/07, LEX nr 560577 oraz z dnia 20 marca 2014 r., I CSK 18/14,
LEX nr 1522063). Podkreśla się także, że skarżący jest w tym zakresie
zobowiązany do sformułowania w uzasadnieniu wniosku o przyjęcie skargi do
rozpoznania odpowiednich wywodów potwierdzających tę okoliczność, a należy
pamiętać, że o oczywistości naruszenia prawa możemy mówić jedynie, gdy w
sprawie doszło do sprzeczności wykładni lub stosowania prawa z jego brzemieniem
albo powszechnie przyjętymi regułami interpretacji (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2013 r., III SK 43/12, LEX nr 1331343).
W rozpoznawanej sprawie skarżący nie wykazał oczywistej zasadności
skargi w wyżej opisany sposób, poprzestając jedynie na stwierdzeniu, że „doszło do
wydania oczywiście nieprawidłowego orzeczenia, dotkniętego brakami widocznymi
bez potrzeby dokonywania głębszej analizy prawnej, które chroni pracodawcę,
jednocześnie niezasadnie krzywdząc pracownika”. Natomiast Sąd Najwyższy w
ramach przedsądu bada tylko wskazane w skardze okoliczności uzasadniające
przyjęcie jej do rozpoznania, nie analizuje zaś podstaw kasacyjnych i ich
uzasadnienia (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 7 stycznia 2014 r.,
II PK 222/13, LEX nr 1647006; z dnia 20 stycznia 2014 r., II PK 228/13, LEX nr
1647009; z dnia 3 lutego 2014 r., I PK 242/13, LEX nr 1646081; z dnia 8 lipca
2014 r., I UK 65/14, LEX nr 1482343). Sąd Najwyższy, jako sąd kasacyjny, nie jest
sądem zwykłej trzeciej instancji, a skarga kasacyjna nie jest środkiem zaskarżenia
przysługującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji kończącego
postępowanie w sprawie.
Mając to na względzie, Sąd Najwyższy na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, orzekając o kosztach
postępowania na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z przepisami rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.).
eb
6

I PK 42/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia