Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2015 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 23 marca 2015 roku odmówił S. W. prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 roku wymaganych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych ani 15 lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku organ rentowy przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy składkowe w wymiarze 24 lat, 6 miesięcy i 29 dni składające się na ogólny staż pracy. ZUS wskazał, że nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Hucie (...) w B., ponieważ wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach, a sporządzone przez archiwum kserokopie dokumentów z akt osobowych i płacowych nie określają rodzaju wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.).

/decyzja - k. 205 akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji w dniu 15 września 2015 roku 26 lipca 2016 roku złożył S. W., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do emerytury. Wniósł przy tym o uwzględnienie do okresów składkowych okresów pracy we własnym gospodarstwie rolnym (od 1 listopada 1992 roku do 30 listopada 1992 roku, od 1 kwietnia 1993 roku do 30 czerwca 1993 roku, od 1 stycznia 1995 roku do 28 lutego 1995 roku, od 1 stycznia 1997 roku do 30 czerwca 2007 roku, od 2 lipca 2007 roku do sierpnia 2010 roku), wskazując że podlegał w tym czasie ubezpieczeniu społecznemu rolników. Podniósł ponadto, że w latach od 1974 roku do 1993 roku pracował w Hucie (...) na stanowiskach: czadnicowy, palacz gazogeneratorów, topiarz i hutmistrz topiarz w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

/odwołanie - k. 2 - 5/

Odpowiedź na odwołanie w dniu 14 października 2015 roku złożył ZUS, wnosząc o oddalenie odwołania. Organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko, że wnioskodawca nie udowodnił stażu pracy w warunkach szczególnych ani 25 lat ogólnego stażu pracy. Jednocześnie powołując się na art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazał, że brak jest podstaw do uwzględnienia okresów opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, ponieważ wnioskodawca pobiera rentę rolniczą.

/odpowiedź na odwołanie - k. 11 - 12/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Pełnomocnik wnioskodawcy poprał odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowiska stron - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:01:14 - 00:07:34 - płyta
- k. 36; e-protokół z dnia 9 maja 2017 roku - 00:01:02 - 00:14:23 - płyta - k. 85/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. W. urodził się w dniu (...).

/ okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek – k. 1 akt ZUS/

Wniosek o emeryturę S. W. złożył w dniu 23 marca 2015 roku.

/ okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek – k. 1 akt ZUS/

Nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/ okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek – k. 2 akt ZUS/

ZUS uwzględnił wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku okresy składkowe
w wymiarze 24 lat, 6 miesięcy i 29 dni.

/okoliczność bezsporna, a nadto: zestawienie – k. 203 akt ZUS; decyzja - k. 205 akt ZUS/

Wnioskodawca w okresach: od 28 maja 1974 roku do 1 lutego 1979 roku; od 23 marca 1979 roku do 31 października 1992 roku oraz od 1 grudnia 1992 roku do 31 marca 1993 roku w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony w Hucie (...) w B. na stanowiskach: palacz gazogeneratorów/czadnicowy, zestawiacz, hutmistrz topiarz, topiarz szkła, mistrz hutmistrz.

/świadectwa pracy, angaże i zaświadczenia w aktach osobowych - załącznik do k. 30/

Zakład pracy nie wystawił wnioskodawcy za ww. okresy świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

/okoliczność bezsporna/

Wnioskodawca pracował najpierw jako czadnicowy, później jako palacz gazogeneratorów, następnie jako topiarz. Ostatecznie otrzymał awans na hutmistrza. Przez cały czas wykonywał te same prace. Dostawał dodatek za pracę w warunkach szczególnych. Figuruje on jako wyszczególniona pozycja na kartach wynagrodzeń. Dostawał też codziennie mleko. Jeśli musiał zostać dłużej w razie awarii, otrzymywał posiłek regeneracyjny.

/zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:27:46 - 00:36:47 - płyta - k. 45; karty wynagrodzeń w aktach osobowych - załącznik do k. 30; zeznania świadka A. L. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:11:12 - 00:19:16 - płyta - k. 36; zeznania świadka S. P. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:23:54 - 00:30:52 - płyta - k. 36; zeznania świadka Z. Ł. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:37:29 - 00:43:36 - płyta - k. 36/

W hucie nie było przestojów. Temperatura na hali produkcyjnej była bardzo wysoka ponieważ temperatura topienia szkła musiała być stale utrzymywana na odpowiednio wysokim poziomie. Huta pracowała do soboty. Potem następowało czyszczenie gazogeneratorów. Następnie musiały one zostać ponownie odpalone i rozgrzane. Po tych czynnościach było przygotowywane szkło na najbliższy dzień roboczy tj. poniedziałek. Wnioskodawca pracował w 4 - zmianowym systemie - 2 dni rano, 2 dni na noc i następnie miał 2 dni wolne od pracy. W razie potrzeby był wzywany do pracy w po swoim czasie pracy.

/zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:27:46 - 00:36:47 - płyta - k. 45; zeznania świadka A. L. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:11:12 - 00:19:16 - płyta - k. 36; zeznania świadka S. P. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:23:54 - 00:30:52 - płyta - k. 36; zeznania świadka Z. Ł. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:37:29 - 00:43:36 - płyta - k. 36/

Praca w Hucie (...) w B. odbywała się w ruchu ciągłym, trwała co najmniej 8 godzin dziennie. Praca topiarza i palacza gazogeneratorów/czadnicowego odbywała się w odzieży ochronnej ze względu na bardzo wysokie temperatury i zaczadzenie. Odzież ochronna składała się z ubrania azbestowego i drewnianych butów. Wymagała skupienia i uwagi z uwagi na trudne warunki panujące w hali i skomplikowany proces technologiczny topienia szkła.

/zeznania świadka A. L. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:11:12 - 00:19:16 - płyta - k. 36; zeznania świadka S. P. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:23:54 - 00:30:52 - płyta - k. 36; zeznania świadka Z. Ł. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:37:29 - 00:43:36 - płyta - k. 36; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:27:46 - 00:36:47 - płyta - k. 45/

Palacz gazogeneratorów i czadnicowy - to różne nazwy tego samego stanowiska. Wnioskodawca pracował przy czadnicach, czyli gazogeneratorach. Czadnicowy zwoził węgiel i załadowywał go do pieca. Z. były zasypywane węglem. Wytwarzał się w ten sposób gaz, który spalał się w wannie, gdzie topiło się szkło. Z czadnic ulatniał się gaz, powstawał pył węglowy. Panowała tam bardzo wysoka temperatura.

/zeznania świadka A. L. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:19:16 - 00:23:54 - płyta - k. 36; zeznania świadka S. P. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:23:54 - 00:30:52 - płyta - k. 36; zeznania świadka Z. Ł. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:30:52 - 00:37:29 - płyta - k. 36; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:27:46 - 00:36:47 - płyta - k. 45; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:36:47 - 00:38:33 - płyta - k. 45/

Wnioskodawca był też topiarzem. Pilnował całego procesu hutniczego: zasypu szkła, utrzymania właściwej temperatury, pracowników tak aby szkło do topienia wsypywane było przez nich we właściwym czasie oraz nadzorował właściwą temperaturę topienia się szkła (ok. 1500 stopni C.). Musiał czyścić palniki, gdy były jeszcze gorące. T. wykonywał też prace w wysokich temperaturach w komorach. T. używali do tego strojów azbestowych i drewnianych butów. T. zastępował hutmistrza.

/zeznania świadka A. L. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:19:16 - 00:23:54 - płyta - k. 36; zeznania świadka S. P. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:23:54 - 00:30:52 - płyta - k. 36; zeznania świadka Z. Ł. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:30:52 - 00:37:29 - płyta - k. 36; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:27:46 - 00:36:47 - płyta - k. 45; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:36:47 - 00:38:33 - płyta - k. 45/

Wnioskodawca został awansowany na stanowisko hutmistrza. Wykonywał dotychczasowe obowiązki, a jednocześnie odpowiadał za całość produkcji na swojej zmianie. Również pracował w wannach do topienia szkła. Pilnował ludzi, by robili zestaw na czas. Dbał o właściwe zaopatrzenie warsztatu, pilnował szkła i temperatury. W warsztacie panowało zapylenie, wytwarzał się gaz, panowała wysoka temperatura.

/zeznania świadka A. L. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:19:16 - 00:23:54 - płyta - k. 36; zeznania świadka S. P. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:23:54 - 00:30:52 - płyta - k. 36; zeznania świadka Z. Ł. - e-protokół z dnia 21 kwietnia 2016 roku - 00:30:52 - 00:37:29 - płyta - k. 36; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:27:46 - 00:36:47 - płyta - k. 45; zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:36:47 - 00:38:33 - płyta - k. 45/

Wnioskodawca nabył w dniu 27 grudnia 1979 roku gospodarstwo rolne

Wnioskodawca w okresach: od 1 stycznia 1980 roku do 31 grudnia 1982 roku, od 1 stycznia 1983 roku do 31 grudnia 1988 roku, od 1 listopada 1992 roku do 31 grudnia 1992 roku, od 1 kwietnia 1993 roku do 30 czerwca 1993 roku, od 1 stycznia 1995 roku do 31 marca 1995 roku, od 1 stycznia 1997 roku do 30 czerwca 2007 roku, od 2 lipca 2007 roku do 30 sierpnia 2010 roku podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników.

/zaświadczenie - k. 9 - 10 verte, zeznania wnioskodawcy - e-protokół z dnia 29 września 2016 roku - 00:27:46 - 00:36:47 - płyta - k. 45; kopia aktu notarialnego - k. 19 - 20 akt KRUS/

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w Ł. prawomocną decyzją z dnia 30 sierpnia 2010 roku przyznała S. W. rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy. Wniosek o rentę S. W. złożył w dniu 5 lipca 2010 roku.

/decyzja - k. 70 akt KRUS/

Przy ustalaniu wysokości świadczenia w postaci renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w rolnictwie KRUS uwzględnił wnioskodawcy 47 lat, 2 miesiące i 24 dni stażu pracy. Przy ustalaniu wysokości świadczenia nie został uwzględniony okres: od 28 kwietnia 1992 roku do 30 kwietnia 1992 roku - jako okresu nieskładkowego oraz 9 miesięcy, za które nie zostały opłacone składki na ubezpieczenie rolników i podlegały odpisaniu z uwagi na przedawnienie.

/pismo - k. 48; zestawienie - k. 49 - 51/

Przy ustalaniu wysokości renty rolniczej uwzględniono następujące udokumentowane okresy zatrudnienia:

-

01.09.1971 r. - 28.09.1973 r. - Zakłady (...),

-

23.10.1973 r. - 08.05.1974 r. - Zakłady (...),

-

28.05.1974 r. - 01.02.1979 r. - Huta (...),

-

23.03.1979 r. - 27.04.1992 r. - Huta (...) w B.,

-

28.04.1992 r. - 30.04.1992 r. - zasiłek chorobowy,

-

01.01.1980 r. - 31.12.1981 r. - ubezpieczenie społeczne rolników,

-

01.05.1992 r. - 31.10.1992 r. - Huta (...) w B.,

-

01.10.1992 r. - 31.12.1992 r. - ubezpieczenie społeczne rolników,

-

01.12.1992 r. - 31.03.1993 r. - Huta (...) w B.,

-

01.04.1993 r. - 30.06.1993 r. - ubezpieczenie społeczne rolników,

-

01.07.1993 r. - 31.12.1994 r. - P.P.H. (...) s.c.

-

01.01.1995 r. - 31.03.1995 r. - ubezpieczenie społeczne rolników,

-

01.03.1995 r. - 31.10.1995 r. - Firma (...),

-

01.11.1995 r. - 31.12.1996 r. - działalność gospodarcza,

-

01.01.1997 r. - 30.08.2010 r. - ubezpieczenie społeczne rolników,

- 01.07.2007 r. - 01.07.2007 r. - działalność gospodarcza.

/raport ustalenia prawa do świadczenie - k. 69 akt KRUS/

Przy ustalaniu prawa do renty rolniczej wnioskodawcy uwzględniono 3605 dni przypadających w okresie od 1 stycznia 1997 roku do 30 sierpnia 2010 roku. Z tego okresu, ustalając wysokość świadczenia, KRUS uwzględnił 4920 dni.

/raport ustalenia prawa do świadczenie - k. 69 akt KRUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach ZUS i w aktach KRUS, w szczególności na podstawie dokumentacji osobowej obejmującej sporny okres zatrudnienia wnioskodawcy, a także na podstawie zeznań wnioskodawcy oraz zeznań świadków: A. L., S. P. i Z. Ł., którzy razem
z wnioskodawcą pracowali w Hucie (...) w B. i z tego tytułu mają pełną wiedzę na temat charakteru pracy wykonywanej wówczas przez wnioskodawcę.

Wszystkie złożone w niniejszej sprawie zeznania były wiarygodne, spójne
i znajdowały potwierdzenie w zachowanej dokumentacji osobowej. Wartość dowodowa zeznań nie była kwestionowana przez organ rentowy. Stanowiły one tym samym wiarygodne źródło dowodowe. Zeznania świadków i wnioskodawcy wzajemnie potwierdzały się i uzupełniały. Świadkowie i wnioskodawca w sposób pełny i rzetelny zeznali na okoliczność charakteru pracy wnioskodawcy – zakresu jego obowiązków, faktycznie wykonywanych czynności. Sąd nie dopatrzył się żadnych okoliczności pozwalających na odmówienie im wiarygodności. W światle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w ocenie Sądu w pełni można odtworzyć co faktycznie robił wnioskodawca w czasie zatrudnienia w Hucie (...) w B. i jakie warunki panowały przy produkcji szkła. Niewątpliwie z materiału dowodowego wynika, że w miejscu pracy wnioskodawcy panowały trudne i szkodliwe warunki pracy.

Podnieść należy ,iż okresy jakie uwzględniono przy ustaleniu prawa i wysokości do świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników Sąd uwzględnił w oparciu o akta KRUS. Treść dokumentów załączonych do akt KRUS nie była między stronami sporna.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku ( vide art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (wynoszący 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn).

Jak dalej stanowi ust. 2 powołanego przepisu, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z § 3 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 wskazanego rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...) ).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca spełnił ustawowe przesłanki co do wieku. Nie jest również członkiem otwartego funduszu emerytalnego. ZUS uznał jednak, że wnioskodawca nie ma wymaganego na dzień 1 stycznia 1999 roku okresu składkowego
i nieskładkowego wynoszącego 25 lat ani 15 - letniego stażu pracy w warunkach szczególnych.

W pierwszej kolejności rozważyć należało, czy wnioskodawca spełnił wymagania co do ogólnego stażu pracy. Zdaniem ZUS brak jest podstaw do uwzględnienia okresów opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, ponieważ wnioskodawca pobiera rentę rolniczą.

ZUS powołał się na art. 10 ustawy emerytalnej, który stanowi w ust. 1, że przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:

1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Jednak okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników (art. 10 ust. 3).

Treść tego przepisu nie pozostawia wątpliwości, że zaliczenie danego okresu do okresu ubezpieczenia, od którego zależy prawo do renty w systemie ubezpieczeń rolniczych, uniemożliwia późniejsze zaliczenie tego samego okresu przy ustalaniu uprawnień do emerytury w systemie ZUS. Podkreślenia wymaga jednak, że ustawodawca wyraźnie wskazuje tutaj na okresy, od których zależne jest prawo do świadczenia, nie wspominając tu o ustalaniu jego wysokości.

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 listopada 2009 roku ( sygn. akt I UK 168/09) art. 10 ust. 3 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie wyłącza możliwości uwzględnienia okresów pracy rolniczej w stażu składkowym, które nie zostały zaliczone do nabycia prawa do emerytury lub renty rolniczej. Nie oznacza to, że te same okresy zaliczać można dwa razy do różnych świadczeń. Te okresy, które zostały wnioskodawcy zaliczone do nabycia prawa do renty nie mogą bowiem zostać zaliczone do okresu, od którego zależy nabycie prawa do emerytury pracowniczej. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał ,iż kierując się zatem literalną wykładnią językową tego przepisu należy przyjąć, że nie można uwzględnić tylko tych okresów, które zostały zaliczone do stażu ubezpieczeniowego, od którego zależało nabycie prawa do świadczenia (emerytury lub renty rolniczej). Jak zasadnie zatem podnosiła strona innym okresem jest okres zaliczony przez KRUS do prawa do renty a innym okres zaliczony do wyliczenia wysokości świadczenia rentowego. U wnioskodawcy okresy podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników występują w rozmiarze większym niż te , które zostały zaliczone przy ubieganiu się o prawo do tego świadczenia. Sad Najwyższy w uzasadnieniu tego orzeczenia wskazał ponadto ,iż treść spornego przepisu należy interpretować wąsko, dotyczy on okresu jaki uwzględniony został przy nabyciu prawa do świadczenia. Sąd orzekający w pełni podziela powyższe stanowisko.

Z akt KRUS jak również z regulujących tę kwestię przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( t.j. Dz. U. z 2016 roku, poz. 277) wyraźnie wynika, że ustalanie prawa renty następuje poprzez uwzględnienie okresów podlegania ubezpieczeniom w węższym wymiarze niż do ustalenia wysokości tego świadczenia.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników renta rolnicza
z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1) podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres, o którym mowa
w ust. 2;

2) jest trwale lub okresowo całkowicie niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

3) całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu lub w okresach, o których mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1
i 2, lub nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Warunek podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez wymagany okres uważa się za spełniony, jeżeli okres ubezpieczenia emerytalno-rentowego ubezpieczonego wynosi co najmniej 5 lat – jeżeli całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała w wieku powyżej 30 lat (art. 21 ust. 2 pkt 5). Okres 5 lat, o których mowa w ust. 2 pkt 5, powinien przypadać w okresie ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o przyznanie renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy (ust. 8).

Na podstawie ww. przepisów KRUS przy ustalaniu prawa do renty rolniczej wnioskodawcy uwzględniono 3605 dni przypadających w okresie od 1 stycznia 1997 roku do 30 sierpnia 2010 roku. Wszystkie pozostałe okresy wymienione w raporcie ustalenia uprawnienia do świadczeń były już brane pod uwagę tylko do obliczenia wysokości należnego świadczenia rentowego.

Bezpodstawne jest zatem stanowisko ZUS, odmawiające uwzględnienia zgodnie
z dyspozycją art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej okresów opłacania składek na ubezpieczenie rolnicze, sprzed 1 stycznia 1997 roku do okresów składkowych, wymaganych do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury pracowniczej.

Wobec bezspornego uwzględnienia przez ZUS okresów składkowych w wymiarze 24 lat, 6 miesięcy i 29 dni, wcześniejsze okresy podlegania społecznym ubezpieczeniom rolników niezliczone przez KRUS do okresów, od których zależy prawo do renty rolniczej, niewątpliwie pozwalają na niezbędne uzupełnienie ogólnego stażu pracy do wymaganych 25 lat na dzień 1 stycznia 1999 roku.

W ocenie Sądu orzekającego stanowisko pełnomocnika wnioskodawcy , w tym zakresie jest w pełni trafne i Sad podziela je w pełni.

Organ rentowy zakwestionował jednak również wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Jak ustalił Sąd stanowisko to również nie znajduje oparcia w stanie faktycznym sprawy ani w obowiązujących przepisach.

Regulacja § 2 Rozporządzenia, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca
w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed Sądem. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia
w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków ( por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawcę w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków, zeznań wnioskodawcy oraz przeprowadził dowód z dokumentacji zatrudnienia wnioskodawcy z okresu pracy w Hucie (...) w B..

Organ rentowy nie kwestionował, że wnioskodawca w okresach: od 28 maja 1974 roku do 1 lutego 1979 roku; od 23 marca 1979 roku do 31 października 1992 roku oraz od 1 grudnia 1992 roku do 31 marca 1993 roku w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony w Hucie (...) w B. w pełnym wymiarze czasu pracy. Podważył jednak, że było to zatrudnienie w warunkach szczególnych z uwagi na brak wydanego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Przyczyną nieuwzględnienia przez organ rentowy tego okresu zatrudnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych był brak świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach, podczas gdy sporządzone przez archiwum kserokopie dokumentów z akt osobowych i płacowych nie określają rodzaju wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zarówno zachowana dokumentacja osobowa wnioskodawcy jak i zeznania świadków potwierdziły jednak, że wnioskodawca, pracując w Hucie (...) w B. wykonywał co najmniej 8 godzin dziennie prace w warunkach szczególnych na stanowiskach takich jak: palacz gazogeneratorów/czadnicowy, zestawiacz, hutmistrz topiarz, topiarz szkła, mistrz hutmistrz. Choć stanowiska wnioskodawcy otrzymywały różne nazwy, to w istocie zakres obowiązków był na nich podobny i obejmował prace przy całym procesie hutniczym, w bardzo wysokich temperaturach, w pyle węglowym i oparach związków powstających przy topieniu szkła. Wnioskodawca musiał wykonywać swoją pracę w odzieży ochronnej. Otrzymywał mleko i posiłki regeneracyjne. Zachowane karty wynagrodzeń potwierdzają, że otrzymywał dodatek za pracę w warunkach szczególnych. Wnioskodawca nie był oddelegowany do innych prac. Zakład pracował w trybie ciągłym, 4-zmianowym, nie było przestojów w pracy.

Oznacza to, że S. W. w spornych okresach zatrudnienia wykonywał prace wymienione w wykazie A dział III poz. 85 (obsługa gazogeneratorów) i dział XIII poz. 7 (topienie szkła), stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 roku, nr 8, poz. 43 ze zm.). Ponadto w dziale XIV, pod poz. 24 wymieniona została kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

W tym miejscu odwołać należy się również do zarządzenie nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie stanowisk, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego ( Dz. Urz. (...) z 1985 r. nr. 1-3 poz. 1), gdzie w dziale III, poz. 85 pkt 1 wskazano prace obsłudze gazogeneratorów na stanowisku czadnicowego, a w dziale XIII zaś, poz. 7, pkt 1 wskazane zostało stanowisko topiarz szkła jako stanowiska, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego. Ponadto w dziale XIV, pod poz. 24 wymieniona została kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno - techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie - stanowiska pracy, na których prace wykonywane są stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie.

Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie wnioskodawca wykazał, że pracując
w Hucie (...) w B. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał ww. prace w szczególnych warunkach, przyczyniających się do szybszego obniżenia wydolności jego organizmu.

Niezależnie zatem od nazwy zajmowanego stanowiska, wnioskodawca pracował w miejscu, gdzie panowały szczególne, szkodliwe dla zdrowia warunki. Nawet, kiedy objął stanowisko hutmistrza, zakres jego obowiązków ani warunki pracy nie zmieniły się. Nawet jeśli dodatkowo wykonywał obowiązki kontrolno - nadzorcze, to był cały czas obecny w procesie hutniczym z pracownikami zajmującymi stanowiska czadnicowego i topiarza.

Stałe wykonywanie pracy w warunkach szczególnych jest rozumiane w orzecznictwie Sądu Najwyższego jako wypełnianie pełnego wymiaru czasu pracy na zajmowanym stanowisku, gdyż nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze innych równocześnie wykonywanych prac
w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika ( vide wyrok z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNP 2009 nr 21-22, poz. 290).

Nadto Sąd Okręgowy podziela pogląd Sądu Apelacyjnego w Gdańsku wyrażony
w wyroku z dnia 25 września 2013 roku, sygn. akt III AUa 106/13 ( LEX nr 1381334), zgodnie z którym warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku, stale tj. ciągle wykonuje pracę w szczególnych warunkach i nie wykonuje w tym czasie żadnych innych czynności nie związanych z zajmowanym stanowiskiem.

W rozpoznanej sprawie nie ma, jak już wcześniej wskazano wątpliwości,
że wnioskodawca nie był oddelegowany do innych prac.

Podkreślić należy w tym miejscu, że dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

W świetle całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego nie ma zatem znaczenia nazwa stanowiska wpisana w angażach oraz w świadectwie pracy. Istotnym jest bowiem, jaki był faktyczny zakres obowiązków wnioskodawcy.

Wskazany okres zatrudnienia w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999 roku bez wątpienia łącznie przekracza zatem wymaganą sumę 15 lat.

Wnioskodawca posiada staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze przekraczającym 15 lat oraz spełnia pozostałe przesłanki do nabycia prawa do emerytury
w obniżonym wieku.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę w dniu 23 marca 2015 roku, ale wiek 60 lat ukończył w dniu 19 marca 2015 roku - prawo do emerytury należało zatem przyznać wnioskodawcy od tej daty.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Mając na uwadze wynik postępowania oraz datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji, Sąd o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz S. W. kwotę 360,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Ze względu na datę wniesienia odwołania od zaskarżonej decyzji zastosowania nie miała jeszcze zmiana powołanego rozporządzenia wprowadzona Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku ( Dz.U. 2016, poz. 1668) dopiero z dniem 27 października 2016 roku, ponieważ zgodnie z § 2 do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego z pouczeniem
o prawie, sposobie i terminie wniesienia apelacji.

18 maja 2017 roku