Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2016r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący - Sędzia SO Marek Kurkowski

Sędziowie: Sędzia SO Monika Kuźniar (spr.)

Sędzia SO Dorota Stawicka-Moryc

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2016r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko (...) Spółka z o.o. sp. k. we W.

przy udziale interwenienta ubocznego (...) Sp. z o.o. w G.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu

z dnia 28 stycznia 2016r.

sygn. akt I C 1488/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego 2400 zł kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Sędzia SO Monika Kuźniar Sędzia SO Marek Kurkowski Sędzia SO Dorota Stawicka-Moryc

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w punkcie I oddalił powództwo M. B. o zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej (...) Sp. z o.o. sp. k. we W. kwoty 25.000 zł z odsetkami, zasądzenie na rzecz (...) w K. kwoty 5.000 zł, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną naruszaniem jej dóbr osobistych, zaś w punkcie II orzekł, że zarówno stronie pozwanej, jak i interwenientowi ubocznemu przysługuje od powódki zwrot całości kosztów procesu, szczegółowe rozliczenie w tym zakresie pozostawiając Referendarzowi Sądowemu na podstawie art. 108 k.p.c.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało poprzedzone następującymi ustaleniami stanu faktycznego.

W dniu 16.03.2011 r. powódka M. B. została zatrzymana przez ochronę w markecie (...) w B. przy ulicy (...), pod zarzutem dokonania kradzieży sklepowej. Na miejsce zdarzenia przybyła Policja, wezwana przez ochronę. Powódka okazała policjantom zawartość torebki oraz paragon na potwierdzenie dokonania zapłaty za cały towar znajdujący się w jej posiadaniu. W dniu 04.06.2011 r. powódka M. B. i towarzysząca jej siostra J. S. zostały zatrzymane przez ochronę w markecie (...) w B. przy ulicy (...) albowiem były podejrzewane o dokonanie kradzieży sklepowej. Powódka wraz z siostrą zostały przez ochronę zaprowadzone do pokoju na zapleczu sklepu, gdzie dołączyła do nich kierowniczka marketu A. S. (1). Powódka odmawiała okazania ochronie paragonu na potwierdzenie dokonania zakupu towaru znajdującego się w jej posiadaniu, dlatego na miejsce zdarzenia wezwana została Policja, której powódka okazała paragon za zrobione zakupy. Około godziny 17.00 siostra powódki zasłabła, pracownik strony pozwanej bezzwłocznie wezwał karetkę, która zabrała powódkę wraz z siostrą do szpitala. Po udzieleniu im pomocy medycznej, ok. godziny 21.00, powódka warz z siostrą opuściły szpital, a powódka udała się do marketu (...) w B. przy ulicy (...) w celu odebrania pozostawionych tam po przyjeździe Pogotowia (...), zapłaconych zakupów. Pismem z dnia 02.08.2011 r. powódka M. B. zwróciła się do strony pozwanej o zapłatę zadośćuczynienia w kwocie 30.000 zł za naruszenie jej dóbr osobistych, podważenie utraty zaufania do prowadzenia działalności gospodarczej oraz narażenia jej na utratę życia, jak również o zamieszczenie pisemnych przeprosin powódki w gazetce reklamowej strony pozwanej. Po zgłoszeniu, w 2011 r., swoich roszczeń stronie pozwanej, z powódką spotkał się pracownik pozwanej spółki - Dyrektor Sprzedaży dla Polski północnej Z. M. oraz dyrektor J. K.. Reprezentujący stronę pozwaną pracownicy przeprosili powódkę i wręczyli jej upominki w postaci artykułów spożywczych. Umową z dnia 01.12.2009 r. strona pozwana powierzyła (...)wykonywanie usług z zakresu ochrony osób i mienia w sklepach strony pozwanej. Umowa ta obowiązywała w dniu 15 i 16 marca 2011 r. oraz w dniu 04.06.2011 r. W dniu 21.05.2012 r. zawarto porozumienie do w/w umowy pomiędzy (...), stroną pozwaną oraz firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G., na mocy którego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki umowne (...) oraz przyjęła bez zastrzeżeń i bezwarunkowo pełną odpowiedzialność (...) za ewentualne roszczenia osób trzecich (obecne i przyszłe) wynikające lub związane z realizacją przez tę firmę umowy ramowej.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd Rejonowy wskazał, iż poprzez niesłuszne posądzenie powódki w dniu 04.06.2011 r. o próbę kradzieży, pracownicy strony pozwanej nie dokonali naruszenia jej dóbr osobistych. Strony od dłuższego czasu pozostają w konflikcie, co potwierdza fakt, iż kontrola powódki w dniu 04.06.2011 r. nastąpiła nie po raz pierwszy. Sąd Rejonowy odniósł się do uzasadnienia żądania powódki, która podnosiła, iż była zmuszona złożyć przedmiotowy pozew, bowiem strona pozwana swym działaniem doprowadziła do naruszenia jej godności i dóbr osobistych. Zdaniem powódki, strona pozwana swym działaniem doprowadziła do sytuacji utraty zaufania społeczności B. do jej osoby, co spowodowało zmniejszenie liczby jej klientów i konieczność zamknięcia działalności gospodarczej, a także niemożność kandydowania na stanowiska, które wymagają nieposzlakowanej opinii. Powódka podnosiła, ze zawęził się krąg jej przyjaciół i znajomych. Tym samym poczuła się znieważona i zostały naruszone jej dobra osobiste w postaci godności i czci. Strona pozwana natomiast zaprzeczyła twierdzeniom powódki, wskazała również, że powódka była już wcześniej zatrzymywana na przypadkach kradzieży w sklepie strony pozwanej w B.. Sąd Rejonowy wskazał, że powódka nie wykazała, by strona pozwana, dokonując zaprowadzenia powódki i jej siostry do pokoju na zapleczu sklepu, mogła naruszyć jej dobra osobiste, które zdefiniował jako godność oraz cześć. Powódka nie wykazała, iż bezpośrednio na skutek wydarzeń dnia 04.06.2011 r. zmuszona była zamknąć działalność gospodarczą czy też zawęził się krąg jej przyjaciół. Zdaniem Sądu Rejonowego, ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika też, iż strona pozwana przeprosiła powódkę - w ramach rekompensaty za doznaną krzywdę ofiarowała powódce upominki w formie artykułów spożywczych. W ocenie Sądu I instancji, takie zachowania strony pozwanej świadczą o jej chęci zadośćuczynienia krzywdzie powódki i fakt, iż powódka przyjęła proponowane jej przez stronę pozwaną formę zadośćuczynienia z uwagi na niewystarczający, w jej ocenie ich charakter, nie może przesądzać o zasadności jej żądania w zakresie zasądzenia zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia. Sąd Rejonowy wskazał, że ustalenia faktyczne w sprawie w głównej mierze poczynił w oparciu o zeznania świadków A. S. (1), I. T. i Z. M., przesłuchania powódki oraz dołączonych do akt dokumentów, w szczególności pism Komendy Powiatowej Policji w B.. Sąd uznał, zgodnie z wersją potwierdzoną przez świadków, iż powódka została jedynie zaprowadzona do kantorka gdzie na żądanie ochrony odmówiła okazania paragonu za zakupy. Sąd I instancji nadmienił, że biorąc pod uwagę brzmienie art. 217 § 2 k.p.c., uznał, iż wnioski dowodowe złożone przez powódkę w piśmie z dnia 16.11.2015 r. powinny zostać oddalone jako spóźnione; ich przeprowadzenie na tym etapie postępowania doprowadziłoby do jego nadmiernego przedłużenia.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła powódka, zaskarżając go w całości.

Skarżąca zarzuciła naruszenie:

1.  przepisów prawa procesowego, a mianowicie:

a.  przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny materiału dowodowego i wyprowadzenie z jego analizy wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego – poprzez uznanie, że powódka przyjęła proponowane jej przez stronę pozwaną zadośćuczynienie, lecz z uwagi na niewystarczający – w ocenie powódki – ich charakter, domaga się i żąda zasądzenia zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia;

b.  przepisu art. 328 § 2 k.p.c. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku i brak ustalenia w uzasadnieniu faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego.

W oparciu o powyższe, skarżąca na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu za obydwie instancje według norm przepisanych.

W treści uzasadnienia apelacji Skarżąca podniosła, że Sąd pierwszej instancji dopuścił się w niniejszej sprawie naruszenia przepisu art. 233 § 1 w zw. z ar. 328 § 2 k.p.c. Zdaniem powódki, sąd nie zbadał sprawy w sposób bezstronny i z zachowaniem zasad swobodnej oceny dowodów. Ponadto, Sąd z naruszeniem przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przyjął, że dla oceny przedmiotu roszczenia wystarczą zeznania pracowników pozwanej spółki - A. S. (1), I. T. i Z. M.. Jak zauważyła, zeznania pracowników pozwanej spółki, stały się dla Sądu I instancji podstawą do uznania, iż pracownicy strony pozwanej poprzez niesłuszne posądzenie powódki o próbę kradzieży, nie dokonali naruszenia jej dóbr osobistych. Powódka, powołując się na zeznania A. S. (1), wskazała, że strona pozwana nie przedstawiła żadnego innego dowodu potwierdzającego kradzież. Pomimo wielokrotnych zatrzymań przez ochronę marketu K., do kradzieży towaru przez powódkę nie dochodziło, czego potwierdzeniem jest notatka policyjna z dnia 10.06.2011 r., przedłożona przez powódkę. Zdaniem powódki, powyższe świadczy o tym, że była przez pracowników i ochronę sklepu (...) Spółka z o. o nękana i szykanowana, a ich zadaniem było przypisanie powódce przestępstwa.

Skarżąca podniosła również zarzut naruszenia przepisu art. 227 k.p.c. przez pominięcie dowodów wnioskowanych przez powódkę dowodu z:

1.  zeznań świadka J. S. - na okoliczność zatrzymywania powódki w sklepie sieci K. Markety Polska w B., w dniach 15-16.03.2011r., a w szczególności w dniu 04.06.2011r., interwencji związanej z udzieleniem pomocy medycznej przez oddział ratowniczy Szpitala (...);

2.  zeznań świadka I. T. - na okoliczność wskazania danych personalnych świadka „Pana W. ochroniarza", na którego się powołuje, gdyż sama nie będąc świadkiem pomija istotne fakty lub nic o nich nie wie;

Wskazała ponadto, iż:

1.  sąd nie wystąpił i nie zobowiązał KPP w B. do precyzyjnego udzielenia odpowiedzi w zakresie notatników służbowych policjantów i nie zwrócił się o nadesłanie odpisów notatek służbowych policjantów, którzy uczestniczyli w zdarzeniu z udziałem M. B. w dniach: 15.03.2011,16.03.2011 i 04.06.2011 r.

2.  sąd nie zobowiązał pozwanych do przedłożenia dokumentów dotyczących: przeproszenia powódki, pobytu z powódką w kawiarni a także pokwitowania przez powódkę prezentów w formie upominków (zeznania świadka Z. M.) - na okoliczność przeprowadzenia dowodu z w/w dokumentów w celu wykazania posługiwania się kłamstwem dla pozytywnej dla firmy (...) decyzji sądu;

Zdaniem powódki, odrzucenie wnioskowanych dowodów przez sąd i uznanie jako jedynie słusznych wyjaśnień pracowników pozwanej spółki doprowadziło do orzeczenia sprzecznego ze stanem faktycznym.

Skarżąca nadmieniła również, że nieprawdą jest jakoby doszło do jej przeprosin. W jej ocenie Sąd I instancji poczynił błędne ustalenie faktyczne, że w ramach rekompensaty za doznaną krzywdę strona pozwana ofiarowała powódce upominki w formie artykułów spożywczych, w sytuacji braku dowodu na tę okoliczność i zaprzeczeniu jej przez powódkę. Powódka podniosła, że po przesłuchaniu zgłoszonych przez pozwanych świadków, SSR w B. natychmiast zamknął przewód sądowy, przystępując do podpisania protokołu. Podczas rozprawy w dniu 02.09.2015r., bez udziału pełnomocnika z urzędu, uniemożliwiono jej wniesienie wniosków oraz zgłoszenie zarzutów co do ich treści.

Zdaniem Skarżącej, przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i błędne uznanie, że wyłącznym powodem uzasadniającym złożenia pozwu był fakt, iż powódka przyjęła proponowane jej przez stronę pozwaną zadośćuczynienie, jednakże z uwagi na niewystarczający w ocenie powódki i ich charakter, żąda ona zasądzenia określonej kwoty tytułem zapłaty. Przyjmując, że Spółka (...) za wielokrotne kradzieże nagrodziła powódkę upominkami i przeprosiła, sąd wyprowadził logicznie błędny wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności i przyjął fakty za ustalone bez dostatecznej podstawy. W ocenie Powódki, ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd w niniejszej sprawie narusza zasady swobodnej oceny dowodów i charakteryzuje się dowolnością, a zarzut puszenia przepisu art. 233 § 1 k. p. c. jest uzasadniony. Konsekwencją powyższego jest również naruszenie przez Sąd pierwszej instancji art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak rozważania wszystkich powyższych okoliczności i tym samym nie wyjaśnienie dostatecznie w uzasadnieniu powodów, dla których sąd I instancji podjął decyzję o oddaleniu wszystkich wniosków dowodowych strony powodowej a także wadliwe sporządzenie uzasadnienia, które miało wpływ na wynik sprawy poprzez brak wskazania faktów, te uznał w tym zakresie za udowodnione oraz okoliczności, które przemawiają za przyjętym rozstrzygnięciem Sądu.

Ponadto Skarżąca podniosła, że tego, iż w dniu 04.06.2011 r. interwencja zakończyła się udzieleniem pomocy medycznej Sąd w ogóle uważa. Zdaniem powódki, z powyższego jasno wynika, że nie był to jednorazowy incydent w którym udało się powódce uniknąć odpowiedzialności. Konsekwencją tych szykan i prześladowań było zmuszenie powódki do wyrejestrowania działalności gospodarczej, niemożność znalezienia pracy, przerwanie studiów doktoranckich a nade wszystko narażenie na utratę życia. Zdaniem skarżącej, obszerny materiał dowodowy znajduje się w aktach niniejszej sprawy, a Sąd się a nim nie zapoznał.

Skarżąca również podniosła, że pismem z dnia 07.02.2014r., zaskarżyła i wyraziła stanowczy sprzeciw na czynność przesłuchania świadków wskazanych przez pozwanego - przez Sąd Rejonowy w Lęborku, Wydział Zamiejscowy z/s w Bytowie. Wniosła, aby Sąd stwierdził niezgodność tej czynności z prawem i zarządził zgodnie ze złożonym pozwem, przeprowadzenie dowodu w sprawie z zeznań świadków przed sądem właściwym tj. Sądem Rejonowym dla Wrocławia - Krzyków, w celu zapobieżenia uchybieniom. Zdaniem Skarżącej, działanie sądu polegające na dopuszczeniu z urzędu dowodu mającego zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, bez powiadomienia strony przed rozprawą o treści zarządzenia i bez wskazania na rozprawie okoliczności, na jaką dowód ten został dopuszczony, stanowiło dla strony powodowej zaskoczenie uniemożliwiające podjęcie obrony. W tej sytuacji powódka została pozbawiona w postępowaniu przed sądem możności obrony swych praw.

Skarżąca nadmieniła ponadto, że do dnia posiedzenia sądu w dniu 28.01.2016 r., Sąd nie wyznaczył jej nowego pełnomocnika, a dotychczasowy nie respektując postanowień k.p.c., nie chronił jej od niekorzystnych skutków prawnych. Skarżąca podniosła, że Sąd Najwyższy uznał, iż nieprzyznanie stronie w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji pomocy prawej z urzędu, w przypadku, gdy zachodziły przesłanki do udzielenia takiej pomocy, stanowi uniemożliwienie stronie działania i jest przesłanką nieważności postępowania.

W odpowiedzi na apelację, strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości jako nieuzasadnionej oraz o zasądzenie od Powódki na rzecz Pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 9 grudnia 2016 r. powódka oświadczyła dodatkowo, że nie została przesłuchana przez Sąd Rejonowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Rejonowy przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe, prawidłowo także ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie. W związku z powyższym, Sąd Okręgowy zaaprobował w całości dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, przyjmując je za własne.

Sąd orzekający w postępowaniu apelacyjnym jest sądem merytorycznym i winien wziąć pod uwagę zastosowane normy prawa materialnego niezależnie od podniesionych zarzutów. Po ponownej analizie materiału dowodowego Sąd Odwoławczy uznał, że rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest trafne co do zasady, jedynie tylko do jego argumentacji prawnej należało dodać ocenę co do zasadności roszczenia powódki skierowanego przeciwko stronie pozwanej w zakresie dotyczącym działań lub zaniechań pracownika firmy ochroniarskiej.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów procesowych sformułowanych w apelacji, Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności poddał rozwadze, jako najdalej idący, zarzut nieważności postępowania spowodowany niemożnością obrony swoich praw przez powódkę. Zgodnie z art. 379 ust. 5 k.p.c., nieważność zachodzi, jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw.

Warunkiem skutecznego zarzutu nieważności postępowania spowodowanej pozbawieniem strony możności obrony swych praw jest więc stwierdzenie, że doszło do naruszenia przez sąd drugiej instancji przepisów postępowania oraz, że skutkiem tego naruszenia doszło do pozbawienia strony możności obrony praw strony (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2015 r. II CSK 443/14 LEX nr 1730599).

Nieważności postępowania w niniejszej sprawie powódka upatrywała w niewyznaczeniu jej pełnomocnika z urzędu, pomimo, że Jej zdaniem zachodziły przesłanki do podjęcia tej czynności przez Sąd.

Jak wynika z akt sprawy, postanowieniem z dnia 9 września 2013 r. ustanowiono dla powódki adwokata z urzędu, którego wyznaczyła Okręgowa Rada Adwokacka we W. w osobie adw. W. S.. W dniu 27 marca 2014 r. do Sądu I instancji wpłynęło pismo powódki, w którym zawiadomiła ona sąd o wypowiedzeniu pełnomocnictwa ww. pełnomocnikowi, wniosła o poinformowanie o powyższym pozwanych i doręczenie im odpisu tego pisma.

Stanowisko powódki, iż w takiej sytuacji Sąd winien był działać z urzędu, jest całkowicie chybione. Wypowiedzenie bowiem przez powódkę pełnomocnictwa adwokatowi W. S., w świetle art. 94 § 1 k.p.c. oznaczało, że od chwili zawiadomienia o tym sądu, wypowiedzenie było skuteczne. Przypomnieć należy, że strona, dla której sąd ustanowił pełnomocnika z urzędu może, zgodnie z art. 94 § 1 k.p.c. w zw. z art. 118 § 1 k.p.c., wypowiedzieć mu pełnomocnictwo, a oświadczenie jej odnosi skutek w stosunku do sądu i pełnomocnika z chwilą zawiadomienia ich o tym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1977 r., III CRN 64/76, OSNCP 1977, Nr 1, poz. 14 oraz wyroki: z dnia 19 października 2011 r., II CSK 85/11; z dnia 26 września 2012 r., II CSK 36/12, niepublikowane). Sąd Okręgowy zauważa przy tym, że powódka w piśmie informującym Sąd o wypowiedzeniu pełnomocnictwa, jak również w żadnym z kolejnych pism, nie wnosiła o wyznaczenie jej przez Okręgową Radę Adwokacką innego pełnomocnika; nie złożyła kolejnego wniosku o ustanowienie jej pełnomocnika z urzędu. Zważyć należy, że w kwestii ustanowienia pełnomocnika z urzędu Sąd nie działa z urzędu, a jedynie na wniosek. Jedynie w przypadku złożenia przez powódkę wniosku o zmianę pełnomocnika lub o jego ponowne ustanowienie po wypowiedzeniu można byłoby rozważać ewentualnie wystąpienie przesłanki nieważności. Podkreślić przy tym należy, że rezygnując z pełnomocnika z urzędu, powódka podjęła ryzyko samodzielnego działania w procesie. Sposób zaś prowadzenia przez powódkę procesu osobiście nie budzi wątpliwości Sądu II instancji co do czynnego uczestniczenia przez powódkę w sprawie – powódka składała liczne pisma procesowe, była zawiadamiana o terminach rozpraw, w których czynnie uczestniczyła. Dodać przy tym należy na marginesie, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zawartym w postanowieniu z dnia 24 maja 2012 r., (sygn. akt V Cz 11/12), brak jest ustawowych przesłanek do skutecznego żądania ustanowienia kolejnego pełnomocnika z urzędu po wypowiedzeniu przez stronę pełnomocnictwa pierwszemu adwokatowi lub radcy prawnemu z urzędu.

Z tych względów Sąd Okręgowy uznał podniesiony zarzut nieważności postępowania za bezzasadny.

Podobnie bezzasadny był zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Przypomnieć należy, że zarzut ten wymaga wskazania, które zasady oceny dowodów zostały naruszone i w jaki sposób oraz jaki miało to wpływ na rozstrzygniecie sprawy. Jedynie wykazanie istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności z doświadczeniem życiowym lub pominięcia dowodów prowadzących do odmiennych wniosków może doprowadzić do oceny naruszenia przez sąd art. 233 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 22.09.2005 r., sygn. akt IV CK 86/05, Lex nr 187100). Za niewystarczające dla odniesienia oczekiwanego skutku, uznać należy oparcie zarzutów apelacji na własnym przekonaniu strony o innej, niż przyjął sąd wadze, doniosłości poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6. 11.1998r., II CKN 4/98, niepubl.). Ocena mocy i wiarygodności dowodów mogłaby być skutecznie podważona w postępowaniu odwoławczym tylko wówczas, gdyby wykazano, że zawiera ona błędy logiczne, wewnętrzne sprzeczności.

Uchybień takich w dokonanej przez Sąd Rejonowy ocenie dowodów nie sposób się dopatrzyć. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe sposób zgodny z zasadą wyrażoną w art. 233 § 1 k.p.c., dowody ocenił na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. W świetle przytoczonych przez Sąd I instancji motywów zaskarżonego wyroku nie ma uzasadnionych powodów by - w myśl zarzutów powódki - zakwestionować istnienie logicznego związku między treścią zaoferowanych przez strony dowodów a opartym na ich podstawie wnioskowaniem Sądu.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Wskazywane przepisy rysują zatem reguły dotyczące dochodzenia i dowodzenia roszczeń. Z przepisu art. 6 k.c. wynika ogólna reguła, iż ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu.

W ocenie Sądu Okręgowego, powódka nie sprostała ciążącemu na niej, stosownie do treści art. 232 k.p.c. obowiązkowi wskazywania dowodów i ciężarowi dowodu, o którym mowa w art. 6 k.c., w zakresie dowodzenia okoliczności, uzasadniających jej żądanie.

Jak wynika z treści pozwu, powódka upatrywała naruszenia jej dóbr osobistych przede wszystkim w zachowaniu pracownika ochrony, który jej zdaniem w sposób bezprawny, wulgarny i arogancki, zatrzymał skarżącą w celu okazania zakupów i paragonu pod zarzutem popełnienia przez nią kradzieży. Nadto powódka podnosiła, że postępowanie pracowników strony pozwanej, naraziło ją na utratę życia i zdrowia, naruszyło jej godność i dobra osobiste, podważyło jej autorytet w społeczności (...), zaufanie do prowadzenia działalności gospodarczej, co wpłynęło na utratę zaufania klientów, a w konsekwencji spowodowało wyrejestrowanie działalności gospodarczej. Jak wskazywała Skarżąca, poniosła również z tego tytułu koszty leczenia oraz utraciła zyski, wiele razy spotkała się z wrogością ze strony różnych osób, mieszkańców B., nie jest brana pod uwagę w konkursach na prestiżowe stanowiska ze względu na nieposzlakowaną opinię. Na skutek takiego postępowania zawęził się krąg jej znajomych i przyjaciół, którzy przestali jej ufać.

Powyższe twierdzenia powódki wskazują jednoznacznie, że powódka wiązała naruszenie jej dóbr osobistych po pierwsze z zachowaniem pracowników ochrony oraz po drugie - pracowników sklepu. Powyższe rozróżnienie jest istotne w świetle ustalenia podmiotów odpowiedzialnych za zachowania ww. osób, a w konsekwencji – kwestii legitymacji biernej strony pozwanej (...) Sp. z o.o. Sp. k. we W..

Jak wynika z akt sprawy, już w odpowiedzi na pozew strona pozwana podniosła, że nie ponosi odpowiedzialności za działania pracowników firmy ochroniarskiej, której powierzyła, jako profesjonaliście, nadzór nad sklepem (art. 429 k.c.). Sąd Rejonowy nie poddał rozwadze powyższego zagadnienia, niemniej, jak już wskazano, Sąd II instancji zobligowany był poddać analizie takie stanowisko (...) Sp. z o.o. sp. k. we W..

Stosownie do treści art. 429 k.c., kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności.

Jak wynika z akt sprawy, w dniu zdarzeń (tj. 15 i 16 marca 2011 r. oraz 4 czerwca 2011 r.) stronę pozwaną oraz (...) s.c. z siedzibą w C. łączyła umowa o prowadzenie usług ochroniarskich z dnia 1 grudnia 2009 r. (k. 150 i n.). Następnie, w dniu 21 maja 2012 r. strona pozwana oraz (...)s.c. i (...)sp. z o.o. z siedzibą w G., która przejęła zobowiązania (...)s.c. zawarły porozumienie do umów ramowych, stosownie do którego w załączniku nr 1 wskazano m.in., że zleceniobiorca ponosić będzie odpowiedzialność za działalność swoją, jak i podwykonawców związaną z wykonywaniem umowy ramowej, w szczególność za wypadki będące skutkiem nieprzestrzegania przepisów prawa, a także za szkody w mieniu zleceniodawcy oraz jakichkolwiek dobrach innych osób, spowodowane przez osoby wykonujące usługi ochrony w jego imieniu w związku z realizacją umowy ramowej. Odpowiedzialność i wszelkie roszczenia związane z wykonywaniem usługi ochrony przez pracowników ochrony wykonujących zamówienie ponosić miał zleceniobiorca.

Postanowieniem z dnia 3 lutego 2014 r., Sad Rejonowy, na podstawie art. 84 § 1 k.p.c., wezwał (...) sp. z.o.o. w G. do udziału w sprawie. W konsekwencji spółka ta zgłosiła swe przystąpienie do strony jako interwenient uboczny. Jednakże, należy zauważyć, że w trakcie całego postępowania, powódka nie żądała dopozwania tego podmiotu i wezwania go do udziału w sprawie w charakterze pozwanego.

W ocenie Sądu Odwoławczego, powódka niewłaściwie skierowała roszczenia związane z działaniem pracownika (...) s.c., a w konsekwencji - (...) sp. z.o.o. w G. do (...) Sp. z o.o. Sp. k. we W..

W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle art. 429 k.c., jak również treści umowy z dnia 1 grudnia 2009 r. i porozumienia z dnia 21 maja 2012 r., strona pozwana zwolniona jest od odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych przez osoby zatrudnione przez firmę ochroniarską. Strona pozwana trafnie wykazała, że powierzyła wykonywanie czynności podmiotowi trudniącemu się zawodowo wykonywaniem takiej działalności, co z resztą było przedmiotem ustaleń faktycznych Sadu Rejonowego. W związku z powyższym, rozstrzyganie sporu i rozpatrywanie przesłanek odpowiedzialności deliktowej, związanych z działaniem pracownika (...)s.c., a w związku z zawartym porozumieniem - (...) sp. z.o.o. w G., nie mogło mieć miejsca, wobec faktu, że nie ten podmiot został pozwany w niniejszym procesie. O oddaleniu powództwa wobec (...) Sp. z o.o. Sp. k. we W., odnośnie zachowania pracownika ochrony, przesądzić winien był zatem brak legitymacji strony pozwanej.

Oczywiście, strona pozwana nie byłaby zwolniona od odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych przez pracowników (...) s.c. i w konsekwencji (...) sp. z.o.o. w G., jeśli zostałoby wykazane, że pracownicy strony pozwanej zaniedbali swoje własne obowiązki. W doktrynie (M. Nesterowicz, A. Rzetecka - Gil, A. Olejniczak) oraz w orzecznictwie (wyrok Sądu Najwyższego z 11 listopada 1977 r., IV CR 308/77 oraz z dnia 9 lipca 1998 r., II CKN 835/97) ugruntowało się stanowisko, wedle którego zwolnienie się od odpowiedzialności przez powierzającego nie wyklucza jego odpowiedzialności za szkodę na podstawie art. 415 k.c. Takich okoliczności powódka jednak nie podnosiła. W szczególności, nie wskazywała na konkretne zaniechania ze strony pracowników (...) Sp. z o.o. sp. k. we W., które mogłyby wskazywać na niepodjęcie stosownych działań w sytuacji, w której pracownik ochrony postąpiłby niezgodnie z prawem, procedurą, czy zasadami współżycia społecznego.

Jak wskazano wyżej, powódka wiązała naruszenie jej dóbr osobistych również z działaniami pracowników (...) sp. z o.o. sp. k. we W., które miały miejsce w dniu 15 i 16 marca 2011 r. oraz w dniu 4 czerwca 2011 r. W tym aspekcie zważyć należy, że wobec braku dowodów na opisywane przez powódkę zdarzenie z dnia 15 marca 2011 r., Sąd Rejonowy i Sąd Okręgowy poddał ocenie kwestię odpowiedzialności strony pozwanej jedynie za zdarzenia z dnia 16 marca i 4 czerwca 2011 r. W tym zakresie Sąd Okręgowy nie dopatrzył się nieprawidłowości w procedowaniu przez Sąd Rejonowy.

Wskazać należy, że stosownie do treści art. 24 § 1 k.c. przesłankami ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie, są: 1) istnienie dobra osobistego, 2) zagrożenie lub naruszenie tego dobra, 3) bezprawność zagrożenia lub naruszenia. W przepisie tym ustawodawca wprowadził domniemanie bezprawności działań naruszających dobra osobiste. Na gruncie kodeksu cywilnego przyjmuje się obiektywne kryteria bezprawności, natomiast do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych zalicza się działanie w ramach porządku prawnego, tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, wykonywanie prawa podmiotowego, działanie w obronie uzasadnionego interesu, w niektórych przypadkach także zgodę pokrzywdzonego (por. wyrok SN z dnia 7.11.2002 r., II CKN 1293/00, OSNC 2004, nr 2, poz. 27).

Powódka wiązała swoje roszczenia z naruszeniem jej dóbr osobistych w postaci czci, godności osobistej i dobrego imienia. Istnienie takich dóbr nie budzi żadnych zastrzeżeń tak w doktrynie, jak orzecznictwie na tle przepisu art. 23 k.c.

Nie budzi wątpliwości, że cześć, godność osobista i dobre imię mogą zostać naruszone bezpodstawnymi działaniami sugerującymi możliwość kradzieży, kwestionującymi uczciwość i prawość danej osoby. Zdaniem Sądu Okręgowego, powódka nie wykazała, jakoby zachowanie pracowników (...) sp. z o.o. sp. k. we W., naruszało w jakikolwiek sposób jej dobra osobiste. Powódka akcentowała, jako naruszające jej dobra osobiste, wypowiedzi, gesty czy spojrzenia pracowników strony pozwanej, sugerujące, że dokonała kradzieży, a także zmuszające ją do przyznania się do winy.

Po pierwsze, jak wynika jednak z zeznań pracowników placówki strony pozwanej A. S. (1), I. T., Z. M., zachowania takie nie miały miejsca. Zeznania tych świadków, zgodne i spójne, nie dostarczyły dowodów na zachowania opisywane przez powódkę. Z zeznań tych świadków wynika, że procedura poproszenia powódki o okazanie paragonu przebiegała standardowo, zgodnie z zasadami etycznymi. Poza zeznaniami powódki, która, wbrew jej twierdzeniom wypowiedzianym ustnie w trakcie rozprawy apelacyjnej, była przesłuchiwana (rozprawa z dnia 18 stycznia 2016 r., k. 733), nie zaoferowała żadnych innych dowodów, a zatem zeznania powódki nie znalazły potwierdzenia w obiektywnym materiale dowodowym. Zważyć przy tym należy, że teza dowodowa, którą sformułowała powódka w związku z wnioskiem o dopuszczenie dowodu z zeznań jej siostry J. S., została sformułowana w taki sposób, że Sąd Rejonowy nie mógłby poczynić ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia w zakresie naruszenia dóbr osobistych powódki.

Opisywane zdarzenie z dnia 4.06.2011r. (poproszenie powódki o okazanie paragonu, oczekiwanie na przyjazd policji, wezwane karetki dla Siostry powódki), było niewątpliwie stresujące, jednakże kwestia zagrożenia bądź naruszenia dóbr osobistych winna być oceniana na płaszczyźnie faktycznej i prowadzić do ustalenia czy dane zachowanie, biorąc pod uwagę przeciętne reakcje ludzkie, mogły obiektywnie stać się podstawą do negatywnych odczuć po stronie pokrzywdzonego.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego, że o tym, czy nastąpiło naruszenie dóbr osobistych, nie można mówić wyłącznie w kategoriach subiektywnych. Każdy człowiek ma inną wrażliwość, w odmienny sposób reaguje na przykre sytuacje. Stąd też, w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że przy ocenie czy nastąpiło naruszenie dóbr osobistych, konieczne jest badanie wszelkich okoliczności zdarzenia i ich konsekwencji w kategoriach obiektywnych.

Analizując ustalony w sprawie stan faktyczny, pracownicy strony pozwanej zachowali się w sposób prawidłowy. Aprobata pracowników sklepu w B. dla działania pracownika ochrony w formie zatrzymania powódki, jak również poinformowania o konieczności przejrzenia jej zakupów i zapoznania się z dowodem zapłaty, z uwagi na stwierdzone zagrożenie dla mienia (zabór mienia), stanowiły obowiązek pracowników. Nawet jeśli zdarzenie to było dla powódki przykre, to jednak w świetle obowiązujących przepisów nie może być ono postrzegane jako naruszające dobra osobiste. Jakkolwiek nawet neutralne wypowiedzi pracownika i zatrzymanie kupującego po przekroczeniu linii kas, w subiektywnym odczuciu każdego człowieka wiąże się z dyskomfortem, jest przeżyciem przykrym, to jednak nie każdy przypadek dyskomfortu psychicznego, co przy tym istotne nawet spowodowany nawet bezprawnym zachowaniem się innej osoby (z czym w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia), jest wystarczającą podstawą do poszukiwania sądowej ochrony dóbr osobistych. W przypadku obrazy czci, godności, dobrego imienia, o jej udzieleniu powinna decydować analiza uwzględniająca kryteria właściwe dla ludzi rozsądnych i uczciwych. Konieczne jest więc zachowanie należytych proporcji i umiaru.

Dokonując analizy zdarzeń z dnia 16 marca 2011 r. i 4 czerwca 2011 r. w kontekście tychże kryteriów, dojść należy do wniosku, że zachowanie pracowników strony pozwanej, nie naruszało dóbr osobistych powódki.

O ile powódka nie wykazała naruszenia dóbr osobistych, to również w żaden sposób nie wykazała, jakoby pomiędzy opisanymi ewentualnymi naruszeniami dóbr osobistych a skutkami w Jej życiu zachodził związek przyczynowy. Skarżąca wskazywała, że w związku ze spornymi wydarzeniami, zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, odmawiano przyznawania jej dotacji, była źle traktowana przez różne podmioty. Z przedłożonych przez powódkę dokumentów wynika, że odmawiano jej dofinansowania na realizację różnych przedsięwzięć, nie uwzględniano jej wniosków z przyczyn obiektywnych. Sąd Okręgowy poddał rozwadze przedłożone przez powódkę dokumenty, z treści których wynika, że przyczyną licznych odmów było: złożenie dwóch wykluczających się wniosków oraz brak spójności z planowanym rodzajem działalności (pismo Powiatowego Urzędu Pracy w B. z dnia 11 sierpnia 2011 r., k. 399), pozbawienie statusu bezrobotnego (pismo Powiatowego Urzędu Pracy w B. z dnia 12 września 2011 r., k. 405), odrzucenie wniosku z przyczyn formalnych z uwagi na wpis do ewidencji działalności gospodarczej (k. 422), wyczerpanie środków Funduszu Pracy (pismo Powiatowego Urzędu Pracy w B. z dnia 11 sierpnia 2011 r., k. 428), brak możliwości finansowania kosztów studiów podyplomowych osobom, które złożyły wniosek o sfinansowanie studiów po ich rozpoczęciu (pismo Powiatowego Urzędu Pracy w B. z dnia 12 grudnia 2013 r., k. 430), czy też nieorganizowanie studiów podyplomowych na kierunku prawo przez określoną placówkę (k. 432).

Z treści powyższych pism jednoznacznie wynika, że nieuwzględnienie żądań powódki, podyktowane było okolicznościami nie związanymi z działaniami pracowników strony pozwanej.

Podsumowując, nie sposób przyjąć, aby pomiędzy naruszeniem dóbr osobistych powódki, a skutkiem w postaci, jak to określiła, „trzyletniej gehenny” mieszkanki B., zachodził adekwatny związek przyczynowy, o którym mowa w k.c. art. 361 i art. 362 k.c.

W kontekście powyższego nie sposób poszukiwać również podstaw odpowiedzialności strony pozwanej za naruszenie dóbr osobistych w związku z zasłabnięciem siostry powódki. Jak wynika z analizy zgromadzonego materiału dowodowego, powyższe stanowi jedynie tło wydarzeń, gdyż powódka nie może wnosić roszczeń o naruszenie dóbr osobistych osoby trzeciej. Niezależnie od powyższego, uznając w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, iż nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powódki, zbędne było prowadzenie postępowania dowodowego w zakresie ewentualnych skutków tego zdarzenia. Skoro strona pozwana nie naruszyła dóbr osobistych powódki, to ewentualne negatywne konsekwencje zasłabnięcia siostry, nie mogą jej obciążać.

Odnosząc się do braku uwzględnienia wniosków dowodowych zawartych w piśmie z dnia 12 listopada 2015 r., zważyć należy, że sformułowane w nim wnioski dowodowe nie zmierzały do wyjaśnienia okoliczności niezbędnych dla rozstrzygnięcia. Stosownie do treści art. 227 k.p.c., przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. W tym miejscu należy zauważyć również, że powódka sformułowała wnioski dowodowe po upływie trzech lat od rozpoczęcia procesu, w trakcie którego była w dużej mierze reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Z tej perspektywy uznać należy, że sformułowane wnioski zmierzały do przewlekania postępowania. Poddając natomiast ocenie sformułowane przez powódkę tezy dowodowe, zważyć należy, że dowód z przesłuchania świadka J. S. miał zostać dopuszczony na okoliczność zatrzymania powódki oraz interwencji związanej z udzieleniem jej pomocy medycznej. Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że okoliczność interwencji związanej z udzieleniem pomocy medycznej siostrze, nie była kwestią istotną dla rozstrzygnięcia. Ponadto podkreślić należy, że to, iż do interwencji medycznej doszło, nie było sporne między stronami. Strona pozwana przyznała ten fakt. Nie było zatem konieczne dowodzenie tychże zdarzeń zeznaniami świadków, albowiem zostało to ustalone i uwzględnione przez Sad Rejonowy. Okoliczność zatrzymania powódki została już wykazana dostatecznie do momentu złożenia tego pisma. Strona pozwana kwestionowała jedynie przebieg tego zdarzenia w zakresie skutków, jakie ono odniosło dla naruszenia dóbr osobistych powódki. Nadto powódka wskazała, że dowód z przesłuchania świadka I. T. miał zostać dopuszczony na okoliczności wskazania danych personalnych świadka „Pana W. ochroniarza”, gdyż sama nie będąc świadkiem, pomija istotne fakty lub nic o nich nie wie. Jak wynika z materiału dowodowego, świadek I. T. została szczegółowo przesłuchana w drodze pomocy prawnej. Świadek potwierdził i opisał okoliczności zdarzenia. W ocenie Sądu Okręgowego, przy tak sformułowanej tezie dowodowej, powódka zmierzała do poszukiwania dowodu, co jest niedopuszczalne. Zważyć należy, że dane świadka – pracownika ochrony, nie były okolicznością istotną dla rozstrzygnięcia- (...)s.c. wykonywała czynności w dniach zdarzeń na podstawie umowy, zaś strona pozwana nie odpowiada za działania i zaniechania pracownika pracowników tego podmiotu. Wniosek o ustalenie danych pracownika ochrony, nie miałby zatem znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Tę samą argumentację należy odnieść do kolejnego wniosku powódki, a mianowicie o zobowiązanie strony pozwanej oraz (...) sp. z.o.o. w G. do ustalenia i udostępnienia danych personalnych pracowników na okoliczność podejmowanych przez nich działań wobec powódki. Powódka nie sprecyzowała przy tym, na jakie okoliczności wnosi o przesłuchanie A. S. (2) i innych osób. Skarżąca wnosiła również o zobowiązanie strony pozwanej do przedłożenia dokumentów dotyczących przeproszenia powódki, pobytu powódki w kawiarni, pokwitowania prezentów, o których mówił świadek Z. M.. Zważyć należy, że przeproszenie powódki jest kwestią uboczną i nie należy do przedmiotowo istotnych elementów ustalenia stanu faktycznego w sprawie o naruszenie dóbr osobistych. Ta kwestia wiąże się jedynie z łagodzeniem skutków samego zdarzenia. W przedmiotowej sprawie decydujące znaczenie miało natomiast to, czy do naruszenia dóbr osobistych w istocie doszło. Powódka żądała również wystąpienia do Komendy Powiatowej Policji w B. na okoliczność rzekomych kradzieży. Zdaniem Sądu Okręgowego, były to okoliczności istotne. Niemniej zważyć należy, że Sąd Rejonowy wystąpił ze stosownymi pismami do organów Policji, co znajduje swoje potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym i stanowiło podstawę ustaleń faktycznych, poczynionych przez Sąd Rejonowy.

Mając powyższe na uwadze, apelację oddalono, o czym orzeczono, jak w punkcie I wyroku, na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie II wyroku na zasadzie art. 98 k.p.c. Powódka, jako przegrywająca w całości, winna zwrócić stronie pozwanej, która złożyła wniosek o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika, będącego radcą prawnym, ustalone na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804) w zw. z §2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1667; apelacja wniesiona w dniu 27 lutego 2016 r.) w wysokości 2400 zł (50% od wartości przedmiotu zaskarżenia 30 000,00 zł).

Sędzia SO Monika Kuźniar Sędzia SO Marek Kurkowski Sędzia SO Dorota Stawicka - Moryc

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi strony pozwanej.