Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 lipca 2014 roku - nr (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych
II Oddział w Ł. stwierdził, że M. Ł. (1) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega od dnia 1 grudnia 2010 roku obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu ani dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że w wyniku przeprowadzonego postępowania kontrolnego ustalono, że wnioskodawczyni nie prowadziła faktycznie działalności gospodarczej. Organ rentowy podniósł, że z dokumentów zaewidencjonowanych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS stwierdzono, że wnioskodawczyni w okresie od dnia 27 sierpnia 2007 roku do dnia 31 grudnia 2008 roku prowadziła działalność gospodarczą, którą następnie zawiesiła od dnia 1 stycznia 2009 roku. Działalność została wznowiona od dnia 1 grudnia 2010 roku, jednakże dopiero od dnia 14 stycznia 2011 roku M. Ł. (1) dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Natomiast już od dnia 29 grudnia 2010 roku złożyła roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego. Ponadto ustalono, że mimo zadeklarowanej podstawy wymiaru składek w wysokości – 7.000 zł, wnioskodawczyni nie wykazywała w Urzędzie Skarbowym żadnych dochodów z prowadzonej działalności. W ocenie ZUS nie ma dowodów na prowadzenie działalności przez wnioskodawczynię, jedyną osobą, która potwierdza tę okoliczność, jest jej mąż. Wnioskodawczyni miała świadczyć usługi transportowe, ale w dokumentach księgowych brak jest jakichkolwiek zapisów na ten temat. Wnioskodawczyni podniosła, że wykonywała zlecenie podwykonawstwa na rzecz firmy (...) W. Ł. – swojego męża. Rozwoziła i doręczała telefony do indywidualnych klientów, za co otrzymała od męża wynagrodzenie za grudzień 2010 roku w wysokości 7.000 zł.
W dniu 22 lutego 2011 roku M. Ł. (1) złożyła oświadczenie, że do celów zarobkowych w swojej firmie używała samochodu amortyzującego się w firmie (...) swojego męża – S. (...) własność leasingu. W książce przychodów i rozchodów w miesiącu grudniu 2010 roku brak jest jednak zarejestrowanych zdarzeń na tę okoliczność, nie wykazano żadnych kosztów poniesionych w związku z użytkowanie auta firmy zewnętrznej na zasadzie podnajmu, ani zakupu paliwa do realizacji działalności gospodarczej. Organ rentowy podniósł także, że wnioskodawczyni wyjaśniała, że nie mogła dalej kontynuować działalności, gdyż na wskutek nagłego wypadku w dniu 29 grudnia 2010 roku przeszła operację w dniu 5 stycznia 2011 roku. W karcie informacyjnej z pobytu ww. na oddziale ortopedycznym w rozpoznaniu wskazano natomiast uszkodzenie ścięgna piętowego lewego – jako zestarzałe. Zdaniem ZUS powyższe okoliczności dowodzą, że podjęte czynności przez M. Ł. (1) miały jedynie stwarzać pozór prowadzenia działalności gospodarczej i prowadzić tylko do uzyskania podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu, co jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego i nie może podlegać ochronie ubezpieczeniowej.

/decyzja - 3 - 5 verte akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji w dniu 25 sierpnia 2014 roku wniosła M. Ł. (1), podnosząc że nie zgadza się z ustaleniami organu rentowego. Wskazała, że wykonywała zlecenia podwykonawstwa na rzecz firmy (...) - swojego męża. Rozwoziła i doręczała telefony komórkowe do swoich klientów. Używała do tego samochodu wykorzystywanego w ramach leasingu w działalności gospodarczej jej męża, w związku z czym nie obciążały jej koszty użytkowania pojazdu. Brak dochodów wynikać miał natomiast z choroby męża i jego niezdolności do wykonywania pracy. W grudniu 2010 roku miała natomiast dostarczać klientom liczne przesyłki.

/odwołanie od decyzji - k. 2 - 4/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 2 - 4/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie i wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w wysokości 150 % stawki podstawowej, oświadczając, że koszty te nie zostały opłacone ani w części, ani w całości. Pełnomocnik ZUS wniósł
o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/ stanowiska stron - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:01:13 - 00:02:36; 00:29:10 - 00:36:04 - płyta - k. 216/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni M. Ł. (1) w dniu 29 listopada 2010 roku zarejestrowała działalność gospodarczą pod nazwą Firma (...). Działalność miała zostać rozpoczęta w dniu 1 grudnia 2010 roku. Jako przedmiot działalności wskazany został transport drogowy towarów.

/ wydruk z (...) k. 49 akt ZUS; odpis zaświadczenia z dnia 29 listopada 2010 roku
w aktach ZUS; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:07:26 - 00:10:12 - płyta - k. 116/

Bezpośrednio przed zarejestrowaniem działalności, wnioskodawczyni była zarejestrowana jako osoba bezrobotna i pobierała z tego tytułu zasiłek.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:05:46 - 00:10:12 - płyta - k. 116; kopia zaświadczenia - k. 52/

Mąż wnioskodawczyni - W. Ł. - rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej pod nazwą P.P.H. (...) w dniu 5 stycznia 1997 roku. Działalność została zawieszona z dniem 3 listopada 2014 roku.

/ odpisy zaświadczenia z dnia 16 listopada 2006 roku i potwierdzenie z dnia 3 listopada 2014 roku w aktach ZUS/

W. Ł. w ramach swojej działalności początkowo zajmował się produkcją rajstop, potem od około 2005 roku zaczął świadczyć usługi kurierskie na rzecz przedsiębiorstwa (...). Zatrudniał na stanowisku kuriera obu swoich synów - M. i R. Ł..

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:07:26 - 00:10:12 - płyta - k. 116; akta osobowe M. i R. Ł. w aktach ZUS; zeznania świadka M. Ł. (2) - e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:40:53 - 00:48:58 - płyta - k. 116; zeznania świadka R. Ł. - e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:59:16 – 01:03:56 - płyta - k. 116/

W. Ł. miał 3 samochody dostawcze. Każdy z synów W. Ł. jeździł osobnym samochodem dostawczym. Trzecim samochodem jeździł W. Ł. razem z wnioskodawczynią, która mu pomagała. Wnioskodawczyni również sama rozwoziła przesyłki, gdy było dużo pracy w okresach przedświątecznych oraz gdy synowie byli na urlopach. Jeździła wówczas samochodem marki S. (...). M. i R. Ł. przywozili paczki z magazynu i przekazywali je wnioskodawczyni do rozwiezienia.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:10:12 - 00:14:19 - płyta - k. 116; zeznania świadka M. Ł. (2) - e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:44:38 - 01:13:10 - płyta - k. 116; zeznania świadka W. Ł. - e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 01:19:12 - 01:23:14; 01:31:33 - 01:33:22 - płyta - k. 116; zeznania świadka R. Ł. - e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:59:16 – 01:17:57 - płyta - k. 116/

Wnioskodawczyni ok. 3 razy przywoziła paczki B. K.. Odbierała też paczki od K. B. w 2009 i 2010 roku, która wysyłała swoim klientom paczki za pośrednictwem firmy (...). Przywoziła paczki M. P.
i J. W. w 2010 i 2011 roku również w imieniu firmy (...). Najczęściej rozwożąc paczki była w towarzystwie mężczyzny. Często jeździła jako pasażer.

/ zeznania świadka B. K. - e-protokół z dnia 20 kwietnia 2016 roku - 00:08:13 - 00:19:24 - płyta - k. 172; zeznania świadka K. B. - e-protokół z dnia 20 kwietnia 2016 roku - 00:20:57 - 00:34:19 - płyta - k. 172; zeznania świadka M. P. - e-protokół z dnia 20 kwietnia 2016 roku - 00:34:19 - 00:43:43 - płyta - k. 172; zeznania świadka J. W. - e-protokół z dnia 20 kwietnia 2016 roku - 00:43:43 - 00:57:45 - płyta - k. 172/

Wnioskodawczyni w ramach swojej działalności nie zawarła umowy z żadnym przedsiębiorstwem spedycyjnym.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:10:12 - 00:14:19
- płyta - k. 116; zeznania świadka M. Ł. (2) - e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:48:58 - 00:53:46 - płyta - k. 116; zeznania świadka W. Ł.
- e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 01:31:33 - 01:33:22 - płyta - k. 116/

Wnioskodawczyni interesowała się zawarciem umowy z firmą kurierską (...), ale ostatecznie nie doszło do współpracy.

/zeznania świadka A. Z. - e-protokół z dnia 12 września 2016 roku - 00:11:35 - 00:16:15 - płyta - k. 188/

Wnioskodawczyni nie zawierała żadnej umowy o współpracy, czy podwykonawstwo z W. Ł..

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:14:34 - 00:29:10 - płyta - k. - 216/

W grudniu 2010 roku wnioskodawczyni wystawiła firmie męża (...) 3 faktury na łączną kwotę 7.000,00 zł (w dniach: 6, 14 i 23 grudnia 2010 roku) bez podatku, wskazując wartość z podatkiem na łączna kwotę 8.610,00 zł.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:10:12 - 00:21:15
- płyta - k. 116; zeznania świadka W. Ł. - e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 01:23:14 - 01:27:50- płyta - k. 116; kopie faktur - k. 203 - 205/

Wnioskodawczyni była niezdolna do pracy w okresie od dnia 29 grudnia 2010 roku do 15 sierpnia 2011 roku. Złożyła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego za ten okres. Ponownie była niezdolna od pracy od dnia 18 sierpnia 2011 roku do dnia 14 lutego 2012 roku, od dnia 23 lutego 2012 roku do dnia 22 sierpnia 2012 roku, od dnia 23 sierpnia 2013 roku do dnia 26 sierpnia 2013 roku, od dnia 28 sierpnia 2013 roku do dnia 21 lutego 2014 roku. W okresach od dnia 23 sierpnia 2012 roku do dnia 17 sierpnia 2013 roku, od dnia
22 lutego 2014 roku do dnia 21 czerwca 2014 roku przebywała na świadczeniu rehabilitacyjnym.

/bezsporne; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:21:15 - 00:25:29- płyta - k. 116; raport - k. 126-127; dokumentacja medyczna - k. 67, 69, 80, 88, 90/

W wypisie z Oddziału Ortopedycznego Szpitala w P. wskazano, że w dniu
4 stycznia 2011 roku była leczona operacyjne z rozpoznaniem „zestarzałe uszkodzenie ścięgna”.

/dokumentacja medyczna – k.80/

W dniu 17 sierpnia 2011 roku M. Ł. (1) ponownie wystawiła firmie męża fakturę na kwotę 1.500 zł bez podatku, wskazując wartość z podatkiem na kwotę 1.845,00 zł.

/kopia faktury - k.206/

W zeznaniu podatkowym za rok 2010 wnioskodawczyni podała, że przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wyniósł 7.000,00 zł oraz że nie poniosła żadnych kosztów uzyskania przychodu. W zeznaniu podatkowym za 2011 roku wskazała, że przychód wyniósł 1.500,00 zł oraz że nie poniosła żadnych kosztów uzyskania przychodu.

/kopie zeznań podatkowych - k. 18 – 19, 26-31/

W piśmie z dnia 14 lutego 2014 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego w P. wyjaśnił, że odnotowano wpływ zeznań o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez M. Ł. (1) w latach 2010 – 2013 – PIT -36, w których ww. wykazała dochody w wysokości zero złotych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Odnotowano wpływ deklaracji podatku od towarów i usług (...) – 7 za okres od 1 grudnia 2010 roku do 31 grudnia 2013 roku, w których ww. (z wyjątkiem miesiąca sierpnia 2011 roku, w którym wykazała sprzedaż) nie wykazała obrotów – deklaracje zerowe. Nie odnotowano wpłat z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za ww. lata. Odnotowano wpłatę z tytułu podatku od towarów i usług (...) za sierpień 2011 roku w kwocie 345,00 zł.

/pismo Naczelnika US – k.29-29 odwrót akt ZUS/

(...) płaciła firmom 20 zł za dostarczenie jednej paczki.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:14:34 - 00:29:10 - płyta - k. - 216/

Z tytułu działalności gospodarczej wnioskodawczyni została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 14 stycznia 2011 roku, deklarując składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe od podstawy w wysokości 7.000,00 zł.

/okoliczności bezsporne/

Wnioskodawczyni wyrejestrowała działalność gospodarczą pod nazwą Firma (...) w lipcu 2014 roku.

/ informacja z (...) w aktach ZUS; zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia
22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia
22 kwietnia 2015 roku - 00:21:15 - 00:25:29- płyta - k. 116/

E. Z. prowadziła dokumentację księgową W. Ł. i M. Ł. (1). Wnioskodawczyni pracowała jako osoba współpracująca w firmie męża, a potem zarejestrowała własną działalność.

/zeznania świadka E. Z. - e-protokół z dnia 12 września 2016 roku - 00:04:06 - 00:08:12 - płyta - k. 188/

M. Ł. (1) została zgłoszona do ubezpieczenia grupowego w (...) na (...) S.A. jako pracownik W. Ł. w dniu 15 grudnia 2009 roku

/zeznania świadka B. K. - e-protokół z dnia 20 kwietnia 2016 roku - 00:08:13 - 00:16:18 - płyta - k. 172; kserokopie umów ubezpieczenia - k. 178 - 180 verte/

Obecnie od 30 stycznia 2015 roku wnioskodawczyni prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą - P.P.H.U. (...), związaną z produkcja odzieży wierzchniej.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216; wydruk z (...) w aktach ZUS/

W. Ł. był nieprzerwanie niezdolny do pracy od 1 listopada 2010 roku
30 kwietnia 2011 roku.

/raport - k. 143 - 146/

W. Ł. na początku listopada 2014 roku wyrejestrował działalność gospodarczą z powodu problemów zdrowotnych. Przeszedł 2 udary.

/zeznania wnioskodawczyni - e-protokół z dnia 22 lutego 2017 roku - 00:03:45 - 00:14:34 - płyta - k. - 216 w zw. z e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 00:16:33 - 00:21:15
- płyta - k. 116, zeznania świadka W. Ł. - e-protokół z dnia 22 kwietnia 2015 roku - 01:19:12 - 01:23:14- płyta - k. 116/

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS, zeznaniach świadków: E. Z., B. K., K. B., M. P., J. W. i A. Z. oraz częściowo na podstawie zeznań wnioskodawczyni oraz świadków: M. Ł. (2), R. Ł. i W. Ł., których zeznania okazały się wiarygodne tylko w części.

Przede wszystkim odzwierciedlenia w złożonej dokumentacji nie znajdują twierdzenia wnioskodawczyni, jej męża oraz synów, że M. Ł. (1) prowadziła własną odrębną działalność gospodarczą oraz, że współpracowała z P.P.H. (...) W. Ł. na podstawie bliżej nieokreślonej umowy o współpracy. Wnioskodawczyni sama przyznała, że żadna umowa nie została z mężem spisana.

Okoliczność wykonywania działalności nie została potwierdzona przez pozostałych świadków, którzy mieli kontakt z wnioskodawczynią przy odbieraniu i nadawaniu paczek.
Z ich zeznań wynika bowiem, że wnioskodawczyni najczęściej rozwoziła paczki w towarzystwie męża lub synów, często towarzysząc im jedynie jako pasażer. Ponadto świadkowie B. K., K. B., M. P. i J. W. opowiadali o współpracy głównie w 2009 i 2010 roku, a zatem o okresie sprzed rozpoczęcia działalności przez wnioskodawczynię. Świadkowie zeznali, że korzystali z usług przedsiębiorstwa (...), które miało umowę zawartą z W. Ł.. Pamiętać należy, że działalność wnioskodawczyni miała zostać rozpoczęta od grudnia 2010 roku. Już od 29 grudnia 2010 roku wnioskodawczyni była niezdolna do pracy, natomiast do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych została zgłoszona dopiero w dniu 14 stycznia 2011 roku.

Zgłoszenie wnioskodawczyni do ubezpieczeń społecznych nastąpiło zatem w czasie jej niezdolności do pracy, a zadeklarowana miesięczna podstawa wymiaru składek była równa kwocie, która według zeznania podatkowego za 2010 roku stanowiła całoroczny dochód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, a de facto była to równowartość kwot wskazanych na 3 fakturach wystawionych w grudniu 2010 roku.

Wnioskodawczyni miała wystawić te faktury firmie męża, ale z okoliczności faktycznych sprawy nie wynika, aby rzeczywiście wykonała na jego rzecz jakąkolwiek usługę. Sąd nie kwestionuje, że wnioskodawczyni zdarzało się rozwozić paczki klientom, traktować to należy jednak jako pomoc mężowi, tym bardziej że jak ustalono najczęściej przyjeżdżała do klientów w towarzystwie męża lub synów. Często tylko jako pasażer. Sam mąż zeznał, że kiedy zaczął chorować, żona jeździła z nim dla jego bezpieczeństwa. Działania wnioskodawczyni podejmowane od grudnia 2010 roku nie różniły się w żaden sposób od tych podejmowanych wcześniej, kiedy funkcjonowała jako osoba współpracująca w firmie męża i została nawet zgłoszona przez niego do grupowego pracowniczego ubezpieczenia w (...) S.A.

Istotnym jest również, jak wnioskodawczyni wyjaśniła sposób obliczania należności do faktur. Wskazała, że wynagrodzenie (które wpisywała na fakturze) ustała w takiej kwocie, jaką płaciło samo (...) swoim przewoźnikom. W. Ł. nie miałby zatem żadnego zysku, za okres, gdy wnioskodawczyni rozwoziła paczki. Nie byłoby to rozwiązanie racjonalne z ekonomicznego i gospodarczego punktu widzenia. Jak wynika ze złożonego zeznania podatkowego wnioskodawczyni nie miała żadnych kosztów uzyskania przychodu. Zeznała, że przyczyną takiej sytuacji było korzystanie z samochodu męża i nie rozliczanie kosztów paliwa. W ocenie Sądu powyższe oznacza, że wnioskodawczyni nadal pomagała mężowi w prowadzeniu firmie, która miała rodzinny charakter i której dalsze funkcjonowanie zostało zagrożone chorobą W. Ł..

Uznać należy, że to dopiero późniejsze problemy ze zdrowiem samej wnioskodawczyni skłoniły ją do zgłoszenia się do ubezpieczeń z tytułu prowadzonej działalności. Księgowa E. Z. zeznała, że nastąpiło to z jej winy. Jednocześnie świadek nie miał żadnej wiedzy na temat działalności wnioskodawczyni. Nie została przedstawiona żadna dokumentacja księgowa z okresu prowadzenia przez nią działalności. Księgowa nie wie nawet, jaką firmę kurierską obsługiwała wnioskodawczyni. W zeznaniach przytaczała takie firmy jak (...) i S., mimo że z żadną z nich małżonkowie nigdy nie współpracowali.

Sąd nie wyklucza, że wnioskodawczyni rzeczywiście prowadziła rozmowy
z przedsiębiorstwem kurierskim S., ale pewnym jest, że do współpracy tej nigdy nie doszło, a podejmowane przez wnioskodawczynię działania były wykonywane w ramach P.P.H. (...) W. Ł., a nie Firmy (...). Ustaleń tych nie zmienia samo wystawienie 4 faktur. Należy zwrócić uwagę, że faktury opiewają na kwoty z podatkiem VAT, natomiast z informacji nadesłanej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. wynika, że odnotowano wpływ deklaracji podatku od towarów i usług (...) – 7 za okres od 1 grudnia 2010 roku do 31 grudnia 2013 roku, w których ww. (z wyjątkiem miesiąca sierpnia 2011 roku, w którym wykazano sprzedaż) wnioskodawczyni nie wykazała obrotów – deklaracje zerowe. Ponadto wskazano, że odnotowano wpływ zeznań o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez M. Ł. (1) w latach 2010 – 2013 – PIT -36, w których ww. wykazała dochody w wysokości zero złotych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Istotną dla oceny materiału dowodowego okolicznością jest nadto fakt, że wnioskodawczyni w okresie od dnia 1 grudnia 2010 roku (dnia zarejestrowania działalności) do lipca 2014 roku (data zaprzestania działalności) przebywała na długotrwałych zwolnieniach lekarskich z przerwami. Poza przedstawieniem 4 faktur na dowód wykonywania czynności w grudniu 2010 roku i sierpniu 2011 roku, wnioskodawczyni nie podnosiła nawet, że w pozostałych okresach przerw w niezdolności do pracy, wykonywała jakiekolwiek czynności związane z zarejestrowaną działalnością gospodarczą. Nie wykazała zatem, że jej zamiarem było wykonywanie w ramach prowadzonej działalności stałych czynności w sposób ciągły i zorganizowany.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie M. Ł. (1) nie zasługuje na uwzględnienie, co skutkuje jego oddaleniem.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku
o systemie ubezpieczeń społecznych ( t. j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 963 ze zm.) obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Na podstawie art. 13 ust. 4 powołanej ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym
i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Artykuł 11 ust 2 ustawy stanowi zaś, że dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym
i rentowymi prowadzące pozarolniczą działalność (w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5).

Jak stanowi art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( t. j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 372 ze zm.) osobom objętym ubezpieczeniem społecznym przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i wysokości określonych ustawą w razie choroby i macierzyństwa.

Kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie było, czy M. Ł. (1) faktycznie rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej od dnia 1 grudnia 2010 roku, z czym wiąże się podleganie ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu.

W pierwszej kolejności odnieść należy się do definicji działalności gospodarczej, która zawarta jest w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej ( t. j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 1829 ze zm.). Zgodnie z powołanym przepisem działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż,
a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Cechami działalności gospodarczej są zatem jej zawodowy (stały) charakter, związana z nim powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym ( tak też SN
w uchwale 7 sędziów z dnia 6 grudnia 1991 roku, sygn. akt III CZP 117/91, publ. OSNCP 1992 nr 5, poz. 65).

Podkreśla się, że dla uznania określonej przedmiotowo działalności za działalność gospodarczą konieczne jest łączne zaistnienie trzech jej cech funkcjonalnych: zarobkowości, zorganizowania i ciągłości. Brak którejkolwiek z nich oznacza, że dana działalność nie może być zakwalifikowana do kategorii działalności gospodarczej. Przesłanka wykonywania działalności gospodarczej w sposób ciągły nie jest rozumiana jako konieczność jej wykonywania bez przerwy, lecz jako zamiar powtarzalności określonych czynności
w odróżnieniu od ich przypadkowości, sporadyczności lub okazjonalności. Przyjmuje się zatem, że działalność gospodarcza z założenia jest działalnością wykonywaną w sposób zorganizowany i nastawioną na nieokreślony z góry czas, a ponadto związana jest
z nią konieczność ponoszenia przez przedsiębiorcę ryzyka gospodarczego. Nie uznaje się więc za działalność gospodarczą: działalności okresowej i sporadycznej ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2005 r., sygn. I UK 95/05, opubl. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2006, Nr 19-20, poz. 311, str. 863; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2003 r., sygn. II UK 111/03, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2003, Nr 17, poz. 1; wyrok NSA z dnia 19 marca 1991 r., (...) SA/Wa 898/90, (...) 1992, nr 3-4, poz. 58; wyrok NSA z dnia 17 września 1997 r., (...) SA/Wa (...), Pr. Gosp. 1998, nr 1, s. 32).

Wykonywanie (prowadzenie) działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzające do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawczych). Na przykład, prowadzenie działalności gospodarczej występuje zarówno w okresach faktycznego wykonywania usług, jak też w okresach wykonywania innych czynności związanych z działalnością - takich jak poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych. Wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, bowiem zmierzają do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania ( por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2003 r., III AUa 1531/03, OSA w B. 2004 nr 1, s. 51; por. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03, Monitor Prawa Pracy-wkładka 2004 nr 7, poz. 16).

Ocena, czy podejmowane czynności rzeczywiście zmierzają bezpośrednio do prowadzenia działalności gospodarczej, wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, w tym zamiaru osoby deklarującej prowadzenie działalności gospodarczej.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy, wskazać należy, że wnioskodawczyni nie wykonywała żadnej działalności gospodarczej. Działalność gospodarczą prowadził natomiast jej mąż i to on de facto ponosił ryzyko gospodarcze i cały ciężar finansowy i organizacyjny działalności transportowej.

P.P.H. (...) W. Ł. miała charakter firmy rodzinnej i choć formalnie zatrudnieni byli w niej tylko synowie, to wnioskodawczyni od lat pomagała mężowi w jej prowadzeniu. Nie ma żadnych dowodów na faktyczne wykonywanie działalności przez wnioskodawczynię po dniu 1 grudnia 2010 roku. Nie ma umów regulujących współpracę pomiędzy oboma podmiotami, czy dokumentacji księgowej. Okoliczności prowadzenie przez wnioskodawczynię działalności nie potwierdzają też klienci ani księgowa. Z ich zeznań wynika natomiast, że wnioskodawczyni kilkukrotnie przyjeżdżała do nich z mężem, rzadziej sama i to jeszcze zanim zarejestrowała swoją działalność gospodarczą. Okoliczność wystawienia przez wnioskodawczynię kilku faktur nie ma wpływu na ocenę tego sporu, ponieważ nie zaistniało zdarzenie gospodarcze, które mogłoby stanowić podstawę do wystawienia faktury. Wnioskodawczyni nie wykonała żadnej usługi na rzez W. Ł. i nie sposób zrozumieć dlaczego nie współpracując z (...), miałaby uzyskiwać cały zysk, który przypadał W. Ł. z tytułu współpracy z tym przedsiębiorstwem transportowym. Należy zauważyć, że pomimo podnoszenia okoliczności, że W. Ł. zawarł z (...) umowę na tzw. wyłączność, nie przedstawiono dowodów na powyższe. Podkreślenia także wymaga, że ze złożonego zeznania podatkowego wynika, że wnioskodawczyni nie miała żadnych kosztów uzyskania przychodu. Zeznała, że przyczyną takiej sytuacji było korzystanie z samochodu męża i nie rozliczanie kosztów paliwa. W ocenie Sądu, takie zachowanie W. Ł. prowadzącego własną działalność gospodarczą, który miał rzekomo zapłacić wnioskodawczyni kwoty wskazane na fakturach za usługę świadczoną przez żonę, jest całkowicie nieracjonalne z ekonomicznego i gospodarczego punktu widzenia.

Ponadto, wnioskodawczyni nie podnosiła nawet w niniejszym postępowaniu, że poza grudniem 2010 roku i sierpniem 2011 roku wykonywała jakiekolwiek czynności związane z zarejestrowaną w grudniu 2010 roku działalnością. Skarżąca przebywała na długotrwałych zwolnieniach lekarskich, ale w międzyczasie miała okresy przerwy, winna zatem wykazać jakie czynności podejmowała w celu czynnego uczestniczenia w obrocie gospodarczym. Tak jak już wyżej bowiem podniesiono dla uznania określonej przedmiotowo działalności za działalność gospodarczą konieczne jest łączne zaistnienie trzech jej cech funkcjonalnych: zarobkowości, zorganizowania i ciągłości.

Na koniec poruszyć należy również kwestię wysokości zadeklarowanej podstawy wymiaru składek odpowiadającej równowartości rocznego przychodu wskazanego w zeznaniu podatkowym. Nie bez znaczenia jest, że wnioskodawczyni zadeklarowała tę podstawę w dniu 14 stycznia 2011 roku, czyli już w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim od dnia 29 grudnia 2010 roku.

Przedłożone przez odwołującą faktury na dowód prowadzenia działalności - opiewają na kwoty z podatkiem VAT, natomiast z informacji nadesłanej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w P. wynika, że odnotowano wpływ deklaracji podatku od towarów i usług (...) – 7 za okres od 1 grudnia 2010 roku do 31 grudnia 2013 roku, w których ww. (z wyjątkiem miesiąca sierpnia 2011 roku, w którym wykazała sprzedaż) nie wykazała obrotów – deklaracje zerowe. Ponadto wskazano, że odnotowano wpływ zeznań o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) przez M. Ł. (1) w latach 2010 – 2013 – PIT -36, w których ww. wykazała dochody w wysokości zero złotych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że istnienie wpisu do ewidencji nie przesądza o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej, jednakże prowadzi do domniemania prawnego, według którego osoba wpisana do ewidencji, która nie zgłosiła zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, jest traktowana jako prowadząca taką działalność. Domniemanie to może być obalone w drodze przeprowadzenia przeciwdowodu, który obciąża stronę twierdzącą o faktach przeciwnych twierdzeniom wynikającym z domniemania. Do sfery ustaleń faktycznych należy, czy działalność gospodarcza rzeczywiście jest wykonywana, czy też zaprzestano jej prowadzenia lub w ogóle nie podjęto, co powoduje wyłączenie z obowiązku ubezpieczenia. Obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność - w tym działalność gospodarczą - wynika bowiem z faktycznego prowadzenia tej działalności ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2007 r. sygn. III UK 133/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2008, Nr 7-8, poz. 114, str. 332; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2010 r., sygn. I UK 240/09, LEX nr 585723; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2010 r. sygn. II UK 186/09, sygn. LEX nr 590235; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 r. sygn. I UK 221/09, LEX nr 585715).

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy skutecznie podważył domniemanie prowadzenia przez wnioskodawczynię działalności gospodarczej wynikające z wpisu do (...). Wnioskodawczyni nie prowadziła faktycznie działalności gospodarczej od dnia
1 grudnia 2010 roku, a w konsekwencji nie podlega od tego momentu obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu ani dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie od zaskarżonej decyzji.

Z uwagi na wynik postępowania oraz datę wniesienia odwołania Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( t. j. Dz. U. 2013, poz. 490) w brzmieniu nieuwzględniającym jeszcze zmiany wprowadzonej dopiero od dnia 1 sierpnia 2015 roku przez § 1 pkt 3b Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 roku ( Dz. U. 2015, poz. 1078) i zasądził od M. Ł. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w Ł. kwotę 60,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Z uwagi na datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji zastosowania nie miało obecnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2015 roku,
poz. 1804) zmienione Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku ( Dz.U. 2016, poz. 1667), którego nie stosuje się do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem jego wejścia w życie - tj. przed 1 stycznia 2016 roku. Do czasu zakończenia takich postępowań w danej instancji stosuje się przepisy dotychczasowe.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej M. Ł. (1) z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 11 ust. 2 w zw. z § 15 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( t. j. Dz. U. 2013, poz. 490) podwyższając tak ustaloną kwotę (90,00 zł, tj. 150 % stawki minimalnej) zgodnie z § 2 ust. 3 powołanego Rozporządzenia o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach, tj. o 23 %, czyli o 20,70 zł.

Sąd przyznał zatem i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – kasy Sądu Okręgowego
w Ł. na rzecz radcy prawnego Z. S. kwotę 110,70 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej M. Ł. (1) przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu.

ZARZĄDZENIE

Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

27 marca 2017 roku

M.U.