Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant stażysta Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku Z. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o emeryturę górniczą

na skutek odwołania Z. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 4 października 2016 r.

oddala odwołanie.

Sygn. akt V U 1095/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 października 2016 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił Z. S. prawa do emerytury górniczej wskazując, iż nie udokumentował wymaganego 25-letniego okresu pracy górniczej.

Odwołanie od powyższej decyzji w dniu 4 listopada 2016 roku złożył pełnomocnik ubezpieczonego wnosząc o jej zmianę, poprzez przyznanie prawa do emerytury górniczej. Pełnomocnik wskazał, że wbrew stanowisku organu rentowego Z. S. w okresie zatrudnienia w (...) w R. od 1 lutego 1994 roku do 30 czerwca 2003 roku wykonywał pracę spełniającą warunki do uznania jej za pracę górniczą na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej. Pełnomocnik wniósł też o zasądzenie kosztów postępowania, z wyodrębnieniem kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Organ rentowy wskazał, że do stażu pracy górniczej nie zaliczył wnioskodawcy okresu od 1 lutego 1994 roku do 30 czerwca 2003 roku ponieważ stanowiska malarz konstrukcji oraz spawacz nie figurują w załączniku nr 2 oraz w załączniku nr 3 Rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określania niektórych stanowiska pracy górniczej oraz stanowiska pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustaleniu prawa do emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 r., Nr 2, poz. 8).

Na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy sprecyzował odwołanie wskazując, iż wnosi o zaliczenie do stażu górniczego okresu zatrudnienia jego mocodawcy od 1 lutego 1994 roku do 30 czerwca 2003 roku w wymiarze półtorakrotnym.

W piśmie procesowym z dnia 8 maja 2017 roku pełnomocnik wnioskodawcy poparł wniosek zawarty w odwołaniu w zakresie dopuszczenia dowodu z pisemnej opinii biegłego z zakresu BHP na okoliczność, że wnioskodawca w okresie od dnia od 1 lutego 1994 roku do 30 czerwca 2003 roku wykonywał prace górniczą w rozumieniu przepisu art. 50 c ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności, czy była to praca o której mowa w art. 50 d ust. 1 pkt 1 na stanowiskach wymienionych w załącznikach nr 2 i 3 rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku.

Na rozprawie w dniu 6 czerwca 2017 roku Sad oddalił wniosek pełnomocnika Z. S. o dopuszczenie dowodu z biegłego do spraw BHP na jako bezprzedmiotowy dla rozpoznania sprawy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawca Z. S. urodził się dnia (...). Dnia 14 lipca 2016 roku wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej. Wnioskodawca nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego

(dowód: wniosek o emeryturę k. 2-5v akt ZUS)

Decyzją z dnia 4 października 2016 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury górniczej uznając, że wobec wymaganych ustawowo 25 lat pracy górniczej wnioskodawca wykazał jedynie 20 lat, 3 miesiące i 22 dni pracy górniczej (w tym 18 lat, 6 miesięcy i 14 dni stażu stanowiącego pracę górniczą określoną w art. 50c ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy górniczej określoną w art. 50c ust. 1 i 50d ustawy o emeryturach i rentach z FUS okresu zatrudnienia wnioskodawcy w (...) B. od 1 lutego 1994 roku do 30 czerwca 2003 roku, gdyż stanowiska malarz konstrukcji oraz spawacz nie figurują w załączniku nr 2 oraz w załączniku nr 3 Rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określania niektórych stanowiska pracy górniczej oraz stanowiska pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustaleniu prawa do emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 r., Nr 2, poz. 8)

(dowód: decyzja z dnia 4 października 2016 roku . – k. 47 akt ZUS, odpowiedź na odwołanie, k. 7-7v akt sprawy)

Z. S. od dnia 4 marca 1986 roku do chwili obecnej jest zatrudniony w (...) S.A. Oddział (...) B., które do dnia 31 grudnia 1998 r. było przedsiębiorstwem państwowym a z dniem 1 stycznia 1999 r. zostało sprywatyzowane i wnioskodawca stał się z mocy prawa pracownikiem (...) (obecnie (...) S.A. Oddział (...)) na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie zatrudnienia zajmował następujące stanowiska:

- od dnia 4 marca 1986 roku do 12 stycznia 1989 roku – robotnik do spraw ciężkich na oddziale (...),

- od dnia 13 stycznia 1989 roku do 12 września 1991 roku - robotnik robót melioracyjnych na oddziale (...) (od 1 grudnia 1990 roku (...)),

- od dnia 13 września 1991 roku do 30 kwietnia 1999 roku – spawacz – początkowo na oddziale Z-6, od 1 lutego 1994 roku na oddziale (...), a od 1 września 1995 roku na oddziale (...);

- od 1 maja 1999 roku do 30 czerwca 2003 roku – malarz konstrukcji na oddziale (...),

- od 1 lipca 2003 roku do 28 lutego 2006 roku – robotnik robót melioracyjnych i rekultywacyjnych na oddziale (...) (od 1 lipca 2004 roku – (...)),

- od 1 marca 2006 roku do 16 listopada 2006 roku– operator sprzętu technologicznego na oddziale (...),

- od 17 listopada 2006 roku do 31 października 2012 roku – operator sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce na oddziale (...),

- od 1 listopada 2012 roku do 30 marca 2013 roku – górnik na odkrywce na oddziale (...),

- od 1 kwietnia 2013 roku do chwili obecnej – górnik kopalni odkrywkowej na oddziale (...) (od 1 sierpnia 2014 – g2).

(dowód: umowa o prace, k. 1, 15 akt osobowych, karta obiegowa, k. 6, 16 akt osobowych, angaż, k. 19, 21, 29, 32, 34, 54, 63, 97, 109 akt osobowych, przeniesienie oddziałowe, k. 26, 41 akt osobowych, zgłoszenie rozpoczęcia wykonywania pracy górnicze, k. 98 akt osobowych)

Od dnia 1 lutego 1994 roku do dnia 31 sierpnia 1995 roku wnioskodawca pracował na stanowisku spawacza na oddziale zwałowania (...). Oddział (...) zajmował się remontami bieżącymi oraz planowymi przenośników taśmowych i zwałowarek. Remonty planowe maszyn trwały około miesiąca, natomiast bieżące jeden dzień. Wnioskodawca pracował głównie przy remontach bieżących zwałowarek. Jedynie czasami remontował przenośniki taśmowe i brał udział w remontach planowych.

Do obowiązków wnioskodawcy należało:

⚫

Usuwanie bieżących awarii na zwałowarkach, czasem na przenośnikach taśmowych,

⚫

Montaż urządzeń czyszczących na zwałowarkach, czasem na przenośnikach taśmowych,

⚫

Naprawa barierek i podestów na zwałowarkach, czasem na przenośnikach taśmowych,

⚫

Naprawa konstrukcji lub wymiana belek podtrzymujących na zwałowarkach, czasem na stacjach napędowych przenośników taśmowych,

⚫

Prace remontowe na wózkach kablowych współpracujących ze zwałowarkami,

⚫

Bieżące usuwanie usterek na wózkach zrzutowych wsporczych współpracujących ze zwałowarkami,

⚫

Wymiana elementów lub całych burt w lejach przesypowych stacji napędowych przenośników taśmowych,

⚫

Remont podtorza przenośników taśmowych,

⚫

Utrzymywanie w pełnej sprawności instalacji przeciwpożarowej na maszynach podstawowych.

Ubezpieczony pracował na zwałowisku wewnętrznym, które znajdowało się we wkopie.

(dowód: charakterystyka pracy Z. S., k. 14 akt sprawy, zeznania świadka K. S. na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2017 roku od minuty 6:01 do minuty 17:29, protokół z rozprawy, k.22-23v akt sprawy, zeznania świadka W. T. na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2017 roku od minuty 25:38 do minuty 35:42, protokół z rozprawy, k.22-23v akt sprawy, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu6 czerwca 2017 roku od minuty 2:45 do minuty 15:15, protokół rozprawy, k.36-37 akt sprawy)

Od dnia 1 września 1995 roku Z. S. pracował jako spawacz na oddziale wulkanizacji taśm przenośnikowych (...).

Od dnia 1 maja 1999 roku do 30 czerwca 2003 roku skarżący został przeniesiony na oddział utrzymania dróg (...) na stanowisko malarza konstrukcji.

Oddział (...) i (...) zajmował się remontami podstawowych maszyn górniczych, takich jak koparka wielonaczyniowa, taśmociąg oraz zwałowarka. Wnioskodawca pracował przy planowych remontach maszyn podstawowych. Remonty planowe koparek oraz zwałowarek odbywały się na odkrywce na wyznaczonym do tego miejscu, które zapewniało dostęp sprzętu pomocniczego i pracowników do remontowanych maszyn. Remonty taśmociągów odbywały się tam gdzie maszyny te się znajdowały. Remont główny trwał około kilku miesięcy.

Do obowiązków Z. S. w okresie od 1 września 1995r. do 30 czerwca 2003r. należało:

⚫

Przygotowywanie maszyn podstawowych i urządzeń układów (...) oraz elementów przenośników do prac antykorozyjnych:

- ręczne czyszczenie z resztek urobku, smarów i innych zabrudzeń,

- mycie za pomocą myjki wysokociśnieniowej,

- zabezpieczanie fragmentów konstrukcji nie podlegających piaskowaniu,

⚫

Przygotowywanie i obsługa stanowisk do prac antykorozyjnych na maszynach podstawowych (koparki, zwałowarki):

- czyszczenie powierzchni maszyn podstawowych i elementów przenośników metodą strumieniowo-ścierną (piaskowanie),

- usuwanie zużytego ścierniwa z wypiaskowanej konstrukcji,

- odkurzanie konstrukcji,

- wymalowywanie ręcznie powłok malarskich w miejscach trudnodostępnych,

- renowacja stałych powłok malarskich,

- naprawa uszkodzeń powłok malarskich,

- ręczne czyszczenie powierzchni przed malowaniem( dotyczyło to powierzchni, dla których nie było wymagane czyszczenie metodą strumieniowo-ścierną).

Wnioskodawca pracował tak stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód: charakterystyka pracy Z. S., k. 15 akt sprawy, zeznania świadka J. F. (1) na rozprawie w dniu 25 kwietnia 2017 roku od minuty 17:29 do minuty 25:24, protokół z rozprawy, k.22-23v akt sprawy, zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 6 czerwca 2017 roku od minuty 2:45 do minuty 15:15, protokół rozprawy, k.36-37 akt sprawy)

Wnioskodawca w okresie od 1 lutego 1994r. do 28 lutego 1998r. nie otrzymywał tzw. dodatku stykowego.

Z dokumentacji płacowej nie wynika, czy zaewidencjonowane wnioskodawcy nadgodziny w okresie od marca 1998r. do czerwca 2003r. wynikają z podmiany na stanowisku pracy czy z tytułu innej ponadnormatywnej pracy.

(dowód: pismo pracodawcy Z. S., k. 13, 16 akt sprawy)

Powołana przez pracodawcę wnioskodawcy Komisja Weryfikacyjna na posiedzeniu w dniu 7 września 2010 roku oraz w dniu 24 lutego 2011 roku uznała, że Z. S. w okresie zatrudnienia od 1 lutego 1994 roku do 31 sierpnia 1995 roku, pomimo posiadania angaży na stanowisko spawacza, a w okresie od 1 września 1995 roku do 30 czerwca 2003 roku spawacza, malarza konstrukcji, faktycznie wykonywał pracę górniczą stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, która swoim charakterem odpowiadała pracy na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 1994 roku w Załączniku nr 3, dział III w pozycji 1.

(dowód: pismo pracodawcy wnioskodawcy, k. 32 akt ZUS)

W dniu 6 lipca 2016 roku (...) z siedzibą w R. wystawiła wnioskodawcy świadectwo wykonywania pracy górniczej, w którym zaświadczyła, że w okresie zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę górniczą:

- od dnia 4 marca 1986 roku do 5 stycznia 1987 roku oraz od 13 stycznia 1989 roku do 30 czerwca 1991 roku na stanowisku robotnik robót melioracyjnych i rekultywacji górniczej na odkrywce wymienionym w Rozporządzeniu (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w załączniku nr 2 poz. 25,

- od 1 lipca 1991 roku do 31 stycznia 1994 roku na stanowisku rzemieślnika zatrudnionego na stałe na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych : spawacz wymienionym w Rozporządzeniu (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w załączniku nr 2 poz. 32,

- od 1 lutego 1994 roku do 3 czerwca 2003 roku na stanowisku górnik kopalni odkrywkowej wymienionym w Rozporządzeniu (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w załączniku nr 3, Dział III poz. 1,

- od 1 lipca 2003 roku do 28 lutego 2006 roku na stanowisku robotnik robót melioracyjnych i rekultywacji górniczej na odkrywce wymienionym w Rozporządzeniu (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w załączniku nr 2 poz. 25,

- od 1 marca 2006 roku do 31 marca 2012 roku na stanowisku operatora sprzętu pomocniczego i technologicznego na odkrywce wymienionym w Rozporządzeniu (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w załączniku nr 2, poz. 22,

- od 1 kwietnia 2012 roku do 31 października 2012 roku na stanowisku górnik na odkrywce wymienionym w Rozporządzeniu (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w załączniku nr 2, poz. 1,

- od 1 listopada 2012 roku do nadal na stanowisku górnik kopali odkrywkowej wymienionym w Rozporządzeniu (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku w załączniku nr 3, Dział III, poz. 1

(dowód: świadectwo wykonywania pracy górniczej – k. 8 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje :

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.)

Zgodnie z art. 50 a ust 1 i 2 ustawy emerytura górnicza przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej, co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Zgodnie z art. art. 50b w/w ustawy przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.

W myśl art. 50 c ust. 1 pkt 4 za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Zgodnie zaś z art. 50d ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy ustalaniu prawa przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie zaliczane jest do pracy górniczej oraz wykonywanej w przodkach uwzględnianej w rozmiarze półtorakrotnym, powinno ustalić rozporządzenie wydane na podstawie delegacji ustawowej z art. 50d ust. 3. Ponieważ rozporządzenie takie nie zostało wydane, obowiązuje nadal (z mocy art. 194 wskazanej ustawy) wykaz stanowisk zawarty w załączniku nr 2 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz. U. z 1995 roku Nr 2, poz. 8), wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 5 ust. 5 i art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 1 lutego 1983 roku o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 1995 roku, Nr 30, poz. 154). Wykaz ten obowiązuje jednak jedynie w takim zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z FUS. A zatem zakładowe wykazy stanowisk, na których wykonywana jest praca górnicza, muszą być zgodne z wykazem nr 2 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą lub wykazem nr 3 stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, obejmującego stanowiska pracy, na których zatrudnienie na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym. Jednakże dokonana przez pracodawcę kwalifikacja zajmowanego przez konkretnego pracownika stanowiska, jak i ewentualna zmiana tej kwalifikacji na podstawie protokołu komisji weryfikacyjnej, nie przesądza jeszcze o zaliczeniu zatrudnienia na tym stanowisku do pracy górniczej. O uznaniu pracy za pracę górniczą w rozumieniu omawianych przepisów nie decyduje bowiem treść wymienionych dokumentów, ale charakter czynności faktycznie wykonywanych przez pracownika. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998r., II UKN 570/97, OSNAPiUS 1999, nr 6, poz. 213, z dnia 22 marca 2001r., II UKN 263/00, OSNAPiUS 2002, nr 22, poz. 553 oraz z dnia 2 czerwca 2010r., I UK 25/10, LEX nr 621137). Rozporządzenie wykonawcze nie może zatem przyznawać ubezpieczonym większych uprawnień niż uczynił to ustawodawca. Tym samym, przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowić muszą zawsze punkt wyjścia do oceny zasadności roszczeń emerytalnych wnioskodawcy.

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia, czy wnioskodawca wykonywał pracę górniczą oraz pracę górniczą uwzględnianą w wymiarze półtorakrotnym w okresie zatrudnienia w (...) w B. (obecnie w (...) z siedzibą w R.) od 1 lutego 1994 roku do 30 czerwca 2003 roku.

Pełnomocnik wnioskodawcy podnosił, że w tym okresie, tak jak wynika z wystawionego przez (...) z siedzibą w R. świadectwa pracy górniczej, skarżący wykonywał pracę górnika kopalni odkrywkowej, wymienioną w rozporządzeniu MP i PS z dnia 23 grudnia 1994 roku w zał. Nr 3, Dział III poz. 1. Z kolei organ rentowy zaprzeczał temu, z uwagi na fakt zajmowania przez skarżącego stanowiska nie wymienionego w wykazie stanowisk zawartym w załączniku nr 2 i 3 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty tj. malarza konstrukcji oraz spawacza.

Stwierdzenie przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy górniczej, iż skarżący zajmował stanowisko wymienione w załączniku nr 3 do rozporządzenia, Dział III poz. 1, nie jest jeszcze równoznaczne z wykonywaniem przez niego pracy, o której mowa w art. 50d ustawy, jak chce skarżący. Zwłaszcza, że jak wynika z akt osobowych pracodawca w spornych okresach nie powierzył skarżącemu stanowiska górnika kopalni odkrywkowej, ale zajmował on stanowiska: spawacza oraz malarza konstrukcji.

Legitymowanie się zatem przez skarżącego świadectwem wykonywania pracy górniczej nie oznacza jeszcze, że rzeczywiście wykonywał on prace górnicze oraz prace górnicze zaliczane w wymiarze półtorakrotnym. Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c., nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości i autentyczności, a li tylko dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie w nim zawarte (art. 245 k.p.c. ). Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy zatem praw podmiotowych ani ich nie pozbawia.

Organ rentowy zakwestionował powyższe świadectwo, podnosząc że z angaży wynika, że wnioskodawca w spornym okresie nie pracował na stanowisku górnika kopalni odkrywkowej, ale na stanowisku spawacza oraz malarza konstrukcji, które nie są wymienione w załączniku nr 2 i 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 1994 roku.

Ponieważ organ rentowy zaprzeczał prawdziwości świadectwa co do charakteru wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w spornym okresie (spór dotyczył dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca), ciężar wykazania prawdziwości tego dokumentu prywatnego w myśl art. 253 zd. 2 k.p.c. spoczywał na wnioskodawcy jako osobie, która chce z tego dokumentu skorzystać.

Dokonana przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy górniczej z dnia 6 lipca 2016 roku kwalifikacja zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska, dokonana na podstawie protokołu Komisji Weryfikacyjnej jest nieprawidłowa. Tak jak i niewiarygodne są zawarte w tym protokole Komisji Weryfikacyjnej oświadczenia świadków i wnioskodawcy, że wykonywał on prace górnicze bezpośrednio w przodku. Z materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie wynika bowiem, że takich czynności ubezpieczony nie wykonywał.

Charakter pracy wnioskodawcy w okresie zatrudnienia w (...) B. od 1 lutego 1994 roku do 31 sierpnia 1995r. Sąd ustalił na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji pracowniczej oraz wiarygodnych i spójnych zeznań świadków: K. S. i W. T. oraz samego wnioskodawcy.

Z dowodów tych wynika, że wnioskodawca podczas pracy na oddziale (...) w okresie od 1 lutego 1994 roku do 31 sierpnia 1995 roku zajmował się głównie remontami bieżącymi zwałowarek, a czasem remontami planowymi. Sporadycznie zajmował się także remontami przenośników taśmowych. Z. S. wykonywał prace remontowe przy użyciu spawarki, za pomocą której montował urządzenia czyszczące, naprawiał konstrukcje lub wymieniał belki podtrzymujące, naprawiał barierki i podesty na zwałowarkach, wykonywał prace remontowe na wózkach kablowych współpracujących ze zwałowarkami, usuwał bieżące usterki na wózkach zrzutowych wsporczych współpracujących ze zwałowarkami. Prace te ubezpieczony wykonywał na zwałowisku wewnętrznym, które znajdowało się we wkopie.

Z kolei charakter pracy Z. S. w okresie od 1 września 1995 roku do 30 czerwca 2003 roku na oddziale (...) (wulkanizacji przenośników) i (...) (utrzymania dróg) Sąd ustalił na podstawie dokumentacji osobowej wnioskodawcy oraz korespondujących z nią spójnych zeznań świadka J. F. (1) oraz wnioskodawcy. Z zeznań J. F. (2) wynika, że wnioskodawca pracował głównie przy remontach planowych w/w maszyn podstawowych takich jak koparka, taśmociąg, zwałowarka. Remonty planowe koparek oraz zwałowarek odbywały się na odkrywce w specjalnie wyznaczonym do tego miejscu, które zapewniało dostęp sprzętu pomocniczego i pracowników do remontowanych maszyn. Natomiast remonty taśmociągów odbywały się tam, gdzie urządzenia te się znajdowały. Remonty polegały na przygotowywaniu maszyn podstawowych i urządzeń układów (...) oraz elementów przenośników do prac antykorozyjnych. Szczegółowy zakres obowiązków wnioskodawcy wynika z charakterystyki stanowiska pracy sporządzonego przez pracodawcę w dniu 25 stycznia 2017r. (k. 15 akt). Skarżący potwierdził prawdziwość tego dokumentu będąc przesłuchiwany w charakterze strony. Zgodnie z tym dokumentem skarżący ręcznie czyścił z resztek urobku, smarów i innych zabrudzeń maszyny podstawowe, mył za pomocą myjki wysokociśnieniowej oraz zabezpieczał fragmenty konstrukcji nie podlegających piaskowaniu. Do jego obowiązków należało również przygotowywanie i obsługa stanowiska do prac antykorozyjnych na maszynach podstawowych, co polegało na czyszczeniu powierzchni maszyn podstawowych i elementów przenośników metodą strumieniowo-ścierną(piaskowanie), usuwaniu zużytego ścierniwa z wypiaskowanej konstrukcji, odkurzniu konstrukcji, malowaniu ręcznym powłok malarskich w miejscach trudnodostępnych, renowacji stałych powłok malarskich, naprawianiu uszkodzeń powłok malarskich, ręcznym czyszczeniu powierzchni przed malowaniem (dotyczyło to powierzchni dla, których nie było wymagane czyszczenie metodą strumieniowo-ścierną).

Skarżący domagając się zaliczenia mu do stażu pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym spornego okresu pracy winien wykazać, że na zajmowanym stanowisku wykonywał prace wymienione w art. 50 d ustęp 1 pkt 1 ustawy emerytalnej tj. prace bezpośrednio związane z robotami prowadzonymi w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz inne prace przodkowe, a zatem takie, które należy wiązać z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin. Dotyczy to wyłącznie czynności stanowiących element ciągu technologicznego bezpośrednio związany z procesem wydobycia węgla. Wykaz stanowisk pracy, określony pomocniczo w załączniku nr 3 do rozporządzenia odnosi się zatem wyłącznie do wykonywanych zadań górnika, jeżeli spełniają one kryterium miejsca wykonywania pracy i jej charakteru określonego w przepisie art. 50 d ust. 1 pkt 1 ustawy. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2015 roku, I UK 293/14,LEX: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2012 roku, I UK 295/11, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2010 roku, I UK 236/09; z dnia 22 kwietnia 2011 roku, I UK 360/10; z dnia 16 czerwca 2011 roku, IUK 381/10; 4 kwietnia 2012 roku, I UK 440/11; z dnia 28 kwietnia 2010 roku, I UK 339/09; opubl LEX; z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis i wskazane w nich orzecznictwo).

Podkreślić należy, że kluczową kwestią jest tu pojęcie przodka. Przepisy nie definiują pojęcia przodka i prac przodkowych. Jednocześnie z potocznego rozumienia tego pojęcia, w tym także używanego przez świadków oraz wnioskodawcę wynikało, iż osoby te pojmują przodek jako miejsce pracy całego układu KTZ lub wyłącznie to miejsce, które jest bezpośrednio przed koparką wielonaczyniową.

Przyjęcie ogólnej tezy, że przodkiem w kopalni węgla brunatnego jest każde miejsce prowadzenia robót górniczych związanych z odwadnianiem, udostępnianiem i eksploatacją złoża kopaliny, jej transportem i transportem nadkładu, a nadto zwałowaniem nadkładu, a następnie rekultywacją wyrobisk i zwałowisk, (związane z pracą koparek, spycharek, ładowarek, zwałowarek) nie odpowiada pojęciu "pracy przodkowej", wynikającej z wykładni przepisów art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. (tak por. wyrok SA w Katowicach z dnia 16 kwietnia 2014 roku, IIIAUa 1121/13, LEX). W orzecznictwie SN kwestionuje się również zasadność rozszerzania samego pojęcia przodka wydobywczego, zauważając, że nie do zaakceptowania jest zapatrywanie, żeby miejsce przodka rozciągać na całą linię taśmociągów transportujących urobek, gdyż pojęcie przodka straciłoby swe znaczenie i tym sposobem nie można zaakceptować definicji "przodka", która wynika z opinii naukowo-technicznej i obejmuje wszystkie czynności związane z transportem kopaliny, realizowane w ramach ruchu zakładu górniczego (wyr. SN z 5 maja 2011 roku, I UK 395/10, Legalis).

Z powyższego wynika, iż pojęcie przodka musi być wykładane przez Sąd w sposób ścisły i ograniczać się wyłącznie do miejsca pracy koparek wielonaczyniowych, albo jej bezpośredniego sąsiedztwa, w którym wydobywa się urobek. Praca przodowa polega zaś na urabianiu i ładowaniu urobku lub nakładu, albo jest bezpośrednio związana z procesem urabiania urobku.

Jednocześnie w związku z ustawowym określeniem pojęcia pracy w przodkach należy stwierdzić, że dla zaliczenia pracy do stażu w wymiarze półtorakrotnym nie chodzi o jakąkolwiek pracę w przodku przy maszynach ładujących i transportujących, a wyłącznie o pracę, która polega na montażu, likwidacji i transporcie obudów maszyn ładujących i transportujących w przodkach. Pod określeniem "inne prace przodkowe" należy zaś rozumieć inne prace górnicze w przodku, jednakże rodzajowo nie mniej obciążające niż wymienione w powołanym przepisie ustawy art. 50d ust. 1 pkt 1. Stąd różnego rodzaju inne prace górnicze związane z eksploatacją, konserwacją i remontami urządzeń będących częścią składową układu technologicznego: koparka, taśmociąg, zwałowarka węgla nie mieszczą się w definicji pracy w przodkach z art. 50d ust. 1 pkt 1 ustawy. ( tak por. SA w Katowicach w wyroku z dnia 22 listopada 2012 roku, IIIAUa 437/12, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2015 roku, I UK 280/14, Legalis i wskazane w nim orzecznictwo).

Z powyższych rozważań wynika zatem, iż przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom w kopalni węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym czas pracy górniczej w przodku tylko wówczas, gdy spełnia łącznie wszystkie wskazane w powołanych przepisach przesłanki: co do miejsca wykonywania, co do rodzaju czynności, co do obsługi wskazanych w tym przepisie maszyn i urządzeń. Wypełnienie np. jedynie warunku pracy w przodku nie jest zatem wystarczające do uznania, że praca ta spełnia definicję z art. 50 d ust. 1 pkt 1.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca w spornym okresie nie wykonywał pracy wymienionej w art. 50 d ustawy emerytalnej. Wnioskodawca nigdy bowiem nie pracował w przodku wydobywczym.

W okresie od 1 lutego 1994 roku do 31 sierpnia 1995 roku na oddziale (...) wnioskodawca pracował na zwałowisku, które nie mieści się w pojęciu przodka wydobywczego, wykonując bieżące remonty zwałowarek, a czasem przenośników taśmowych. Praca tego rodzaju nie mieści się w pojęciu prac przodkowych wymienionych w art 50d ustawy emerytalnej

Również w okresie pracy od 1 września 1995 roku do 30 czerwca 2003 roku na oddziale wulkanizacyjnym (...) i (...) ubezpieczony nie pracował w przodku wydobywczym, nawet wówczas, gdy pracował przy remontach koparek wielonaczyniowych. Wnioskodawca pracował bowiem przy remontach planowych maszyn górniczych, które były wykonywane na specjalnie przygotowanym do tego miejscu położonym na odkrywce, ale oddalonym od miejsca wydobywania kopaliny czyli od przodka wydobywczego na bezpieczną odległość, zapewniającą dotarcie maszyn pomocniczych i zgodne z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy wykonanie prac remontowych. Prace remontowe były wykonywane zatem poza przodkiem wydobywczym, w bezpiecznej od niego odległości A co za tym idzie praca wykonywana w tym okresie przez skarżącego była mniej obciążająca, niż praca wykonywana w przodku wydobywczym. Tym bardziej, z uwagi na miejsce ich wykonywania (poza przodkiem wydobywczym) nie były pracami przodkowymi w rozumieniu art. 50d ustawy emerytalnej prace przy remontach zwałowarek i przenośników taśmowych.

Na marginesie należy dodać, że aby prace górnicze, o których mowa w art. 50 d ust. 1 ustawy mogły stanowić podstawę do zastosowania wymiaru półtorakrotnego, muszą być wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a nie tylko w połowie wymiaru czasu. Warunek wykonywania prac górniczych co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy został wskazany w art. 50 b ustawy. Należy jednakże podkreślić, iż przepis ten znajduje się w rozdziale 3a dotyczącym emerytur górniczych. Przepis ten stanowi regulację dotyczącą uwzględnienia okresów pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą przy ustalaniu prawa do emerytury. Do ustalenia zatem prawa do emerytury wystarczające jest, aby praca górnicza, tj. praca o której mowa w art. 50 c i równorzędna była wykonywana co najmniej połowę wymiaru czasu pracy. Zgodnie natomiast z art. 50 d ust. 1 przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej zalicza się w wymiarze półtorakrotnym okresy wskazane w tym przepisie. Odnosząc się zaś do stosowanego załącznika nr 3 dział III, poz. 1 prace te muszą być wykonane bezpośrednio w przodku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, co jednoznacznie wynika z treści przepisu, na który powoływał się pełnomocnik wnioskodawcy.

Wobec powyższego ustalony charakter czynności wykonywanych przez skarżącego w okresie zatrudnienia w (...) B. od 1 lutego 1994 roku do 30 czerwca 2003 roku nie daje podstaw do zaliczenia tego okresu jako pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym.

Brak również podstaw do zaliczenia spornego okresu do pracy górniczej w rozumieniu art. 50 c ust. 1 pkt 4. Ustawodawca zalicza do pracy górniczej jedynie pracę przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych na stanowisku określonym w załączniku nr 2 w/w rozporządzenia.

Wnioskodawca w okresie pracy na oddziale (...) od 1 lutego 1994 roku do 31 października 1995 roku wprawdzie pracował przy bieżących remontach maszyn górniczych, ale nie były to agregaty i urządzenia wydobywcze, jak tego wymaga art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej. Skarżący pracował bowiem przy bieżących remontach zwałowarek i przenośników taśmowych, które nie są urządzeniami wydobywczymi.

Również w okresie zatrudnienia od 1 września 1995 roku do 30 czerwca 2003 roku na oddziale (...) oraz (...) wnioskodawca nie wykonywał pracy górniczej z art. 50c ustęp 1 pkt 4 ustawy. Praca wnioskodawcy polegała na wykonywaniu remontów maszyn górniczych, ale nie były to remonty bieżące, a planowe i dotyczyły nie tylko urządzeń wydobywczych (koparka wielonaczyniowa), ale także innych urządzeń, nie mających takiego charakteru, a mianowicie zwałowarek i przenośników taśmowych. Tylko natomiast praca przy bieżących remontach urządzeń wydobywczych jest pracą górniczą.

Reasumując wnioskodawca w całym spornym okresie od 1 lutego 1994 roku do 30 czerwca 2003 roku nie wykonywał pracy górniczej. Tym bardziej nie wykonywał. pracy górnika kopalni odkrywkowej i nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w przodku, jak to zupełnie dowolnie ustalił pracodawca skarżącego w świadectwie wykonywania pracy górniczej oraz Komisja Weryfikacyjna w sporządzonym protokole. Dokumenty te nie odzwierciedlają rzeczywistego stanu rzeczy. Z tych samych względów za niewiarygodną Sąd uznał sporządzoną przez pracodawcę ubezpieczonego ewidencję przepracowanych przez skarżącego okresów pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym. Z dokumentu tego wynika bowiem, iż został on sporządzony zgodnie z protokołami komisji weryfikacyjnych z dnia 7 września 2010 roku oraz z dnia 24 lutego 2011 roku, a jak już wyżej wskazano, Sąd odmówił tym dokumentom wiarygodności, gdyż ustalenia w nich zawarte są sprzeczne z rzeczywistym charakterem pracy wnioskodawcy.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z pisemnej opinii biegłego z zakresu BHP na okoliczność, że wnioskodawca w okresie od dnia 1 lutego 1994 roku do dnia 30 czerwca 2003 roku wykonywał pracę górniczą w rozumieniu przepisu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, a w szczególności, czy była to praca o której mowa w art. 50d ust. 1 pkt 1 na stanowiskach wymienionych w załącznikach nr 2 i 3 Rozporządzenia (...) z dnia 23 grudnia 1994 roku, z uwagi na bezprzedmiotowość tak zakreślonej tezy dowodowej. Zgodnie z art. 278 k.p.c. Sąd zasięga opinii biegłego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi rozeznania i zrozumienia danej dziedziny, a tym samym właściwą ocenę faktów. Biegli nie komunikują sądowi swoich spostrzeżeń w zakresie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, ale wypowiadają o tych faktach opinie, wyprowadzone w oparciu o swoje wiadomości specjalne i doświadczenie zawodowe. Biegły może wypowiadać się tylko w odniesieniu do okoliczności przynależnych do zakresu jego wiadomości specjalnych. Co do zasady zatem jego opracowanie może służyć ustaleniom faktycznym. Przedmiotem opinii może być zatem wyłącznie ocena faktów, ale nie wykładnia treści normy prawnej. A do tego w istocie zmierzała teza dowodowa pełnomocnika skarżącego. Do ustalenia stanu faktycznego, a następnie dokonania jego subsumcji pod normę prawną uprawniony jest Sąd, a nie biegły.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, że wydana przez organ rentowy decyzja była prawidłowa.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.