Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2017 r. na rozprawie

sprawy M. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

od wyroku częściowego Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 lutego 2016 r. sygn. akt VII U 547/15

oraz na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 kwietnia 2016 r. sygn. akt VII U 547/15

1.  oddala wniesione apelacje,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W. na rzecz M. T. kwotę 360,00 zł. (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Rafał Młyński Danuta Badowska Izabella Wiśniewska

Sygn. akt XIII Ua 27/16

UZASADNIENIE

Pismem procesowym z dnia 24 września 2015 r. ubezpieczona M. T. wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddziału w W. z dnia 24 sierpnia 2015 r., znak (...), zaskarżając tę decyzję w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do zasiłku chorobowego za okres nią objęty oraz o zasądzenie na jej rzecz od organu rentowego kosztów postępowania (odwołanie k. 2-17).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie (odpowiedź na odwołanie k. 45-46).

Wyrokiem częściowym z 4 lutego 2016 r., Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. VII U 547/15 w punkcie pierwszym zmienił zaskarżoną decyzję znak (...) i przyznał ubezpieczonej M. T. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 6 marca 2015 r. do 18 sierpnia 2015 r., a w punkcie drugim zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddziału w W. na rzecz ubezpieczonej M. T. kwotę 180 zł tytułem kosztów procesu (wyrok – k. 78 a.s.).

Sąd Rejonowy ustalił, że M. T. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 1 maja 2013 r. (zgłoszenie k. 30 a.s., potwierdzenie o dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym - akta rentowe).

W związku z urodzeniem dziecka ubezpieczona od dnia 7 marca 2014 r. do dnia 5 marca 2015 r. pobierała zasiłek macierzyński. Od dnia 6 marca 2015 r. do 14 września 2015 r. ubezpieczona z uwagi na stan zdrowia była niezdolna do wykonywania pracy zarobkowej (zestawienie wypłaconych świadczeń k. 19 a.s., zaświadczenia lekarskie - akta rentowe).

W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego ubezpieczona nie zawiesiła prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej pod nazwą (...) (wydruk z CEIDG - k. 83 a.s.).

Pismem z dnia 27 lipca 2015 r. organ rentowy wezwał ubezpieczoną do złożenia dokumentów zgłoszeniowych celem: 1) wyrejestrowania z działalności gospodarczej w związku z przyznaniem zasiłku macierzyńskiego, 2) zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w czasie trwania zasiłku macierzyńskiego; 3) wyrejestrowania z ubezpieczenia zdrowotnego po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, 4) zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (pismo - k.21 a.s.).

Ubezpieczona, uznając powyższe zobowiązanie organu rentowego za niezasadne, odmówiła złożenia w/w dokumentów (zeznania ubezpieczonej - k. 72-73 a.s.).

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2015 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 6 marca 2015 r. do 18 sierpnia 2015 r. Uzasadniając swoją decyzję wskazał, że ubezpieczona jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie przystąpiła do ubezpieczenia chorobowego od 6 marca 2015 r. (decyzja - akta rentowe).

Powyższy stan faktyczny Sąd I instancji ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt niniejszej sprawy oraz zeznań ubezpieczonej.

Sąd Rejonowy, powołując się na treść art. 9 ust. l c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (tekst jednolity Dz. U z 2015 poz. 121 ) zważył, iż osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, spełniająca jednocześnie warunki do objęcia jej obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów.

Wskazał, że przedmiotowa regulacja stanowi wyraz objęcia z mocy prawa w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. Zmienia ona tytuł ubezpieczenia jakim jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej wyłącznie na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Po upływie tego okresu osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą ponownie zostaje objęta tym tytułem ubezpieczenia albowiem zmiana tytułu ubezpieczenia na wynikający z pobierania zasiłku macierzyńskiego (lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego) ma charakter czasowy i wynika nie z woli osoby ubezpieczonej, a treści przepisów prawa. Powyższa konstatacja znajduje potwierdzenie art. 13 w/w ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zgodnie z którym obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Przedmiotowa regulacja dla osoby, prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą przewiduje wyłącznie jeden okres niepodlegania ubezpieczeniom społecznym do chwili definitywnego zaprzestania jej prowadzenia - na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Tylko w tym okresie osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą traci tytuł tego ubezpieczenia.

W ocenie Sądu I instancji, przyjęcie odmiennej koncepcji, to znaczy uznanie, że w chwili rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego osoba, której tytuł ubezpieczenia wynika z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej definitywnie traci ten tytuł ubezpieczenia powodowałoby niczym nieuzasadnione gorsze jej traktowanie niż osób, które mają inne źródło ubezpieczenia społecznego, np. pracowników, a także osób które mają sam tytuł ubezpieczenia, ale nie korzystały z zasiłku macierzyńskiego. Osoba taka bowiem musiałaby np. ponownie zbierać staż ubezpieczeniowy dla potrzeb otrzymania zasiłku chorobowego, czy też narażona byłaby w okresie pierwszego miesiąca po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego w przypadku choroby na otrzymywanie zasiłku chorobowego obliczonego od najniższej miesięcznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe (art. 4 i 49 ustawy o świadczenia pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tj. z dnia 17 grudnia 2013 r. Dz. U. z 2014 r. poz. 159 z późn. zm.).

Przede wszystkim jednak, w ocenie Sądu Rejonowego, przyjęcie koncepcji, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą z chwilą rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego zobowiązana jest do wyrejestrowania się z ubezpieczeń z tego tytułu, stanowiłoby sprzeczne z rzeczywistym stanem faktycznym założenie, iż każda osoba która rozpoczyna pobieranie tego świadczenia z założenia rezygnuje z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. W realiach niniejszej sprawy niewątpliwie tak nie było.

Sąd podkreślił jednocześnie, iż okolicznością bezsporną w niniejszym stanie faktycznym było, że ubezpieczona w spornym okresie, tj. od 6 marca 2015 r. do 18 sierpnia 2015 r. była niezdolna do pracy. W takim stanie rzeczy uznając, że od dnia 6 marca 2015 r. kontynuowała tytuł ubezpieczenia związany z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej, należało zmienić zaskarżoną decyzję i przyznać zasiłek chorobowy za w/w okres.

Apelację od powyższego wyroku częściowego złożył organ rentowy, zaskarżając wyrok w całości.

Przedmiotowemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego interpretację i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności przepis art. 11 ust. 2 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121), art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r., poz. 159) oraz przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędne ustalenie stanu faktycznego, że ubezpieczona podlegająca dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego nadal podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu bez obowiązku złożenia wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem i ma prawo do zasiłku chorobowego.

Wskazując na powyższe, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, ewentualnie o jego uchylenie i skierowanie sprawy do sądu I instancji celem ponownego rozpoznania (apelacja – k. 100-102 a.s.).

W ocenie organu rentowego zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że ubezpieczona nie wystąpiła z wnioskiem o objęcie jej dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym po zakończeniu okresu zasiłku macierzyńskiego, dlatego też od dnia 6 marca 2015 r. nie podlega temu ubezpieczeniu, a zatem niezdolność do pracy powstała w okresie kiedy nie była objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Brak jest więc podstaw do przyznania jej prawa do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy od 6 marca 2015 r. do 18 sierpnia 2015 r.

Następnie, wyrokiem z 14 kwietnia 2016 r., Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie o sygn. VII U 547/15 w punkcie pierwszym zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 28 sierpnia 2015 r., znak (...) i przyznał ubezpieczonej M. T. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 19 sierpnia 2015 r. do 14 września 2015 r., a w punkcie drugim zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddziału w W. na rzecz ubezpieczonej M. T. kwotę 180 zł tytułem kosztów procesu (wyrok – k. 107 a.s.).

Sąd Rejonowy wskazał na stan faktyczny, jak i rozważania prawne powołane w uzasadnieniu sporządzonym do wyroku tego Sądu z dnia 4 lutego 2016 r. Wskazał nadto, iż okolicznością bezsporną w niniejszym stanie faktycznym było, iż ubezpieczona w spornym okresie, tj. od 19 sierpnia 2015 r. do 14 września 2015 r. była niezdolna do pracy. W takim stanie rzeczy, uznając, że od dnia 6 marca 2015 r. odwołująca kontynuowała tytuł ubezpieczenia związany z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej, należało zmienić zaskarżoną decyzję i przyznać zasiłek chorobowy za ww. okres.

Od powyższego wyroku organ rentowy również wywiódł apelację, zaskarżając wyrok w całości, a apelację oparł na zarzutach:

- naruszenia przepisu postępowania, mającego wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego i wyciągniecie z niego wniosków nie wynikających, a mianowicie, że odwołująca się w chwili powstania niezdolności do pracy podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu pomimo, że do ubezpieczenia tego nie przystąpiła, a zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.), objecie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, a w żadnym razie nie powstaje ono z mocy prawa;

- naruszenia prawa materialnego, tj. zastosowanie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2016 r., poz. 372), poprzez przyznanie odwołującej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 19 sierpnia 2015 r. do 14 września 2015 r. pomimo braku podstaw do jego przyznania, gdyż ubezpieczona na dzień powstania niezdolności do pracy nie była objęta ubezpieczeniem chorobowym.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie odwołania w całości (apelacja – k. 122-124 a.s.).

Zdaniem organu rentowego zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że ubezpieczona nie wystąpiła z wnioskiem o objęcie jej dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, dlatego też od dnia 6 marca 2015 r. nie podlega temu ubezpieczeniu. Niezdolność do pracy powstała zatem w okresie, kiedy nie była objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Stąd też brak podstaw do przyznania jej prawa do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy od dnia 19 sierpnia 2015 r. do dnia 14 września 2015 r.

W odpowiedzi na apelacje wniesione przez organ rentowy do obu wyroków, M. T., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o ich oddalenie w całości oraz o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podkreśliła nadto, iż wyłączną winę za niewypłacenie należnych jej świadczeń w całości ponosi organ rentowy (odpowiedź na apelację – k. 132-133 a.s., odpowiedź na apelację – k. 135-138 a.s.).

Ubezpieczona podniosła, że żaden przepis ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wskazuje wprost, ani nawet w sposób dorozumiany, by matka prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego miała obowiązek zgłaszania się ponownie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Co więcej, organ rentowy całkowicie pominął treść art. 14 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zgodnie z którym za okres opłacania składek uważa się także okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków.

Ubezpieczona zwróciła uwagę na treść art. 14 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w którym ustawodawca wprost określił, kiedy ustaje tytuł do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego oraz chorobowego podkreślając, że żadna z wymienionych w tym przepisie sytuacja w jej przypadku nie wystąpiła.

Jak dalej wskazała ubezpieczona, organ rentowy nie uzasadnił w sposób należyty, na czym miałby polegać zarzut zbyt dowolnej oceny zebranego materiału dowodowego. W trakcie procesu organ rentowy nie kwestionował prawdziwości ani autentyczności dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów oraz zeznań ubezpieczonej. W jej ocenie Sąd I instancji w sposób prawidłowy procedował w przypadku obu wyroków.

Sąd Okręgowy w Warszawie rozpoznając wniesione apelacje zważył, co następuje:

Apelacje organu rentowego jako bezzasadne podlegają oddaleniu, bowiem zarzuty apelacji nie są zasadne.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie w sprawie.

Sąd Okręgowy podziela dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne i aprobuje argumentację prawną przedstawioną w motywach zaskarżonych wyroków. Nie zachodzi zatem potrzeba ich szczegółowego powtarzania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97 – OSNAP 1998 nr 9, poz. 104 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 521/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143). Zgodnie bowiem z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 15 maja 2007 roku w sprawie V CSK 37/07, surowsze wymagania odnośnie do oceny zgromadzonego materiału i czynienia ustaleń na potrzeby wydania orzeczenia ciążą na Sądzie odwoławczym wówczas, gdy odmiennie ustala on stan faktyczny w sprawie niż to uczynił Sąd I instancji. Inaczej jest natomiast wtedy, gdy orzeczenie wydane na skutek apelacji zmierza do jej oddalenia, a tym samym utrzymuje w mocy ustalenia poczynione przez Sąd I instancji. W takim bowiem przypadku, jakkolwiek wyrok Sądu odwoławczego powinien opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach, za wystarczające można uznać stwierdzenie, że przyjmuje on ustalenia faktyczne i prawne Sądu I instancji jako własne.

Organ rentowy zarzucił zaskarżonym orzeczeniom naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie polegające na naruszeniu art. 11 ust. 2 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121) oraz art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r., poz. 159), a w konsekwencji przyznanie odwołującej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 19 sierpnia 2015 r. do 14 września 2015 r. pomimo braku podstaw do jego przyznania, gdyż ubezpieczona na dzień powstania niezdolności do pracy nie była objęta ubezpieczeniem chorobowym.

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.), dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10 (zgodnie z ust. 5 - osoby prowadzące działalność gospodarczą).

Stosownie natomiast do treści art. 14 ust. 1 cyt. ustawy, objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Natomiast art. 1 ust.1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r., poz. 159 ze zm.) wskazuje, że świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm. ¹⁾), zwanym dalej „ubezpieczonymi".

Z kolei art. 6 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.

Kwestią sporną na gruncie niniejszej sprawy było ustalenie, czy M. T. – jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, miała obowiązek zgłoszenia się ponownie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a w konsekwencji, czy ubezpieczonej przysługiwało prawo do zasiłku chorobowego za okres od 6 marca 2015 r. do 14 września 2015 r.

M. T. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą pod nazwą (...) i od dnia 1 maja 2013 r. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z urodzeniem dziecka, od dnia 7 marca 2014 r. do dnia 5 marca 2015 r. pobierała zasiłek macierzyński. Od dnia 6 marca 2015 r. do 14 września 2015 r. z uwagi na stan zdrowia była niezdolna do wykonywania pracy zarobkowej. W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego ubezpieczona nie zawiesiła prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Z akt sprawy wynika też, że za okres od 6 marca 2015 r. do 21 lipca 2015 r. został jej wypłacony zasiłek chorobowy.

Organ rentowy, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi naruszenie art. 14 ust. 1 ustawy systemowej, pominął treść ust. 2 i 3 ww. przepisu.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 ww. art., ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe, o których mowa w ust. 1, ustają:

1) od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony;

2) od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz osób wymienionych w art. 7; w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a;

3) od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.

Nadto, stosownie do art. 14 ust. 3 ww. przepisu, za okres opłacania składek uważa się także okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków.

W ocenie Sądu Okręgowego, na gruncie niniejszej sprawy, nie wystąpiła żadna z ww. przesłanek ustania podleganiu ubezpieczeniu chorobowemu.

M. T. prowadząc pozarolniczą działalność gospodarczą złożyła wniosek o objęcie jej dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym już w maju 2013 r. i od 1 maja 2013 r. temu ubezpieczeniu podlega.

Ponadto, jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, regulacja określona w art. 9 ust. 1 c ustawy stanowi wyraz zbiegu tytułów objęcia ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym i dotyczy objęcia z mocy prawa w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą tytułem podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego zamiast podleganiu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z działalności gospodarczej.

Reguła określona w art. 9 ust. 1 c ustawy systemowej zmienia tytuł obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego jakim jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej wyłącznie na okres pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego (nie dotyczy dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego). Po upływie tego okresu osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą ponownie zostaje objęta tym tytułem ubezpieczenia z działalności gospodarczej albowiem zmiana tytułu ubezpieczenia na wynikający z pobierania zasiłku macierzyńskiego (lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego) ma charakter czasowy i wynika nie z woli osoby ubezpieczonej, a z treści przepisów prawa.

Twierdzenie prezentowane przez apelującego, dotyczące obowiązku złożenia ponownego wniosku o podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, nie zasługuje na aprobatę na gruncie niniejszej sprawy, bowiem jak trafnie wskazała skarżąca, żaden przepis ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wskazuje wprost, ani nawet w sposób dorozumiany, by matka prowadząca działalność gospodarczą, po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, miała obowiązek zgłaszania się ponownie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Gdyby ustawodawca taki obowiązek ponownego zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego chciał nałożyć na osoby prowadzące działalność gospodarczą, a które taki wniosek już złożyły, nadal prowadzą działalność gospodarczą, nie zawieszają jej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, opłacają składki na to ubezpieczenie (tak jak w przypadku ubezpieczonej), nakaz taki wprost zawarłby w ustawie.

W ocenie Sądu Okręgowego z treści zaskarżonego art. 14 ust. 1 ustawy nie można wyinterpretować, że M. T. ma obowiązek ponownie zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 6 marca 2015 r..

W konsekwencji, w ocenie Sądu II Instancji ubezpieczenie chorobowe M. T. nie ustało po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, a wezwanie ubezpieczonej do złożenia dokumentów zgłoszeniowych celem: 1) wyrejestrowania z działalności gospodarczej w związku z przyznaniem zasiłku macierzyńskiego, 2) zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w czasie trwania zasiłku macierzyńskiego; 3) wyrejestrowania z ubezpieczenia zdrowotnego po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, 4) zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, zawarte w piśmie organu rentowego z dnia 27 lipca 2015 r., nie było zasadne.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na treść art. 13 ust. 4 ustawy systemowej, który trafnie powołał Sąd Rejonowy w uzasadnieniu orzeczeń, z którego wynika, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w następujących okresach: osoby prowadzące pozarolniczą działalność - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (M. T. nie zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, nie zawiesiła również jej prowadzenia). Rozważając treść tego przepisu oraz treść zaskarżonego art. 11 ust. 2 ustawy systemowej, w którym ustawodawca wskazał, że dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 5, a zatem osoby prowadzące działalność gospodarczą, pojawia się rozbieżność w treści tych norm prawnych.

Jeżeli przyjąć, że w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą ma pierwszeństwo art. 13 ust. 4 ustawy systemowej, to M. T. także w okresie spornym powinna podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom chorobowym ponieważ prowadzi działalność gospodarczą przez cały czas, nie zawiesiła jej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej ani nie zaprzestała jej prowadzenia.

Jeżeli zaś przyjąć, że pierwszeństwo ma treść art. 11 ust. 2 ustawy, to powinna podlegać ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek, który złożyła w 2013 r. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą i podlegająca obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym.

Literalne brzmienie wyżej wskazanych norm prawnych wskazuje na niespójność prawa w tym zakresie i może rodzić wątpliwości co do ich prawidłowej interpretacji, w konsekwencji co do ich prawidłowego zastosowania.

Reasumując, w ocenie Sądu II instancji zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego, tj. art. 11 ust. 2 i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121) oraz art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r., poz. 159), nie zasługiwały na uwzględnienie. Zaskarżone rozstrzygnięcia odpowiadają zatem prawu. Przyjęta przez Sąd Rejonowy argumentacja jest prawidłowa, i nawiązuje m.in. do zasady równego traktowania ubezpieczonych, wyrażonej w art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, także w kontekście przywołanych art. 4 i art. 49 ustawy z dnia 17 grudnia 2013 r. o świadczenia pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

M. T. stała się niezdolna do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, zatem ma prawo do zasiłku chorobowego za okres od 6 marca 2015 r. do 14 września 2015 r., o czym słusznie orzekł Sąd Rejonowy.

Zarzuty apelacji odnośnie obrazy przepisów postępowania w postaci art. 233 § 1 k.p.c. również należy uznać za chybione.

W kwestii naruszenia zasad wszechstronnej oceny materiału dowodowego Sąd wskazuje, iż nie stanowi o naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, czy też pominięcie przez sąd przy wyrokowaniu określonej okoliczności faktycznej, nawet jeżeli strona uważa ją za okoliczność istotną dla rozstrzygnięcia sprawy. Uchybienia w tym zakresie winny się skonkretyzować w zarzucie sprzeczności ustaleń faktycznych z materiałem dowodowym. (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2014 r., II CSK 727/13).

Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania. Taka ocena, dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a nadto winna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia. Sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. W kontekście powyższego należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji ocenił zebrany materiał dowodowy wedle wskazanych reguł bez naruszenia granic swobodnej oceny dowodów, bo wnioski wyprowadzone przez sąd przy ocenie dowodów układają się w logiczną całość, zgodną z doświadczeniem życiowym, a nadto nie pozostają ze sobą w sprzeczności, a istnieje także logiczne powiązanie wniosków z zebranym w sprawie materiałem dowodowym (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2009 r. IV CSK 290/09).

Sąd I instancji szczegółowo wyjaśnił, na podstawie jakich dowodów ustalił stan faktyczny w sprawie. Nie sposób zatem podzielić stanowiska apelującego, iż doszło do błędnej oceny materiału dowodowego i wyciągnięcia wniosków z niego nie wynikających. Zatem i ten zarzut, w ocenie Sądu Okręgowego, uznać należało za niezasadny.

Reasumując, Sąd Rejonowy dokonując prawidłowej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) z poszanowaniem zasad wykładni prawa materialnego (w szczególności - art. 14 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych) prawidłowo uznał, że M. T. ma prawo do zasiłku chorobowego za okres od 6 marca 2015 r. do 18 sierpnia 2015 r. i od 19 sierpnia 2015 r. 14 września 2015 r.

Z powyższych względów apelacje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ocenie Sądu II instancji są niezasadne, dlatego Sąd Okręgowy z mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i § 12 ust. 2 oraz § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461 j.t. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 sierpnia 2015r.).

Sędziowie: Przewodnicząca:

SO Rafał Młyński SSO Danuta Badowska

SO Izabella Wiśniewska