Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 czerwca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., odmówił W. K. (1) prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że na wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udowodnił 7 lat i 22 dni na podstawie dowodów dołączonych do wniosku – uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania. Jednocześnie ustalono staż sumaryczny w wymiarze 29 lat 6 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

/decyzja k. 10 pliku akt ZUS/

W dniu 28 lipca 2016 roku W. K. (1) złożył odwołanie od powyższej decyzji wnosząc o uznanie na pracę wykonywaną w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) w okresie od 09.02.1988 r do 06.05.1992 oraz w Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od 19 .09.1973 r do 31.03.1979 r. Wskazał, że w/w zakłady są zlikwidowane i nie może uzyskać odpowiednich świadectw pracy. Swoją pracę w powyższych zakładach może udowodnić zeznaniami wskazanych świadków

/ odwołanie k. 2 – 2 odwrót/.

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 9 sierpnia 2016 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Wskazał, że złożone zaświadczenie i świadectwo pracy nie spełniają przesłanek określonych w przepisach Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

/odpowiedź na odwołanie k. 3 – 4 /.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. K. (1), urodzony (...), nie będący członkiem otwartego funduszu emerytalnego wniosek o emeryturę złożył w dniu 28 kwietnia 2016 r. (wniosek k. 1-6 pliku akt ZUS ) .

Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 29 lat, 6 miesięcy i 19 dni, w tym 29 lat, 3 miesiące, 27 dni okresów składkowych i 2 miesiące i 22 dni okresów nieskładkowych.

(okoliczności bezsporne ).

W okresie od 19 września 1973 roku do 31 marca 1979 roku odwołujący był pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) w K., zatrudnionym na stanowisku kierowcy.

(świadectwo pracy k 25, dokumentacja osobowa koperta k. 16 ).

W okresie tego zatrudnienia W. K. (1) codziennie jeździł samochodem ciężarowym powyżej 3,5 tony – S., Kamazem, także z wywrotką. Rozwoził materiały budowlane takie jak piasek, szlakę, rury.

( zeznania wnioskodawcy e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:02:17 – 00:05:38 w zw. z e- protokół rozprawy z dnia 17 lutego 2017 r 00:18:21 – 00:20:43 płyta CD k. 64, zeznania świadka J. M. e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:26:28 – 00:30:36 , zeznania świadka E. P. e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:30:36 – 00:34:30 ).

W okresie pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w K., nie było żadnych przerw ani przestoi. Nie wykonywał napraw ani innych czynności. Nie brał udziału w załadunku i rozładunku towarów. W przypadku budowy rozładunek następował przy użyciu dźwigu i tym zajmowały się odpowiednie ekipy ludzi. Pracował ponad 8 godzin dziennie

( zeznania wnioskodawcy e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:02:17 – 00:05:38 w zw. z e- protokół rozprawy z dnia 17 lutego 2017 r 00:18:21 – 00:20:43 płyta CD k. 64, zeznania świadka J. M. e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:26:28 – 00:30:36 , zeznania świadka E. P. e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:30:36 – 00:34:30 ).

W okresie od 09 lutego 1988 r do 06 maja 1992 r odwołujący był pracownikiem (...) Spółdzielni (...).

W okresie tego zatrudnienia W. K. (1) codziennie jeździł samochodem ciężarowym powyżej 3,5 tony – S., także z przyczepą. Rozwoził warzywa i inne towary ( drobnicę, farby ). Spółdzielnia podpisała umowę z Przedsiębiorstwem (...) i w ramach tej umowy wnioskodawca rozwoził też towary na rzecz innych podmiotów samochodem ciężarowym powyżej 3,5 tony – S. z przyczepą.

(zeznania wnioskodawcy e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:08:07 – 00:11:33 w zw. z e- protokół rozprawy z dnia 17 lutego 2017 r 00:18:21 – 00:20:43 płyta CD k. 64, zeznania świadka G. M. e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:14:57 – 00:21:10 , zeznania świadka Z. M. e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:21:10 – 00:26:28 , zeznania świadka W. K. (2) e- protokół rozprawy z dnia 17 lutego 2016 r 00:10:21- 00:17:44, świadectwo pracy – k. 15 akt kapitałowych ZUS).

W okresie pracy wnioskodawcy w Spółdzielni (...) wnioskodawca nie wykonywał napraw ani innych czynności. Zdarzało się, że kierowcy musieli pomóc przy załadunku i rozładunku. Zdarzało się, że wnioskodawca pomagał coś zanieść. Była to pomoc doraźna, sporadyczna. Pracował ponad 8 godzin dziennie.

Wnioskodawca posiada prawo jazdy kategorii C1 od 1 lipca 1999 , kategorii C od 30 lipca 1971r , kategorii B+E od 5 maja 1976 r, kategorii C1 + E od 1 lipca 1999 r, kategorii C+E od 5 maja 1976 r , kategorii T od 5 maja 1976 r

( zeznania wnioskodawcy e – protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:05:38 – 00:08:07, z dnia 20 grudnia 2016 r 00:02:29 w zw. z e- protokół rozprawy z dnia 17 lutego 2017 r 00:18:21 – 00:20:43 płyta CD k. 64, zeznania świadka G. M. e- protokół rozprawy z dnia 14 października 2016 r 00:14:57 – 00:21:10 oraz z dnia 17 lutego 2017 r 00:05:42, zeznania świadka W. K. (2) e- protokół rozprawy z dnia 17 lutego 2016 r 00:10:21- 00:17:44, karty wynagrodzeń – k. 30 akt kapitałowych ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów, jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków G. M., E. P., J. M., W. K. (2) i częściowo Z. M.. Zeznaniom wnioskodawcy i świadków Sąd dał wiarę , nie budzą one wątpliwości przy ocenie ich wiarygodności, nie są wzajemnie ze sobą ani z treścią załączonych do akt sprawy dokumentów sprzeczne, wzajemnie ze sobą korespondują. W ocenie Sądu zeznania wnioskodawcy i świadków potwierdzają jednoznacznie, że pracował on jako kierowca samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony w przedmiotowych przedsiębiorstwach we wskazanych okresach. Odnośnie zeznań świadka Z. M. Sąd nie dał wiary jego zeznaniom w części dotyczącej faktu, że wnioskodawca pomagał na warsztacie i przy załadunku towaru na samochód w ramach zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) wobec tego, że nie były one kategoryczne a jedynie złożone w trybie przypuszczającym i są one sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków G. M., W. K. (2) z których zeznań wynika , że wnioskodawca nie wykonywał napraw ani innych czynności w ramach pracy w spółdzielni, a ewentualne czynności przy załadunku i rozładunku miały charakter sporadyczny.

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z brzmieniem art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2016 r., poz.883) (dalej: ustawa emerytalna) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art.184 ust.2 ustawy emerytalnej emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Z przepisu art.32 ustawy emerytalnej wynika z kolei, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 tego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą wymienione w dziale VIII pod poz. 2 „ prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

Stosownie zaś do treści § 2 ust.1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił warunki do uzyskania emerytury w zakresie wymaganego wieku (ukończone 60 lat), ogólnego stażu pracy (co najmniej 25 lat).

Spór dotyczył uznania za pracę w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 19.09.1973 r do 31.03.1979 r i w (...) Spółdzielni (...) w okresie od 09.02.1988r do 06.05.1992 r.

Jednocześnie w judykaturze ugruntowane jest stanowisko, iż regulacja § 2 cytowanego rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. III UZP 5/85; uchwałę Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, opubl. OSNAPiUS 2001, nr 18, poz. 562).

Wcześniejsza emerytura jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych instytucją wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia uprzywilejowanego kręgu podmiotów, stąd wymaga ścisłej wykładni i pewnego ustalenia przesłanek prawa. Należy jednak podkreślić, że brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869 /

Mając powyższe na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę złożonej do akt sprawy dokumentacji pracowniczej wnioskodawcy, biorąc także pod uwagę zeznania zgłoszonych świadków oraz przesłuchanie wnioskodawcy.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dowodów zarówno w postaci dokumentów, jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawcy oraz świadków G. M., E. P., J. M., W. K. (2) i częściowo Z. M.. Zeznaniom wnioskodawcy i świadków Sąd dał wiarę , nie budzą one wątpliwości przy ocenie ich wiarygodności, nie są wzajemnie ze sobą ani z treścią załączonych do akt sprawy dokumentów sprzeczne, wzajemnie ze sobą korespondują. W ocenie Sądu zeznania wnioskodawcy i świadków potwierdzają jednoznacznie, że pracował on jako kierowca samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony w przedmiotowych przedsiębiorstwach we wskazanych okresach. Odnośnie zeznań świadka Z. M. Sąd nie dał wiary jego zeznaniom w części dotyczącej faktu, że wnioskodawca pomagał na warsztacie i przy załadunku towaru na samochód w ramach zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) wobec tego, że nie były one kategoryczne a jedynie złożone w trybie przypuszczającym i są one sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków G. M., W. K. (2) z których zeznań wynika , że wnioskodawca nie wykonywał napraw ani innych czynności w ramach pracy w spółdzielni, a ewentualne czynności przy załadunku i rozładunku miały charakter sporadyczny.

Analizując zatem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd uznał za niezasadne stanowisko organu rentowego kwestionujące pracę W. K. (1) w warunkach szczególnych w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 19.09.1973 r do 31.03.1979 r i w (...) Spółdzielni (...) w okresie od 09.02.1988r do 06.05.1992 r.

Świadkowie potwierdzili, iż W. K. (1) wykonywał wskazaną pracę w Przedsiębiorstwie (...) i w (...) Spółdzielni (...) we wskazanych okresach zatrudnienia.

Zeznania świadków, korespondujące z przesłuchaniem wnioskodawcy należało ocenić za wiarygodne. Są one bowiem spójne, logiczne, jasne. Świadkowie potwierdzili charakter pracy wnioskodawcy, rodzaj samochodu przez niego obsługiwanego, wymiar czasu pracy.

Wymaga podkreślenia, iż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska (w tym przypadku kierowca), a tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Świadczy to o tym, że nawet jeśli w świadectwie pracy, czy też w innych dokumentach znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego w sposób nieprecyzyjny została wskazana nazwa stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego, to i tak nie może to być decydującym kryterium w zakresie jego oceny pod kątem zakwalifikowania do prac wykonywanych (czy też nie) w szczególnych warunkach, zwłaszcza wobec kategorycznych i w pełni wiarygodnych zeznań powołanych w sprawie świadków oraz informacji wynikających z akt (por. wyrok SA w Gdańsku III AUa 2119/2012, Lex Polonica nr 5269010).

W tym miejscu zaakcentować należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

W ocenie Sądu wnioskodawca wykazał , że w spornych okresach wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze powyżej 3,5 tony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka Z. M. w części dotyczącej faktu, że wnioskodawca pomagał na warsztacie i przy załadunku towaru na samochód w ramach zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) wobec tego, że nie były one kategoryczne a jedynie w trybie przypuszczającym i są one sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków G. M., W. K. (2) z których zeznań wynika , że wnioskodawca nie wykonywał napraw ani innych czynności w ramach pracy w spółdzielni.

Nawet gdyby przyjąć, że rzeczywiście wnioskodawca sporadycznie te czynności wykonywał ten fakt jest bez znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Czasu tego nie należy bowiem odliczać od czasu pracy zaliczanego do pracy w warunkach szczególnych, ponieważ czynności te wiązały się w sposób nierozerwalny z obowiązkami pracy kierowcy samochodu ciężarowego. Aby wyjechać w trasę wnioskodawca musiał bowiem czuwać nad właściwym załadunkiem i rozmieścić towar na samochodzie Trudno zatem uznać, by czynności te były niezwiązane z podstawowymi obowiązkami wnioskodawcy.

Praca w warunkach szczególnych istotnie powinna być wykonywana stale, czyli ma to być podstawowe, zasadnicze zajęcie pracownika. Nie oznacza natomiast, iż praca taka ma być wykonywana wyłącznie, czyli bez jakiegokolwiek wyjątku. Mało prawdopodobne jest aby pracownikowi wykonującemu prace w szczególnych warunkach nigdy nie zdarzyło się wykonać innych czynności, w szczególności, nie zaliczonych do pracy w warunkach szczególnych.

Przyjęcia, iż zatrudniony pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nie niweczą natomiast krótkotrwałe nieobecności na stanowisku pracy związane np. ze szkoleniami, pracami biurowymi, sprawozdawczością, jak również wykonywanie innych prac, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, ale stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości, która już daje się zakwalifikować pod określoną pozycję załącznika do cytowanego rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku. Podobne stanowisko zaprezentował Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 9 maja 2014 roku w sprawie III AUa 1255/13, opublikowanej w LEX nr 1469326.

Brak jest zatem podstaw do stwierdzenia, że praca w warunkach szczególnych nie była wykonywana przez skarżącego w pełnym wymiarze czasu pracy i stale.

W świetle powyższego należało uznać, że zostały spełnione przesłanki, o których mowa w § 2 pkt 1 i 2 cytowanego rozporządzenia. Łącznie bowiem wnioskodawca wykazał staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący ponad 15 lat.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Dlatego też Sąd na podstawie art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. przyznał W. K. (1) prawo do żądanego świadczenia począwszy od dnia 1 kwietnia 2016 tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć organowi rentowemu wraz z aktami rentowymi

D. D- Z.