Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 1 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2016 r. w Chełmnie,

na rozprawie

sprawy z wniosku: (...) S.A. z siedzibą w G.

z udziałem: M. N., A. N.

o zasiedzenie służebności gruntowej

postanawia:

1.  Stwierdzić, że (...) S.A. z siedzibą w G., z dniem 19 sierpnia 2004r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej Posterunek U. oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania M. N. i A. N., położoną w miejscowości U., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka nr (...) dla której Sąd Rejonowy w Chełmnie prowadzi księgę wieczysta (...),

2.  Ustalić, że koszty postępowania ponoszą wnioskodawca i uczestnicy postępowania zgodnie ze swoim udziałem w sprawie.

Sędzia Sądu Rejonowego

Monika Mleczko - Pawlikowska

Sygn. akt I Ns 93/16

UZASADNIENIE

(...) S.A. w G. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o stwierdzenie, że wnioskodawca bądź Skarb Państwa z upływem dnia 19 sierpnia 1984r. nabył w drodze zasiedzenia służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia na nieruchomości obciążonej i w przestrzeni nad i pod powierzchnią tejże nieruchomości urządzeń przesyłowych i instalacji elektroenergetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej Posterunek U., oraz na prawie korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji tychże urządzeń i instalacji wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości odpowiednim sprzętem, obciążającą nieruchomość stanowiącą obecnie własność uczestników postępowania ad. 1 i ad. 2, położoną w miejscowości U., oznaczoną w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której Sąd Rejonowy w Chełmnie V Wydział Cywilny prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawca wskazał, iż uczestnicy postępowania ad. 1 i 2 są właścicielami nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości U., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której Sąd Rejonowy w Chełmnie V Wydział Cywilny prowadzi księgę wieczystą o numerze TO 1C/ (...). Na przedmiotowej nieruchomości posadowione są następujące urządzenia elektroenergetyczne, będące własnością wnioskodawcy

-

linia napowietrzna niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej Posterunek U. (dawniej U. ZE), wybudowana w 1974r. Długość pasa służebności wynosi 40m, a szerokość wynosi 3,4m.

-

1 słup bliźniaczy

Wnioskodawca wskazał, iż przedmiotowe urządzenia energetyczne zostały posadowione na nieruchomości uczestników postępowania ad. 1 i ad. 2 przez poprzednika prawnego wnioskodawcy, tj. Zakłady (...) – Zakład (...), będącego państwową osobą prawną działającą na rzecz Skarbu Państwa. Linia napowietrzna niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej Posterunek U., została wybudowana przed 1974r., jednakże z uwagi na znaczny upływ czasu dokumentacja udowadniająca datę budowy nie zachowała się. Linia ta została odebrana protokołem odbioru technicznego urządzeń elektrycznych, z którego treści wynika, iż załączono ją pod napięcie dnia 19 sierpnia 1974r. Ponadto wnioskodawca powołał się na plan przedmiotowej linii z 1973r. ukazujący jej przebieg. Zdaniem wnioskodawcy do objęcia w posiadanie służebności obciążającej nieruchomość uczestników postępowania ad. 1 i ad. 2 doszło najpóźniej w dniu: 19 sierpnia 1974r. dla urządzeń energetycznych wchodzących w skład linii napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej Posterunek U., posadowionej na działce nr (...). Zdaniem wnioskodawcy datę tę uznać należy za początkową datę biegu terminu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu obciążającej sporną nieruchomość gruntową. Wnioskodawca dodatkowo powołał się na pogląd Sądu Najwyższego (wyrażony między innymi w postanowieniu z dnia 24 maja 2013r., sygn. akt: V CSK 287/12), w którym Sąd Najwyższy uznał, że przedsiębiorca przesyłowy posiada nieruchomość w zakresie służebności przesyłu od chwili wejścia na grunt w celu wybudowania urządzenia służącego do przesyłania energii elektrycznej. W konsekwencji, to nie data załączenia urządzeń pod napięcie, lecz data wejścia na grunt w celu budowy urządzeń stanowić powinna datę rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia służebności.

W dalszej części uzasadnienia wniosku, wnioskodawca wskazał, iż spełnione zostały wszystkie przesłanki zasiedzenia służebności przesyłu, w szczególności powołał się na dobrą wiarę w zakresie posiadania służebności, przez co w niniejszym postępowaniu do zasiedzenia znajdzie zastosowanie 10 letni termin zasiedzenia w zgodnie z art. 172 kc w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 października 1990r. Posadowienie urządzeń przesyłowych na nieruchomości uczestnika postępowania ad. 1, nastąpiło w ramach powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli realizowanej w trybie przepisów ustawy z dnia 28 czerwca 1950r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli, która utraciła swoją moc dopiero z dniem 10 kwietnia 1997r. Inwestycja realizowana była zgodnie z ówcześnie obowiązującymi przepisami prawa. W momencie objęcia służebności w posiadanie, poprzednik prawny wnioskodawcy miał zatem w pełni usprawiedliwione przekonanie o przysługującym mu prawie do korzystania z przedmiotowej nieruchomości w zakresie niezbędnym do korzystania z posadowionych na niej urządzeń przesyłowych, którego źródła należy upatrywać w przepisach w/w ustawy o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli. Wnioskodawca uzasadnił również następstwo prawne po państwowym przedsiębiorstwie energetycznym.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania – Skarb Państwa – Starosta (...) wniósł o oddalenie wniosku w stosunku do uczestnika postępowania Skarbu Państwa i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu uczestnik wskazał, iż wnioskodawca posiada odpowiedni wachlarz środków prawnych aby dokonać zasiedzenia przedmiotowej w sprawie służebności na własną rzecz. Zgodnie bowiem z jednoznaczną treścią postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 r. IV CSK 672/12 „Zgodnie z art. 176 § 1 KC przedsiębiorca energetyczny może doliczyć do swojego (i swoich poprzedników prawnych) okresu posiadania okres posiadania Skarbu Państwa (jako poprzednika w posiadaniu) o ile zostaną spełnione wskazane w tym przepisie przesłanki”. Uczestnik powołał się również na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 2015 r. I CSK 629/14, w którym wskazano, iż służebność przesyłu ustanawiana jest w celu stworzenia przedsiębiorcy korzystającemu z urządzeń, o jakich mowa w art. 49 § 1 k.c. trwałego tytułu do ich posadowienia na cudzych gruntach, co jest warunkiem wykonywania przez niego zadań i uczestniczenia w obrocie gospodarczym przez dostarczanie odbiorcom wody i energii, albo świadczenie dla nich usług. Ustalenie tytułu do korzystania z cudzej nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłowych prowadzi do ograniczenia prawa właściciela nieruchomości obciążonej i powinno dotyczyć tylko takiego zakresu korzystania z jego nieruchomości, jaki okaże się niezbędny dla osiągnięcia celów, które przedsiębiorca zamierza realizować przy wykorzystaniu tych urządzeń. Również Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 24 czerwca 2015 r. VI ACa 1113/14 wskazał, że z uwagi na przeznaczenie urządzeń przesyłowych, służebność przesyłu w praktyce można ustanowić wyłącznie na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego (art. 3051 k.c. w zw. z art. 49 k.c.). Jedynie bowiem przedsiębiorstwo zajmujące się doprowadzaniem i odprowadzaniem energii elektrycznej lub w inny sposób eksploatujące konkretne urządzenie przesyłowe korzysta z niego zgodnie z gospodarczo-społecznym przeznaczeniem tego urządzenia, nie jest także możliwe ustanowienie służebności przesyłu w sytuacji, gdy urządzenie przesyłowe nie jest wykorzystywane zgodnie z jego przeznaczeniem.

Uczestnicy postępowania M. N. i A. N. na rozprawie w dniu 3 czerwca 2016r. oświadczyli, iż nie bardzo zgadzają się z wnioskiem.

W piśmie procesowym złożonym w dniu 20 czerwca 2016r. w odpowiedzi na zobowiązanie Sądu, uczestniczka M. N. wskazała, iż znajdujący się na działce stanowiącej jej własność słup jest słupem przesyłowym dzięki któremu z energii elektrycznej korzysta wielu mieszkańców U.. W księdze wieczystej nie ma wpisanej na rzecz wnioskodawcy służebności, również wnioskodawca nie posiada stosownej decyzji o korzystaniu z działki, a poprzednicy wnioskodawcy postawili słup wbrew woli właściciela działki. Dom na działce nr (...) został postawiony w 1936r. a słup długo, długo później. Uczestniczka podniosła, iż po zakupie działki wnioskodawca zaproponował wymianę słupa rozkroczno – rozgałęzionego na słup wirowy, za który nie ma żadnego odszkodowania. Koszt wymiany mieli podnieść uczestnicy. W dalszej części pisma uczestniczka opisała nieruchomość oraz parametry słupa, wskazując, iż to urządzenie energetyczne uniemożliwia im funkcjonowanie na działce, rozbudowę domu mieszkalnego, postawienie garażu przez co obniża jakość i wartość działki.

W piśmie procesowym z dnia 5 lipca 2016r. pełnomocnik wnioskodawcy odniósł się do pisma procesowego uczestnika Skarbu Państwa – Starosty (...), powołując poglądy orzecznictwa na kwestię ustalania przez Sąd daty i podmiotu na rzecz którego stwierdza się zasiedzenie.

Na rozprawie w dniu 6 października 2016r. uczestnicy oświadczyli, iż zgadzają się z miejscem posadowienia, rodzajem i ilością urządzeń przesyłowych. Natomiast kwestionują datę rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia.

Sąd ustalił, co następuje:

Linia napowietrzna niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej Posterunek U. obejmująca jeden słup bliźniaczy (podwójny), posadowiona jest na nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości U., oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka o numerze (...), dla której Sąd Rejonowy w Chełmnie prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

/ Okoliczności bezsporne, a ponadto dowody: wypis z rejestru gruntów wraz z mapą zasadniczą k. 74-75, odpis zwykły księgi wieczystej k.70, plan linii napowietrznej k. 71, zeznania świadka Z. S. (1) k. 190v/

Obecnymi właścicielami nieruchomości obejmującej działkę nr (...) są A. N. i M. K. w udziałach po ½ części. Uczestnicy nabyli własność nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży z dnia 22 kwietnia 2013r. sporządzonej przez Notariusza J. P. w C. Rep. (...) od F. i J. małżonków M.. Poprzedni właściciele nabyli przedmiotową nieruchomość w dniu 26 listopada 1968 r. w drodze umowy sprzedaży.

/dowody: przesłuchanie uczestniczki k. 141v., odpis zwykły księgi wieczystej k. 70, akta księgi wieczystej (...) k. 2-4, akta księgi wieczystej (...) k. 3-4, dział II księgi/

Linia napowietrzna niskiego napięcia 0,4 kV zasilana ze stacji transformatorowej Posterunek U. obejmująca jeden słup bliźniaczy, załączona została pod napięcie dnia 19 sierpnia 1974r. W dniu tym sporządzono protokół odbioru technicznego nr (...), z którego wynikało, iż urządzenia linii są gotowe do eksploatacji. Urządzenie te cały czas znajduje się na przedmiotowej nieruchomości w tej samej ilości, cały czas jest eksploatowane. Jedyne przerwy w dopływie energii mogą być związane z awariami, ale są one usuwane na bieżąco. Co pięć lat dokonywane są oględziny linii, w tym przypadku nie ma konieczności wchodzenia na działkę uczestników, ponieważ linia widoczna jest z drogi. W 1993r. było przyłączenie dwóch przewodów do budynku. Jeśli wystąpi awaria to pracownicy wnioskodawcy wchodzą na grunt bez zgody właściciela, w przypadku zaplanowanej konserwacji termin jest uzgadniany z właścicielem działki.

/dowody: protokół nr (...) k.72, plan linii k. 71, zeznania świadka p. Z. S. (2) k. 190v /

W dacie posadowienia, przedmiotowe urządzenia przesyłowe i instalacje elektroenergetyczne wchodzące w skład linii energetycznych znajdowały się we władaniu Zakładu (...), wchodzącego w skład przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakłady (...). Następnie w wyniku podziału powstało przedsiębiorstwo pod nazwą Zakład (...) w T.. Następnie zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 09 lipca 1993 roku nr (...) (...)/93 nastąpił podział przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) z siedzibą w T. i przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...) w T. w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W dniu 31 grudnia 2004 roku nastąpiło przejęcie Zakładu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w T. przez E. G. Kompanię Energetyczną uchwałą Nadzwyczajnych Zgromadzeń wszystkich spółek łączonych, a następnie na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Gdańsku z dnia 31 grudnia 2004 roku, nastąpiła zmiana nazwy na (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G.. Natomiast w dniu 03 lipca 2007 roku nastąpiła zmiana nazwy spółki na (...) S.A. w G..

/dowody: Odpis pełny z rejestru przedsiębiorców z KRS wnioskodawcy – k. 11-27, Statut Zakładów (...) z dnia 11 listopada 1985 r. – k.28- 30, zarządzenie nr (...) O.. Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 14 lutego 1985 r. – k. 31, pismo Ministra Przemysłu z dnia 10 stycznia 1989 r. – k. 32, zarządzenie nr 50/ORG/89 Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r. – k. 33-36, zarządzenie nr 202/URG/93 Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 9 lipca 1993 r .– k. 37, postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 2 sierpnia 1993 r. – k. 38-40, wypis z aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 8 października 1997 r. – k. 41-48, wypis z aktu notarialnego rep. A nr (...) z dnia 26 listopada 2004 r. – k. 49-67, decyzja z dnia 08.03.1996r. k. 68- 69/

Sąd zważył, co następuje.

W niniejszej sprawie stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę oraz zeznań świadka Z. S. (2). Dla ustalenia kolejnych właścicieli nieruchomości w okresie eksploatacji linii energetycznych Sąd z urzędu zbadał księgę wieczystą i akta księgi wieczystej.

Dokumenty, z których przeprowadzono dowód w szczególności mapa geodezyjnea, dokumenty związane z lokalizacją i uruchamianiem linii elektroenergetycznych oraz odpisy ksiąg wieczystych dla przedmiotowej nieruchomości, stanowiły wiarygodny środek dowodowy, gdyż ich rzetelność i autentyczność nie zostały w toku postępowania podważone. W ocenie Sądu treść dokumentów wykazujących budowę o odbiór linii energetycznych była jasna i czytelna i nie budziła wątpliwości, iż dokumenty te obejmują urządzenia przesyłowe szczegółowo opisane we wniosku. Okoliczność te dodatkowo potwierdził świadek.

Sąd nie znalazł podstaw, by odmówić wiarygodności zeznaniom świadka Z. S. (2), gdyż były spójne, logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, poza tym częściowo znajdowały potwierdzenie w przedłożonych dokumentach. Przy czym podkreślić należało, iż świadek ten w zakresie wiedzy co do posadowienia urządzeń zeznawał jedynie w oparciu o wiedzę jaką posiadał na podstawie dokumentacji wnioskodawcy, zatem jego zeznania miały jedynie charakter uzupełniający co do stanu faktycznego, który w zakresie daty posadowienia urządzeń ustalany był przede wszystkim na podstawie przedłożonych dokumentów.

Sąd odstąpił od przesłuchania wnioskodawców ponieważ na rozprawie w dniu 6 października 2016r. oświadczyli, iż nie wnoszą o przeprowadzenie dowodu z ich przesłuchania i nie musza przyjeżdżać na kolejne rozprawy, z uwagi na problemy w zakładzie pracy.

Sąd pominął jako zbędny dla rozstrzygnięcia (art. 227 k.p.c. a contrario
i art. 278 § 1 k.p.c. a contrario) wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu elektroenergetyki i geodezji, o którego przeprowadzenie wystąpił wnioskodawca w razie kwestionowania przez uczestników miejsca posadowienia, rodzaju i ilości urządzeń przesyłowych oraz daty rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia. W odniesieniu do biegłego z zakresu elektroenergetyki należy stwierdzić, że lokalizacja linii energetycznych i ich charakterystyka były między stronami bezsporne, natomiast daty wybudowania zostały wykazywane przede wszystkim dokumentami, zatem ich ustalenie nie wymagało wiadomości specjalnych. W odniesieniu zaś do biegłego z zakresu geodezji wypada podkreślić, że oznaczenie przebiegu służebności na mapie w przypadku jej zasiedzenia nie jest potrzebne, gdyż wystarczy słowny opis przebiegu służebności. Przebieg służebności ma przy tym charakter pochodny wobec przebiegu linii energetycznej, która podlega ewidencji geodezyjnej.

W myśl art. 292 k.c., służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko
w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy
o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.

Konstrukcja służebność przesyłu wprowadzona została do polskiego porządku prawnego z dniem 03 sierpnia 2008 roku ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731). Zgodnie z treścią art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć – na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c. – prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). W szczególności przedmiotowe ograniczone prawo rzeczowe może być ustanowione wówczas, gdy rzeczone urządzenia przesyłowe już istnieją, jak również wtedy, gdy mają one zostać dopiero posadowione. Tym samym w pierwszym z przypadków, ustanowienie takiej służebności może być co do zasady uznane za usankcjonowanie istniejącego już stanu rzeczy. W myśl art. 305 ⁴ k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. W szczególności znajduje tu zastosowanie art. 292 k.c. stanowiący o możliwości nabycia rzeczonej służebności przez zasiedzenie na rzecz samoistnego posiadacza. Powyższe ma miejsce jednakże tylko wówczas, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Moment powstania urządzenia stanowi przy tym początkową granicę biegu zasiedzenia.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że stan prawny obowiązujący przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu, umożliwiał obciążenie nieruchomości służebnością gruntową odpowiadającą swą treścią służebności przesyłu. W uchwale z dnia 7 października 2008 r. (sygn. akt III CZP 89/08, Lex nr 458125) Sąd Najwyższy stwierdził, że przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu, a jej nabycie w drodze zasiedzenia następuje przez przedsiębiorcę, a nie na rzecz właściciela nieruchomości władnącej, przy instytucji przesyłu kategoria „nieruchomość władnącej” w ogóle nie występuje, oznaczenie takiej nieruchomości jest więc dla nabycia przez zasiedzenie służebności przesyłu niepotrzebne (por. wyrok SN z dnia 12 grudnia 2008 r., II CSK 389/08, Lex 484715; uzasadnienie postanowienia z dnia 26 lipca 2012 r., II CSK 752/11, Lex nr 1218185).

Przyjmuje się, iż nabycie służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu następuje na zasadach ogólnych w oparciu o przepisy art. 145 k.c. oraz art. 292 k.c. w zw. z art. 172 k.c. Po wejściu w życie Kodeksu cywilnego terminy zasiedzenia wynosiły 10 lat przy dobrej wierze posiadacza i 20 lat przy jego złej wierze (art. 172 k.c.). Istotna zmiana nastąpiła w dniu 1 października 1990 roku, tj. wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 ze zm.) i polegała na wydłużeniu terminu zasiedzenia do dwudziestu i trzydziestu lat (art. 172 k.c. w aktualnym brzemieniu). Wydłużone terminy zasiedzenia znajdą zastosowanie do biegu zasiedzenia, który rozpoczął się przed wejściem w życie ustawy nowelizującej (art. 9 ustawy). Natomiast do przypadków zasiedzenia, które nastąpiło przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, będą miały zastosowanie dziesięcioletnie i dwudziestoletnie okresy posiadania, przewidziane w art. 172 k.c. w brzmieniu obowiązującym przed tą datą.

Długość terminu zasiedzenia jest zależna od dobrej lub złej wiary posiadacza,
przy czym decydujące znaczenie dla oceny tej okoliczności ma moment objęcia nieruchomości w posiadanie. Zgodnie z utrwalonym poglądem dobra wiara posiadacza oznacza usprawiedliwione okolicznościami przekonanie o przysługiwaniu określonego prawa. Art. 7 k.c. przewiduje domniemanie dobrej wiary, które jak trafnie wskazano w judykaturze działa na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego (tak. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13/10.2005r., IC Ck 165/05 niepubl.) Akcentuje się również, że dla oceny dobrej lub złej wiary posiadacza ma znaczenie zgodność z prawem objęcia cudzej nieruchomości w posiadanie, mająca swe źródło, np. w ustawie z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (jedn. tekst: Dz.U. z 1974 r. Nr 10, poz. 64 ze zm.) czy też ustawie z dnia 28 czerwca 1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli (jedn. tekst: Dz.U. z 1954 r. Nr 32, poz. 135 ze zm.). Sąd w obecnym składzie nie podziela kierunku interpretacyjnego zakładającego a priori istnienie dobrej wiary przy obejmowaniu w posiadanie urządzeń przesyłowych. W ocenie Sądu, dostrzec bowiem trzeba, że nawet w poprzednim ustroju społeczno-gospodarczym własność prywatna była dostrzegana i uznawana przez prawodawcę, czego wyrazem było proklamowanie w art. 13 Konstytucji PRL z 1952 r. całkowitej ochrony własności osobistej obywateli. Uwzględniając odmienności wcześniejszego ustroju i znacząco większą rolę państwa, trudno jednak przypisywać organom państwa lub przedsiębiorstwom państwowym brak świadomości wkraczania w sferę własności prywatnej, jeżeli następowało to bez jakiejkolwiek podstawy prawnej. W tym stanie rzeczy nie można wymagać po upływie kilkudziesięciu lat od takich ingerencji od aktualnych właścicieli nieruchomości wykazywania braku podstawy prawnej podejmowanych działań. Przeciwnie, to na następcach prawnych podmiotów naruszających sferę własności powinien ciążyć obowiązek wykazania podstawy prawnej działań podejmowanych przez ich poprzedników. Stanowisko to nabiera szczególnej doniosłości w odniesieniu do działań z końcowych lat istnienia poprzedniego ustroju, gdy rola i świadomość własności prywatnej były nieporównanie większe niż w latach powojennych.

Momentem decydującym o istnieniu dobrej lub złej wiary poprzedników prawnych wnioskodawcy jest chwila przystąpienia do eksploatacji urządzeń przesyłowych, gdyż od tego momentu można mówić o korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia (art. 292 k.c.).

Przesłankami zasiedzenia służebności gruntowej są zatem: posiadanie służebności polegające na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia w zakresie odpowiadającym treści służebności oraz upływ oznaczonego w ustawie czasu, czyli 10 (20) lub 20 (30) lat, w zależności od tego czy posiadacz był w dobrej, czy w złej wierze.

Bezsporny w sprawie jest fakt, iż wnioskodawca nie posiada innego tytułu prawnego do korzystania z urządzeń przesyłowych usytuowanych na przedmiotowych działkach. Nie budzi również żadnej wątpliwości, iż w przedmiotowej sprawie spełniona została przesłanka polegająca na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia w zakresie odpowiadającym treści służebności. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała istnienia w chwili obecnej jak i wcześniej zarówno słupów, jak również lokalizacji linii energetycznych i ich charakterystyki.

W ocenie Sądu nie ulega również wątpliwości, że uczestnik w zakresie wszystkich linii energetycznych objętych niniejszym postępowaniem jest następcą prawnym Zakładów (...) - Zakładu (...). Poprzednik prawny wnioskodawcy stał się z mocy samego prawa samodzielnym podmiotem posiadającym prawo do składników mienia państwowego, którym dotychczas jedynie zarządzał w dniu 5 grudnia 1990 roku tj. w dniu w którym na podstawie art. 2 ust 1 i 2 ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz.U. nr 79 , poz. 464 ze zm) nastąpiło „ uwłaszczenie” posiadanych do tej pory przez przedsiębiorstwa państwowe składników mienia państwowego pozostających do tego dnia w ich zarządzie. Decyzje uwłaszczeniowe wydane na podstawie z art. 2 ust. 3 cyt. ustawy miały jedynie charakter deklaratywny. Należy podkreślić, iż wnioskodawca załączył do wniosku decyzję Wojewody z dnia 08 marca 1996 roku (GP.II. ( (...)-2/3/96) wydaną na podstawie wskazanej powyżej ustawy. W uzasadnieniu wyroku z dnia 20 stycznia 2015 roku wydanego w sprawie V CSK 26/14 Sąd Najwyższy podkreślił, że do posiadania służebności stosuje się tylko odpowiednio przepisy o posiadaniu. W literaturze przeważa pogląd, że do posiadania nie stosuje się przepisu art. 349 -351 k.c. a nawet zapatrywanie, że nie stosuje się także przepisu art. 348 k.c. W przypadku zatem posiadania służebności przesyłowej w zasadzie wydanie rzeczy polega na przejęciu przedsiębiorstwa przesyłowego, którego użyteczność jest zwiększana przez korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności gruntowej (wyrok SN z 3 stycznia 1969 roku III CRN 271/68, OSNCP 1969, poz. 177). W orzecznictwie przyjmuje się przy tym, że posiadanie jest czynnością faktyczną co oznacza, że wszelkie wypadki uwłaszczenia z mocy ustawy oznaczają jednocześnie przeniesienie posiadania.

Sąd podziela pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 r. (V CSK 287/12), iż ograniczenia we władaniu przez właściciela nieruchomością ujawniają się niewątpliwie już wtedy, gdy przedsiębiorca zajął oznaczoną część nieruchomości i rozpoczął prace związane z wznoszeniem urządzeń służących do przesyłania energii elektrycznej. Z tym też zdarzeniem należy wiązać początek biegu terminu do zasiedzenia służebności.

W niniejszej sprawie wnioskodawca domagał się ustalenia zasiedzenia służebności gruntowych o treści odpowiadającej służebności przesyłu linii napowietrznej niskiego napięcia 0,4 kV zasilanej ze stacji transformatorowej U. Posterunek. Wnioskodawca powoływał się na dobą wiarę, w związku z czym jego zdaniem do zasiedzenia doszło po upływie 10 lat od podłączenia linii do zasilania, tj. od dnia 19 sierpnia 1974r.

Sąd jako początek biegu terminu zasiedzenia służebności przyjął termin wskazany przez wnioskodawcę, albowiem wnioskodawca nie posiadał dokumentów wykazujących daty rozpoczęcia budowy. Natomiast jak wynikało z przedłożonego protokołu technicznego, objeta wnioskiem linia w dacie 19 sierpnia 1974r. była gotowa do eksploatacji. W kontekście tego dokumentu oraz zeznań świadka Z. S. (2), który zeznał, iż jeśli jest protokół odbioru linii to linia jest podłączana pod napięcie, brak było podstaw do zakwestionowania faktu, by w tej dacie linia została podłączona pod napięcie.

W ocenie Sądu w oparciu o poczynione ustalenia, wnioskodawca nie legitymował się jakimkolwiek dokumentem, na podstawie którego uzyskał możliwość korzystania z nieruchomości uczestników. Wnioskodawca nie udowodnił, by założenie linii energetycznych nastąpiło w ramach powszechnej elektryfikacji (co wymagałoby przedłożenia choćby zarządzenia o powszechnej elektryfikacji przewidzianego w art. 1 powołanej ustawy o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli) lub w szczególnym trybie wywłaszczenia (co wymagałoby przedłożenia decyzji zawierającej odpowiednie zezwolenie przewidziane w art. 35 powołanej ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości). Dlatego zdaniem Sądu wnioskodawca nie miał też podstaw przyjmować, że przysługuje mu uprawnienie do korzystania z nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu, nie mogła zatem zostać mu przypisana dobra wiara. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 6 września 2013 roku V CSK 440/12). Wnioskodawca nie wykazał również by posiadał zgodę poprzedniego właściciela nieruchomości na posadowienie urządzeń. Zdaniem Sądu, jeżeli powołujący się na dobrą wiarę wnioskodawca – Przedsiębiorstwo (...) dysponujące obsługą prawną powołał takie okoliczności, które w żaden sposób nie usprawiedliwiają jego przeświadczenia o istnieniu tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, to uznać trzeba, że domniemanie wynikające z art. 7 k.c. zostało wzruszone. Podobne zapatrywania prawne dotyczące złej wiary sformułował Sąd Okręgowy w Toruniu w sprawie sygn. akt VIII Ca 666/13. Uczestnicy dodatkowo oświadczyli, iż ani oni, ani ich poprzednicy prawni nigdy nie wyrazili zgody na korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu.

W konsekwencji Sąd przyjął, że przystąpienie do eksploatacji linii wysokiego napięcia nastąpiło bez podstawy prawnej, a poprzednikom wnioskodawcy należy przypisać złą wiarę. Bieg terminu zasiedzenia dla posiadacza w złej wierze wynosił 20 lat, które od dnia 19 sierpnia 1974r. upłynęło w dniu 19 sierpnia 1994r. Ponieważ w dniu 1 października 1990 roku, tj. wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 ze zm.) nastąpiło wydłużenie terminu zasiedzenia do dwudziestu i trzydziestu lat dla posiadaczy w złej wierze (art. 172 k.c. w aktualnym brzemieniu), a wydłużone terminy zasiedzenia znajdowały zastosowanie do biegu zasiedzenia, który rozpoczął się przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, uznać należało, iż termin zasiedzenia uległ wydłużeniu do lat 30 i ostatecznie upłynął w dniu 19 sierpnia 2004 r.

Jak już powyżej wskazano, treść służebności przesyłu i opis ich przebiegu nie były sporne między wnioskodawcą a uczestnikami.

Mając na uwadze wskazane okoliczności wniosek podlegał uwzględnieniu o czym orzeczono na podstawie art. 292 kc w zw. z art. 172 kc w zw. z art. 176 kc jak w punkcie 1 sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono jak w punkcie II sentencji postanowienia na podstawie art. 520§ 1 kpc gdyż – mimo sprzeczności interesów stron – Sąd nie dostrzegł podstaw do odstąpienia od ogólnej zasady postępowania nieprocesowego przewidującej ponoszenie przez każdego z uczestników kosztów postępowania związanych ze swoim udziałem w sprawie.