Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Lidia Łataś

Protokolant Karina Zbroińska

po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 2015r. w Częstochowie

sprawy A. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 31 lipca 2015r. Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu A. C. prawo do emerytury od 3 lipca 2015 roku;

2.  stwierdza odpowiedzialność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w C. z tytułu niewydania decyzji w przedmiocie prawa do emerytury
w terminie.

Sygn. akt IV U 1372/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 lipca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonemu A. C. prawa do emerytury. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy podniósł, iż ubezpieczony nie spełnia warunków wymaganych art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS. Organ rentowy na dzień 1 stycznia 1999r. uznał za udowodnione okresy składkowe
w wymiarze 27 lat, 3 miesięcy i 2 dni, w tym 14 lat, 11 miesięcy i 29 dni pracy wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony. Domagał się przyznania prawa do emerytury. Wnosił o uwzględnienie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od 18 maja 1977r. do 30 czerwca 1979r. na stanowisku murarza pieców przemysłowych w Hucie (...) S.A. Dla potwierdzenia charakteru swojej pracy w tym okresie wnosił o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

A. C. urodził się (...), wniosek o emeryturę złożył w dniu
9 lipca 2015r. Organ rentowy uznał za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999r. okresy składkowe w wymiarze 27 lat, 3 miesięcy i 2 dni, w tym 14 lat, 11 miesięcy i 29 dni pracy wykonywanej w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (od 1 lipca 1973r. do 23 października 1973r., od 1 lipca 1979r. do 31 grudnia 1991r. oraz od 1 stycznia 1992r. do 31 marca 1994r. z wyłączeniem okresów zasiłków chorobowych w ilości
1 miesiąca i 2 dni). Odwołujący nie jest członkiem OFE.

dowód: akta ZUS.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2015r., poz. 748) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury
w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust.1. Ust. 2 art. 32 ustawy stanowi, iż za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. W ust. 4 powołanego art. 32 ustawy wskazano, iż wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat /§3/. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych /§ 4 ust.2/. Praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku /§ 2 ust. 1/.

Ubezpieczony spełnia wszystkie powołane wyżej warunki do uzyskania prawa do emerytury, bowiem do dnia 1 stycznia 1999r. osiągnął okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze przekraczającym 25 lat, w tym ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych oraz w dniu 3 lipca 2015r. ukończył 60 lat. Ponadto odwołujący nie jest członkiem OFE.

Organ rentowy uwzględniając ubezpieczonemu do stażu pracy w warunkach szczególnych okres od 1 stycznia 1992r. do 31 marca 1994r. nieprawidłowo wyłączył okresy zwolnień chorobowych od 1 do 8 kwietnia 1993r., od 1 do 4 maja 1993r., od 13 do 22 listopada 1993r., od 28 do 31 marca 1994r. oraz od 1 do 6 kwietnia 1994r. (łącznie 1 miesiąc
i 2 dni). Okres pracy w warunkach szczególnych od 1 stycznia 1992r. do 31 marca 1994r. winien zostać uwzględniony bez wyłączania okresów zasiłków chorobowych, co oznacza, iż wymiar pracy w warunkach szczególnych będzie przekraczał 15 lat. Odwołać się w tym miejscu należy do poglądu Sądu Najwyższego, który podziela Sąd orzekający w niniejszej sprawie, iż wykazanie w dniu 1 stycznia 1999r. określonego w art. 184 ustawy z 1998r. o emeryturach i rentach z FUS okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 obowiązujących po dniu 1 lipca 2004r. czyli z pominięciem okresów zasiłków chorobowych. Sytuacja osób wymienionych w art. 184 ustawy, opisywana jako ekspektatywa prawa podmiotowego, polega na spełnieniu się tylko części stanu faktycznego koniecznego do nabycia prawa, które poprzedza i zabezpiecza przyszłe prawo podmiotowe. Ochrona ekspektatywy może wynikać z jej istoty, lecz może także zyskiwać wzmocnienie w prawie. Funkcję takiego wzmocnienia spełnił art. 184 ustawy emerytalno-rentowej wobec pozostających w toku stosunków nabywania prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach przed dniem 1 stycznia 1999r. W przepisie tym ustawodawca utrwalił sytuację osób, które w dniu wejścia w życie ustawy wypełniły warunki stażu szczególnego i ogólnego i zadeklarował ich przyszłe prawo do emerytury w wieku wcześniejszym. Przez wydanie tego przepisu nastąpił stan związania, tj. zobowiązania się przez Państwo do powstrzymywania się od jakiejkolwiek ingerencji w istniejące prawo tymczasowe. Wobec tego przewidziana w ustawie ekspektatywa nie mogła wygasnąć wskutek nowej regulacji ustalania stażu pracy w szczególnych warunkach (v. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010r., sygn. II UK 313/09, Lex nr 604213; wyrok Sądu Najwyższego z dnia z dnia 13 lipca 2011r., sygn. I UK 12/11, LEX nr 989126; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2012r., sygn. III UK 99/11, LEX nr 1227193; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2012r., sygn. I UK 367/11, LEX nr 1215125; a także wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 16 maja 2013r., sygn. III AUa 1239/12, LEX nr 1316202; wyrok Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 5 marca 2013r., sygn. III AUa 1197/12; LEX nr 1294837; wyrok Sądu Apelacyjnego wG. z dnia 28 lutego 2013r., sygn. III AUa 1495/12, LEX nr 1289754; wyrok Sądu Apelacyjnego w B. z dnia 22 stycznia 2013r., sygn. III AUa 997/12, LEX nr 1267193; wyrok Sądu Apelacyjnego w Ł.z dnia 13 września 2012r., sygn. III AUa 17/12, LEX nr 1217729; wyrok Sądu Apelacyjnego wL. z dnia 7 marca 2013r., sygn. III AUa 68/13, LEX nr 1293660; wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 18 grudnia 2012r., sygn. III AUa 1489/12; LEX nr 1282575; wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 23 września 2014 r., sygn. III AUa 1373/14, LEX nr 1540805).

Ubezpieczony spełnia wszystkie warunki do przyznania emerytury, a zatem Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i przepisy powołane w toku uzasadnienia.

Na mocy art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, iż organ rentowy w dacie 31 lipca 2015r. mimo posiadania wszystkich danych niezbędnych do przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury, odmówił mu prawa do tego świadczenia. Orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych w przedmiocie uwzględnienia okresów zwolnień chorobowych do stażu pracy w warunkach szczególnych obliczanego na dzień 1 stycznia 1999r. jest już od dawna utrwalone i doskonale znane również organowi rentowemu, choćby
z uzasadnień orzeczeń tutejszego Sądu Okręgowego sporządzanych na wniosek ZUS. Niewydanie we wskazanych wyżej okolicznościach decyzji przyznającej prawo do świadczenia było błędem organu rentowego.

Wobec powyższego w punkcie 2 sentencji należało stwierdzić odpowiedzialność organu rentowego z tytułu niewydania decyzji w przedmiocie prawa do emerytury w terminie.