II PK 61/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:08-02-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I PK 158/11 I PK 309/13 I PKN 649/01 II CSK 479/12 II PK 241/14 II PK 248/14 II PK 252/14 II PK 284/11 II PK 66/09 III CSK 75/06 III SK 41/11 I PK 306/02 II PZP 1/14
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II PK 61/15
POSTANOWIENIE
Dnia 27 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z powództwa J. B.
przeciwko M. R.
o ryczałt za noclegi,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 27 października 2015 r.,
skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w T.
z dnia 17 października 2014 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 17 października 2014 r. Sąd Okręgowy w T. w sprawie z
powództwa J. B. przeciwko M. R. o ryczałty za noclegi, zmienił zaskarżony wyrok w
ten sposób, że zasądził na rzecz powoda wskazane w punkcie I.1. sentencji kwoty
tytułem ryczałtów za noclegi, oddalił powództwo w pozostałym zakresie, oddalił
apelację w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach postępowania.
Pozwany zaskarżył powyższy wyrok w całości skargą kasacyjną. We
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powołał się na istnienie w
sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz potrzeby wykładni przepisów „prawa
wspólnotowego w zakresie ich interakcji z przepisami prawa krajowego”. W ocenie
skarżącego rozstrzygnięcia wymagają następujące kwestie: (-) czy zdaniem Sądu
Najwyższego pracownikowi przysługuje zwrot kosztów podróży zagranicznej w
2
sytuacji, gdy to nie pracodawca (zgodnie z supozycją przepisu § 9 ust. 4
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w
sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących
pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery
budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. Nr 236, poz.
1991), dalej: rozporządzenie MPIPS, zapewnia pracownikowi nocleg), lecz
pracownik sam dobrowolnie na podstawie art. 8 ust. 8 rozporządzenia 561/06, jako
formę realizacji odpoczynku wybiera nocleg w kabinie i jednocześnie nie ponosi z
tego tytułu żadnych kosztów? (-) czy zdaniem Sądu Najwyższego pracownik
uprawniony jest do dochodzenia ryczałtów za nocleg, mimo że pracodawca wypłacił
na rzecz kierowcy diety na podstawie § 5 rozporządzenia MPIPS, których wysokość
liczona łącznie ze świadczeniem z tytułu ryczałtu za nocleg na podstawie § 9 ust. 4
rozporządzenia MPIPS odpowiada minimalnym wymogom wynikającym z
przepisów rozporządzenia MPIPS wyłącznie dlatego, że strony nazwały to
świadczenie dietą, mimo że zarówno pracodawca jak i pracownik byli przekonani co
do faktu, że należności te mają pokryć wszystkie koszty poniesione przez
pracownika z tytułu podróży służbowej? (-) czy zdaniem Sądu Najwyższego
wystąpienie przez kierowcę z roszczeniami z tytułu ryczałtów na podstawie § 9 ust.
4 rozporządzenia MPIPS mimo uprzednio ustalenia i dobrowolnego wyboru odbioru
noclegu w kabinie samochodu i otrzymywania z tytułu podróży służbowych zwrotu
kosztów w wysokości 42 euro może stanowić nadużycie prawa w rozumieniu art. 8
k.p. i czy przepis ten, w tak zakreślonym stanie faktycznym, może stanowić
podstawę do oddalenia powództwa? (-) czy zdaniem Sądu Najwyższego
dopuszczalne jest przyjęcie, że podstawą do ustalenia ilości ryczałtów noclegowych
jest rzeczywista ilość noclegów (za które kierowca poniósł realny koszt), czy też
podstawę taką stanowi ilość hipotetycznych noclegów, przyporządkowanych do
poszczególnych dób kalendarzowych lub też dób pracowniczych? (-) czy zdaniem
Sądu Najwyższego z definicji legalnej „podróży służbowej”, uregulowanej w art. 2
pkt 7 lit. a oraz b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (j.t.
Dz.U. 2012, poz. 1155 ze zm.) i obowiązującej po 3 kwietnia 2010 r. , wynika brak
obowiązku pracodawców do wypłaty świadczeń noclegowych (w tym także
ryczałtów za nocleg), jeśli kierowca nie realizował noclegu w zakresie definicji
3
„przewozu drogowego” w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy o czasie pracy kierowców
oraz art. 4 lit. a rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 15 marca 2006 r. oraz uregulowań wynikających z ustawy z dnia 21 marca
1985 roku o drogach publicznych?
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Najwyższy wielokrotnie wyjaśniał, że jako sąd kasacyjny nie jest sądem
powszechnym zwykłej, trzeciej instancji, a skarga kasacyjna nie jest środkiem
zaskarżenia przysługującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji
kończącego postępowanie w sprawie z uwagi na przeważający w charakterze
skargi kasacyjnej element interesu publicznego. Służy ona kontroli prawidłowości
stosowania prawa, nie będąc instrumentem weryfikacji trafności ustaleń
faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia. Wniesiona w
sprawie skarga nie wykazała znaczenia jej rozstrzygnięcia dla realizacji tej
publicznoprawnej funkcji skargi kasacyjnej, względnie potrzeby ujednolicenia
orzecznictwa sądów powszechnych i rozwoju jurysprudencji.
Przekonanie Sądu Najwyższego oceniającego na etapie przedsądu o
zasadności przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w oparciu o przesłankę z
art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. wymaga wskazania za pomocą wywodu prawnego, na
kanwie jakich norm (przepisów) zagadnienie powstało, jakie są możliwe
interpretacje problemu i jakie jego rozstrzygnięcie proponuje skarżący (por. np.
postanowienie Sądu Najwyższego z 19 maja 2009 r., sygn. II PK 66/09, LEX nr
553691). Zagadnienie prawne jest to problem, który wiąże się z określonym
przepisem prawa materialnego lub procesowego, którego wyjaśnienie ma
znaczenie nie tylko dla rozstrzygnięcia innych podobnych spraw, ale także dla
rozstrzygnięcia konkretnej, jednostkowej sprawy (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z 2 marca 2012 r., I PK 158/11, LEX nr 1215116). Wskazanie
zagadnienia prawnego uzasadniającego wniosek o rozpoznanie skargi kasacyjnej
powinno nastąpić przez określenie przepisów prawa, w związku z którymi zostało
sformułowane, i wskazanie argumentów, które prowadzą do rozbieżnych ocen.
Dopiero wówczas Sąd Najwyższy ma podstawę do oceny, czy przedstawione
4
zagadnienie jest rzeczywiście zagadnieniem „prawnym” oraz czy jest to
zagadnienie „istotne” (postanowienia Sądu Najwyższego: z 23 marca 2012 r., II PK
284/11, LEX nr 1214575; z 13 sierpnia 2002 r., I PKN 649/01, OSNP 2004 nr 9,
poz. 158; z 14 lutego 2003 r., I PK 306/02, Wokanda 2004, nr 7-8, s. 51; z 11
kwietnia 2012 r., III SK 41/11, LEX nr 1238126; z 31 stycznia 2013 r., II CSK
479/12, LEX nr 1293729). Obowiązkiem skarżącego jest wywiedzenie i
uzasadnienie występującego w sprawie problemu w sposób zbliżony do tego, jaki
przewidziany jest przy przedstawianiu zagadnienia prawnego przez sąd
odwoławczy na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.
W sprawie nie występuje istotne zagadnienie prawne we wskazanym wyżej
znaczeniu. Formułowane przez skarżącego zagadnienia prawne opierają się
bowiem na twierdzeniu, zgodnie z którym powód miał otrzymywać 42 euro, która
zgodnie z wolą stron obejmowała zarówno dietę, jak i ryczałt za noclegi. Na takim
założeniu skarżący opiera uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania. Tymczasem takich ustaleń Sąd w zaskarżonym wyroku nie poczynił.
Przeciwnie Sąd Okręgowy podzielił w tym zakresie ustalenia Sądu Rejonowego,
zgodnie z którymi pozwany pracodawca wypłacał powodowi wyłącznie diety.
Skarżący zwalcza poczynione ustalenia faktyczne powołując w podstawach skargi
art. 233 k.p.c. (ponadto bez określenia paragrafu), co w skardze kasacyjnej jest
niedopuszczalne (wyrok Sądu Najwyższego z 7 czerwca 2006 r., III CSK 75/06,
LEX nr 1515390; wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2014 r., I PK 309/13, LEX
nr 1494015). Stan faktyczny w niniejszej sprawie jest też odmienny niż w
rozpoznawanych przez Sąd Najwyższy sprawach zakończonych wyrokami z: 13
sierpnia 2015 r., II PK 241/14, (niepubl.), z 15 września 2015 r., II PK 248/14
(niepubl.) i z 7 października 2015 r., II PK 252/14, (niepubl.). Ponadto wskazać
należy również na uchwałę Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z 12
czerwca 2014 r., II PZP 1/14, OSNP 2014 nr 12, poz. 164.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy orzekł o odmowie przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
5
eb
POSTANOWIENIE
Dnia 27 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Hajn
w sprawie z powództwa J. B.
przeciwko M. R.
o ryczałt za noclegi,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 27 października 2015 r.,
skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w T.
z dnia 17 października 2014 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 17 października 2014 r. Sąd Okręgowy w T. w sprawie z
powództwa J. B. przeciwko M. R. o ryczałty za noclegi, zmienił zaskarżony wyrok w
ten sposób, że zasądził na rzecz powoda wskazane w punkcie I.1. sentencji kwoty
tytułem ryczałtów za noclegi, oddalił powództwo w pozostałym zakresie, oddalił
apelację w pozostałym zakresie oraz orzekł o kosztach postępowania.
Pozwany zaskarżył powyższy wyrok w całości skargą kasacyjną. We
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powołał się na istnienie w
sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz potrzeby wykładni przepisów „prawa
wspólnotowego w zakresie ich interakcji z przepisami prawa krajowego”. W ocenie
skarżącego rozstrzygnięcia wymagają następujące kwestie: (-) czy zdaniem Sądu
Najwyższego pracownikowi przysługuje zwrot kosztów podróży zagranicznej w
2
sytuacji, gdy to nie pracodawca (zgodnie z supozycją przepisu § 9 ust. 4
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w
sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących
pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery
budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. Nr 236, poz.
1991), dalej: rozporządzenie MPIPS, zapewnia pracownikowi nocleg), lecz
pracownik sam dobrowolnie na podstawie art. 8 ust. 8 rozporządzenia 561/06, jako
formę realizacji odpoczynku wybiera nocleg w kabinie i jednocześnie nie ponosi z
tego tytułu żadnych kosztów? (-) czy zdaniem Sądu Najwyższego pracownik
uprawniony jest do dochodzenia ryczałtów za nocleg, mimo że pracodawca wypłacił
na rzecz kierowcy diety na podstawie § 5 rozporządzenia MPIPS, których wysokość
liczona łącznie ze świadczeniem z tytułu ryczałtu za nocleg na podstawie § 9 ust. 4
rozporządzenia MPIPS odpowiada minimalnym wymogom wynikającym z
przepisów rozporządzenia MPIPS wyłącznie dlatego, że strony nazwały to
świadczenie dietą, mimo że zarówno pracodawca jak i pracownik byli przekonani co
do faktu, że należności te mają pokryć wszystkie koszty poniesione przez
pracownika z tytułu podróży służbowej? (-) czy zdaniem Sądu Najwyższego
wystąpienie przez kierowcę z roszczeniami z tytułu ryczałtów na podstawie § 9 ust.
4 rozporządzenia MPIPS mimo uprzednio ustalenia i dobrowolnego wyboru odbioru
noclegu w kabinie samochodu i otrzymywania z tytułu podróży służbowych zwrotu
kosztów w wysokości 42 euro może stanowić nadużycie prawa w rozumieniu art. 8
k.p. i czy przepis ten, w tak zakreślonym stanie faktycznym, może stanowić
podstawę do oddalenia powództwa? (-) czy zdaniem Sądu Najwyższego
dopuszczalne jest przyjęcie, że podstawą do ustalenia ilości ryczałtów noclegowych
jest rzeczywista ilość noclegów (za które kierowca poniósł realny koszt), czy też
podstawę taką stanowi ilość hipotetycznych noclegów, przyporządkowanych do
poszczególnych dób kalendarzowych lub też dób pracowniczych? (-) czy zdaniem
Sądu Najwyższego z definicji legalnej „podróży służbowej”, uregulowanej w art. 2
pkt 7 lit. a oraz b ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (j.t.
Dz.U. 2012, poz. 1155 ze zm.) i obowiązującej po 3 kwietnia 2010 r. , wynika brak
obowiązku pracodawców do wypłaty świadczeń noclegowych (w tym także
ryczałtów za nocleg), jeśli kierowca nie realizował noclegu w zakresie definicji
3
„przewozu drogowego” w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy o czasie pracy kierowców
oraz art. 4 lit. a rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 15 marca 2006 r. oraz uregulowań wynikających z ustawy z dnia 21 marca
1985 roku o drogach publicznych?
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Najwyższy wielokrotnie wyjaśniał, że jako sąd kasacyjny nie jest sądem
powszechnym zwykłej, trzeciej instancji, a skarga kasacyjna nie jest środkiem
zaskarżenia przysługującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji
kończącego postępowanie w sprawie z uwagi na przeważający w charakterze
skargi kasacyjnej element interesu publicznego. Służy ona kontroli prawidłowości
stosowania prawa, nie będąc instrumentem weryfikacji trafności ustaleń
faktycznych stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia. Wniesiona w
sprawie skarga nie wykazała znaczenia jej rozstrzygnięcia dla realizacji tej
publicznoprawnej funkcji skargi kasacyjnej, względnie potrzeby ujednolicenia
orzecznictwa sądów powszechnych i rozwoju jurysprudencji.
Przekonanie Sądu Najwyższego oceniającego na etapie przedsądu o
zasadności przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania w oparciu o przesłankę z
art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. wymaga wskazania za pomocą wywodu prawnego, na
kanwie jakich norm (przepisów) zagadnienie powstało, jakie są możliwe
interpretacje problemu i jakie jego rozstrzygnięcie proponuje skarżący (por. np.
postanowienie Sądu Najwyższego z 19 maja 2009 r., sygn. II PK 66/09, LEX nr
553691). Zagadnienie prawne jest to problem, który wiąże się z określonym
przepisem prawa materialnego lub procesowego, którego wyjaśnienie ma
znaczenie nie tylko dla rozstrzygnięcia innych podobnych spraw, ale także dla
rozstrzygnięcia konkretnej, jednostkowej sprawy (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z 2 marca 2012 r., I PK 158/11, LEX nr 1215116). Wskazanie
zagadnienia prawnego uzasadniającego wniosek o rozpoznanie skargi kasacyjnej
powinno nastąpić przez określenie przepisów prawa, w związku z którymi zostało
sformułowane, i wskazanie argumentów, które prowadzą do rozbieżnych ocen.
Dopiero wówczas Sąd Najwyższy ma podstawę do oceny, czy przedstawione
4
zagadnienie jest rzeczywiście zagadnieniem „prawnym” oraz czy jest to
zagadnienie „istotne” (postanowienia Sądu Najwyższego: z 23 marca 2012 r., II PK
284/11, LEX nr 1214575; z 13 sierpnia 2002 r., I PKN 649/01, OSNP 2004 nr 9,
poz. 158; z 14 lutego 2003 r., I PK 306/02, Wokanda 2004, nr 7-8, s. 51; z 11
kwietnia 2012 r., III SK 41/11, LEX nr 1238126; z 31 stycznia 2013 r., II CSK
479/12, LEX nr 1293729). Obowiązkiem skarżącego jest wywiedzenie i
uzasadnienie występującego w sprawie problemu w sposób zbliżony do tego, jaki
przewidziany jest przy przedstawianiu zagadnienia prawnego przez sąd
odwoławczy na podstawie art. 390 § 1 k.p.c.
W sprawie nie występuje istotne zagadnienie prawne we wskazanym wyżej
znaczeniu. Formułowane przez skarżącego zagadnienia prawne opierają się
bowiem na twierdzeniu, zgodnie z którym powód miał otrzymywać 42 euro, która
zgodnie z wolą stron obejmowała zarówno dietę, jak i ryczałt za noclegi. Na takim
założeniu skarżący opiera uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania. Tymczasem takich ustaleń Sąd w zaskarżonym wyroku nie poczynił.
Przeciwnie Sąd Okręgowy podzielił w tym zakresie ustalenia Sądu Rejonowego,
zgodnie z którymi pozwany pracodawca wypłacał powodowi wyłącznie diety.
Skarżący zwalcza poczynione ustalenia faktyczne powołując w podstawach skargi
art. 233 k.p.c. (ponadto bez określenia paragrafu), co w skardze kasacyjnej jest
niedopuszczalne (wyrok Sądu Najwyższego z 7 czerwca 2006 r., III CSK 75/06,
LEX nr 1515390; wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 2014 r., I PK 309/13, LEX
nr 1494015). Stan faktyczny w niniejszej sprawie jest też odmienny niż w
rozpoznawanych przez Sąd Najwyższy sprawach zakończonych wyrokami z: 13
sierpnia 2015 r., II PK 241/14, (niepubl.), z 15 września 2015 r., II PK 248/14
(niepubl.) i z 7 października 2015 r., II PK 252/14, (niepubl.). Ponadto wskazać
należy również na uchwałę Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z 12
czerwca 2014 r., II PZP 1/14, OSNP 2014 nr 12, poz. 164.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy orzekł o odmowie przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
5
eb