Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 15 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2016r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Krotoszynie

z dnia 7 marca 2016r. sygn. akt I C 897/15

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu odwoławczym.

SSO Henryk Haak SSO Wojciech Vogt SSO Małgorzata Pilarczyk

II Ca 268/16

UZASADNIENIE

Powód M. M. wniósł o zasądzenie od (...) w W. kwoty 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę , której doznał w wyniku śmierci S. K. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 lutego 2015 r. i zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów.

Sąd Rejonowy w Krotoszynie wyrokiem z dnia 7 marca 2016 r. zasądził od pozwanego (...)z siedzibą w W. na rzecz powoda M. M. kwoty 10.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 lutego 2015 r.. Oddalił powództwo w pozostałym zakresie i orzekł o kosztach postepowania.

Apelację od tego rozstrzygnięcia złożył pozwany zaskarżając wyrok w części zasądzającej kwotę 10.000m zł wraz z odsetkami od dnia 12 lutego 2015 r. i w części rozstrzygającej o kosztach postepowania.

Zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie przez Sąd I instancji oceny dowodów w sposób przekraczający granice swobodnej ich oceny, sprzeczny z materiale dowodowym oraz zasadami doświadczenia życiowego, w ten sposób, że:

⚫

Sąd bezpodstawnie przyjął, że śmierć dziadka naruszyła dobra osobiste powoda i to w oparciu o zeznania żony powoda i powoda, natomiast w sprawie nie wypowiedział się lekarz psychiatra ani psycholog,

⚫

Sąd błędnie przyjął, że upływ ponad 15 lat od śmierci dziadka nie ma znaczenia dla intensywności odczuwania krzywdy wpływającej na rozmiar zadośćuczynienia,

⚫

Sąd pominął, że w chwili wypadku powód nie mieszkał z dziadkiem, nie prowadził z nim wspólnego gospodarstwa domowego , a także że posiada najbliższą rodzinę, żonę i pięcioro dzieci, które stanowiły dla niego centrum życiowe odsuwając tym samym żal i smutek po śmierci dziadka,

2.  naruszenie prawa materialnego - tj. art. 448 k.c. przez zasądzenie zadośćuczynienia w wysokości, która nie jest odpowiednia,

3.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 24 k.c. w zw. z art. 23 k.c. i w zw. z art. 448 przez przyjęcie, że zadośćuczynienie należy się nie tylko w przypadku „szczególnej emocjonalnej więzi rodzinnej”, ale również w przypadku stwierdzenia istnienia jakiejkolwiek relacji, czy też więzi,

4.  naruszenie prawa materialnego art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c. polegające na uznaniu, iż nie ma wpływu na zwiększenie rozmiaru krzywdy powoda niepodjęcie przez niego terapii psychiatrycznej, czy psychologicznej,

5.  naruszenie prawa materialnego , tj. art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez uznanie, że powód wykazał krzywdę, której powodem była śmierć dziadka, podczas, gdy nie udowodnił on istnienie szczególnej więzi psychicznej, która istniała między nim a dziadkiem.

a w zakresie rozstrzygnięcia o odsetkach:

6.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. przez pominięcie, iż dopiero w chwili wyrokowania jednoznacznie określona jest odpowiedzialność pozwanego jak i wysokość należnego świadczenia, wcześniej roszczenie powoda nie jest wymagalne,

7.  naruszenie prawa materialnego art. 481 § 1 k.c. uznając, że z dniem 12 lutego 2015 r. strona pozwana miała możliwość ustalenia wysokości i wypłaty zadośćuczynienia , podczas gdy kwota zadośćuczynienia skonkretyzowana została dopiero w wyroku,

8.  naruszenie prawa materialnego, art. 359 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i pominięcie, że dopiero data wyroku zapadłego w sprawie zadośćuczynienia stwarza sytuację prawna wymagalności długu

9.  naruszenie prawa materialnego art. 109 pkt. 1 i 2 i art. 14 pkt. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych przez nieuwzględnienie tych przepisów, któr dają możliwość innego określenia terminu wypłaty świadczenia niż termin 30 dniowy.

W oparciu o te zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i oddalenie powództwa i zasądzenia kosztów za obie instancje.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne i rozważania dokonane przez Sąd Rejonowy i uznaje je za własne. W takiej sytuacji gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji i aprobuje dotychczasowe ustalenia, nie musi ich powtarzać (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 18/07, Lex nr 966804; orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r.., C II 21172/37, Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147/05).

Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia odnośnie zakresu krzywdy, której doznał powód w wyniku gwałtownej śmierci dziadka . Ustalenia te oparł w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowo. Ocenił zeznania powoda i zeznania powołanego przez niego świadka. Ten materiał dowodowy – wbrew zarzutom przedstawionym w apelacji - pozwalał na przyjęcie, że powoda wiązała szczególnie silna więź z dziadkiem, której zerwanie spowodowało szczególne silne poczucie krzywdy, bólu, rozpaczy i niemożność normalnego funkcjonowania. Należy podkreślić, że sąd oceniając zakres i intensywność poczucia krzywdy powinien dokonywać oceny w oparciu o własne przekonanie i cały zgromadzony materiał dowodowy.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 10 czerwca 2014 r. I ACa 497/14 trafnie stwierdził , że okoliczność zaistnienia krzywdy nie wymaga wiadomości specjalnych i może być ustalona w drodze dowodu z dokumentów, zeznań świadków i stron.

Strona pozwana nie przedstawiła innych dowodów, które mogłyby wskazywać na brak wyżej opisanej więzi, a mimo to uparcie twierdzi, że miedzy powodem a dziadkiem wieź taka nie istniała. Są to jednak twierdzenia gołosłowne i sprzeczne z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Posiadanie własnej rodziny i własnych dzieci nie uniemożliwia nawiązanie silnej więzi ze swoim dziadkiem. Także okoliczność, że powód w chwili śmierci dziadka nie mieszkał z nim i nie prowadził wspólnego gospodarstwa domowego nie stanowi dowodu, że powoda i dziadka nie łączyła silna więź emocjonalna.

Sąd ustalił, że powód - z uwagi na przeżywany smutek i żal po śmierci dziadka - był z matką u lekarza, który zalecił mu zażywanie leków uspokajających. Nie jest więc zasadny zarzut wskazujący, że powód swoim zachowaniem zwiększył rozmiary własnej krzywdy.

Fakt, że od śmierci osoby bliskiej upłynęło 15 lat nie może decydować o tym, że krzywda, którą powód przeżywał w pierwszych latach po zdarzeniu, w którym to okresie jest ona najbardziej intensywna pozostanie bez rekompensaty. Ten zarzut jest również bezzasadny.

Również wysokość zadośćuczynienia nie jest nadmierna. Przeciwnie jest bardzo umiarkowana na tle zasądzanego zadośćuczynienia w podobnych sprawach.

Nie jest również uzasadniony zarzut naruszenia prawa materialnego w zakresie terminu początkowego zasądzenia odsetek.

Skarżący podnosi, że odsetki powinny być zasądzone od chwili wyrokowania. Z art. 481 k.c. wyraźnie wynika, że odsetki należą się za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Nie ulega wątpliwości, że wyrok zasądzający zadośćuczynienie jest wyrokiem deklaratoryjnym (por. orzeczenie Sądu Najwyższego II CSK 595/13, Lex 1504837).

W wyroku z dnia 18 września 1970 r. Sąd Najwyższy podkreślił, że z charakteru świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość zależna jest od oceny rozmiaru doznanej krzywdy , ze swojej istoty trudno wymiernej i zależnej od szeregu okoliczności związanych z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika (II PR 257/70, OSN C 1971, z.6, poz. 103). Jest to moment wymagalności świadczenia, które zresztą powstało wcześniej, bo w momencie wyrządzenia szkody. Zobowiązany nie spełniając świadczenia w tym terminie dopuszcza się opóźnienia, za które należą się odsetki ustawowe.

Sąd Okręgowy nie podziela poglądu, że w takiej sytuacji odsetki należą się od chwili wyrokowania. Obowiązek zapłaty zadośćuczynienia powstał w chwili wyrządzenia szkody, a opóźnienie w spełnieniu świadczenia od momentu wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia. W literaturze broniony jest pogląd mocniejszy, mówi się mianowicie że w wypadku czynu niedozwolonego zobowiązanie dłużnika powinno być spełnione niezwłocznie, a wynika to z właściwości zobowiązania ( por. Marcin Lemkowski, Odsetki cywilnoprawne, Warszawa 2007.s, 271 – wówczas odsetki byłyby liczona od dnia szkody).

Także ustalenie wartości szkody według cen z chwili wyrokowania nie uzasadnia zasądzenia odsetek od dnia wyrokowania. Takie podejście pomija zupełnie fakt, że przez pewien czas osoba odpowiedzialna już opóźniała się ze spełnieniem świadczenia odszkodowawczego, być może w innej wysokości – ustalonej według daty wyrządzenia szkody. W niniejszej sprawie nie zostało wykazane aby zadośćuczynienie należne powódce w chwili wyrządzenia szkody miało być niższe niż w chwili wyrokowania.

Mając powyższe na uwadze należało, zgodnie z art. 385 i orzec jak w sentencji. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c.

Małgorzata Pilarczyk Wojciech Vogt Henryk Haak