Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:SSO Natalia Lipińska

Protokolant: stażysta Sylwia Dymańska

po rozpoznaniu w dniu 27 września 2013 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania M. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 14 czerwca 2013 roku nr (...)

w sprawie M. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się M. N. prawo do emerytury od dnia 14 maja 2013 roku.

Sygn. akt IV U 1357/13

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 27 września 2013 r.

Decyzją z dnia 14 czerwca 2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153,
poz. 1227 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił M. N. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, a jedynie 10 lat, 9 miesięcy i 17 dni takiej pracy. Do stażu tego organ rentowy nie doliczył wnioskodawcy okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w B. od 21 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1996 r., ponieważ na podstawie przedłożonej dokumentacji archiwalnej nie można ustalić charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oraz przynależności resortowej zakładu pracy.

Decyzję tę zaskarżył M. N., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że od 21 sierpnia 1985 r. do
22 czerwca 1996 r. pracował w szczególnych warunkach w Zakładzie (...) w B. w charakterze spawacza.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Podniósł też, że za sporny okres wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący M. N., urodzony (...), w dniu 26 marca 2013 r. osiągnął 60 lat życia. Na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udokumentował 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 10 lat, 9 miesięcy i 17 dni z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w Z. od 4 listopada 1974 r. do 20 sierpnia 1985 r. w charakterze spawacza.

We wniosku z dnia 14 maja 2013 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.

Zaskarżoną decyzją z dnia 14 czerwca 2013 r. (...) Oddział w T. odmówił M. N. przyznania prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze.

Odwołujący nie przystąpił do OFE.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Od 21 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1996 r. odwołujący M. N. pracował w Zakładzie (...) w B. w pełnym wymiarze czasu pracy od 21 sierpnia 1985 r. do 28 lutego 1991 r. na stanowisku spawacza, od 1 marca 1991 r. do 31 grudnia 1995 r. na stanowisku ślusarza- spawacza i od 1 stycznia 1996 r. do
22 czerwca 1996 r. na stanowisku spawacza- ślusarza. W okresie od 21 sierpnia 1985 r. do
28 lutego 1991 r., za wyjątkiem sierpnia 1989 r. i stycznia 1990 r., wypłacano mu dodatek szkodliwy na stanowisku spawacza.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 28.08.1996 r.- k. 12 cz. IV akt ZUS,

-

kartoteki zarobkowe- k. 16-19 cz. IV akt ZUS,

-

częściowo zeznania odwołującego M. N.- 00:05:48,

Zakład (...) w B. przeprowadzał naprawy samochodów ciężarowych. Odwołujący pracował na wydziale tzw. skrzyń ładunkowych, zajmując się ich remontami. Były to skrzynie ładunkowe samochodów ciężarowych. Na wydziale tym pracowało około 30-40 osób na stanowiskach monterów, spawaczy, ślusarzy i elektryków. Będąc spawaczem odwołujący wycinał stare elementy skrzyń ładunkowych przy użyciu palnika gazowego, a przy montażu nowych spawał poszczególne części blach. W zakładach tych wnioskodawca zajmował się spawaniem gazowym i elektrycznym. Prace tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze godzin od 7:00 do 15:00. Nie był kierowany do realizacji żadnych innych prac.

dowód:

-

częściowo zeznania odwołującego M. N.- 00:05:48-00:13:25,

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów
i zeznania odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Zeznania odwołującego M. N. Sąd uznał za wiarygodne w części. Odmówił im bowiem wiary w zakresie, w jakim wnioskodawca twierdził, że pracę
w charakterze spawacza wykonywał przez cały okres zatrudnienia w Zakładzie (...) w B. od 21 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1996 r., nie zaś jak wskazał pracodawca w świadectwie pracy, jedynie od 21 sierpnia 1985 r. do
28 lutego 1991 r. W tym względzie Sąd przyznał prymat dokumentom. W świadectwie pracy z dnia 28 sierpnia 1996 r. w punkcie 8 wyraźnie podano, że ubezpieczony wykonywał pracę w szczególnych warunkach w charakterze spawacza od 21 sierpnia 1985 r. do 28 lutego
1991 r. Taki zapis koresponduje z treścią znajdujących się w aktach organu rentowego kartotek zarobkowych, z których wynika, że w całym tym okresie, za wyjątkiem sierpnia 1989 r. i stycznia 1990 r., pracodawca wypłacał wnioskodawcy dodatek szkodliwy na stanowisku spawacza. W pozostałym zakresie zeznania odwołującego zasługiwały na wiarę. W tej części zeznań wnioskodawca wskazał na rodzaj i charakter wykonywanej przez siebie pracy w Zakładzie (...) w B.. Zeznania
w tej części były jasne i logiczne, a ponadto znalazły potwierdzenie w zgromadzonych
w sprawie dokumentach, które posłużyły Sądowi do ustalenia stanu faktycznego sprawy.
Z zeznań tych wynika, że w wymienionych wyżej Zakładach odwołujący stale i w pełnym wymiarze godzin pracował w charakterze spawacza, zajmując się zarówno spawaniem gazowym, jak i elektrycznym.

Mając na uwadze, że okoliczności sporne zostały w sprawie dostatecznie wyjaśnione na podstawie zgromadzonych dowodów, w szczególności znajdujących się w aktach organu rentowego dokumentów, które w ocenie Sądu były wystarczające dla rozstrzygnięcia kwestii zasadniczej z punktu widzenia rozstrzygnięcia, pominięciu podlegały dowody z zeznań świadków, które niczego nowego do sprawy nie wniosłyby. W tej mierze Sąd miał też na uwadze, iż jak podał odwołujący, jeden z zawnioskowanych świadków w najbliższym czasie ma przebywać w szpitalu. Dopuszczenie więc w niniejszej sprawie dowodu z zeznań świadków niewątpliwe przyczyniłoby się tylko do przewłoki postępowania.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu
31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet
i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia i nie przystąpił do OFE.

Kwestią sporną pozostawała natomiast kwalifikacja jego pracy od 21 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1996 r. w Zakładzie (...)
w B..

Odmawiając odwołującemu zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach tego okresu zatrudnienia organ rentowy wskazał, że za okres ten wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zaś na podstawie przedłożonej dokumentacji archiwalnej nie można ustalić charakteru wykonywanej przez niego pracy zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oraz przynależności resortowej zakładu pracy.

W aktach organu rentowego brak jest co prawda świadectwa wykonywania pracy
w szczególnych warunkach, jednak znajduje się w nich świadectwo pracy z dnia 28 sierpnia 1996 r., w którym wyraźnie wskazano (w punkcie 8), że od 21 sierpnia 1985 r. do 28 lutego 1991 r. odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach w charakterze spawacza.
W aktach organu rentowego złożono ponadto kartoteki zarobkowe, z których wynika, że
w całym tym okresie, tj. od 21 sierpnia 1985 r. do 28 lutego 1991 r., za wyjątkiem sierpnia 1989 r. i stycznia 1990 r., wnioskodawcy wypłacany był na stanowisku spawacza dodatek szkodliwy- co potwierdza taki charakter zatrudnienia odwołującego.

W tym miejscu zauważyć należy, iż zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r., okresy pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze zakład pracy stwierdza nie tylko w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według ustalonego, ale również
w świadectwie pracy.

Jak wynika z treści art. 97 § 2 Kodeksu pracy, w świadectwie pracy należy podać informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej przez pracownika pracy. W § 1 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania z dnia 15 maja 1996 r. (Dz. U. z 1996 r. Nr 60, poz. 282 ze zm.) wskazano zaś, że w świadectwie pracy, oprócz informacji określonych w art. 97 § 2 Kodeksu pracy, zamieszcza się informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczenia społecznego, dotyczące między innymi okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Jeżeli więc w świadectwie pracy uczyniono wzmiankę o wykonywaniu pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, dokument taki powinien być wystarczającym dowodem na okoliczność świadczenia w danym okresie pracy w takim charakterze.

Okoliczność wykonywania pracy na stanowisku spawacza w Zakładach (...) w B. potwierdził słuchany w charakterze strony M. N., który podał, że w Zakładach tych zajmował się tylko i wyłącznie spawaniem gazowym i elektrycznym, stale i w pełnym wymiarze godzin.

Odwołujący podniósł co prawda, że pracę spawacza wykonywał w całym okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) w B. od
21 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1996 r., jednak w tym przedmiocie Sąd przyznał prymat dokumentom, z których jednoznacznie wynika, że w charakterze spawacza pracował on tylko od 21 sierpnia 1985 r. do 28 lutego 1991 r. i w tym czasie (za wyjątkiem sierpnia 1989 r.
i stycznia 1990 r.) przysługiwał mu dodatek szkodliwy. Od 1 marca 1991 r. do 31 grudnia 1995 r. był zaś ślusarzem- spawaczem, a od 1 stycznia 1996 r. do 22 czerwca 1996 r. spawaczem- ślusarzem.

Wykonywana przez wnioskodawcę od 21 sierpnia 1985 r. do 28 lutego 1991 r. praca wymieniona została w Dziale XIV, zatytułowanym „Prace różne”, pkt 12 (prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym) wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W tym miejscu podkreślić jedynie należy, że dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 19 maja
2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10,
LEX nr 950426; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 14 września
2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia
22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75 i z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152).

Doliczając do uznanego przed organem rentowym stażu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 10 lat, 9 miesięcy i 17 dni, okres pracy na stanowisku spawacza od 21 sierpnia 1985 r. do 28 lutego 1991 r., stwierdzić należało, że ubezpieczony legitymuje się 15- letnim takim stażem, nawet po odliczeniu z niego dwóch miesięcy (sierpnia 1989 r.
i stycznia 1990 r.), kiedy nie otrzymywał dodatku szkodliwego.

Uwzględniając powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.