Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 lipca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. odmówił K. K. prawa do emerytury. Organ rentowy podniósł,
iż wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za udowodnione 22 lata, 9 miesięcy i 3 dni okresów składkowych i 4 miesiące i 3 dni okresów nieskładkowych oraz 5 lat, 2 miesięcy, 21 dni okresów uzupełniających, staż sumaryczny wyniósł zatem 25 lat.

/decyzja – k . 43/44 nienumerowana akt ZUS/

Decyzją z dnia 15 listopada 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił K. K. prawa do emerytury. Organ rentowy podniósł, iż wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za udowodnione 22 lata, 9 miesięcy i 3 dni okresów składkowych i 4 miesiące i 3 dni okresów nieskładkowych, oraz 5 lat, 2 miesięcy, 21 dni okresów uzupełniających, staż sumaryczny wyniósł zatem 25 lat. Organ rentowy nie uwzględnił okresu od 11 kwietnia 1978 r do 28 sierpnia 1993 r jako okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ nie przedłożył wnioskodawca świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, a na podstawie dołączonych dokumentów nie można określić rodzaju wykonywanej pracy według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia oraz nie można ustalić przynależności resortowej zakładu pracy, a tym samym nie można stwierdzić, czy nazwy stanowisk pracy, na jakich był zatrudniony odpowiadają nazwom wymienionym w wykazie aktu resortowego.

/decyzja – k . 55/56 akt ZUS/

Wnioskodawca złożył odwołania od powyższych decyzji w ustawowym terminie, wnosząc o ich zmianę i przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury oraz zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu podniósł, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia pracował jako operator (maszynista) ciężkich maszyn budowlanych typu koparko – spycharka, spycharka oraz jako kierowca samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony.

/odwołanie k. 2- 4, k. 2 akt VIII U 2772/16/

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie, argumentując, jak w zaskarżonych decyzjach.

/odpowiedź na odwołanie – k. 27, k. 7 akt VIII U 2772/16/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca K. K. urodził się w dniu (...).

/bezsporne, nadto wniosek – k. 1/2 akt ZUS/

Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę w dniu 24 czerwca 2016 roku. Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/ wniosek – k. 1/2. akt ZUS/

W trakcie służby wojskowej ubezpieczony w okresie 9 kwietnia 1976 r do 10 października 1977 r. wykonywał prace w zawodzie operatora spycharki.

/kserokopia zaświadczenia – k. 18/

W dniu 8 kwietnia 1978 r wnioskodawca złożył podanie o zatrudnienie w (...) na stanowisku monter konstrukcji stalowych.

/podanie – k. 1 akt osobowych zał. k. 45/

W dniu 12 kwietnia 1978 r wnioskodawca zawarł umowę z Zespołem (...) w Ł. na stanowisku montera konstrukcji.

/umowa – k. 1 akt osobowych zał. k. 45/

W legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy z datą 11 kwietnia 1978 r, przy zatrudnieniu w Zespole (...) w Ł. widnieje adnotacja „monter konstrukcji”.

/kserokopia legitymacji – k. 4 akt kapitałowych ZUS/

Przedsiębiorstwo (...) dzieliło się na trzy działy: budowy, produkcji pomocniczej, która wspierała dział budowy, gdzie były wykonywane formy i szalunki oraz dział sprzętu i transportu.

/ zeznania świadka K. M. - e – prot. z dnia 22.11.2016 00:36:05/

Były sporządzane aneksy do umowy o pracę dla wnioskodawcy na stanowisku montera konstrukcji, montażysty w dniach 31 października 1978 r, 16 maja 1979 r, 23 maja 1980 r, 23 lipca 1980 r, 23 września 1980 r. Były one podpisywane przez ubezpieczonego.

/aneksy – k. nienum. akt osobowych – zał. k. 45/

W dniu 30 maja 1979 r wnioskodawca zawarł w ramach zatrudnienia umowę o pracę, na okres do dnia 30 grudnia 1979 r, której przedmiotem była budowa zaplecza na Ropociągu S. w ZSRR N., na stanowisku montażysty. Umowa następnie została przedłużona do 30 czerwca 1980 r. umowa uległa rozwiązaniu z dniem 19 lipca 1980 r. Wnioskodawca uzyskał za ten okres pracy świadectwo pracy, z którego wynikało, że w okresie od 30 maja 1979 r do 12 czerwca 1980 r zajmował stanowisko montażysty.

/umowa, aneks , rozwiązanie umowy, świadectwo – k. nienum. akt osobowych – zał. k. 45/

W dniu 31 maja 1982 r ustalono wnioskodawcy stanowisko montażysty i zmieniono grupę zaszeregowania. Wnioskodawca pokwitował angaż.

/angaż – k. nienum . akt osobowych zał. k.45/

W dniu 2 października 1982 r został skierowany wniosek do dyrekcji o przesunięcie wnioskodawcy ze stanowiska montażysty na stanowisko operatora koparko – spycharki z dniem 1 października 1982 r.

/wniosek – k. nienum . akt osobowych zał. k. 45/

Z dniem 1 października 1982 r wnioskodawcy powierzono stanowisko operatora.

/aneks – k. nienum. akt osobowych zał. k. 45/

W dniu 1 października 1983 r ubezpieczony, jako operator, zawarł z pracodawcą umowę o pracę dodatkową, na mocy której powierzono pracownikowi wykonywanie wszelkich niżej wymienionych czynności dodatkowych, nie wchodzących w zakres normalnych obowiązków służbowych. Czynności dodatkowe miały być przez pracowników podejmowane i wykonywane na podstawie dyspozycji kierownictwa lub upoważnione osoby, bądź też po godzinach pracy podstawowej. Ustalono następujący zakres czynności dodatkowych, których wykonywanie może być przedmiotem dyspozycji:

- samodzielny odbiór masy towarowej z jednostek zbytu

- samodzielny za i wyładunek masy towarowej przewożonej samochodem

- nadzór nad ładunkiem

- odpowiedzialność materialna za ładunek oraz czynności spedycyjne

- załatwianie formalności dokumentacyjnych.

Wynagrodzenie za wykonywanie dodatkowo czynności ustala się w wysokości 100 zł dziennie. Gdy czynności dodatkowe będą wykonywane przez czas krótszy niż 4 godziny w danym dniu , dodatek obniża się o 50 % za każdy taki dzień.

/umowa o pracę dodatkową – k. nienum akt osobowych – zał. k. 45/

W dniu 30 października 1986 r został skierowany wniosek do dyrekcji o przesunięcie wnioskodawcy ze stanowiska operatora z koparko – spycharki Białoruś na spycharkę z dniem 1 listopada 1986 r.

/wniosek – k. nienum . akt osobowych zał. k. 45/

Były sporządzane aneksy do umowy:

- z dnia 1 października 1983 r, 15 października 1984 r na stanowisku operatora spycharki

- z dnia 1 października 1985 r na stanowisku operatora koparki

- z dnia 3 listopada 1986 r , 1 sierpnia 1989 r, 1 września 1989 r na stanowisku operatora

- z dnia 3 kwietnia 1989 r na stanowisku kierowcy operatora

- z dnia 26 czerwca 1989 r, 1 grudnia 1989 r, 1 lutego 1990 r, 29 stycznia 1992 r, 12 lutego 1992 r, 23 kwietnia 1992 r na stanowisku kierowcy.

Aneksy były kwitowane przez wnioskodawcę.

/aneksy – k. nienum. akt osobowych zał. k. 45/

Na okres 25 czerwca 1987 r – 31 grudnia 1987 r wnioskodawca zawarł umowę jako kierowca autobusu na budowie w ZSRR w K..

/karta wyjazdowa, rozliczenie , umowa– k. nienum. akt osobowych – zał. k. 45/

W okresie od 15 czerwca 1987 r do 30 marca 1989 r wnioskodawca pracował na budowie (...) (ZSRR) na stanowisku kierowcy.

/rozliczenie końcowe – k. nienum. akt osobowych zał. k. 45/

W okresie 14 lipca 1991 r – 15 sierpnia 1991 r wnioskodawca pracował jako kierowca w M..

/karta wyjazdowa, rozliczenie , umowa– k. nienum. akt osobowych – zał. k. 45/

Wnioskodawca pracował jako operator sprzętu ciężkiego – koparki i spycharki. Robił wykopy pod kanalizację, fundamenty, zasypywał rowy. Jeździł także (...), L., Z., C.. Woził cement, sprzęt, materiały, ogólnobudowlane. W ZSRR prowadził autobus (...) miejscowy. Woził pracowników na terenie budowy – trzy zmiany, wykonywał czynności obsługowe autobusu, czynności na warsztacie. Na budowie rurociągu pracował na spycharce. Zdarzała się praca w nadgodzinach.

Naprawiał pojazdy, obsługiwał je codziennie, zajmowało mu to minimum 1 godzinę dziennie.

/zeznania wnioskodawcy – e – prot. z dnia 22.11.2016 00:03:01 – 00:33:13 w zw. z e – prot. z dnia 13.01.2016 00:35:03 , zeznania świadka K. M. - e – prot. z dnia 22.11.2016 00:36:05, J. G. – 00:52:11, H. (...):06:28, H. Z. – e – prot. z dnia 13.01.2017 00:05:22, Z. G. 00:19:14/

W dniu 30 listopada 1992 r zostało wystawione świadectwo pracy przez Przedsiębiorstwo (...) w likwidacji w Ł., z którego wynikało, że K. K. w okresie 11 kwietnia 1978 r do 30 listopada 1992 r był zatrudniony w w/w przedsiębiorstwie w pełnym wymiarze czasu pracy przedsiębiorstwie na stanowiskach: monter konstrukcji stalowej, operator, kierowca.

/świadectwo pracy – k. 13 akt kapitałowych ZUS/

W dniu 31 października 1992 r wnioskodawca zawarł umowę z (...) Ł. sp z oo w Ł., do pracy na budowie w B., na stanowisku operatora – kierowcy, na czas do dnia 31 października 1993 r. Umowa została rozwiązana z dniem 28 sierpnia 1993 r .

/umowa, rozwiązanie umowy – k. nienum. akt osobowych – zał. k. 45 /

W trakcie tej budowy wnioskodawca jeździł ciągnikiem siodłowym Kamaz z naczepami.

/zeznania wnioskodawcy – e – prot. z dnia 22.11.2016 00:03:01 – 00:33:13 w zw. z e – prot. z dnia 13.01.2016 00:35:03/

W dniu 12 maja 1993 r wnioskodawca uległ wypadkowi przy pracy przy kryciu dachu. Był wówczas oddelegowany do pracy na stanowisku robotnika – na okres 5 dni.

/protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy – k. nienum. akt osobowych – k. 45 zał. do akt/

W dniu 28 sierpnia 1993 r zostało wystawione świadectwo pracy przez (...) sp. z oo w Ł., z którego wynikało, że K. K. w okresie 1 listopada 1992 r do 28 sierpnia 1993 r był zatrudniony w w/w przedsiębiorstwie na stanowisku kierowca – operator na budowie eksportowej w B. ,w pełnym wymiarze czasu pracy .

/świadectwo pracy – k. 14 akt kapitałowych ZUS/

Wnioskodawca nie uzyskał od żadnego z pracodawców świadectwa pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca ma wydane uprawnienia od dnia 3 kwietnia 1976 r do prowadzenia spycharki – do 100 KM, koparkoładowarki – od 17 lutego 2012 r, spycharki – do 220 KW od dnia 3 marca 2012 r.

/kserokopia książki operatora – k. 16 -17/

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 poz. 887), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 65 lat (dla mężczyzn), oraz mają okres składkowy
i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat (dla mężczyzn).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat, braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym oraz wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku okresów składkowych i nieskładkowych.

W ocenie Sądu wnioskodawca nie spełnia natomiast warunku, co do posiadania 15 lat pracy
w warunkach szczególnych.

Sporny pozostawał okres zatrudnienia od 11 kwietnia 1978 r do 28 sierpnia 1993 r - dotyczący zatrudnienia w dwóch firmach (...).

Wnioskodawca nie przedstawił żadnego świadectwa dotyczącego pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. Podnosił, że w całym okresie zatrudnienia, bez względu na treść zawartych umów o pracę, wykonywał pracę jako operator (maszynista) ciężkich maszyn budowlanych typu koparko – spycharka, spycharka oraz jako kierowca samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony a także jako kierowca autobusu.

Są to prace wymienione w wykazie A dział VIII pkt. 2, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, określone jako prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, oraz w dziale V pkt. 3 ( w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych) - prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych.

Regulacja § 2 rozporządzenia , statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Wcześniejsza emerytura jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych instytucją wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia uprzywilejowanego kręgu podmiotów, stąd wymaga ścisłej wykładni i pewnego ustalenia przesłanek prawa. Należy jednak podkreślić, że brak świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie przekreśla ustalania, że tego rodzaju praca była wykonywana. W szczególności ubezpieczony może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. W szczególności zastosowanie mają art. 6 k.c., art. 232 k.p.c. Strony mają też prawo podważać moc dowodową dokumentów, w tym także świadectwa pracy, które jest dokumentem prywatnym i podlega ocenie przez sąd zgodnie z zasadami art. 233 § 1 k.p.c. W postępowaniu sądowym nie jest dopuszczalne oparcie się wyłącznie na zeznaniach świadków, w sytuacji, gdy z dokumentów wynikają okoliczności przeciwne./tak SA w Szczecinie w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r, III AUa 690/15, LEX nr 2121869 /

W sprawie o emeryturę w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych, gdzie przedmiotem ustaleń sądu ma być charakter zatrudnienia, dokonywanie ustaleń stanu faktycznego odbywa się z reguły poprzez przeprowadzenie dowodów osobowych oraz - o ile to jest możliwe - dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Osobowe źródła dowodowe (w tym zarówno zeznania świadków, jak i strony procesowej) muszą być skonfrontowane z istniejącą dokumentacją i dopiero uzyskanie przekonania graniczącego z pewnością co do przebiegu zatrudnienia, może pozwolić na pozytywne rozstrzygnięcie o prawie do emerytury. Ocena osobowych źródeł dowodowych musi być przy tym wolna od jakiejkolwiek dowolności, uwzględniając reguły logiki oraz zasady doświadczenia zawodowego./tak SA w (...) w wyroku z dnia 27 października 2016 r III AUa 41/16 LEX nr 2151525/

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

W orzecznictwie (por. np. wyrok z dnia 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNAPiUS 1998 nr 21, poz. 638) przyjmuje się, że nie korzysta z uprawnienia do emerytury w niższym wieku emerytalnym pracownik, który nie udowodnił, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Z rozważań zawartych w tym orzeczeniu należy wyprowadzić nadto wniosek, iż - ze względu na charakter omawianego świadczenia (wcześniejsza emerytura) - przepisy rozporządzenia należy wykładać ściśle.

Pełne zatrudnienie w warunkach szczególnych pojmowane jest jako bezwzględna cecha tego zatrudnienia jako uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego. Możliwe jest przy tym łączenie w przebiegu dniówki prac o różnym charakterze polegające na wykonywaniu nie jednego, lecz kilku rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie. W takim wypadku do czasu pracy w warunkach szczególnych zlicza się czas równolegle wykonywanych czynności tylko wtedy, gdy różne prace wszystkie łącznie lub każda z osobna odpowiadają pracom w szczególnych warunkach i wszystkie razem wykonywane są stale i w pełnym wymiarze czasu pracy./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 2 czerwca 2016 r., III AUa 1687/15, LEX nr 2062050/

Z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy. Oznacza to, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika./tak SA w Łodzi w wyroku z dnia z dnia 18 kwietnia 2016 r. ,III AUa 1636/15, LEX nr 2044356/.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków
i z przesłuchania wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji osobowej
ze spornego okresu zatrudnienia.

Z ustaleń Sądu poczynionych w sprawie wynika, że w dniu 8 kwietnia 1978 r wnioskodawca złożył podanie o zatrudnienie w (...) na stanowisku monter konstrukcji stalowych. Następnie w dniu 12 kwietnia 1978 r wnioskodawca zawarł umowę z Zespołem (...) w Ł. na stanowisku montera konstrukcji. Także w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy z datą 11 kwietnia 1978 r, przy zatrudnieniu w Zespole (...) w Ł. widnieje adnotacja „monter konstrukcji”. Były sporządzane aneksy do umowy o pracę dla wnioskodawcy na stanowisku montera konstrukcji, montażysty w dniach 31 października 1978 r, 16 maja 1979 r, 23 maja 1980 r, 23 lipca 1980 r, 23 września 1980 r. Były one podpisywane przez ubezpieczonego. W dniu 30 maja 1979 r wnioskodawca zawarł w ramach zatrudnienia umowę o pracę, na okres do dnia 30 grudnia 1979 r, której przedmiotem była budowa zaplecza na Ropociągu S. w ZSRR N., na stanowisku montażysty. Umowa następnie została przedłużona do 30 czerwca 1980 r. umowa uległa rozwiązaniu z dniem 19 lipca 1980 r. Wnioskodawca uzyskał za ten okres pracy świadectwo pracy, z którego wynikało, że w okresie od 30 maja 1979 r do 12 czerwca 1980 r zajmował stanowisko montażysty. W dniu 31 maja 1982 r ustalono wnioskodawcy stanowisko montażysty i zmieniono grupę zaszeregowania. Wnioskodawca pokwitował angaż. Dopiero w dniu 2 października 1982 r został skierowany wniosek do dyrekcji o przesunięcie wnioskodawcy ze stanowiska montażysty na stanowisko operatora koparko – spycharki z dniem 1 października 1982 r. I z dniem 1 października 1982 r wnioskodawcy powierzono stanowisko operatora.

Sąd zatem nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawcy oraz świadkom, że wnioskodawca, mimo stanowiska, montera konstrukcji, montażysty , wykonywał od początku pracę jako operator koparki czy spycharki, a rozbieżność wynikała z aktualnej sytuacji przedsiębiorstwa, które nie dysponowało innymi wolnymi etatami.

Zeznania te pozostają w sprzeczności z dokumentacją osobową wnioskodawcy nadto były częściowo niespójne.

Świadek K. M. mylił daty zatrudnienia wnioskodawcy/ 1998 rok/, podawał, że wnioskodawca miał etat robotnika/którego nie było w dokumentach/, montażysty, że taka procedura trwała do 1987 r , nie wiedział, czy w ogóle doszło do zmiany stanowiska, twierdził, że raczej nie/a doszło do takiej zmiany/, nie przypominał sobie konkretnych budów, na których miał pracować wnioskodawca, nie przypominał sobie, by wnioskodawca wyjeżdżał w tym okresie do pracy za granicą /a wyjeżdżał/.

Świadek G. podjął zatrudnienie od 1982 r, zatem nie mógł mieć wiedzy na temat pracy wnioskodawcy do tego okresu. Nadto zeznania tego świadka przeczą tezie, że nie było zatrudnieni na stanowiska kierowców, bowiem świadek zeznał, że od razu na takie stanowisko został przyjęty.

Także świadek Ż. został zatrudniony w zbliżonym okresie, co wnioskodawca i także od razu pracował na stanowisku kierowcy, a następnie operatora dźwigu. Świadek podał, że pracował razem z wnioskodawcą np. przy ul. (...), a wnioskodawca pracował na spycharce, natomiast wnioskodawca zeznał, że praca na ul. (...) miała miejsce w 1984 r, a więc już po zmianie stanowiska.

Świadek Z. zeznała, że widziała wnioskodawcę tylko przy pracy na spycharce, a później, że na ciężkim sprzęcie - nie precyzuje na jakim, nadto jeździła po różnych budowach, zatem nie miała możliwości obserwowania pracy wnioskodawcy przez 8 godzin.

Podobnie jak świadek G., który był na budowie 2 razy w miesiącu, bowiem pracował na warsztacie.

Zatem zaprezentowane osobowe źródła dowodowe nie mogły stanowić podstawy do ustalenia, że wnioskodawca od 1978 r pracował w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. O takiej pracy można mówić dopiero od dnia 1 października 1982 r gdy doszło do zmiany treści warunków umowy o pracę.

Następnie w dniu 30 października 1986 r został skierowany wniosek do dyrekcji o przesunięcie wnioskodawcy ze stanowiska operatora z koparko – spycharki B. na spycharkę z dniem 1 listopada 1986 r.

Były sporządzane aneksy do umowy:

- z dnia 1 października 1983 r, 15 października 1984 r na stanowisku operatora spycharki

- z dnia 1 października 1985 r na stanowisku operatora koparki

- z dnia 3 listopada 1986 r , 1 sierpnia 1989 r, 1 września 1989 r na stanowisku operatora

- z dnia 3 kwietnia 1989 r na stanowisku kierowcy operatora

- z dnia 26 czerwca 1989 r, 1 grudnia 1989 r, 1 lutego 1990 r, 29 stycznia 1992 r, 12 lutego 1992 r, 23 kwietnia 1992 r na stanowisku kierowcy. Na okres 25 czerwca 1987 r – 31 grudnia 1987 r wnioskodawca zawarł umowę jako kierowca autobusu na budowie w ZSRR w K.. W okresie od 15 czerwca 1987 r do 30 marca 1989 r wnioskodawca pracował na budowie (...) (ZSRR) na stanowisku kierowcy. W okresie 14 lipca 1991 r – 15 sierpnia 1991 r wnioskodawca pracował jako kierowca w M.. W dniu 31 października 1992 r wnioskodawca zawarł umowę z (...) Ł. sp z oo w Ł., do pracy na budowie w B., na stanowisku operatora – kierowcy, na czas do dnia 31 października 1993 r. Umowa została rozwiązana z dniem 28 sierpnia 1993 r .W trakcie tej budowy wnioskodawca jeździł ciągnikiem siodłowym Kamaz z naczepami.

Wnioskodawca pracował jako operator sprzętu ciężkiego – koparki i spycharki. Robił wykopy pod kanalizację, fundamenty, zasypywał rowy. Jeździł także (...), L., Z., C.. Woził cement, sprzęt, materiały, ogólnobudowlane. W ZSRR prowadził autobus (...) miejscowy. Woził pracowników na terenie budowy – trzy zmiany, wykonywał czynności obsługowe autobusu, czynności na warsztacie. Na budowie rurociągu pracował na spycharce. Zdarzała się praca w nadgodzinach.

Naprawiał pojazdy, obsługiwał je codziennie, zajmowało mu to minimum 1 godzinę dziennie.

Przy czym, zgodnie z treścią dokumentacji osobowej miało to miejsce po 1 października 1982 r.

Zatem nawet uwzględnienie tego okresu – do końca zatrudnienia, nie daje 15 letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

W ocenie Sądu wnioskodawca nie wykazał, by pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na wymienionych stanowiskach.

Należy bowiem zwrócić uwagę, że w dniu 1 października 1983 r ubezpieczony, jako operator, zawarł z pracodawcą umowę o pracę dodatkową, na mocy której powierzono pracownikowi wykonywanie wszelkich niżej wymienionych czynności dodatkowych, nie wchodzących w zakres normalnych obowiązków służbowych. Czynności dodatkowe miały być przez pracowników podejmowane i wykonywane na podstawie dyspozycji kierownictwa lub upoważnione osoby, bądź też po godzinach pracy podstawowej. Ustalono następujący zakres czynności dodatkowych, których wykonywanie może być przedmiotem dyspozycji:

- samodzielny odbiór masy towarowej z jednostek zbytu

- samodzielny za i wyładunek masy towarowej przewożonej samochodem

- nadzór nad ładunkiem

- odpowiedzialność materialna za ładunek oraz czynności spedycyjne

- załatwianie formalności dokumentacyjnych.

Wynagrodzenie za wykonywanie dodatkowo czynności ustala się w wysokości 100 zł dziennie. Gdy czynności dodatkowe będą wykonywane przez czas krótszy niż 4 godziny w danym dniu , dodatek obniża się o 50 % za każdy taki dzień.

Przypomnieć należy operatorem wnioskodawca był do 1989 roku.

Wnioskodawca początkowo zaprzeczył, że zawierał taką umowę i że w ogóle wykonywał takie czynności, następnie podał, że mógł wykonywać takie czynności dodatkowe. Po zapoznaniu się z treścią umowy zmienił wersję, wskazując, że wykonywał takie czynności, ale po godzinach pracy, żeby rozładować sobie samochód na kolejny dzień, dostosowując swoje zeznania do zeznań świadka G..

Natomiast z treści samej umowy wynika, że czynności miały być wykonywane także w trakcie podstawowego czasu pracy i to nawet do połowy wymiaru czasu pracy, gdyby ten czas był krótszy - dodatek był obniżony o połowę.

Świadek G. zeznał, że do załadunku i rozładunku była specjalna brygada, a on nie podpisywał umowy na dodatkowe czynności/w odróżnieniu od wnioskodawcy/, przy czym świadek był zatrudniony na stanowisku kierowcy, a wnioskodawca zawierał umowę jako operator.

Świadek Ż. zeznał, że wnioskodawca raczej nie wykonywał załadunków i rozładunków, ale świadek pracował z wnioskodawcą razem przez dwa lata, a potem pracowali na różnych budowach.

Świadek G. zeznał, że nie było sytuacji, żeby w ciągu 8 godzin kierowca musiał rozładowywać samochód, co pozostaje w sprzeczności z treścią umowy, a nadto świadek bywał dwa razy w miesiącu na budowie, zatem nie widział konkretnie, czym zajmował się wnioskodawca.

Nadto w dniu 12 maja 1993 r wnioskodawca uległ wypadkowi przy pracy przy kryciu dachu. Był wówczas oddelegowany do pracy na stanowisku robotnika – na okres 5 dni, co wynikało wprost z dokumentacji pracowniczej.

Nadto z ustaleń wynika, że wnioskodawca przynajmniej godzinę dziennie zajmował się drobnymi naprawami przy sprzęcie, co potwierdził sam wnioskodawca.

Reasumując, w ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie z zebranego materiału dowodowego wynika, iż wnioskodawca w spornym okresie nie wykonywał stale, a więc w sposób ciągły w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy czynności określonych w Dziale V pkt. 3 i Dziale VIII pkt. 2 wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, określającego prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy stwierdzić należy, że pomimo iż wnioskodawca spełnił pozostałe przesłanki do przyznania emerytury, a mianowicie: wieku, posiadania co najmniej 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz niebycia członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ze względu na nieprzepracowanie wymaganego ustawowo okresu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze emerytura wnioskodawcy nie przysługuje.

W konsekwencji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 Sąd Okręgowy odwołania oddalił.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy