Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2017 r. w Gdańsku

sprawy A. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury pomostowej

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VIII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 7 lipca 2016 r., sygn. akt VIII U 1050/16

oddala apelację.

SSA Bożena Grubba SSA Małgorzata Gerszewska SSA Iwona Krzeczowska – Lasoń

Sygn. akt III AUa 1600/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 marca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił A. G. prawa do emerytury pomostowej z uwagi na brak 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do żądanego świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 7 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1 zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury pomostowej od dnia 1 stycznia 2016 r. oraz w punkcie 2 stwierdził, że pozwany ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji., wskazując następujące motywy rozstrzygnięcia:

A. G., urodzony (...), w dniu 29 stycznia 2016 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę pomostową.

W toku postępowania przed ZUS ubezpieczony udowodnił 34 lata, 4 miesiące i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 14 lat, 4 miesiące i 14 dni stażu pracy w szczególnych warunkach. Poza okresami uwzględnionymi w postępowaniu administracyjnym - w okresie od 16 grudnia 1990 r. do 15 maja 1991 r. oraz od 10 czerwca 1991 r. do 22 listopada 1991 r. wnioskodawca był zatrudniony za pośrednictwem (...) sp. z o.o. u armatorów zagranicznych na stanowisku stewarda na statkach m/v: (...) i (...). W tym czasie ubezpieczony osobiście stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę jako członek załóg statków, na których był zatrudniony. Za powyższe okresy została odprowadzona za ubezpieczonego składka na ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy. Podstawę wymiaru składek stanowiło przeciętne wynagrodzenie w wysokości przewidzianej dla pracowników zatrudnionych w Polsce.

Spór w analizowanej sprawie koncentrował się na kwestii spełnienia przez ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 2009 r. warunku co najmniej 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, wynikającej z art. 4 pkt 2 w zw. z art. 49 pkt 2 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Dla oceny tej przesłanki kluczowa jest odpowiedź na pytanie, czy praca wykonywana przez ubezpieczonego w spornych okresach zatrudnienia u armatorów zagranicznych za pośrednictwem (...) sp. z o.o. w G. podlega zaliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Sąd zaznaczył, że - jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie - za sporny okres (...) sp. z o.o. w G. opłaciła za ubezpieczonego obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne., co jest o tyle istotne, że zaliczenie do okresu pracy w szczególnych warunkach okresów wykonywania za granicą u zagranicznych pracodawców prac wymienionych w wykazach stanowiących załączniki do ustawy o emeryturach pomostowych, zależy właśnie od uznania tych okresów za okresy składkowe (por. wyroki S.N.: z dnia 5 marca 2003 r. w sprawie II UK 196/02, publik. LEX nr 78191 i z dnia 1 czerwca 2010 r. w sprawie II UK 5/10, publik. LEX nr 589882).

Począwszy od listopada 1985 r., gdy jednoznacznie został uregulowany obowiązek i zasady pokrywania (refundowania) składek na ubezpieczenie społeczne w Polsce za pracowników skierowanych do pracy za granicą, okresy zatrudnienia u pracodawców zagranicznych mogą być uznane za składkowe okresy podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w Polsce na podstawie art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. d ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli zostały opłacone składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie II UK 329/09, publik. LEX nr 987730). Poczynając od dnia 1 stycznia 1985 r. obowiązywała uchwała Nr 123 Rady Ministrów z dnia 3 września 1984 r. w sprawie zasad podejmowania pracy przez obywateli polskich za granicą u pracodawców zagranicznych (M. P. z 1984 r. Nr 23, poz. 157). Uchwała w sprawie zasad podejmowania pracy razem z zarządzeniem Ministra Finansów z 27 grudnia 1984 r. w sprawie zasad ustalania wysokości i trybu przekazywania przez osobę kierowaną do pracy za granicą wpłat w walucie obcej na rzecz jednostki kierującej oraz sposobu wykorzystania tych wpłat (M. P. Nr 30, poz. 208), uzupełniając się wzajemnie, tworzyły spójną regulację, z której wypływał obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu zatrudnienia obywateli polskich skierowanych do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych.

Stosownie do treści § 6 ust. 2 uchwały w sprawie zasad podejmowania pracy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 28 listopada 1985 r., jednostka kierująca obywatela polskiego do pracy za granicą u pracodawcy zagranicznego obowiązana była przekazywać na konto Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w celu refundacji kosztów świadczeń z ubezpieczenia społecznego miesięcznie kwotę w złotych, odpowiadającą 28% średniej płacy z roku poprzedniego w gospodarce uspołecznionej, bez uwzględnienia płac w przemyśle wydobywczym. W myśl art. 26 pkt 2, obowiązującej od 31 grudnia 1989 r. do 30 listopada 1991 r., ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r. o zatrudnieniu (Dz. U. z 1989 r. Nr 75, poz. 446) zatrudnienie obywateli polskich za granicą u pracodawców zagranicznych jest realizowane na podstawie umów zawartych przez upoważnione jednostki kierujące z obywatelami polskimi, kierowanymi przez te jednostki do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych. Przepis art. 29 pkt 1 ustawy o zatrudnieniu stanowił, że jednostka kierująca, realizująca zatrudnienie na podstawie umów, o których mowa w art. 26 pkt 2, jest obowiązana przekazywać na konto Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składkę na ubezpieczenie społeczne za każdą osobę skierowaną do pracy za granicą, wymierzoną od przeciętnego wynagrodzenia w wysokości przewidzianej dla pracowników zatrudnionych w Polsce.

Tym samym zasadne jest przyjęcie, że w spornym okresie (...) sp. z o.o. w G., jako jednostka kierująca opłacała składki na konto pozwanego w wysokości wskazanej w powołanych wyżej przepisach.

Mając powyższe na uwadze Sąd stanął na stanowisku, że sporny okres zatrudnienia ubezpieczonego za pośrednictwem (...) sp. z o.o. u pracodawców zagranicznych jest okresem składkowym, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. d ustawy emerytalnej.

Jednocześnie Sąd zaznaczył, że do wymaganego przez art. 4 pkt 2 w zw. z art. 49 pkt 2 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych na dzień wejścia tej ustawy w życie, tj. na dzień 1 stycznia 2009 r. co najmniej 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych podlegają zaliczeniu te okresy wykonywania prac w szczególnych warunkach za granicą u pracodawców zagranicznych, które stanowią okresy składkowe w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 lub art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. d ustawy emerytalnej, co ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Po doliczeniu do okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uznanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy za granicą u pracodawcy zagranicznego za pośrednictwem (...) sp. z o.o. w G., łączny okres pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, na dzień 1 stycznia 2009 r. przekracza wymagane 15 lat. A skoro tak, to uprawnionym jest wniosek, że ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia prawa do emerytury pomostowej.

W konkluzji, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., przy uwzględnieniu powołanych wyżej przepisów orzekł, jak w punkcie wyroku.

W punkcie 2 wyroku, Sąd, na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS stwierdził, że pozwany ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponował pełną dokumentacją umożliwiającą mu wydanie prawidłowej decyzji. Ze stanowiska organu rentowego wynikało, że nie kwestionował on okoliczności faktycznych niniejszej sprawy, a jedynie prezentował odmienną, błędną ocenę prawną pracy powoda.

Apelację od wyroku wywiódł Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zaskarżając go w całości i zarzucając mu obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 49 w zw. z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych poprzez przyjęcie, że ubezpieczony spełnia wszystkie warunki do przyznania mu prawa do emerytury pomostowej oraz art. 118 ust. la ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez stwierdzenie odpowiedzialności pozwanego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, a także prawa procesowego, tj. art. 233 §1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, skutkujące dokonaniem błędnej oceny materiału dowodowego polegające na uznaniu, iż zaświadczenie wystawione przez archiwum, z którym podmiot kierujący ubezpieczonego do pracy za granicą zawarł stosowną umowę o przechowywanie dokumentacji pracowniczej jest dokumentem wystarczającym do uznania, iż wnioskodawca świadczył pracę w szczególnych warunkach.

Wskazując na powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, względnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, że (...) Agencja (...) nie jest pracodawcą, a jedynie jednostką pośredniczącą w zawieraniu kontraktów z armatorami zagranicznymi. A. G. nie łączył z (...) stosunek pracy. A skoro tak, to firma ta nie jest płatnikiem składek, o którym mowa w przepisach art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, dlatego też nie jest uprawniona do wystawiania zaświadczeń dotyczących wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak jest zatem możliwości uwzględnienia do okresów pracy w szczególnych warunkach, okresów pracy polskiego członka załogi statku morskiego u armatora zagranicznego, do którego został skierowany przez zakład nie będący jego pracodawcą.

Dodatkowo skarżący zaznaczył, że opłacanie składek przez agencje pośrednictwa pracy od wynagrodzeń, osiąganych z tytułu pracy za granicą pozwala na przyjęcie tych okresów, jako składkowych do ustalania prawa i wysokości emerytury pomostowej na podstawie przepisu art. 4 pkt 4 ustawy o emeryturach pomostowych, co w niniejszej sprawie ZUS uczynił. Odrębną jednak kwestią jest kwalifikacja pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę ze względu na szczególne warunki pracy. Ta szczególna kwalifikacja nie obejmuje osób skierowanych do pracy za granicą za pośrednictwem agencji pracy lecz tylko oddelegowanie w ramach potrzeb pracodawcy polskiego. W ocenie organu rentowego nie należy tracić z punktu widzenia również tego, że wcześniejsze przejście na emeryturę, w tym na emeryturę pomostową wiąże się z przywilejem, którego uzyskanie ustawodawca obwarował szczególnymi warunkami. Brak jest w tym kontekście podstaw, w ocenie organu rentowego, do stosowania wykładni rozszerzającej pojęć zdefiniowanych przez ustawodawcę.

Nie sposób również - zdaniem pozwanego - zgodzić się z przypisaniem organowi rentowemu odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. A. G. na etapie postępowania przed organem rentowym przedstawił jedynie zaświadczenie z dnia 4 listopada 2015 r. poświadczające wykonywanie pracy w szczególnych warunkach, przy czym nie zostało ono wystawione przez pracodawcę lecz przez archiwum, z którym podmiot kierujący ubezpieczonego do pracy za granicą zawarł stosowną umowę na przechowywanie dokumentacji pracowniczej, a więc przez podmiot, który nie został upoważniony do wystawiania tego typu zaświadczeń. A zatem, błędem jest przypisywanie pozwanemu odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, w oparciu o dokument, który z uwagi na przepisy prawa nie mógł stanowić dla ZUS podstawy do zaliczenia wnioskodawcy okresów pracy od 16 grudnia 1990 r. do 15 maja 1991 r. oraz od 10 czerwca 1991 r. do 22 listopada 1991 r. do stażu w szczególnych warunkach.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie. Nie zawiera bowiem zarzutów skutkujących koniecznością zmiany bądź uchylenia zaskarżonego wyroku.

Warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej normuje art. 4 oraz art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.). Przepis art. 4 ustawy nie ma bezpośredniego w sprawie zastosowania, a to wobec niespornego faktu, iż ubezpieczony po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust 1 i 3 ustawy. Przepis art. 49 ustawy ma natomiast charakter przepisu dostosowawczego i jego zadaniem jest umożliwienie przejścia na emeryturę pomostową osobom, które po dniu wejścia w życie ustawy nie spełniły warunku wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze określonej w wykazach 1 i 2. W dniu wejścia w życie spełniły jednak wszystkie pozostałe warunki.

Niesporne jest, iż ubezpieczony wypełnił warunki określone przepisem art. 49 pkt 1, art. 4 pkt 1,3-5, 7 ustawy. Przedmiotem sporu było wyłącznie spełnienie przez niego przesłanki wymaganego dla uzyskania prawa do emerytury pomostowej 15-letniego stażu pracy
w warunkach szczególnych na dzień wejścia w życie ustawy, czyli na dzień 1 stycznia 2009 r.

W powyższym zakresie Sąd I Instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w zakresie zaoferowanym przez strony, dokonał właściwych ustaleń stanu faktycznego w zakresie elementów istotnych dla rozstrzygnięcia oraz prawidłowo ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy. W konsekwencji, Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, co oznacza,
że zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS
z 1999 r., z. 24, poz. 776).

Uzupełniając jedynie rozważania Sądu I instancji, Sąd Apelacyjny podkreśla, że w myśl art. 6 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, stosowanego z mocy art. 28 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych (art. 117 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia. Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed 15 listopada 1991 r. okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (bądź okresy, za które nie było obowiązku opłacania składek) obywateli polskich za granicą - u innych pracodawców zagranicznych, jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce. Od 1 grudnia 1991 r. okres zatrudnienia obywateli polskich za granicą na podstawie umów zawartych przez upoważnione jednostki kierujące z obywatelami polskimi, kierowanymi przez te jednostki do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, jest traktowany jako okres zatrudnienia w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych oraz w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, o ubezpieczeniu społecznym i rodzinnym oraz świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej (art. 44 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu, Dz.U.1991.106.457).

Zgodnie z poglądem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2010 r. (II UK 328/2009, Lex Polonica nr 2444470) oraz z dnia 1 czerwca 2010 roku (II UK 5/2010, Lex nr 589882), okresy wykonywania pracy za granicą w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na podstawie umów o pracę zawartych bezpośrednio z pracodawcami zagranicznymi mogą być uznane za okresy zatrudnienia w rozumieniu art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy o emeryturach i rentach, pod warunkiem opłacenia składek w Polsce również ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art. 6 ust. 1 i 2 tej ustawy w związku z art. 7 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), chyba że na podstawie umów o zatrudnieniu lub umów międzynarodowych pracownik został objęty ubezpieczeniem w trybie i na zasadach obowiązujących w państwie zatrudnienia lub określonych w umowach międzynarodowych (np. obowiązkiem podlegania ubezpieczeniu właściwemu dla pracowników pracodawcy zagranicznego w jego siedzibie za granicą lub w innym miejscu prowadzenia przezeń działalności). Stanowi to kontynuację linii orzeczniczej, że okresy zatrudnienia obywateli polskich za granicą wliczane są do okresów ubezpieczenia społecznego w Polsce pod warunkiem opłacenia składki w polskim organie ubezpieczeń społecznych, chyba że ustawa lub ratyfikowana umowa międzynarodowa stanowi inaczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 2001 r., II UKN 500/2000, OSNP 2003/10, poz. 258), oraz że do okresu pracy w szczególnych warunkach wlicza się okresy wykonywania za granicą u zagranicznych pracodawców prac wymienionych w wykazach stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego, jeżeli są one uznane za okresy składkowe (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2003 r., II UK 196/2002, OSNP 2004/8, poz. 144).

Wnioskodawca przedłożył zaświadczenie z dnia 4 listopada 2015 r. wydane przez Archiwum, z którym podmiot kierujący wnioskodawcę do pracy za granicą zawarł umowę na przechowywanie dokumentacji pracowniczej, z którego wynika, że w okresie od 16 grudnia 1990 r. do 15 maja 1991 r. oraz od 10 czerwca 1991 r. do 22 listopada 1991 r. będąc zatrudnionym u zagranicznych armatorów za pośrednictwem (...) Sp. z o.o. (poprzednio (...) w G.), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach na statkach morskich, w żegludze międzynarodowej, jako pracownik (steward) wpisany na listę załogi tych statków.

Podkreślenia wymaga, że zaświadczenie o okresach pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o którym mowa w art. 51 ustawy o emeryturach pomostowych, w postępowaniu sądowym traktować należy, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09, LEX nr 518067). Przy niespornym okresie zatrudnienia, okres pracy w szczególnych warunkach może być udowodniony w każdy sposób. Dowodem może być m.in. zaświadczenie wystawione przez pośrednika, albowiem bezsprzecznie obrazuje ono przebieg zatrudnienia ubezpieczonego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego bez znaczenia dla oceny prawa wnioskodawcy do emerytury pomostowej pozostaje okoliczność, że podmiotu wystawiającego przedmiotowe zaświadczenie nie można uznać za podmiot uprawniony do wystawienia zaświadczenia, o jakim mowa
w art. 51 ustawy o emeryturach pomostowych ani za płatnika składek, o którym mowa
w art. 2 tejże ustawy, jak również że wnioskodawcę z (...) Spółką z o.o. nie łączył stosunek pracy. Przedmiotowe zaświadczenie służy jednostce organizacyjnej ZUS do ustalenia faktów ubezpieczeniowych – okresów pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przypadających przed dniem 1 stycznia 2009 r. Takie zaświadczenie stanowi jedynie domniemanie i podstawę do przyjęcia, że okres pracy w nim podany jest okresem pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Dla samego zaś uzyskania uprawnienia do emerytury pomostowej istotne znaczenie ma fakt wykazania pracy w warunkach szczególnych, a nie to, czy zaświadczenie o pracy w takich warunkach wystawił płatnik składek będący pracodawcą w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz.1656 ze zm.). W ocenie Sądu Apelacyjnego w przypadku pracowników kierowanych do pracy za granicą, rolę właściwego i wystarczającego dowodu wykazującego okoliczność zatrudnienia w warunkach szczególnych spełniają odpowiednie zaświadczenia wydawane przez jednostki kierujące do pracy u zagranicznych armatorów (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 2014 r., II UK 465/13).

Sąd Apelacyjny zwraca w tym miejscu uwagę na wewnętrzną niespójność w stanowisku organu rentowego, który z jednej strony kwestionuje uznanie okresów zatrudnienia ubezpieczonego za granicą za równorzędne z okresami zatrudnienia w Polsce pod względem możliwości korzystania z uprawnień przewidzianych w przepisach ustawy o emeryturach pomostowych, a z drugiej strony, jak wynika z treści karty przebiegu zatrudnienia, zaliczył te okresy do ogólnego stażu pracy, jako okresy składkowe.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, ubezpieczony bezsprzecznie wykonywał w spornych okresach pracę na stanowisku stewarda, a zatem świadczył pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w poz. 23 „Prace na statkach żeglugi morskiej” wykazu prac w szczególnych warunkach, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. Pracę tę uznać należy za pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych. Za okres wykonywania tejże pracy zostały odprowadzone przez jednostkę kierującą w kraju, zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami, składki na zaopatrzenie emerytalne ubezpieczonego, co nie było w toku procesu kwestionowane. Oczywistym jest również, z uwagi na specyfikę pracy na morzu, że skarżący wykonywał ją stale i w ramach pełnego etatu (odizolowane miejsce pracy, a zarazem miejsce pobytu), w miejscu wskazanym przez pracodawcę ( nie ma przy tym znaczenia, że był to pracodawca zagraniczny ), pod jego kierownictwem i na jego rzecz ramach podporządkowania pracowniczego. Zatrudnianie marynarzy na statkach morskich, na co wielokrotnie zwracał Sąd Najwyższy w swych orzeczeniach, polega wszak na wykonywaniu pracy szczególnie podporządkowanej i że z uwagi na ten szczególny charakter zatrudnienie „w warunkach innych aniżeli przewidziane w art. 22 § 1 k.p. w ogóle nie wchodzi w rachubę” ( vide przywołany już wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r., czy tez wyrok Sądu Najwyższego II UK 196/15 z dnia 19 kwietnia 2016 r. ). Ubezpieczony zatem spełnił przesłankę posiadania na dzień wejścia w życie ustawy 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Po doliczeniu do wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze zaliczonego już przez pozwanego, spornych okresów zatrudnienia wnioskodawcy u pracodawców zagranicznych, łączny okres pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, na dzień 1 stycznia 2009 r. przekracza bowiem wymagany ustawowo okres 15 lat.

Mając na uwadze powyższe uznać należało, iż Sąd I instancji prawidłowo stwierdził, że sporne okresy zatrudnienia ubezpieczonego za granicą u pracodawców zagranicznych za pośrednictwem podmiotów kierujących, stanowią okresy składkowe, za które były odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne w Polsce, a zatem podlegają one zaliczeniu na poczet zarówno ogólnego stażu pracy, jak i stażu pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony zatem spełnił przesłankę posiadania na dzień wejścia w życie ustawy 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych, w konsekwencji czego wyrok Sądu Okręgowego, uznający odwołanie ubezpieczonego za uprawnione, uznać należało za trafny.

Jednocześnie Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że pozwany ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, albowiem - jak wynika ze znajdującej się w aktach dokumentacji - organ rentowy miał możliwość wydania prawidłowej decyzji, znane mu były bowiem dowody przemawiające za uznaniem spornego okresu zatrudnienia wnioskodawcy za okres pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych, a błędna decyzja była wyłącznie wynikiem nieprawidłowej interpretacji przedłożonego przez ubezpieczonego zaświadczenia z dnia 4 listopada 2015 r., którego treść - co podkreślono powyżej - nie budziła żadnych wątpliwości i z całą pewnością mogła stanowić samodzielną podstawę do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia.

Wobec powyższego, podzielając stanowisko Sądu I instancji i uznając apelację pozwanego za bezprzedmiotową, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Bożena Grubba SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń