Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Gawlik

Protokolant: Hanna Świątek

po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2017 roku w Rybniku

sprawy z powództwa Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W.

przeciwko A. B.

o zapłatę

1)  oddala powództwo;

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.217 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt II C 376/16

UZASADNIENIE

Powód Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W. w dniu 4 lipca 2016 r. złożył do Sądu Okręgowego w Gliwicach pozew o zapłatę żądając zasądzenia w postępowaniu upominawczym od pozwanego A. B. kwoty 100.304,99 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu oraz zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 5.016 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu w postępowaniu upominawczym.

W uzasadnieniu powód podał, że dochodzona przez niego wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwanego z tytułu umowy bankowej nr (...) z dnia 17 maja 2007 r. zawartej pomiędzy pozwanym a Bankiem (...) S.A., na podstawie której strona pozwana otrzymała określoną w umowie kwotę pieniężną, a jednocześnie zobowiązała się do jej zwrotu na warunkach precyzyjnie określonych w tejże umowie. Strona pozwana pomimo upływu wyznaczonego terminu nie dokonała zapłaty, wobec czego w dniu 26 listopada 2014 r. Bank (...) S.A. zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności, cedując na jego rzecz całość praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej przez stronę pozwaną z wierzycielem pierwotnym. Dodał, iż zadłużenie strony pozwanej stanowiące wartość przedmiotu sporu wynosi obecnie 100.304,99 zł, w tym należność główna w wysokości 45.577,78 zł oraz skapitalizowane odsetki w wysokości 54.727,21 zł, na które składają się przejęte w drodze cesji wierzytelności odsetki wierzyciela pierwotnego naliczane zgodnie z postanowieniami umowy odpowiednio od niezapłaconej kwoty należności głównej wynikającej z umowy oraz odsetki ustawowe naliczane przez niego.

W dniu 12 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach przekazał sprawę do tutejszego Sądu.

Pozwany A. B. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu podał, że nie zostało wykazane umocowanie pełnomocnika do wniesienia powództwa. Podniósł również, iż powód nie wykazał zasadności swojego roszczenia, nie przedstawił wystarczających dowodów na fakt, iż nabył od pożyczkodawcy wierzytelności z tytuły pożyczki. Nadto, z treści dowodów oferowanych przez powoda nie wynika, kiedy wierzytelność z tytułu pożyczki stała się wymagalna, jakie były terminy płatności poszczególnych rat, ani czy i kiedy dokonano wypowiedzenia umowy, co nie pozwala na weryfikację wysokości żądnych przez powoda skapitalizowanych odsetek. Zarzucił także możliwość doliczenia odsetek do przedmiotu sporu wskazując, iż pożyczkodawca po dacie wypowiedzenia umowy uprawniony byłby jedynie do żądania odsetek ustawowych a nie umownych. Dodał, iż stawka odsetek wskazana przez powoda po dacie 7 marca 2013 r. przekracza wysokość odsetek maksymalnych. Podniósł również zarzut przedawnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 maja 2007 r. pozwany A. B. oraz M. B. (1) zawarli z poprzednikiem prawnym powoda Bankiem (...) S.A. w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) na dowolny cel konsumpcyjny. Przedmiotem umowy była pożyczka w kwocie 60.000 zł. Zgodnie z zapisami powyższej umowy pozwany zobowiązał się do spłaty kredytu w 60 ratach płatnych w okresach miesięcznych. Rata miesięczna wynosiła 1.459 zł, termin spłaty pierwszej rat wyznaczono na dzień 16 czerwca 2007 r., a termin spłaty ostatniej raty na dzień 16 maja 2012 r. Oprocentowanie rzeczywiste pożyczki w skali roku wynosiło 17,22 %. Zgodnie z § 5 pkt 11 a Regulaminu (...) stanowiącego załącznik do Umowy (...), Bank miał prawo do wypowiedzenia umowy w przypadku niespłacenia przez pożyczkobiorcę w terminach wynikających z umowy pożyczki pełnych rat pożyczki za dwa okresy płatności, o ile Bank wyznaczy dodatkowy termin do spłaty zaległości wynoszący co najmniej 7 dni od daty otrzymania przez pożyczkobiorcę wezwania do zapłaty pod rygorem wypowiedzenia umowy i w tym terminie pożyczkobiorca nie spłaci zaległości.

W związku z niedotrzymaniem przez pozwanych terminów płatności Bank (...) S.A. w W. wypowiedział umowę kredytu. W dniu 8 czerwca 2010 r. Bank wystawił przeciwko A. B. i M. B. (2) Tytuł Egzekucyjny, który stwierdzał, iż mają zapłacić solidarnie na jego rzecz:

⚫

kwotę 45.577,78 zł z tytułu niespłaconej pożyczki wraz z odsetkami umownymi ustalonymi w Regulaminie dla (...) w wysokości 19,14 % rocznie od kwoty 46.677,78 zł liczonymi za okres od dnia 15 czerwca 2009 r. do dnia 4 października 2009 r., oraz w wysokości 19,14 % rocznie od kwoty 45.577,78 zł liczonymi za okres od dnia 5 października 2009 r. do dnia faktycznej zapłaty,

⚫

kwotę 3.759,85 zł tytułem odsetek umownych za faktyczne opóźnienie w spłacie rat pożyczki liczonych zgodnie z warunkami Regulaminu dla (...) w wysokości 19,14 % w skali roku od udzielonej pożyczki liczonych łącznie za okres od dnia 17 maja 2007 r. do dnia 14 czerwca 2009 r. wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości 13,00 % rocznie od kwoty 3.759,85 zł liczonymi dziennie od dnia wystawienia niniejszego bankowego tytułu egzekucyjnego do dnia faktycznej zapłaty,

⚫

kwoty 99 zł tytułem opłat manipulacyjnych za czynności windykacyjne związanych z opóźnieniem w spłacie pożyczki oraz opłat manipulacyjnych za obsługę pożyczki naliczonych zgodnie z warunkami Regulaminu (...) wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości 13,00 % rocznie od kwoty 99 zł liczonymi dziennie od dnia wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego do dnia faktycznej zapłaty.

Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim postanowieniem z dnia 30 lipca 2010 r. (sygn. akt I Co 2431/10) nadał klauzulę wykonalności powyższemu B. Tytułowi Egzekucyjnemu.

Bank (...) S.A. w W. wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko A. B. i M. B. (1), które prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Wodzisławiu Śląskim A. T. (sygn. akt Km 237/13). Egzekucja prowadzona przez Bank okazała się bezskuteczna i postanowieniem z dnia 31 grudnia 2013 r. Komornik sądowy na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. umorzył postępowanie egzekucyjne.

W dniu 26 listopada 2014 r. doszło do umowy cesji wierzytelności pomiędzy Bankiem (...) S.A. w W. a powodem Prokurą Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym we W., na podstawie której Bank zbył wierzytelność wynikającą z tytułu umowę pożyczki gotówkowej nr (...).

dowód: umowa pożyczki gotówkowej z dnia 17 maja 2007 r. wraz z załącznikami k. 31-34, B. Tytuł Egzekucyjny z dnia 8 czerwca 2010 r. k. 35, postanowienie Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim z dnia 30 lipca 2010 r. sygn. akt I Co 2431/10 k. 36, postanowienie komornika sądowego o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z dnia 31 grudnia 2013 r. k. 37-38, wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej nr S/1/35/P. (...) z dnia 20 czerwca 2016 r. k. 7, umowa sprzedaży wierzytelności zawarta dnia 26 listopada 2014 r. wraz z załącznikiem k. 8-13, wezwanie do zapłaty z dnia 28 stycznia 2016 r. k. 14-15, informacja o zakupie wierzytelności k. 39

Powyższe okoliczności faktyczne Sąd ustalił w oparciu o wskazane wyżej dowody z dokumentów, w szczególności dokumentów urzędowych, które w ocenie Sądu były w pełni wiarygodne.

Miał Sąd przy tym na uwadze, że w wyroku z dnia 11 lipca 2011r. w sprawie sygn. akt P 1/10 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż art. 194 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych w części, w jakiej nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 zdanie pierwsze i art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (OTK - A 2011/6/53, Dz. U. z 2011/152/900). Zatem wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego stanowi jedynie dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód wyłącznie tego, iż osoba która go podpisała złożyła zawarte w dokumencie oświadczenie. Obowiązujący przepis art. 194 ust. 2 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych wprost już przy tym pozbawia wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego mocy prawnej dokumentów urzędowych w postępowaniu cywilnym (Dz.U.2016.1896). Dane ujmowane w księgach rachunkowych funduszu i w wyciągu z tych ksiąg mogą stanowić dowód jedynie tego, że określona kwota wierzytelności jest wpisana w księgach rachunkowych względem określonego dłużnika na podstawie opisanego w tych księgach zdarzenia, na przykład cesji wierzytelności. Dokumenty te potwierdzają więc sam fakt zdarzenia w postaci cesji wierzytelności, ale nie stanowią one dowodu na skuteczność dokonanej cesji wierzytelności, a tym bardziej istnienia i wysokości nabytej wierzytelności. Wskazane okoliczności, w razie ich kwestionowania przez stronę przeciwną, powinien wykazać zgodnie z art. 6 k.c. odpowiednimi dowodami fundusz (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 r., V CSK 329/12, Lex 1375500).

Pozwany wnosząc o oddalenie powództwa podniósł m.in., że powództwo jest bezzasadne jako niewykazane, przy czym z uzasadnienia jego stanowiska wynika, że nie kwestionuje faktu dokonania cesji a jedynie wysokość wierzytelności. Skoro jednak w oparciu o pozostałe zgromadzone dowody z dokumentów uwzględniony został zarzut pozwanego co do przedawnienia roszczenia to Sąd nie badał wysokości dochodzonej wierzytelności.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Bezspornym w sprawie było, że w dniu 17 maja 2007 r. pomiędzy Bankiem (...) S.A. a A. B. jako pożyczkobiorcą została zawarta umowa pożyczki gotówkowej, na podstawie której pożyczkobiorcy została udzielona pożyczka w kwocie 60.000 zł. Powyższa pożyczka miała zostać spłacona w 60 ratach miesięcznych począwszy od dnia 16 czerwca 2007 r.

Pozwany wnosząc o oddalenie powództwa w pierwszej kolejności podniósł zarzut przedawnienia.

Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Roszczenia banku o spłatę kredytu przedawniają się z upływem trzech lat. Jeżeli bowiem przepis szczególny nie stanowi inaczej, to termin przedawnienia roszczeń związanych z działalnością gospodarczą - a takich dotyczy roszczenie banku z tytułu kredytu - wynosi 3 lata (art. 118 k.c.).

Bieg terminu przedawnienia liczy się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Datą początkową dla określenia przedawnienia poszczególnych rat są terminy ich spłaty określone w umowie kredytowej. Jeżeli jednak doszło do wypowiedzenia kredytu to raty dotychczas niewymagalne stały się wymagalne wraz z terminem wypowiedzenia. Od tego dnia trzeba do nich liczyć trzyletni termin przedawnienia.

Skoro w dniu 8 czerwca 2010 r. Bank wydał B. Tytuł Egzekucyjny nr (...), tym samym wypowiedzenie kredytu musiało nastąpić wcześniej (data nieznana), więc roszczenie banku uległoby przedawnieniu najpóźniej w czerwcu 2013 r. (w zależności od momentu doręczenia pozwanemu pisma wypowiadającego umowę i upływu okresu wypowiedzenia).

Art. 123 § 1 pkt 1 k.c. stanowi, że bieg terminu przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Powołany przepis nie określa przesłanek, jakim powinna odpowiadać czynność aby mogła skutecznie przerwać bieg terminu przedawnienia. Nie ulega jednak wątpliwości, że chodzi o czynność przedsięwziętą bezpośrednio we wskazanym w przepisie celu przez strony stosunku prawnego, leżącego u podstaw przedawniającego się roszczenia. Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy identyczność wierzytelności; niezbędna jest identyczność osób, na rzecz których lub przeciwko którym dana czynność, obiektywnie zdatna do przerwania przedawnienia, została dokonana.

Zgodnie z jednolitym stanowiskiem Sądu Najwyższego zarówno złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bakowemu tytułowi egzekucyjnemu, jak i wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie takiego tytułu wykonawczego, przerywa na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. bieg przedawnienia jako czynność przedsięwzięta bezpośrednio w celu egzekwowania roszczeń (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, OSNC z 2005 r. Nr 4, poz. 58, wyroki 23 listopada 2011 r., IV CSK 156/11, OSNC - ZD z 2013 r. Nr 1, poz. 7, z dnia 12 stycznia 2012 r., II CSK 203/11, OSP z 2014 r. Nr 6, poz. 60, z dnia 17 grudnia 2004 r., II CK 276/04, z dnia 22 stycznia 2008 r., V CSK 386/07, z dnia 21 maja 2010 r., II CSK 614/09, z dnia 4 października 2012 r., I CSK 90/12). Rozpoczęcie na nowo biegu przedawnienia następuje bądź z chwilą prawomocnego zakończenia postępowania klauzulowego, bądź z chwilą zakończenia postępowania egzekucyjnego, w tym jego umorzenia (art. 826 k.p.c.) a wyjątek stanowi umorzenie na podstawie art. 823 lub 825 pkt 1 k.p.c. albo zwrot wniosku, które niweczą materialnoprawne skutki przerwy przedawnienia (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14, OSNC z 2015 r. Nr 12, poz. 137, wyroki z dnia 10 października 2003 r., II CK 113/02, OSP z 2004 r. Nr 11, poz. 141, z dnia 23 stycznia 2007 r., V CSK 386/07, z dnia 14 kwietnia 2011 r., IV CSK 439/11, z dnia 19 listopada 2014 r., II CSK 196/14). Umorzenie postępowania z urzędu z przyczyny bezskuteczności egzekucji na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. powoduje, że bieg przedawnienia roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym rozpoczyna się na nowo.

W razie cesji wierzytelności na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, wszystkie właściwości, przywileje i braki, a więc ustawodawca zakłada identyczność wierzytelności cesjonariusza z wierzytelnością cedenta (art. 509 § 2 k.c.). Co do zasady nabywca wstępuje w sytuację prawną cedenta, w tym również w zakresie przedawnienia, zbycie wierzytelności jest bowiem irrelewantne dla jego biegu.

W przypadku wierzytelności objętej bankowym tytułem wykonawczym sytuacja prawna cesjonariusza kształtuje się jednak odmiennie od sytuacji prawnej nabywcy wierzytelności objętej innym tytułem wykonawczym. Uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności; nadanie klauzuli na rzecz cesjonariusza nie będącego bankiem nie było dopuszczalne (uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC z 2005 r. Nr 6, poz. 98, z dnia 22 lutego 2006 r., III CZP 129/05, OSNC z 2007 r. Nr 1, poz. 4, z dnia 19 lutego 2015 r., III CZP 103/14). Cesjonariusz nie mógł kontynuować egzekucji wszczętej przez bank, bo w postępowaniu egzekucyjnym nie ma zastosowania art. 192 pkt 3 k.p.c., a więc fundusz sekurytyzacyjny, który nie mógł się powołać na bankowy tytuł egzekucyjny, przejście uprawnień i uzyskać klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 § 1 k.p.c., musiał ustalić istnienie roszczenia w drodze procesu sądowego, uzyskać nowy tytuł wykonawczy i dopiero na jego podstawie egzekwować roszczenie.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 r., sygn. akt II CSK 196/14 zajął stanowisko, że przerwanie biegu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. następuje co do zasady tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione, a więc skutek przerwania zachodzi tylko w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela.

Wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje zatem skutek przerwy wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności. Nie jest więc wystarczająca tożsamość wierzytelności lecz konieczna jest również identyczność osób, na rzecz których czynność ta została dokonana. Skutki prawne postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie bankowego tytułu wykonawczego związane są więc tylko z podmiotami w nim uczestniczącymi na podstawie tego tytułu w granicach podmiotowych i przedmiotowych ukształtowanych treścią klauzuli wykonalności.

Nie może umknąć uwadze Sądu , że przerwa biegu przedawnienia została spowodowana czynnością banku zmierzającą do egzekwowania roszczenia, podczas gdy nabywcy nie będącemu bankiem miałaby służyć do jego dochodzenia. Nabywca wierzytelności nie będący bankiem nabywa wierzytelność w swej treści i przedmiocie tożsamą z wierzytelnością zbywającego banku ale nie wchodzi w sytuację prawną zbywcy wywołaną przerwą biegu przedawnienia i rozpoczęciem biegu na nowo. Czynność wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank wywołuje materialnoprawny skutek przerwy biegu przedawnienia jedynie w stosunku do wierzyciela objętego bankowym tytułem wykonawczym, natomiast nabywca wierzytelności nie będący bankiem, nawet jeżeli nabycie nastąpiło po umorzeniu postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 k.p.c. i rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia w stosunku do banku na nowo, nie może się powołać na przerwę biegu przedawnienia wywołaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego przez pierwotnego wierzyciela będącego bankiem. Wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane za wyjątkiem następstwa prawnego po stronie wierzyciela innego banku, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego jako czynności wierzyciela - banku prowadzącej do przerwy biegu przedawnienia dotyczą wyłącznie tego wierzyciela i nie dotyczą nabywcy nie będącego bankiem (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r. sygn. akt III CZP 29/16). Podsumowując, powód zawierając w dniu 26 listopada 2014 r. umowę przelew, nabył wierzytelność przedawnioną.

Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając od powoda jako strony przegrywającej proces na rzecz pozwanego na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.