Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 07 kwietnia 2017 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa P. F.

przeciwko M. D.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda P. F. na rzecz pozwanej M. D. kwotę 2 417 złotych ( dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje ściągnąć od powoda P. F. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 335 złotych ( trzysta trzydzieści pięć złotych) tytułem kosztów sądowych tymczasowo wypłaconych przez Skarb Państwa;

IV.  kosztami procesu w pozostałym zakresie obciąża powoda P. F. uznając je za uiszczone.

Sygn. akt VI GC 1704/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 lutego 2015 roku powód P. F. domagał się zasądzenia od pozwanej M. D. kwoty 18 370 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od dnia 12 lutego 2015 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że w dniu 17 maja 2013 roku sprzedał pozwanej na giełdzie towarowej w O. 580 kartonów pomidora, w tym 400 kartonów pomidora B oraz 180 kartonów pomidora malinowego BB, tj. 3 480 kg. Pozwana nie zgłaszała żadnych uwag co do jakości i ilości odebranego towaru. Za dostarczone pomidory powód wystawił pozwanej fakturę VAT na kwotę 18 370 złotych z terminem płatności 7 dni, którą to fakturę pozwana odebrała na giełdzie towarowej na B. i zaakceptowała składając na niej swój podpis. Powód wskazał, że wielokrotnie podejmował próbę polubownego doprowadzenia do rozliczenia należności i kontaktował się z pozwaną telefonicznie.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 19 maja 2015 roku w sprawie o sygn. akt VI GNc 2418/15 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia, pozwana M. D. wniosła o oddalenie powództwa wskazując w uzasadnieniu, iż powód nie dołączył do pozwu żadnego potwierdzenia wydania pozwanej przedmiotu umowy. Dla potwierdzenia wydania towaru i przyjęcia towaru przez pozwaną, powód powinien był przedstawić np. protokół odbioru zakupionego towaru, w którym wskazane byłoby miejsce i data przekazania towaru oraz uwagi co do jakości wydanego towaru. Powód w pozwie wskazał, również, że pozwany nie zgłaszał żądnych uwag co do jakości i ilości odebranego towaru, nie wskazując, na czym opiera swoje twierdzenie. W ocenie pozwanej z powyższego wynika, że powód nie dysponuje dowodem na to, że wydał pozwanej zakupiony towar, a pozwana towar przyjęła bez zastrzeżeń.

Nadto pozwana podniosła, że na fakturze VAT numer (...) nie widnieje podpis pozwanej, a powód nie wykazał z kim zawarł umowę sprzedaży przedmiotowych pomidorów i czy osoba ta była umocowana do zawarcia tej umowy w imieniu pozwanej. Wobec powyższego pozwana podniosła zarzut braku legitymacji procesowej biernej po swojej stronie nadmieniając, że fakt późniejszego kierowania korespondencji na adres pozwanej nie uprawdopodabnia, że została z nią zawarta w sposób skuteczny umowa sprzedaży.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Od 2003 roku P. F. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) P. F. w zakresie uprawy warzyw, włączając melony oraz uprawy roślin korzeniowych i roślin bulwiastych. Jest on producentem pomidorów szklarniowych, które sprzedaje w swoim gospodarstwie i na giełdach towarowych, w tym m. in. w O..

M. D. od 2010 roku prowadziła działalność gospodarczą pod firmą (...). M. S. D. M. D. w zakresie sprzedaży hurtowej owoców i warzyw, którą to działalność zawiesiła od dnia 01 marca 2014 roku.

niesporne, a nadto: wydruk z rejestru REGON – k. 13, 19 akt

P. F. i M. D. nie znali się i nie współpracowali wcześniej ze sobą.

zeznania świadka M. P. – protokół skrócony rozprawy z dnia 11 marca 2016 roku – k. 129-130 akt (zapis cyfrowy: 00:02:50-00:23:56)

W dniu 17 maja 2013 roku na giełdzie towarowej w O. M. P. – pracownik P. F. działający w jego imieniu, zawarł ustnie umowę sprzedaży 400 kartonów pomidora B oraz 180 kartonów pomidora malinowego BB, tj. łącznie 3 480 kg pomidorów, za kwotę 18 370 złotych brutto ze S. D. (2).

S. D. (2) wraz z pracownikiem odebrali zakupione pomidory.

S. D. (2) podał do faktury VAT dane M. D., wskazując, że jest ona jego żoną.

S. D. (2) nie okazywał M. P. ani P. F. żadnych dokumentów, w tym pełnomocnictw.

Była to jedyna transakcja zawarta przez P. F. ze S. D. (2).

W dniu 20 maja 2013 roku P. F. wystawił fakturę VAT numer (...) z tytułu sprzedaży pomidorów, z siedmiodniowym terminem płatności.

Powyższą fakturę VAT odebrała i podpisała osoba wskazana przez S. D. (2) przy kolejnym pobycie na giełdzie towarowej.

zeznania świadka M. P. – protokół skrócony rozprawy z dnia 11 marca 2016 roku – k. 129-130 akt (zapis cyfrowy: 00:02:50-00:23:56), faktura VAT – k. 16 akt

Pismem z dnia 04 października 2013 roku P. F. wezwał M. D. do zapłaty kwoty 18 370 złotych stwierdzonej fakturą VAT numer (...).

M. D. nie uiściła powyższej należności.

wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania – k. 17-18 akt, zeznania świadka M. P. – protokół skrócony rozprawy z dnia 11 marca 2016 roku – k. 129-130 akt (zapis cyfrowy: 00:02:50-00:23:56)

Faktura VAT numer (...) została ujęta w rejestrze sprzedaży VAT prowadzonym przez P. F. za miesiąc maj 2013 roku.

rejestr sprzedaży VAT – k. 60-71 akt

Faktura VAT numer (...) nie została ujęta w księgach rachunkowych i w rejestrze zakupów VAT prowadzonym przez M. D. za miesiąc maj 2013 roku.

rejestr zakupów VAT – k. 151-163 akt, oświadczenie – k. 136-137 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których prawdziwość nie była przez nie kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Odnosząc się do zarzutu pozwanej M. D. dotyczącego nie podpisania przez nią faktury VAT numer (...), wskazać należy, iż z zeznań świadka M. P. – pracownika powoda P. F. jednoznacznie wynikało, że pozwana nie podpisała tej faktury VAT, gdyż pozwanej nigdy na giełdzie towarowej nie było, faktura ta zaś – zgodnie z ustaleniami, jakie poczynił powód i świadek M. P. ze S. D. (2), została podpisana i odebrana przez osobę wskazaną przez S. D. (2) – mężczyznę, najprawdopodobniej o imieniu i nazwisku M. B..

Odnośnie natomiast zarzutu pozwanej M. D. dotyczącej obniżonej wiarygodności i wartości dowodowej dołączonych do pozwu dokumentów z uwagi na brak wskazania miejsca i daty sporządzenia poświadczenia tych dokumentów, w ocenie Sądu, nie można odmówić wartości dowodowej złożonym dowodom tylko przez sam fakt nie umieszczenia na dokumentach powyższych elementów potwierdzenia za zgodność z oryginałem. Należy bowiem pamiętać, że strona winna podnosić konkretne zarzuty dotyczące faktów istotnych dla wyniku sprawy i wskazywać, z czym się nie zgadza. Jeżeli strona nie zgadza się z konkretnymi okolicznościami winna podać, co zarzuca. Okoliczność nieprawidłowego potwierdzenia dokumentów za zgodność z oryginałem może być wówczas metodą dowodzenia określonych faktów, np. przez wskazanie, że określone zdarzenie kształtuje się odmiennie niż wskazuje na to strona przeciwna, a złożony przez nią dowód (niepotwierdzony, czy nieprawidłowo potwierdzony za zgodność z oryginałem) jako przerobiony, podrobiony lub poświadczający nieprawdę nie może być środkiem dowodowym wiarygodnie obrazującym to zdarzenie (tak Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 28 sierpnia 2013 roku, sygn. akt I ACa 796/13). Strona pozwana jednakże takich zarzutów – odnośnie dokumentów, nie sformułowała.

Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnosiły do sprawy żadnych nowych i istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności.

Sąd ustalając stan faktyczny oparł się także na zeznaniach świadka M. P. – pracownika powoda P. F., który w dniu 17 maja 2013 roku na giełdzie towarowej w O. zawarł ze S. D. (2) umowę sprzedaży pomidorów, uznając je za wiarygodne, w szczególności w zakresie, w jakim świadek ten wskazywał, że nie znał pozwanej M. D. i nigdy jej na giełdzie towarowej nie widział, że to S. D. (2) wskazał do faktury VAT jej dane, że nie okazywał mu żadnych dokumentów, wskazując jedynie, że jest ona jego (S. D. (2)) żoną, a także odnośnie wydania towaru S. D. (2) i towarzyszącemu mu pracownikowi, najprawdopodobniej o imieniu i nazwisku M. B., który na polecenie S. D. (2) fakturę VAT odebrał i podpisał.

Postanowieniem z dnia 07 kwietnia 2017 roku wydanym na rozprawie Sąd pominął dowód z przesłuchania stron, albowiem strony prawidłowo wezwane, nie stawiły się bez usprawiedliwienia.

W niniejszej sprawie powód P. F. domagając się zasądzenia od pozwanej M. D. kwoty 18 370 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, swoje roszczenie wywodził z łączącej strony umowy sprzedaży, na podstawie której pozwana M. D. miała nabyć od niego towar w postaci pomidorów, na okoliczność czego wystawiona została faktura VAT o numerze (...) na kwotę 18 370 złotych, która to kwota jednakże mimo upływu terminu płatności i wezwań do zapłaty, nie została przez pozwaną uiszczona.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Powyższy przepis kreuje zatem stosunek obligacyjny o charakterze dwustronnie zobowiązującym. Sprzedawca (tu – powód) zobowiązuje się wydać towar, zaś kupujący (tu – pozwana) zobowiązuje się zapłacić ustaloną za ten towar cenę.

Mając na uwadze stanowiska zaprezentowane w sprawie przez obie strony, a w szczególności twierdzenia pozwanej M. D., która zaprzeczyła jakoby osoba, która zawierała umowę z powodem, tj. S. D. (2), była umocowana do zawarcia tej umowy w jej imieniu oraz ażeby powód wydał jej (pozwanej) zakupiony towar, wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. to na powodzie spoczął ciężar udowodnienia, iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy sprzedaży, której dotyczy dołączona do pozwu faktura VAT oraz że towar objęty tą fakturą został dostarczony pozwanej.

Zaprzeczenie dokonane przez stronę procesową powoduje, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 28 kwietnia 1975 roku, sygn. akt III CRN 26/75).

Mając na względzie całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, Sąd doszedł do przekonania, że powód P. F. nie wykazał powyższych okoliczności. Nie udowodnił on bowiem, że S. D. (2) był umocowany do zawarcia umowy w imieniu pozwanej, a więc, że to pomiędzy stronami niniejszego procesu doszło do zawarcia umowy sprzedaży, której przedmiotem było przeniesienie na pozwaną własności pomidorów i ich wydanie pozwanej.

Z treści zeznań świadka M. P. jednoznacznie wynikało, że w czasie zawierania umowy w dniu 17 marca 2013 roku na giełdzie towarowej w O. był obecny także powód P. F., jak również, że strony nie współpracowały ze sobą wcześniej, przy czym zarówno powód, jak i świadek – jego pracownik, nie znając przecież kontrahenta (tj. pozwanej), a przez to jej wiarygodności, nie podjęli jakichkolwiek starań mających na celu potwierdzenie przez nią składanych przez S. D. (2) w jej imieniu oświadczeń, nie domagali się także od niego dokumentu pełnomocnictwa, zadawalając się stwierdzeniem, że jest on mężem pozwanej oraz podaniem przez niego danych pozwanej do faktury VAT. Również nie domagali się jakichkolwiek upoważnień od pozwanej dla osoby podpisującej i odbierającej fakturę VAT, tj. osoby wskazanej przez S. D. (2).

W ocenie Sądu powód P. F. nie zachował w tych okolicznościach wymaganej od niego jako od przedsiębiorcy należytej staranności (i to w podwyższonym zakresie) i prowadząc w ten sposób negocjacje oraz wykonując umowę, nie żądając, czy też nie uzyskując potwierdzenia czynności przez pozwaną, zwłaszcza w sytuacji, gdy był to kontrahent mu nieznany, czynił to na własne ryzyko.

Zgodnie bowiem z treścią art. 355 k.c. dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność). Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności, a to uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, skrupulatności i rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania.

Oznacza to zatem, że powód P. F., który jest przedsiębiorcą i prowadzi działalność gospodarczą, w tym działalność handlową, winien dbając o swoje interesy, zadbać o należyte wykazanie przez osobę, z którą zawiera umowę (zawłaszcza gdy nie pozostaje z nią w stałych stosunkach handlowych tak, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie) uprawnienia do dziania w imieniu drugiej strony umowy, a także o potwierdzenie ilości dostarczonego towaru przez osobę uprawnioną do działania w imieniu kontrahenta, czego w rozpoznawanej sprawie zaniechał.

Jednocześnie okoliczność, że S. D. (2) wskazywał, że jest mężem pozwanej, nie oznacza sama przez się, że był on z mocy prawa umocowany do zawierania umów w imieniu pozwanej pozostających w związku z prowadzoną przez nią indywidualnie, a nie wspólnie z mężem, działalnością gospodarczą. Niewątpliwie też sporna umowa nie wynikała z konieczności zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny (art. 30 k.r. i o.).

W ocenie Sądu dowody o charakterze rzeczowym w postaci faktur VAT i rejestru sprzedaży VAT powoda nie mogły – wobec stanowiska pozwanej, stanowić skutecznego i wiarygodnego dowodu uzasadniającego żądanie pozwu. W pierwszym rzędzie podkreślić bowiem należy, że faktura VAT nie została zaakceptowana, tj. podpisana przez pozwaną, a jedynie przez osobę wskazaną przez S. D. (2), przy czym ani powód, ani jego pracownik w tym przypadku również nie sprawdzili umocowania tej osoby do działania w imieniu pozwanej.

Fakturę VAT jako dokument prywatny, chociaż zgodnie z treścią art. 245 k.p.c. nie korzystający z domniemania zgodności z prawdą oświadczeń w niej zawartych, to jednak w świetle orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2004 roku (w sprawie o sygn. akt IV CK 474/03), które podziela Sąd w niniejszym składzie, należy traktować jako samodzielny środek dowodowy, którego moc Sąd ocenia według zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c., a więc zgodnie z własnym przekonaniem, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Powyższa ocena powinna być więc dokonywana z uwzględnieniem specyfiki tego dokumentu, który jest przecież dokumentem rozliczeniowym, z którego wynika jedynie, że określony podmiot (wystawca faktury) wystawił dokument rozliczeniowy w postaci faktury VAT obejmującej określoną kwotę w stosunku do innego podmiotu. W świetle powyższego dokument prywatny w postaci faktury VAT, w sytuacji kwestionowania faktu zawarcia umowy sprzedaży towarów wyszczególnionych w takiej fakturze, w sytuacji kwestionowania faktu umocowania osoby podpisującej tę fakturę do działania w imieniu pozwanej, nie może stanowić samoistnego dowodu na okoliczność zawarcia i wykonania umowy.

Należy mieć również na uwadze, że pozwana M. D. przedłożyła na żądanie Sądu wskazywany przez powoda rejestr zakupów VAT za miesiąc maj 2013 roku, w którym nie została jednakże ujęta faktura wystawiona przez powoda, tj. faktura VAT numer (...). Odnosząc się zaś do zarzutu powoda ujęcia w tymże rejestrze, tj. za miesiąc maj 2013 roku, faktur VAT z miesiąca marca i kwietnia 2013 roku, to jak wynika z treści tego rejestru, faktury te zostały wprawdzie wystawione w marcu i kwietniu, lecz doręczone pozwanej dopiero w maju (poz. 6, 7, 12, 20 i 107). Tymczasem, z dowodów zaoferowanych przez powoda nie wynika, kiedy wystawiona przez niego faktura VAT numer (...) została odebrana, co uzasadniałoby wniosek o przedłożenie rejestru zakupów VAT pozwanej z późniejszych miesięcy 2013 roku. Wprawdzie pozwana M. D. została do tego zobowiązana (odnośnie miesięcy czerwiec i lipiec 2013 roku), lecz mimo, że nie przedłożyła rejestru zakupów VAT za te inne miesiące (wskazując na przekazanie tej dokumentacji księgowej do innego postępowania), wobec zarzutu braku umocowania S. D. (2) do działania w jej imieniu i braku wykazania przez powoda tej okoliczności, nieprzedstawienie tych dokumentów, Sąd ocenił jako nie mające wpływu na rozstrzygnięcie, tym bardziej, że z oświadczenia pozwanej (k. 136 akt) wynikało, że sporna faktura VAT nie została przez nią w ogóle zaksięgowana, zaś powód jako kontrahent w księgach rachunkowych pozwanej również w ogóle nie występuje (k. 137 akt). Zważyć przy tym należy, że rejestry VAT mają znaczenie podatkowe i w okolicznościach niniejszej sprawy przy kwestionowaniu w ogóle ważności umowy jako konsekwencji braku umocowania dla S. D. (2) (i dla osoby podpisującej fakturę VAT), nie mogłyby być one uznane za stanowiące podstawę do przyjęcia, że strony łączyła umowa i że została ona wykonana, a przez to prowadzące do uwzględnienia powództwa. Dotyczy to również przedłożonego przez powoda rejestru sprzedaży VAT, w którym faktura VAT wystawiona na M. D. została ujęta.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego należało ocenić, że powód P. F. nie wykazał, że S. D. (2), z którym zawarł umowę sprzedaży pomidorów wskazując na pozwaną jako na stronę tej umowy, miał umocowanie do zawarcia tej umowy w imieniu pozwanej, a także, by pozwana tę czynność potwierdziła między stronami, w konsekwencji czego uznać należy, że nie sposób przyjąć, że powód z pozwaną M. D. zawarł umowę sprzedaży i żeby pozwana z tego tytułu zobowiązana była do zapłaty powodowi ceny sprzedaży.

Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd na podstawie art. 535 § 1 k.c. w zw. z art. 103 § 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c. oddalił powództwo.

O kosztach procesu Sąd orzekł natomiast zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w dyspozycji art. 98 k.p.c. w zw. art. 108 § 1 k.p.c., zasądzając od powoda jako strony przegrywającej niniejszą sprawę na rzecz pozwanej jako strony wygrywającej zwrot poniesionych przez nią kosztów postępowania, na którą składa się kwota 17 złotych tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 2 400 złotych z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym ustalonego w oparciu o § 2 ust. 1 i § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 roku, poz. 490 ze zmianami).

W punkcie III wyroku Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 roku, poz. 623 ze zmianami) w zw. z art. 98 k.p.c. nakazał ściągnąć od powoda P. F. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 335 złotych tytułem zwrotu kosztów stawiennictwa świadka M. P. na rozprawę w dniu 11 marca 2016 roku przyznanych świadkowi postanowieniem z dnia 08 kwietnia 2016 roku (k. 140 akt) i wypłaconych tymczasowo ze Skarbu Państwa. Kosztami procesu w pozostałym zakresie Sąd obciążył także powoda uznając je jednakże za uiszczone.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 04 maja 2017 roku