Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 października 2013 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Łochowski (spr.)

Sędziowie: SO Elżbieta Gajewska, SO Beata Janiszewska

Protokolant: apl. sędz. Marek Ochal

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2013 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z wniosku m. W.

z udziałem W. B., A. C., S. C., T. K., B. M., D. M., A. S., M. Z., J. Z., A. W., M. M., A. P., Z. S., Skarbu Państwa – Prezydenta m.st. W., (...) Klubu Sportowego (...) w W. oraz Klubu Sportowego (...) w W.

o stwierdzenie zasiedzenia

na skutek apelacji uczestniczki W. B. od postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie z dnia 3 lutego 2012 r., sygn. akt I Ns 107/09

postanawia:

I. oddalić apelację;

II. zasądzić od W. B. na rzecz Skarbu Państwa – Prezydenta m. W. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej;

III. oddalić wniosek adwokata A. B. o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sygn. akt IV Ca 1338/12

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja uczestniczki jest bezzasadna.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sąd Rejonowego, szczegółowo opisane w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia (k.588-591) i przyjmuje je za własne. Co istotne, skarżący nie kwestionuje w apelacji tych ustaleń, zwłaszcza na płaszczyźnie faktycznego władania przez Skarb Państwa nieruchomością objętą wnioskiem. Sąd I instancji dokonał również prawidłowej oceny prawnej zasadności wniosku, która w całości zasługuje na akceptację.

Jedyny sformułowany w apelacji zarzut bazuje na poglądzie Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale 7 sędziów z dnia 21 września 1993 r., III CZP 72/93, w której stwierdzono, że do okresu zasiedzenia nieruchomości przez Skarb Państwa nie wlicza się okresu władania przez organy państwowe lub państwowe osoby prawne, wykonywanego w ramach uprawnień Państwa jako podmiotu prawa publicznego. Sąd Najwyższy wywiódł bowiem, iż „jeśli objęcie rzeczy we władztwo następuje w ramach wypełniania przez państwo zadań publicznych poza stosunkami cywilnoprawnymi, to nie oznacza to wykonywania posiadania w znaczeniu przyjętym w art. 336 k.c. (lub art. 296 prawa rzeczowego). Należy bowiem pamiętać, że do istoty tego posiadania należy nie tylko stan faktyczny władania, który byłby zaledwie jego pierwotną postacią possessio naturalis, ale również kwalifikacja nadana przez normę prawną mieszczącą się w kodeksie cywilnym i odnoszącą się do stosunków w nim uregulowanych (art. 1 k.c.)” ( OSNC nr 3 z 1994 r., poz. 49).

Z tego względu, w ocenie apelującej nie można przyjąć, że w niniejszej sprawie Skarb Państwa był samoistnym posiadaczem, określonej w zaskarżonym postanowieniu nieruchomości (sprostowanym postanowieniem z dnia 23 lutego 2012 r. – k.600), ponieważ do jej objęcia we władanie doszło w ramach wykonywania przez Państwo funkcji władczych. W konsekwencji, według skarżącej, zaskarżone postanowienie zapadło z naruszeniem art. 172 k.c. i art. 336 k.c. (apelacja – k.606).

Uszło jednak uwadze apelującej, że powołany w apelacji pogląd Sądu Najwyższego został zakwestionowany w późniejszej uchwale pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2007 r., III CZP 30/07, w której przyjęto, iż „władanie cudzą nieruchomością przez Skarb Państwa, uzyskane w ramach sprawowania władztwa publicznego, może być posiadaniem samoistnym prowadzącym do zasiedzenia. Zasiedzenie jednak nie biegło, jeżeli właściciel nie mógł skutecznie dochodzić wydania nieruchomości (art. 121 pkt 4 w związku z art. 175 k.c.)” ( OSNC nr 5 z 2008 r., poz. 43).

Nie budzi wątpliwości, ze Skarb Państwa, co najmniej od lat sześćdziesiątych XX wieku faktycznie władał przedmiotową nieruchomością (uzasadnienie zaskarżonego postanowienia – k.593). Jednocześnie, skarżąca nie podnosiła, że właściciele nie mogli skutecznie dochodzić wydania nieruchomości, co mogłoby ewentualnie prowadzić do wniosku, iż zasiedzenie nie biegło. Nie istnieją zatem żadne przeszkody faktyczne lub prawne wyłączające możliwość zasiedzenia spornej nieruchomości przez Skarb Państwa.

Sąd I instancji przyjął, że zasiedzenie rozpoczęło bieg w dniu 28 września 1964 r. (uzasadnienie zaskarżonego postanowienia – k.594). Ustalenie to nie jest kwestionowane w apelacji. Trafnie zatem Sąd Rejonowy ustalił, że Skarb Państwa przed dniem 1 stycznia 1965 r. objął w faktyczne władnie nieruchomość opisaną w zaskarżonym postanowieniu.

Stosownie do treści art. XLI § 1 p.w.k.c. do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego, stosuje się od tej chwili przepisy tego kodeksu; dotyczy to w szczególności możności nabycia prawa przez zasiedzenie. Nadto, zgodnie z art. XLI § 2 p.w.k.c., jeżeli termin zasiedzenia według kodeksu cywilnego jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg zasiedzenia rozpoczyna się z dniem wejścia kodeksu w życie; jeżeli jednak zasiedzenie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie kodeksu cywilnego nastąpiłoby przy uwzględnieniu terminu określonego w przepisach dotychczasowych wcześniej, zasiedzenie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Kodeks cywilny wszedł w życie w dniu 1 stycznia 1965 r. (art. I p.w.k.c.)

Należy zauważyć, że przepisy k.c. w pierwotnym brzmieniu przewidywały dwudziestoletni okres zasiedzenia w złej wierze i dziesięcioletni okres zasiedzenia w dobrej wierze (art. 172 k.c.). Natomiast, uprzednio obowiązujące, przepisy dekretu z 11 października 1946 r. Prawo rzeczowe (Dz.U. Nr 57 z 1946 r., poz. 319 ze zm.) przewidywały trzydziestoletni okres zasiedzenia w złej wierze i dwudziestoletni okres zasiedzenia w dobrej wierze (art. 50 Prawa rzeczowego). Dekret ten wszedł w życie 1 stycznia 1947 r. (art. 317 Prawa rzeczowego).

Przyjmując najwcześniejszy możliwy początek biegu zasiedzenia, tj. 28 września 1964 r. (k.594), należy zauważyć, że do oceny biegu terminu zasiedzenia na podstawie art. XLI § 2 p.w.k.c. powinny być co do zasady stosowane przepisy k.c., ponieważ zasiedzenie – w zależności od wiary posiadacza – nastąpiłoby wcześniej, czyli w dniu 1 stycznia 1975 r. albo 1985 r., niż na podstawie przepisów prawa rzeczowego, czyli w dniu 28 września 1984 r. albo 1994 r.

Stosownie do treści art. 172 § 1 k.c. (w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 października 1990 r.) posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dziesięciu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat dwudziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.).

Trzeba wskazać, iż posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym przekonaniu, że jest właścicielem rzeczy. Natomiast, posiadacz w złej wierze albo pozostaje w błędnym, nieusprawiedliwionym przekonaniu, że jest właścicielem albo wie, iż właścicielem nie jest ( zob. E.Gniewek: Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Zakamycze 2001, s.293-294, t.3). W okolicznościach niniejszej sprawy brak jest podstaw do przyjęcia, że Skarb Państwa objął posiadanie nieruchomości w dobrej wierze.

Trafnie więc Sąd Rejonowy na podstawie art. 172 § 2 k.c. w zw. z art. XLI § 2 p.w.k.c. uwzględnił wniosek i stwierdził nabycie własności przedmiotowej nieruchomości przez Skarb Państwa z dniem 1 stycznia 1985 r.

Dlatego też, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oddalił apelację uczestniczki, jako bezzasadną.

Nadto, Sąd Okręgowy na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 7 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 490), uznając, że interesy skarżącej i Skarbu Państwa są sprzeczne, zasądził od W. B. na rzecz Skarbu Państwa – Prezydenta m. W. kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji odwoławczej.

Jednocześnie, Sąd Okręgowy w oparciu o § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 461) oddalił wniosek adwokata A. B. o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Zgodnie bowiem z § 20 tego rozporządzenia wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej powinien zawierać oświadczenie, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części. Adwokat A. B. nie złożył oświadczenia, iż „opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części” (k.605-606,708). Sąd Okręgowy podziela pogląd, że „sformułowanie § 20 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. … nie pozostawia wątpliwości, że oświadczenie, że opłaty nie zostały zapłacone w całości lub w części, powinno być wyraźnie sformułowanie we wniosku adwokata o przyznanie od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy udzielonej stronie postępowania z urzędu”. W braku takiego oświadczenia – wniosek podlega oddaleniu ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2012 r., V CZ 133/11, LEX nr 1215161).

Wobec powyższego Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

Zarządzenie:

1. Odnotować.

2. Doręczyć odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem pełnomocnikowi uczestniczki adw. A. B..

12.11.2013