Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku B. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o emeryturę

na skutek odwołania B. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T.

z dnia 29 grudnia 2015r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 115/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 grudnia 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił wnioskodawcy B. O. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z uwagi na brak 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego.

W odwołaniu z dnia 28 stycznia 2016 roku, pełnomocnik wnioskodawcy wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i ustalenie, że B. O. przysługuje prawo do emerytury, poprzez zaliczenie okresów pracy, udokumentowanych okresów składkowych i nieskładkowych oraz zasądzenie od organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazał, że organ rentowy niesłusznie nie zaliczył skarżącemu do stażu ubezpieczeniowego okresu od 21 grudnia 1982 roku do 3 marca 1985 roku tj. okresu renty inwalidzkiej z tytułu wypadku przy pracy, bowiem zdaniem pełnomocnika wnioskodawcy okres pobierania renty nie jest okresem składkowym ani okresem nieskładkowym, wobec czego okres ten podlega uwzględnieniu przy ustaleniu prawa do emerytury, a nie podlega uwzględnieniu przy obliczaniu wysokości tego świadczenia. Nadto podniósł, że okres pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy (wcześniej inwalidzkiej) podlega uwzględnieniu, jeżeli okresy składkowe, nieskładkowe oraz okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w tym gospodarstwie są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie.

Na rozprawie w dniu 5 grudnia 2016 roku, pełnomocnik wnioskodawcy sprecyzował odwołanie w ten sposób, że wniósł o zaliczenie do okresu ubezpieczenia okresu od 21 grudnia 1982 roku do 28 lutego 1986 roku .

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

B. O., urodzony dnia (...), złożył w dniu 16 grudnia 2015 roku, wniosek o przyznanie prawa do emerytury (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych).Wnioskodawca legitymuje się ogólnym stażem pracy wynoszącym 2 miesiące i 1 dzień okresów nieskładkowych oraz 21 lat, 6 miesięcy i 1 dzień okresów składkowych, w tym 16 lat, 9 miesięcy i 29 dni stażu w szczególnych warunkach (dowód: decyzja z dnia 29 grudnia 2015 roku k. 19 akt emerytalnych).

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do ogólnego stażu pracy okresu od 21 grudnia 1982 roku do 3 marca 1985 roku, gdy odwołujący był uprawniony do renty inwalidzkiej w związku z wypadkiem przy pracy (dowód: odpowiedź na odwołanie k. 4-5 akt sprawy).

Pismem z dnia 21 grudnia 2016 roku, organ rentowy poinformował, że do ustalenia emerytury na dzień 1 stycznia 1999 roku uwzględniono okresy ubezpieczenia B. O.:

- od 18 września 1973 roku do 22 lutego 1975 roku zatrudniony w (...) - okres składkowy 1 rok, 5 miesięcy i 5 dni,

- od 23 kwietnia 1975 roku do 6 kwietnia 1977 roku odbywał służbę wojskową – okres składkowy 1 rok, 11 miesięcy i 14 dni,

- od 7 kwietnia 1977 roku do 31 października 1977 roku zatrudniony w (...)- okres składkowy 6 miesięcy i 24 dni,

- od 14 listopada 1977 roku do 6 maja 1978 roku zatrudniony w C. P.- okres składkowy 5 miesięcy i 23 dni,

- 18 maja 1978 roku do 14 listopada 1982 roku zatrudniony w E. (...) – okres składkowy 4 lata, 5 miesięcy i 28 dni,

- 4 marca 1986 roku do 30 sierpnia 1992 roku zatrudniony w (...)- okres składkowy 6 lat, 5 miesięcy i 4 dni,

- od 21 listopada 1991 roku do 23 listopada 1991 roku pobierał zasiłek chorobowy- okres nieskładkowy 3 dni,

- od 30 kwietnia 1992 roku do 21 maja 1992 roku pobierał zasiłek chorobowy – okres nieskładkowy 22 dni,

- od 2 września 1992 roku do 27 listopada 1992 roku zatrudniony w E. (...) W. – okres składkowy 2 miesiące i 26 dni,

- od 1 stycznia 1993 roku do 31 grudnia 1998 roku zatrudniony w E. Północ B. – okres składkowy 5 lat, 10 miesięcy i 27 dni,

- od 1 marca 1994 roku do 8 marca 1994 roku pobierał zasiłek chorobowy – okres nieskładkowy 8 dni,

- od 29 lipca 1998 roku do 25 sierpnia 1998 roku pobierał zasiłek chorobowy – okres nieskładkowy 28 dni.

Łącznie okresy składkowe wyniosły 21 lat, 6 miesięcy i 1 dzień, okresy nieskładkowe 2 miesiące i 1 dzień. Razem staż wyniósł 21 lat, 8 miesięcy i 2 dni okresów składkowych i nieskładkowych (dowód: pismo z dnia 21 grudnia 2016 roku k. 18 akt sprawy).

Pismem z dnia 12 stycznia 2017 roku, organ rentowy wskazał, że w tabeli przedstawionej w piśmie z dnia 21 grudnia 2016 roku w pozycji pierwszej została błędnie wpisana data okresu ubezpieczenia B. O. jako „do 22.02.1975 r.” a powinno być „od 21.04.1975 r.” (dowód: pismo z dnia 12 stycznia 2017 roku k. 24 akt sprawy).

Ubezpieczony pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy od dnia 21.12.1982 roku do dnia 03.03.1985 roku (okoliczność niesporna).

Wnioskodawca nie posiada innych niż powyższe okresów ubezpieczenia (dowód: zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 12 stycznia 2017 roku od 6:51 do 7:23).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

odwołanie jest bezzasadne i podlega oddaleniu.

Wnioskodawca złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis dotychczasowe, o których mowa w art. 32 ustawy, to przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

- ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to natomiast okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia).

W świetle wskazanych wyżej unormowań jedną z koniecznych przesłanek do nabycia przez wnioskodawcę prawa do emerytury jest wykazanie przez niego okresu składkowego i nieskładkowego w ilości 25 lat i na tym koncentrował się spór w niniejszej sprawie. Wnioskodawca udowodnił bowiem okres ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Pełnomocnik B. O. wniósł o zaliczenie do stażu ubezpieczeniowego skarżącego okresu pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem, to jest okresu od dnia 21 grudnia 1982 roku do 28 lutego 1986 roku .

Odnosząc się do powyższej kwestii wskazać należy, iż organ rentowy słusznie podniósł, że okresy te nie są uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 10a ust. 1 w/w ustawy.

Z art. 10a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynika wprawdzie, że przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 26b, 27 i 28 osoba, która utraciła prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z Funduszu z powodu odzyskania zdolności do pracy, uwzględnia się również okresy pobierania tej renty, jednak przepis ten ma zastosowanie wyłącznie przy ustalaniu prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Natomiast regulacja ta nie ma zastosowania do świadczenia w obniżonym wieku emerytalnym ustalanym w oparciu o przepis art. 184 ustawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 10 listopada 2015 r., sygn. akt III AUa 716/15).

Nadto zauważyć należy, iż art. 10a powyższej ustawy posługuje się w ust. 1 pojęciem "renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z Funduszu". Zgodnie z art. 4 pkt 3 ustawy, użyte w niej określenie "Fundusz" oznacza Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. Wskazane przepisy to art. 51 i następne ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.: Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.), zaś Funduszem, o którym przepisy te stanowią, jest powołany z dniem 1 stycznia 1999 r. dla realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Ze środków tego Funduszu finansowane są między innymi wypłaty świadczeń z ubezpieczenia rentowego i wypadkowego (art. 54 pkt 1) i w tym celu w jego ramach wyodrębnione zostały między innymi fundusze: emerytalny , z którego finansowane są wypłaty emerytur (art. 55 pkt 1); rentowy , z którego są finansowane są między innymi wypłaty rent z tytułu niezdolności do pracy oraz wypłaty emerytur przyznanych z urzędu zamiast renty z tytułu niezdolności do pracy osobom, które nie mają okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego,co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn (art. 55 pkt 2) oraz wypadkowy, z którego finansowane są świadczenia określone w odrębnych przepisach (art. 55 pkt 4), w tym renta z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, (t.j.: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), a następnie art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, (Dz.U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.). Zatem renta z tytułu niezdolności do pracy przysługująca z Funduszu, o której stanowi art. 10a ustawy o emeryturach i rentach, to renta przysługująca z wyodrębnionych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych funduszu rentowego lub wypadkowego. Wnioskodawca pobierał rentę inwalidzką w okresie od 21 grudnia 1982 roku do 28 lutego 1986 roku na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm.). Świadczenie to było finansowane z funduszu emerytalnego utworzonego z dniem 1 stycznia 1968 r. ustawą z dnia 23 stycznia 1968 r. o funduszu emerytalnym (Dz.U. Nr 3, poz. 7 ze zm.). Fundusz ten został zniesiony na mocy art. 39 ustawy z dnia 25.11.1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 42, poz. 202 ze zm.), a utworzony na podstawie jej przepisów Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (art. 25 i następne) uległ likwidacji z dniem 31 grudnia 1998 r. z mocy art. 116 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zatem pobierana przez skarżącego renta inwalidzka nie była rentą z tytułu niezdolności do pracy przysługującą z Funduszu w rozumieniu art. 10a w związku z art. 4 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach. Za taką można by bowiem jedynie uznać rentę przysługującą w razie spełnienia określonych w tej ustawie warunków do nabycia prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczeń rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (art. 2 ust. 1), bądź świadczenie rentowe, do którego prawo poczynając od dnia 1stycznia 1999 r. zostało zachowane na podstawie art. 180 ust. 1 i 5 ustawy. Taka konstrukcja jest konsekwencją z jednej strony - wprowadzenia z dniem 1 stycznia 1999 r. nowego w swych założeniach jednolitego, stabilnego i efektywnego w zachodzących warunkach demograficznych i gospodarczych systemu emerytalno-rentowego, zapewniającego świadczenia osobom uczestniczącym w tworzeniu funduszu ubezpieczeniowego, z którego wypłacane są świadczenia oraz z drugiej strony - konieczności respektowania zasady praw nabytych, zapewniającej ochronę świadczeń z ubezpieczeń społecznych, a zwłaszcza praw emerytalno-rentowych (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4.1.2000 r., K 18/99, OTK 2000 nr 1, poz. 1 i orzeczenia tam powołane). Należy również zwrócić uwagę, że renty inwalidzkie stały się z mocy prawa rentami z tytułu niezdolności do pracy dopiero z dniem 1 września 1997 r. na mocy art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. Nr 100, poz. 461). W tej dacie wnioskodawca nie był już uprawniony do świadczenia rentowego i nie pobierał go. Do rent inwalidzkich, do których prawo ustało przed dniem 1 września 1997 r. oraz do rent z tytułu niezdolności do pracy, do których prawo ustało przed dniem 1 stycznia 1999 r. przepisy ustawy o emeryturach i rentach nie nawiązują.

Artykuł 10a ustawy o emeryturach i rentach przewiduje możliwość uwzględniania okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy przy ustalaniu prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym. Warunkami uwzględnienia okresów pobierania renty są: 1) osiągnięcie przez osobę występującą z wnioskiem o emeryturę wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn ; 2) utrata prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługującej z Funduszu z powodu odzyskania zdolności do pracy ; 3) legitymowanie się przez zainteresowanego podlegającymi uwzględnieniu okresami składkowymi i nieskładkowymi (w tym traktowanymi jak okresy składkowe okresami pracy rolniczej) w rozmiarze krótszym od okresu wymaganego do przyznania emerytury; 4) niezbieganie się w czasie okresu pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy z wymienionymi wyżej okresami, uwzględnionymi przy ustalaniu prawa do emerytury .

Przepis ten odnosi się bowiem do osób, które w pierwszej kolejności osiągnęły co najmniej powszechny wiek emerytalny i w drugiej kolejności - utraciły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu odzyskania zdolności do pracy.

Tym samym w postępowaniu o przyznanie prawa do emerytury na podstawie art. 10a ust. 1 ustawy emerytalnej nie mogą być zaliczane okresy pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zebrany materiał dowodowy wskazuje zatem jednoznacznie, iż wnioskodawca nie udowodnił co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, co stanowi powód odmowy przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.